آیه يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ [183]
اى افرادى كه ايمان آورده‌ايد! روزه بر شما مقرّر شده؛ همان‌گونه كه بر كسانى كه قبل از شما بودند مقرّر شد؛ تا پرهيزگار شويد.
الصّادق (علیه السلام)- هِیَ لِلْمُؤْمِنِینَ خَاصَّهًًْ.
امام صادق (علیه السلام) این آیه در خصوص مؤمنین است.
الصّادق (علیه السلام)- هَذِهِ کُلُّهَا تَجْمَعُ الضُّلَّالَ وَ الْمُنَافِقِینَ وَ کُلَّ مَنْ أَقَرَّ بِالدَّعْوَهًِْ الظَّاهِرَهًِْ.
امام صادق (علیه السلام) این احکام [از جمله حکم روزه] شامل همه حتّی گمراهان و منافقان و هرکسی می‌شود که حتّی به ظاهر به پذیرش دعوت اسلام اقرار کرده باشد.
الحسن (علیه السلام)- جَاءَ نَفَرٌ مِنَ الْیَهُودِ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَسَأَلَهُ أَعْلَمُهُمْ عَنْ مَسَائِلَ فَکَانَ فِیمَا سَأَلَهُ أَنَّهُ قَالَ لَهُ لِأَیِّ شَیْءٍ فَرَضَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ الصَّوْمَ عَلَی أُمَّتِکَ بِالنَّهَارِ ثَلَاثِینَ یَوْماً وَ فَرَضَ اللَّهُ عَلَی الْأُمَمِ أَکْثَرَ مِنْ ذَلِکَ؟ فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله): إِنَّ آدَمَ (علیه السلام) لَمَّا أَکَلَ مِنَ الشَّجَرَهًِْ بَقِیَ فِی بَطْنِهِ ثَلَاثِینَ یَوْماً فَفَرَضَ اللَّهُ عَلَی ذُرِّیَّتِهِ ثَلَاثِینَ یَوْماً الْجُوعَ وَ الْعَطَشَ وَ الَّذِی یَأْکُلُونَهُ بِاللَّیْلِ تَفَضُّلٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ عَلَیْهِمْ وَ کَذَلِکَ کَانَ عَلَی آدَمَ (علیه السلام) فَفَرَضَ اللَّهُ ذَلِکَ عَلَی أُمَّتِی ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَهًَْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ. أَیَّاماً مَعْدُوداتٍ قَالَ الْیَهُودِیُّ: صَدَقْتَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله)! فَمَا جَزَاءُ مَنْ صَامَهَا؟ فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله): مَا مِنْ مُؤْمِنٍ یَصُومُ شَهْرَ رَمَضَانَ احْتِسَاباً إِلَّا أَوْجَبَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَهُ سَبْعَ خِصَالٍ أَوَّلُهَا یَذُوبُ الْحَرَامُ فِی جَسَدِهِ وَ الثَّانِیَهًُْ یَقْرُبُ مِنْ رَحْمَهًِْ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ الثَّالِثَهًُْ یَکُونُ قَدْ کَفَّرَ خَطِیئَهًَْ آدَمَ أَبِیهِ (علیه السلام) وَ الرَّابِعَهًُْ یُهَوِّنُ اللَّهُ عَلَیْهِ سَکَرَاتِ الْمَوْتِ وَ الْخَامِسَهًُْ أَمَانٌ مِنَ الْجُوعِ وَ الْعَطَشِ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ وَ السَّادِسَهًُْ یُعْطِیهِ اللَّهُ بَرَاءَهًًْ مِنَ النَّارِ وَ السَّابِعَهًُْ یُطْعِمُهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ مِنْ طَیِّبَاتِ الْجَنَّهًِْ. قَالَ: صَدَقْتَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله).
امام حسن (علیه السلام) فردی یهودی که در بین آنان، داناترین فرد به مسائل مختلف بود، نزد رسول‌خدا (آمد و سؤالات متفاوتی پرسید. از آن جمله پرسید: «ای محمّد (! به من بگو که چرا خداوند روزه را بر امّت تو، به مدّت سی روز واجب ساخته است؛ در حالی که بر امّت‌های دیگر بیشتر از آن را واجب کرده بود»؟ پیامبر (فرمود: «هنگامی که آدم (علیه السلام) از آن درخت خورد، به مدّت سی روز در شکم او باقی ماند. پس خداوند بر نسل او، سی روز گرسنگی و تشنگی را واجب کرد و اینکه اجازه داده در شب چیزی بخورند [و روزه را افطار کنند]، رحمتی از جانب خداوند عزّوجلّ بر آنان می‌باشد؛ چنانکه نسبت به آدم (علیه السلام) نیز این‌گونه بود. [و ایشان نیز سی روز، روزه می‌گرفت] این‌گونه بود که خداوند عزّوجلّ، سی‌روز روزه را بر امّت من واجب نمود». سپس پیامبر (این آیه را تلاوت نمود: کُتِبَ عَلَیکُمُ الصِّیامُ کَمَا کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ أَیامًا مَّعْدُودَاتٍ آن مرد یهودی گفت: «راست گفتی ای محمّد (! [حال بگو] پاداش کسی که روزه بگیرد چیست»؟ پیامبر (فرمود: «هر مؤمنی که ماه رمضان را روزه بگیرد و آن را به خدا تقدیم کند، خداوند هفت خصلت را در او قرار می‌دهد: اوّل اینکه [گوشت روییده بر اثر مال] حرام را از جسمش می‌زداید. دوّم اینکه او به رحمت الهی تقرّب می‌یابد. سوّم اینکه کفّاره اشتباه پدرش آدم (علیه السلام) را داده است. چهارم اینکه خداوند، شدّت و سختی‌های مرگ را بر او آسان می‌سازد. پنجم اینکه از گرسنگی و تشنگی روز قیامت، در امان می‌ماند. ششم اینکه [وارد بهشت می‌شود و] از واردشدن به آتش جهنّم مصون می‌ماند و هفتم اینکه خداوند او را از میوه‌های بهشتی بهره‌مند می‌سازد». آن یهودی گفت: «راست گفتی ای محمّد (»!
الرّضا (علیه السلام)- فِی عِلَلِ الْفَضْلِ‌بْنِ‌شَاذَانَ عَنِ الرِّضَا (علیه السلام) فَإِنْ قَالَ: فَلِمَ أُمِرُوا بِالصَّوْمِ؟ قِیلَ: لِکَیْ یَعْرِفُوا أَلَمَ الْجُوعِ وَ الْعَطَشِ فَیَسْتَدِلُّوا عَلَی فَقْرِ الْآخِرَهًِْ وَ لِیَکُونَ الصَّائِمُ خَاشِعاً ذَلِیلًا مُسْتَکِیناً مَأْجُوراً مُحْتَسِباً عَارِفاً صَابِراً لِمَا أَصَابَهُ مِنَ الْجُوعِ وَ الْعَطَشِ فَیَسْتَوْجِبَ الثَّوَابَ مَعَ مَا فِیهِ مِنَ الِانْکِسَارِ عَنِ الشَّهَوَاتِ وَ لِیَکُونَ ذَلِکَ وَاعِظاً لَهُمْ فِی الْعَاجِلِ وَ رَائِضاً لَهُمْ عَلَی أَدَاءِ مَا کَلَّفَهُمْ وَ دَلِیلًا فِی الْآجِلِ وَ لِیَعْرِفُوا شِدَّهًَْ مَبْلَغِ ذَلِکَ عَلَی أَهْلِ الْفَقْرِ وَ الْمَسْکَنَهًِْ فِی الدُّنْیَا فَیُؤَدُّوا إِلَیْهِمْ مَا افْتَرَضَ اللَّهُ تَعَالَی لَهُمْ فِی أَمْوَالِهِم.
امام رضا (علیه السلام) عیون الاخبار: در علت هایی که فضل‌ابن‌شاذان از امام رضا (علیه السلام)پرسیده، آمده است: و اگر بپرسد چرا روزه واجب شده است؟ پاسخ آن است که [تا] درد گرسنگی و تشنگی را بدانند و از این طریق، به فقر و کم‌توشه‌گی آخرت پی ببرند و نیز برای اینکه روزه‌دار بر اثر ناراحت‌ای که از گرسنگی و تشنگی برایش پیش آمده، فروتنی و کوچکی نموده و نیازمندی نشان دهد تا اجر برده و ثواب کار خویش را به خدا بسپرد و [سختی درد گرسنگی و تشنگی را] بشناسد و بر آن پایداری و مقاومت کند و از این جهات، مستحقّ اجر و ثواب گردد؛ [این‌ها به همراه] فوائد دیگری است از قبیل: جلوگیری از طغیان شهوات، کنترل هواها و اینکه [روزه] در این دنیا موجب عبرت و موعظه‌ای برای ایشان باشد و نیز آنان را به انجام تکالیف الهی خود، ترغیب و تشویق کند و ایشان را به [شدّت امر و مشقّت] عالم دیگر راهنمایی کند و نیز بدانند که به فقرا از گرسنگی و بینوایی در این دنیا چه می‌گذرد و آنچه را که خداوند در اموالشان برای مساکین و تهیدستان واجب نموده ادا نمایند.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ حَفْصِ‌بْنِ‌غِیَاثٍ النَّخَعِیِّ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) یَقُول: إِنَّ شَهْرَ رَمَضَانَ لَمْ یَفْرِضِ اللَّهُ صِیَامَهُ عَلَی أَحَدٍ مِنَ الْأُمَمِ قَبْلَنَا. فَقُلْتُ لَهُ: فَقَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ. قَالَ: إِنَّمَا فَرَضَ اللَّهُ صِیَامَ شَهْرِ رَمَضَانَ عَلَی الْأَنْبِیَاءِ دُونَ الْأُمَمِ فَفَضَّلَ بِهِ هَذِهِ الْأُمَّهًَْ وَ جَعَلَ صِیَامَهُ فَرْضاً عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلَی أُمَّتِهِ.
امام صادق (علیه السلام) حفص‌بن‌غیاث نخعی گوید: شنیدم امام صادق (علیه السلام) می‌فرمود: خداوند روزه‌ی ماه رمضان را بر هیچ یک از امّت‌های پیش از ما واجب نکرده است. راوی می‌گوید: «به حضرت عرض کردم: پس آیه‌ی یا أَیها الَّذِینَ آمَنُواْ کُتِبَ عَلَیکُمُ الصِّیامُ کَمَا کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ به چه معنا است»؟ حضرت فرمود: «خداوند عزّوجلّ، روزه‌ی ماه رمضان را تنها بر انبیاء و نه بر امّت‌های آنان واجب کرده و خداوند، این امّت را به روزه‌گرفتن در آن ماه برتری داد و روزه‌ی آن را هم بر رسول‌خدا (و هم بر امّت او واجب نموده است».
الصّادق (علیه السلام)- أَوَّلُ مَا فَرَضَ اللَّهُ الصَّوْمُ لَمْ یَفْرِضْهُ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ إِلَّا عَلَی الْأَنْبِیَاءِ وَ لَمْ یَفْرِضْهُ عَلَی الْأُمَمِ فَلَمَّا بَعَثَ اللَّهُ نَبِیَّهُ (صلی الله علیه و آله) خَصَّهُ بِفَضْلِ {شَهْرِ} رَمَضَانَ هُوَ وَ أُمَّتَهُ وَ کَانَ الصَّوْمُ قَبْلَ أَنْ یَنْزِلَ شَهْرُ رَمَضَانَ یَصُومُ النَّاسُ أَیَّاماً.
امام صادق (علیه السلام) اوّل چیزی که خداوند واجب کرد، روزه بود و [خداوند در میان امّت‌های پیشین] روزه‌ی ماه رمضان را فقط بر انبیاء و نه حتّی بر امّت‌هایشان واجب کرده‌بود. پس زمانی که خداوند پیامبرش (را مبعوث کرد، برای او و امّتش فضیلت ماه رمضان را [در خصوصِ روزه‌گرفتن] برگزید؛ درحالی‌که روزه‌گرفتن پیش از نزول [حکم روزه‌گرفتن در] ماه رمضان نیز وجود داشته و مردم روزهایی [از سال] را روزه می‌گرفتند.
السّجّاد (علیه السلام)- ثُمَ آثَرْتَنَا بِهِ عَلَی سَائِرِ الْأُمَمِ وَ اصْطَفَیْتَنَا بِفَضْلِهِ دُونَ أَهْلِ الْأَدْیَانِ فَصُمْنَا بِأَمْرِکَ نَهَارَهُ وَ قُمْنَا بِعَوْنِکَ لَیْلَه.
امام سجاد (علیه السلام) [خداوندا] ما را به‌وسیله‌ی آن (روزه‌گرفتن در ماه رمضان) بر همه‌ی امّت‌ها برگزیدی! چنانکه این [فضیلت] را هیچ یک از ملّت‌های دیگر ندارند (این بیان صریح و آشکار است در اینکه ماه رمضان از خصائص پیروان دین اسلام است؛ چنانکه در شرح جمله‌ی سوّم از دعای چهل و چهارم به آن اشاره شده است) پس به فرمان تو، روزش را روزه داشتیم و به یاری تو شبش را [برای بندگی] برخاستیم.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- فَلَمْ یُسْتَغْنَ النَّاسُ حَتَّی أَخْبَرَهُمْ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) کَمْ یَصُومُونَ.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) مردم احساس بی‌نیازی نمی‌کردند [و در حکم روزه، سر درگم بودند]؛ تا زمانی که پیامبر (به آن‌ها خبر داد که چگونه روزه بگیرند.