آیه وَ لِلهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ فَأَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ إِنَّ أللهَ واسِعٌ عَليمٌ [115]
مشرق و مغرب، از آن خداست! پس به هر سو رو كنيد، رو به خدا كرده‌ايد. خداوند داراى قدرت وسيع و [به همه چيز] داناست.
العسکری (علیه السلام)- وَ جَاءَ قَوْمٌ مِنَ الْیَهُودِ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالُوا: یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله)! هَذِهِ الْقِبْلَهًُْ بَیْتُ الْمَقْدِسِ قَدْ صَلَّیْتَ إِلَیْهَا أَرْبَعَ عَشْرَهًَْ سَنَهًًْ ثُمَّ تَرَکْتَهَا الْآنَ أَ فَحَقّاً کَانَ مَا کُنْتَ عَلَیْهِ فَقَدْ تَرَکْتَهُ إِلَی بَاطِلٍ فَإِنَّمَا یُخَالِفُ الْحَقُّ الْبَاطِلَ أَوْ بَاطِلًا کَانَ ذَلِکَ فَقَدْ کُنْتَ عَلَیْهِ طُولَ هَذِهِ الْمُدَّهًِْ فَمَا یُؤْمِنُنَا أَنْ تَکُونَ الْآنَ عَلَی بَاطِلٍ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): بَلْ ذَلِکَ کَانَ حَقّاً وَ هَذَا حَقٌّ یَقُولُ اللَّهُ قُلْ لِلهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ یَهْدِی مَنْ یَشاءُ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ إِذَا عَرَفَ صَلَاحَکُمْ یَا أَیُّهَا الْعِبَادُ فِی اسْتِقْبَالِ الْمَشْرِقِ أَمَرَکُمْ بِهِ وَ إِذَا عَرَفَ صَلَاحَکُمْ فِی اسْتِقْبَالِ الْمَغْرِبِ أَمَرَکُمْ بِهِ وَ إِنْ عَرَفَ صَلَاحَکُمْ فِی غَیْرِهِمَا أَمَرَکُمْ بِهِ فَلَا تُنْکِرُوا تَدْبِیرَ اللَّهِ فِی عِبَادِهِ وَ قَصْدَهُ إِلَی مَصَالِحِکُمْ ... فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): فَکَذَلِکَ قِبْلَهًُْ بَیْتِ الْمَقْدِسِ فِی وَقْتِهِ حَقٌّ ثُمَّ قِبْلَهًُْ الْکَعْبَهًِْ فِی وَقْتِهِ حَقٌّ فَقَالُوا: یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله)! أَ فَبَدَا لِرَبِّکَ فِیمَا کَانَ أَمَرَکَ بِهِ بِزَعْمِکَ مِنَ الصَّلَاهًِْ إِلَی بَیْتِ الْمَقْدِسِ حَتَّی نَقَلَکَ إِلَی الْکَعْبَهًِْ. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): مَا بَدَا لَهُ عَنْ ذَلِکَ فَإِنَّهُ الْعَالِمُ بِالْعَوَاقِبِ وَ الْقَادِرُ عَلَی الْمَصَالِحِ لَا یَسْتَدْرِکُ عَلَی نَفْسِهِ غَلَطاً وَ لَا یَسْتَحْدِثُ رَأْیاً یُخَالِفُ الْمُتَقَدِّمَ جَلَّ عَنْ ذَلِکَ وَ لَا یَقَعُ عَلَیْهِ أَیْضاً مَانِعٌ یَمْنَعُهُ مِنْ مُرَادِهِ وَ لَیْسَ یَبْدُو إِلَّا لِمَا {لِمَنْ} کَانَ هَذَا وَصْفَهُ وَ هُوَ عَزَّوَجَلَّ مُتَعَالٍ عَنْ هَذِهِ الصِّفَاتِ عُلُوّاً کَبِیراً ثُمَّ قَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): أَیُّهَا الْیَهُودُ! أَخْبِرُونِی عَنِ اللَّهِ أَ لَیْسَ یُمْرِضُ ثُمَّ یُصِحُّ وَ یُصِحُّ ثُمَّ یُمْرِضُ أَ بَدَا لَهُ فِی ذَلِکَ أَ لَیْسَ یُحْیِی وَ یُمِیتُ أَ بَدَا لَهُ فِی کُلِّ وَاحِدٍ مِنْ ذَلِکَ. فَقَالُوا: لَا! قَالَ: فَکَذَلِکَ اللَّهُ تَعَبَّدَ نَبِیَّهُ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) بِالصَّلَاهًِْ إِلَی الْکَعْبَهًِْ بَعْدَ أَنْ تَعَبَّدَهُ بِالصَّلَاهًِْ إِلَی بَیْتِ الْمَقْدِسِ وَ مَا بَدَا لَهُ فِی الْأَوَّلِ ثُمَّ قَالَ: أَ لَیْسَ اللَّهُ یَأْتِی بِالشِّتَاءِ فِی أَثَرِ الصَّیْفِ وَ الصَّیْفِ فِی أَثَرِ الشِّتَاءِ أَ بَدَا لَهُ فِی کُلِّ وَاحِدٍ مِنْ ذَلِکَ؟ قَالُوا: لَا! قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): فَکَذَلِکَ لَمْ یَبْدُ لَهُ فِی الْقِبْلَهًْ. ِ قَالَ: ثُمَّ قَالَ أَ لَیْسَ قَدْ أَلْزَمَکُمْ فِی الشِّتَاءِ أَنْ تَحْتَرِزُوا مِنَ الْبَرْدِ بِالثِّیَابِ الْغَلِیظَهًِْ وَ أَلْزَمَکُمْ فِی الصَّیْفِ أَنْ تَحْتَرِزُوا مِنَ الْحَرِّ فَبَدَا لَهُ فِی الصَّیْفِ حَتَّی أَمَرَکُمْ بِخِلَافِ مَا کَانَ أَمَرَکُمْ بِهِ فِی الشِّتَاءِ. قَالُوا: لَا! قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): فَکَذَلِکَ اللَّهُ تَعَبَّدَکُمْ فِی وَقْتٍ لِصَلَاحٍ یَعْلَمُهُ بِشَیْءٍ ثُمَّ تَعَبَّدَکُمْ فِی وَقْتٍ آخَرَ لِصَلَاحٍ آخَرَ یَعْلَمُهُ بِشَیْءٍ آخَرَ وَ إِذَا أَطَعْتُمُ اللَّهَ فِی الْحَالَتَیْنِ اسْتَحْقَقْتُمْ ثَوَابَهُ.
امام عسکری (علیه السلام) وعدّه‌ای از یهودیان نزد رسول‌اکرم (آمده و گفتند: «ای محمّد (! چهارده سال است که به این قبله‌ی بیت‌المقدس نماز می‌خوانی و اکنون آن را ترک می‌کنی؟ آیا آنچه که تو بر آن بودی حق بود و رهایش کردی و به‌سوی باطل رفتی؟ چرا که حق و باطل مخالف هم هستند؛ یا آنکه باطل بوده و تو تمام این مدّت بر آن بودی؟ پس ما ایمان نمی‌آوریم. اگر تو در حال حاضر بر باطل باشی ایمان ما چه می‌شود»؟ پس رسول‌خدا (فرمود: «البته که آن حق بود و این نیز حق است. چرا که خداوند فرموده است: وَ لِلهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ هرکه را بخواهد به راه مستقیم هدایت می‌کند. ای بندگان! اگر مصلحت خود را در روی‌کردن به سمت مشرق می‌دانید، من شما را به همان امر می‌کنم و اگر صلاح خویش را در روی‌کردن به سمت مغرب می‌دانید، من شما را به همان امر می‌نمایم و اگر صلاح خویش را در روی‌کردن به غیر از این‌ها می‌دانید، [باز هم] من شما را به همان امر می‌کنم. پس تدبیر خداوند را درباره‌ی بندگانش و خیرخواهی او را درباره‌ی آن‌ها انکار نکنید ...» و رسول‌خدا (فرمودند: «پس همین‌طور است؛ قبله‌ی بیت‌المقدّس در زمان خودش حق بود و قبله‌ی کعبه در زمان خودش حق است». سپس گفتند: «ای رسول‌خدا (پس آیا به گمان تو برای پروردگارت در آنچه که تو را به آن امر کرده‌بود، چیزی آشکار شد که تو را از نمازخواندن به‌سوی بیت‌المقدّس به‌سوی کعبه منتقل کرد»؟ رسول‌خدا (فرمودند: «برای او درباره‌ی آن چیزی آشکار نشد؛ چرا که او عاقبت امور را می‌داند و بر انجام خیرها تواناست؛ اشتباهی را در وجود خود نمی‌یابد و نظری نمی‌دهد که با نظر قبلی‌اش مخالفت کند؛ برتر از آن است؛ و نیز مانعی در برابر او وجود ندارد که او را از رسیدن به خواسته‌اش بازدارد؛ آشکارشدن برای کسی اتّفاق می‌افتد که در او این صفتها وجود داشته‌باشد؛ حال آنکه خداوند عزّوجلّ والاتر و بزرگتر از این اوصاف است». پس رسول‌خدا (ادامه داد: «ای یهود! درباره‌ی خدا به من خبر دهید که آیا چنین نیست که او مریض می‌کند، سپس سلامت می‌دارد و سلامت می‌کند، سپس مریض می‌گرداند؟ آیا چیزی برای او آشکار می‌شود؟ آیا نمی‌میراند، سپس زنده نمی‌کند؟ آیا در هرکدام آن‌ها چیزی بر او معلوم می‌گردد»؟ گفتند: «خیر»! سپس فرمود: «پس چنین خداوند فرستاده‌اش محمّد را با نمازخواندن به‌سوی کعبه، به عبادت خواند؛ بعد از اینکه از او خواست با نمازخواندن به‌سوی بیت‌المقدّس او را عبادت کند. پس چه چیز برای او در اوّل پدیدارگشت؟ آیا این خداوند نیست که زمستان را در پی تابستان و تابستان را در پی زمستان می‌آورد؟ آیا در هرکدام آن‌ها چیزی بر او معلوم می‌گردد»؟ گفتند: «خیر»! سپس فرمود: «پس این چنین هم در باب قبله چیزی برای خداوند پدیدارنگشت». سپس فرمود: «آیا چنین نیست او شما را در زمستان ملزم‌کرد که با لباس‌های گرم، خود را از سرما حفظ کنید و در تابستان [نیز] خود را از گرما محافظت نمایید؟ پس آیا چیزی برای او نمایان شد که به شما در تابستان خلاف آنچه در زمستان امر کرده‌بود، دستور داد؟ گفتند: «خیر»! پس رسول‌خدا (فرمود: «این چنین است که خداوند زمانی به شما دستور می‌دهد که به‌گونه‌ای بنا بر مصلحتی که آن را می‌داند عبادتش کنید و در زمانی دیگر دستور می‌دهد به‌گونه‌ای دیگر بنا بر صلاحدیدی دیگر او را عبادت کنید و اگر خدا را در هر دو حالت عبادت کنید آنگاه مستحقّ پاداش الهی می‌شوید».
ابن‌عباس (رحمة الله علیه)- إِنَّ الْیَهُودَ أَنْکَرُوا تَحْوِیلَ الْقِبْلَهًِْ إِلَی الْکَعْبَهًِْ عَنْ بَیْتِ الْمَقْدِسِ فَنَزَلَتْ الْآیَهًُْ رَدّاً عَلَیْهِمْ.
ابن‌عباس (رحمة الله علیه) یهود عوض شدن قبله از بیت‌المقدّس به‌سوی کعبه را نپذیرفت؛ پس این آیه در ردّ ایشان نازل شد».
العسکری (علیه السلام)- یَعْنِی إِذَا تَوَجَّهْتُمْ بِأَمْرِهِ فَثَمَّ الْوَجْهُ الَّذِی تَقْصِدُونَ مِنْهُ اللَّهَ وَ تَأْمُلُونَ ثَوَابَهُ.
امام عسکری (علیه السلام) یعنی اگر انگیزه و دلیل توجّه و روکردنتان به کاری، اجرای امور الهی باشد، این رو کردن، همان روکردن به خداست که چنین عملی، همان است که مقصدش را خدا قرار داده‌ای و [می‌توانید از چنین عملی] انتظار ثواب خدا را داشته باشید.
العسکری (علیه السلام)- فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ قَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام).
امام عسکری (علیه السلام) فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ فرمود: «منظور، علی (علیه السلام) است».
الصّادق (علیه السلام)- نَحْنُ وَجْهُ اللَّهِ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ.
امام صادق (علیه السلام) ما وجه اللهِ هستیم؛ خداوند متعال فرموده است: فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ.
الصّادق (علیه السلام)- إنَّ اللهَ ... جَعَلَنَا ... وَجْهَهُ الَّذِی یُؤْتَی مِنْه.
امام صادق (علیه السلام) خداوند ... قرار داد ... وجهی که از آن جانب به خدا نزدیک شوند.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ سَلْمَانَ الْفَارِسِیِ (رحمة الله علیه) فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ یَذْکُرُ فِیهِ قُدُومَ الْجَاثَلِیقِ الْمَدِینَهًَْ ... أُرْشِدَ إِلَی أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فَسَأَلَهُ: أَخْبِرْنِی عَنْ وَجْهِ الرَّبِّ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی. فَدَعَا عَلِیٌّ (علیه السلام) بِنَارٍ وَ حَطَبٍ فَأَضْرَمَهُ فَلَمَّا اشْتَعَلَتْ قَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) أَیْنَ وَجْهُ هَذِهِ النَّارِ؟ قَالَ النَّصْرَانِیُّ: هِیَ وَجْهٌ مِنْ جَمِیعِ حُدُودِهَا. قَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام): هَذِهِ النَّارُ مُدَبَّرَهًٌْ مَصْنُوعَهًٌْ لَا تَعْرِفُ وَجْهَهَا وَ خَالِقُهَا لَا یُشْبِهُهَا وَ لِلهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ لَا یَخْفَی عَلَی رَبِّنَا خَافِیَهًَْ.
امام علی (علیه السلام) سلمان فارسی (رحمة الله علیه) در حدیثی طولانی، آمدن جاثلیق به مدینه و سؤالاتش از امام علی (علیه السلام) را گفته است: مرا از وجه و روی پروردگار تبارک‌وتعالی خبر بده؟ علی (علیه السلام) آتش و هیزمی طلبید و آن را افروخت و چون افروخته‌شد، فرمود: «روی این آتش در کجا است»؟ نصرانی گفت که «این آتش از همه‌ی اطراف و جوانبش رو است». علی (علیه السلام) فرمود: «این آتش به تدبیر خالقش و مخلوق است [امّا مثال خوبی است برای چیزی که همه‌ی جهاتش روی آن است] و رویش شناخته نمی‌شود و گرچه آفریدگارش هیچ شباهتی به آن ندارد [و این مقایسه فقط از باب تبیین مسأله بود]. وَ لِلهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ.
الکاظم (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُصَیْنِ قَالَ: کَتَبْتُ إِلَی عَبْدٍ صَالِحٍ (علیه السلام): الرَّجُلُ یُصَلِّی فِی یَوْمِ غَیْمٍ فِی فَلَاهًٍْ مِنَ الْأَرْضِ وَ لَا یَعْرِفُ الْقِبْلَهًَْ فَیُصَلِّی حَتَّی إِذَا فَرَغَ مِنْ صَلَاتِهِ بَدَتْ لَهُ الشَّمْسُ فَإِذَا هُوَ قَدْ صَلَّی لِغَیْرِ الْقِبْلَهًِْ أَ یَعْتَدُّ بِصَلَاتِهِ أَمْ یُعِیدُهَا فَکَتَبَ یُعِیدُهَا مَا لَمْ یَفُتْهُ الْوَقْتُ أَ وَ لَمْ یَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ یَقُولُ وَ قَوْلُهُ الْحَقُّ فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ.
امام کاظم (علیه السلام) از محمّدبن‌حصین نقل شده به بنده‌ی صالح خدا (امام کاظم (علیه السلام)) نوشتم: «کسی که در یک روز ابری در دشتی بر روی زمین نماز می‌گزارد و سمت قبله را نمی‌داند و پس از اتمام نماز، خورشید بر او پیدا شده و پی می‌برد که به سمتی غیر از سمت قبله نماز گزارده است، آیا نمازش صحیح شمرده‌می‌شود یا باید آن را قضا نماید؟ عبد صالح (علیه السلام) در جواب نوشت: «اگر وقت نماز سپری نشده‌باشد باید آن را اعاده کند؛ آیا او نمی‌داند که خداوند متعال می‌فرماید: فَأَینَمَا تُوَلُّواْ فَثَمَّ وَجْه اللّه و سخن خداوند، حق است».
الصّادق (علیه السلام)- سَأَلَهُ مُعَاوِیَهًُْ‌بْنُ‌عَمَّارٍ عَنِ الرَّجُلِ یَقُومُ فِی الصَّلَاهًِْ ثُمَّ یَنْظُرُ بَعْدَ مَا فَرَغَ فَیَرَی أَنَّهُ قَدِ انْحَرَفَ عَنِ الْقِبْلَهًِْ یَمِیناً أَوْ شِمَالًا؟ فَقَالَ لَهُ: قَدْ مَضَتْ صَلَاتُهُ وَ مَا بَیْنَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ قِبْلَهًٌْ وَ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ فِی قِبْلَهًِْ الْمُتَحَیِّرِ وَ لِلهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّه.
امام صادق (علیه السلام) معاویه‌بن‌عمّار از امام صادق (علیه السلام) سؤال کرد: «شخصی به نماز می‌ایستد؛ پس از آنکه از نماز فارغ شد، دقّت کرده و می‌بیند از قبله به دست راست یا چپ منحرف بوده است». آن حضرت (علیه السلام) [به او] فرمود: «نمازش صحیح است و ما بین مشرق و مغرب قبله است و در مورد قبله‌ی شخص متحیّر این آیه نازل شده است: وَ لِلهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ».
الکاظم (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌عَبْدِ‌اللَّهِ‌بْنِ‌مَرْوَانَ قَالَ: رَأَیْتُ یُونُسَ بِمِنًی یَسْأَلُ أَبَاالْحَسَنِ (علیه السلام) عَنِ الرَّجُلِ إِذَا حَضَرَتْهُ صَلَاهًُْ الْفَرِیضَهًِْ وَ هُوَ فِی الْکَعْبَهًِْ فَلَمْ یُمْکِنْهُ الْخُرُوجُ مِنَ الْکَعْبَهًِْ؟ فَقَالَ: اسْتَلْقَی عَلَی قَفَاهُ وَ صَلَّی إِیمَاءً وَ ذَکَرَ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ.
امام کاظم (علیه السلام) از محمّدبن‌عبدالله‌بن‌مروان نقل شده است: یونس را در منی دیدم که از امام کاظم (علیه السلام) درباره‌ی کسی پرسید که به وقت خواندن نماز واجب، در داخل کعبه باشد و نتواند از آن بیرون آید. حضرت (علیه السلام) در جواب فرمود: «باید به پشت، دراز بکشد و با اشاره نماز بخواند» و این آیه را قرائت فرمود: فَأَینَمَا تُوَلُّواْ فَثَمَّ وَجْه اللّه.
الباقر (علیه السلام)- أَنْزَلَ اللَّهُ هَذِهِ الْآیَهًَْ فِی التَّطَوُّعِ خَاصَّهًًْ فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ إِنَّ اللهَ واسِعٌ عَلِیمٌ وَ صَلَّی رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِیمَاءً عَلَی رَاحِلَتِهِ أَیْنَمَا تَوَجَّهَتْ بِهِ حَیْثُ خَرَجَ إِلَی خَیْبَرَ وَ حِینَ رَجَعَ مِنْ مَکَّهًَْ وَ جَعَلَ الْکَعْبَهًَْ خَلْفَ ظَهْرِهِ.
امام باقر (علیه السلام) خداوند آیه‌ی فَأَینَمَا تُوَلُّواْ فَثَمَّ وَجْه اللّه إِنَّ اللّه وَاسِعٌ عَلِیمٌ را تنها درباره‌ی نمازهای مستحبّی نازل کرده است و رسول‌خدا (هنگام رفتن به خیبر، بر روی شتر خود به صورت اشاره و به هر سو که شترش او را می‌برد، نماز گزارد و همچنین به هنگام بازگشت از مکه که کعبه در پشت سرش قرار می‌گرفت، این‌گونه نماز به‌جای آورد.
الباقر (علیه السلام)- إِذَا قَرَأْتَ السَّجْدَهًَْ وَ أَنْتَ جَالِسٌ فَاسْجُدْ مُتَوَجِّهاً إِلَی الْقِبْلَهًِْ وَ إِذَا قَرَأْتَهَا وَ أَنْتَ رَاکِبٌ فَاسْجُدْ حَیْثُ تَوَجَّهْتَ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) کَانَ یُصَلِّی عَلَی رَاحِلَتِهِ وَ هُوَ مُتَوَجِّهٌ إِلَی الْمَدِینَهًِْ بَعْدَ انْصِرَافِهِ مِنْ مَکَّهًَْ یَعْنِی النَّافِلَهًَْ قَالَ: وَ فِی ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ.
امام باقر (علیه السلام) اگر درحالت نشسته سوره‌ی سجده را خواندی، پس رو به قبله سجده‌کن و چنانچه سواره آن را خواندی، پس به هر طرف که رو کردی، سجده‌کن. پس همانا رسول‌خدا (پس از آنکه به مکّه پشت کرده و به‌سوی مدینه می‌رفتند، سوار بر مرکبشان نماز می‌خواندند؛ یعنی نماز مستحب به‌جای می‌آوردند. و سخن خداوند متعال را قرائت فرمودند: فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ درباره‌ی آن است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ هَذَا نَزَلَ فِی صَلَاهًِْ النَّافِلَهًِْ عَلَی الدَّابَّهًِْ حَیْثُ مَا تَوَجَّهَتْ.
پیامبر ( این آیه در مورد [جواز] خواندن نماز مستحبّی در حالی که [نمازگزار] سوار بر [مرکب و] حیوانات باشد، است. [که اجازه می‌دهد بر روی مرکب نماز خواند] حتّی اگر آن مرکب [در حین حرکت] به هر جهتی رو کند.
الصّادقین (علیها السلام)- إِنَّهَا لَیْسَتْ بِمَنْسُوخَهًٍْ وَ إِنَّهَا مَخْصُوصَهًٌْ بِالنَّوَافِلِ فِی حَالِ السَّفَرِ.
امام باقر (علیه السلام) و امام صادق (علیه السلام) همانا این [آیه] نسخ‌شده نیست و این مخصوص مستحبّات در سفر است.
الصّادقین (علیها السلام)- قَوْلِهِ تَعَالَی فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ قَالَا: هُوَ فِی النَّافِلَهًِْ.
امام باقر (علیه السلام) و امام صادق (علیه السلام) هر دو درباره‌ی قول خدای تعالی فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ فرمودند: «آن درباره‌ی نماز مستحب بیان شده است».