آیه ۶۴ - سوره بقره

آیه ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِكَ فَلَوْ لا فَضْلُ اللهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ لَكُنْتُمْ مِنَ الْخاسِرينَ [64]

سپس شما پس از اين، رويگردان شديد؛ و اگر فضل و رحمت خداوند بر شما نبود، از زيانكاران بوديد.

سپس شما پس از این، رویگردان شدید

۱ -۱
(بقره/ ۶۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَعْنِی تَوَلَّی أَسْلَافُکُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِکَ عَنِ الْقِیَامِ بِهِ وَ الْوَفَاءِ بِمَا عُوهِدُوا عَلَیْهِ.

پیامبر ( پیشینیان شما پس از آن (گرفتن عهد) از انجام این پیمان و وفا به عهدی که با آن‌ها بسته شده‌بود، امتناع ورزیدند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۴۱۶
بحارالأنوار، ج۲۶، ص۲۸۹/ الإمام العسکری، ص۲۶۷

و اگر فضل و رحمت خداوند بر شما نبود

۲ -۱
(بقره/ ۶۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَعْنِی عَلَی أَسْلَافِکُمْ لَوْ لَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ بِإِمْهَالِهِ إِیَّاهُمْ لِلتَّوْبَهًِْ وَ إِنْظَارِهِمْ لِمَحْوِ الْخَطِیئَهًِْ بِالْإِنَابَهًِْ ... وَ لَکُنَّا أَمْهَلْنَاکُمْ لِلتَّوْبَهًِْ وَ أَنْظَرْنَاکُمْ لِلْإِنَابَهًِْ أَیْ فَعَلْنَا ذَلِکَ بِأَسْلَافِکُمْ فَتَابَ مَنْ تَابَ مِنْهُمْ فَسَعِدَ وَ خَرَجَ مِنْ صُلْبِهِ مَنْ قُدِّرَ أَنْ یَخْرُجَ مِنْهُ الذُّرِّیَّهًُْ الطَّیِّبَهًُْ الَّتِی تَطَیَّبَ فِی الدُّنْیَا بِاللَّهِ تَعَالَی مَعِیشَتُهَا وَ تَشَرَّفَ فِی الْآخِرَهًِْ بِطَاعَهًِْ اللَّهِ مَرْتَبَتُهَا.

پیامبر ( یعنی [ای یهودیان!] اگر فضل خدا نسبت به گذشتگان شما نبود [از ضرردیدگان می‌شدند] که فضل خدا به آن‌ها این بود که به آن‌ها مهلت داد تا توبه کنند و به آن وسیله گناهان خویش را محو نمایند ... و ما (خداوند) این کار را کردیم و به آن‌ها یعنی گذشتگان شما مهلت توبه دادیم و توبه‌ی هرکس را که توبه کرد پذیرفتیم و سعادتمند شد و از صلب او آنچه مقدّر شده است – ذریّه‌ی پاکی که زندگی دنیای آن‌ها به لطف خدا خوش می‌گذرد و در آخرت نیز به خاطر اطاعت ازخدا به مقام بلندی می‌رسند خارج شد [و به دنیا آمد].

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۴۱۸
بحارالأنوار، ج۲۶، ص۲۸۹/ الإمام العسکری، ص۲۶۷
۲ -۲
(بقره/ ۶۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فَضْلُ اللَّهِ الْعِلْمُ بِتَأْوِیلِهِ وَ تَوْفِیقُهُ لِمُوَالاهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ آلِهِ الطَّیِّبِین (علیهم السلام) وَ مُعَادَاهًُْ أَعْدَائِهِمْ وَ کَیْفَ لَا یَکُونُ ذَلِکَ خَیْراً مِمَّا یَجْمَعُونَ وَ هُوَ ثَمَنُ الْجَنَّهًِْ وَ یَسْتَحِقُّ بِهِ الْکَوْنُ بِحَضْرَهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ آلِهِ الطَّیِّبِین (علیهم السلام).

پیامبر ( منظور از فضل خداوند [به آنها]، علم یافتن به تأویل [فرمان‌های خدا] بود و توفیق‌یافتنشان به اظهار موالات و محبّت، نسبت به محمّد (و خاندان پاکش (علیهم السلام) و اظهار دشمنی با دشمنان آنان [همان فضل خداست]؛ و چطور این [فضل] بهتر از تمام کارهای خیری که آنان انجام داده‌اند نباشد؟! در حالی‌که [این فضل] معادل بهای بهشت [و بهشتی‌شدن] و موجبات کسب لیاقت، برای هم‌جواری با پیامبر (و خاندان پاکش (علیهم السلام) [در بهشت] است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۴۱۸
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۶۵
۲ -۳
(بقره/ ۶۴)

الصّادق (علیه السلام)- فَضْلُ اللَّهِ رَسُولُهُ وَ رَحْمَتُهُ وَلَایَهًُْ الْأَئِمَّهًْ (علیهم السلام).

امام صادق (علیه السلام) فضل خدا، پیامبر (است و رحمت او ولایت ائمّه (علیهم السلام) می‌باشد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۴۱۸
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۶۰
۲ -۴
(بقره/ ۶۴)

ابن‌عباس (رحمة الله علیه)- بِفَضْلِ اللَّهِ الْإِقْرَارِ بِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ بِرَحْمَتِهِ الْإِقْرَارِ بِوَلَایَهًِْ عَلِی (علیه السلام) وَ قِیلَ فَضْلُ اللَّهِ عَلِیٌ (علیه السلام) وَ رَحْمَتُهُ فَاطِمَهًْ (سلام الله علیها).

ابن‌عباس (رحمة الله علیه) فضل الله اقرار به رسالت محمّد (و رحمت او اقرار به ولایت علی (علیه السلام) است و همچنین گفته شده است که فضل خدا، علی (علیه السلام) و رحمت او، فاطمه (سلام الله علیها) است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۴۱۸
مناقب آل ابیطالب (ج۳، ص۹۹
۲ -۵
(بقره/ ۶۴)

ابن‌عباس (رحمة الله علیه)- فَضْلُ اللَّهِ یَعْنِی النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) وَ رَحْمَتُهُ عَلِیٌّ (علیه السلام).

ابن‌عباس (رحمة الله علیه) فضل خدا پیامبر (و رحمت او علی (علیه السلام) می‌باشد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۴۱۸
بحرالعرفان

از زیانکاران بودید

۳ -۱
(بقره/ ۶۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- المَغْبُونِینَ قَدْ خَسِرْتُمُ الْآخِرَهًَْ وَ الدُّنْیَا لِأَنَّ الْآخِرَهًَْ فَسَدَتْ عَلَیْکُمْ بِکُفْرِکُمْ وَ الدُّنْیَا کَانَ لَا یَحْصُلُ لَکُمْ نَعِیمُهَا لِاخْتِرَامِنَا لَکُمْ وَ تَبْقَی عَلَیْکُمْ حَسَرَاتُ نُفُوسِکُمْ وَ أَمَانِیِّکُمُ الَّتِی قَدِ اقْتَطَعْتُمْ دُونَهَا.

پیامبر ( شما از زیانکارانی می‌شوید که آخرت و دنیایتان مورد خسارت قرار گرفته است. آخرت شما به‌واسطه‌ی کفرتان از بین رفته و نعمت‌های دنیا نیز نصیبتان نمی‌گردد زیرا [به سبب گناهانتان] ما شما را در آنجا مستأصل و بیچاره می‌کنیم و حسرت و اندوه درونی و آرزوهایی که از آن‌ها بریده شده و دیگر به آن‌ها دست نمی‌یابید، برای شما باقی می‌ماند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۴۱۸
بحارالأنوار، ج۲۶، ص۲۸۹/ الإمام العسکری، ص۲۶۷
بیشتر
بقره
همه
مقدمه
۱
۲
۳
۴
۵
۶
۷
۸
۹
۱۰
۱۱
۱۲
۱۳
۱۴
۱۵
۱۶
۱۷
۱۸
۱۹
۲۰
۲۱
۲۲
۲۳
۲۴
۲۵
۲۶
۲۷
۲۸
۲۹
۳۰
۳۱
۳۲
۳۳
۳۴
۳۵
۳۶
۳۷
۳۸
۳۹
۴۰
۴۱
۴۲
۴۳
۴۴
۴۵
۴۶
۴۷
۴۸
۴۹
۵۰
۵۱
۵۲
۵۳
۵۴
۵۵
۵۶
۵۷
۵۸
۵۹
۶۰
۶۱
۶۲
۶۳
۶۴
۶۵
۶۶
۶۷
۶۸
۶۹
۷۰
۷۱
۷۲
۷۳
۷۴
۷۵
۷۶
۷۷
۷۸
۷۹
۸۰
۸۱
۸۲
۸۳
۸۴
۸۵
۸۶
۸۷
۸۸
۸۹
۹۰
۹۱
۹۲
۹۳
۹۴
۹۵
۹۶
۹۷
۹۸
۹۹
۱۰۰
۱۰۱
۱۰۲
۱۰۳
۱۰۴
۱۰۵
۱۰۶
۱۰۷
۱۰۸
۱۰۹
۱۱۰
۱۱۱
۱۱۲
۱۱۳
۱۱۴
۱۱۵
۱۱۶
۱۱۷
۱۱۸
۱۱۹
۱۲۰
۱۲۱
۱۲۲
۱۲۳
۱۲۴
۱۲۵
۱۲۶
۱۲۷
۱۲۸
۱۲۹
۱۳۰
۱۳۱
۱۳۲
۱۳۳
۱۳۴
۱۳۵
۱۳۶
۱۳۷
۱۳۸
۱۳۹
۱۴۰
۱۴۱
۱۴۲
۱۴۳
۱۴۴
۱۴۵
۱۴۶
۱۴۷
۱۴۸
۱۴۹
۱۵۰
۱۵۱
۱۵۲
۱۵۳
۱۵۴
۱۵۵
۱۵۶
۱۵۷
۱۵۸
۱۵۹
۱۶۰
۱۶۱
۱۶۲
۱۶۳
۱۶۴
۱۶۵
۱۶۶
۱۶۷
۱۶۸
۱۶۹
۱۷۰
۱۷۱
۱۷۲
۱۷۳
۱۷۴
۱۷۵
۱۷۶
۱۷۷
۱۷۸
۱۷۹
۱۸۰
۱۸۱
۱۸۲
۱۸۳
۱۸۴
۱۸۵
۱۸۶
۱۸۷
۱۸۸
۱۸۹
۱۹۰
۱۹۱
۱۹۲
۱۹۳
۱۹۴
۱۹۵
۱۹۶
۱۹۷
۱۹۸
۱۹۹
۲۰۰
۲۰۱
۲۰۲
۲۰۳
۲۰۴
۲۰۵
۲۰۶
۲۰۷
۲۰۸
۲۰۹
۲۱۰
۲۱۱
۲۱۲
۲۱۳
۲۱۴
۲۱۵
۲۱۶
۲۱۷
۲۱۸
۲۱۹
۲۲۰
۲۲۱
۲۲۲
۲۲۳
۲۲۴
۲۲۵
۲۲۶
۲۲۷
۲۲۸
۲۲۹
۲۳۰
۲۳۱
۲۳۲
۲۳۳
۲۳۴
۲۳۵
۲۳۶
۲۳۷
۲۳۸
۲۳۹
۲۴۰
۲۴۱
۲۴۲
۲۴۳
۲۴۴
۲۴۵
۲۴۶
۲۴۷
۲۴۸
۲۴۹
۲۵۰
۲۵۱
۲۵۲
۲۵۳
۲۵۴
۲۵۵
۲۵۶
۲۵۷
۲۵۸
۲۵۹
۲۶۰
۲۶۱
۲۶۲
۲۶۳
۲۶۴
۲۶۵
۲۶۶
۲۶۷
۲۶۸
۲۶۹
۲۷۰
۲۷۱
۲۷۲
۲۷۳
۲۷۴
۲۷۵
۲۷۶
۲۷۷
۲۷۸
۲۷۹
۲۸۰
۲۸۱
۲۸۲
۲۸۳
۲۸۴
۲۸۵
۲۸۶