آیه وَ إِذْ أَخَذْنا ميثاقَكُمْ لا تَسْفِكُونَ دِماءَكُمْ وَ لا تُخْرِجُونَ أَنْفُسَكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَ أَنْتُمْ تَشْهَدُونَ [84]
و هنگامى را كه از شما پيمان گرفتيم كه خون هم را نريزيد؛ و يكديگر را از سرزمين خود، بيرون نكنيد. سپس شما پذيرفتيد؛ و [بر اين پيمان] گواه بوديد.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- نَزَلَتْ وَ إِذْ أَخَذْنا مِیثاقَکُمْ لا تَسْفِکُونَ دِماءَکُمْ الْآیَهًَْ فِی الْیَهُودِ أَیِ الَّذِینَ نَقَضُوا عَهْدَ اللَّهِ وَ کَذَّبُوا رُسُلَ اللَّهِ وَ قَتَلُوا أَوْلِیَاءَ اللَّهِ.
پیامبر ( این آیه در شأن یهود نازل شد؛ در شأن آن یهودیانی نازل‌شد که عهد و پیمان خدا را شکستند؛ پیامبران خدا را تکذیب نمودند و اولیاء او را شهید کردند.
علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- فَإِنَّهَا نَزَلَتْ فِی أَبِی ذَرٍّ وَ عُثْمَانَ بْنِ عَفَّانَ وَ کَانَ سَبَبُ ذَلِکَ لَمَّا أَمَرَ عُثْمَانُ بِنَفْیِ أَبِی ذَرٍّ (رحمة الله علیه) إِلَی الرَّبَذَهًِْ دَخَلَ عَلَیْهِ أَبُو ذَرٍّ وَ کَانَ عَلِیلًا مُتَوَکِّئاً عَلَی عَصَاهُ وَ بَیْنَ یَدَیْ عُثْمَانَ مِائَهًُْ أَلْفِ دِرْهَمٍ قَدْ حُمِلَتْ إِلَیْهِ مِنْ بَعْضِ النَّوَاحِی وَ أَصْحَابُهُ حَوْلَهُ یَنْظُرُونَ إِلَیْهِ وَ یَطْمَعُونَ أَنْ یَقْسِمَهَا فِیهِمْ فَقَالَ أَبُو ذَرٍّ (رحمة الله علیه) لِعُثْمَانَ: مَا هَذَا الْمَالُ؟ فَقَالَ عُثْمَانُ: مِائَهًُْ أَلْفِ دِرْهَمٍ حُمِلَتْ إِلَیَّ مِنْ بَعْضِ النَّوَاحِی أُرِیدُ أَنْ أَضُمَّ إِلَیْهَا مِثْلَهَا ثُمَّ أَرَی فِیهَا رَأْیِی. فَقَالَ أَبُو ذَرٍّ (رحمة الله علیه): یَا عُثْمَانُ! أَیُّمَا أَکْثَرُ مِائَهًُْ أَلْفِ دِرْهَمٍ أَوْ أَرْبَعَهًُْ دَنَانِیرَ. فَقَالَ عُثْمَانُ: بَلْ مِائَهًُْ أَلْفِ دِرْهَمٍ. فَقَالَ أَبُو ذَرٍّ (رحمة الله علیه): أَ مَا تَذْکُرُ أَنِّی أَنَا وَ أَنْتَ دَخَلْنَا عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عِشَاءً فَرَأَیْنَاهُ کَئِیباً حَزِیناً فَسَلَّمْنَا عَلَیْهِ فَلَمْ یَرُدَّ عَلَیْنَا السَّلَامَ فَلَمَّا أَصْبَحْنَا أَتَیْنَاهُ فَرَأَیْنَاهُ ضَاحِکاً مُسْتَبْشِراً فَقُلْنَا لَهُ: بِآبَائِنَا وَ أُمَّهَاتِنَا دَخَلْنَا عَلَیْکَ الْبَارِحَهًَْ فَرَأَیْنَاکَ کَئِیباً حَزِیناً وَ عُدْنَا إِلَیْکَ الْیَوْمَ فَرَأَیْنَاکَ ضَاحِکاً مُسْتَبْشِراً فَقَالَ (صلی الله علیه و آله): نَعَمْ! کَانَ {قَدْ بَقِیَ} عِنْدِی مِنْ فَیْءِ الْمُسْلِمِینَ أَرْبَعَهًُْ دَنَانِیرَ لَمْ أَکُنْ قَسَمْتُهَا وَ خِفْتُ أَنْ یُدْرِکَنِی الْمَوْتُ وَ هِیَ عِنْدِی وَ قَدْ قَسَمْتُهَا الْیَوْمَ فَاسْتَرَحْتُ الْخَبَرَ.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) این آیه درمورد ابوذر و عثمان‌ابن‌عفان نازل شده و دلیل اینکه عثمان، ابوذر (رحمة الله علیه) را به ربذه تبعیدکرد این بود که ابوذر در حالی‌که بیمار بوده و به عصایش تکیه کرده‌بود، بر عثمان وارد شد. در مقابل او (عثمان) صدهزار درهم بود که از برخی نواحی به نزدش آورده‌بودند و یارانش دورش را گرفته و به او نگاه می‌کردند و چشم طمع به آن اموال دوخته‌بودند تا بین آن‌ها تقسیم کند. ابوذر (رحمة الله علیه) به عثمان گفت: «این اموال چیست»؟ عثمان جواب داد: «صدهزار درهم است که از بعضی نواحی به‌سوی من آورده شده و من می‌خواهم مثل همان مقدار را به آن ضمیمه کرده و سپس درباره‌ی آن تصمیم بگیرم». ابوذر (رحمة الله علیه) پرسید: «ای عثمان صدهزار درهم بیشتر است یا چهار دینار»؟ او جواب داد: «البته صدهزار دینار» ابوذر گفت: «آیا یادت نمی‌آید که شبی من و تو بر پیامبر (وارد شدیم و ایشان افسرده و محزون بود؛ طوری‌که به او سلام کردیم امّا جواب نفرمود و فردا صبح که نزدش حاضر شدیم او را خندان و شادمان دیدیم و گفتیم «پدران و مادرانمان فدایتان! دیشب که به دیدنتان آمدیم شما را غمگین و افسرده دیدیم و امروز به‌سویتان بازگشتیم در حالی‌که شمارا شاد وخوشحال می‌بینیم». حضرت فرمود: «بله! چهار دینار از خراج مسلمانان نزد من باقی مانده‌بود که تقسیمش نکرده‌بودم و می‌ترسیدم درحالی‌که آن نزد من است از دنیا بروم. امروز آن را تقسیم کرده‌ام و به‌واسطه‌ی آن آسوده گشتم».
العسکری (علیه السلام)- وَ اذْکُرُوا یَا بَنِی‌إِسْرَائِیلَ حِینَ أَخَذْنَا مِیثَاقَکُمْ عَلَی أَسْلَافِکُمْ وَ عَلَی کُلِّ مَنْ یَصِلُ إِلَیْهِ الْخَبَرُ بِذَلِکَ مِنْ أَخْلَافِهِمُ الَّذِینَ أَنْتُمْ مِنْهُمْ.
امام عسکری (علیه السلام) ای بنی‌اسرائیل! آن زمانی را به یاد بیاورید که این پیمان شما را، از هرکس از گذشتگان شما که این خبر به او رسید، گرفتیم، همان افرادی که شما نیز از نسل آن‌ها هستید.
العسکری (علیه السلام)- لَا یَسْفِکُ بَعْضُکُمْ دِمَاءَ بَعْضٍ.
امام عسکری (علیه السلام) خون یکدیگر را نریزید.
العسکری (علیه السلام)- لَا یُخْرِجُ بَعْضُکُمْ بَعْضاً مِنْ دِیَارِهِمْ.
امام عسکری (علیه السلام) و یکدیگر را از شهر خارج (تبعید) نکنید.
العسکری (علیه السلام)- ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ بِذَلِکَ الْمِیثَاقِ کَمَا أَقَرَّ بِهِ أَسْلَافُکُمْ وَ الْتَزَمْتُمُوهُ کَمَا الْتَزَمُوهُ.
امام عسکری (علیه السلام) سپس مانند گذشتگان خود به این پیمان اقرار نمودید و مانند اجدادتان به اجرای آن ملتزم شدید.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْکِتابِ وَ تَکْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَکَانُوا کُفَّاراً لِتَرْکِهِمْ مَا أَمَرَ اللَّهُ تَعَالَی بِهِ فَنَسَبَهُمْ إِلَی الْإِیمَانِ بِإِقْرَارِهِمْ بِأَلْسِنَتِهِمْ عَلَی الظَّاهِرِ دُونَ الْبَاطِنِ فَلَمْ یَنْفَعْهُم‌ذَلِکَ بِقَوْلِهِ تَعَالَی فَما جَزاءُ مَنْ یَفْعَلُ ذلِکَ مِنْکُمْ إِلَّا خِزْیٌ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا.
امام علی (علیه السلام) خداوند آن‌ها را کافر خواند زیرا آنان اوامر او را اطاعت نکردند و آن‌ها را از آن جهت مؤمن دانست که در ظاهر اقرارکردند اگر چه در باطن قبول نداشتند، ولی آن ایمان ظاهری به آن‌ها سودی نبخشید [و جز رسوائی آخرت برای آن‌ها اثری نداشت]؛ همان‌طور که خداوند فرمود: سزای هرکس از شما که مرتکب این عمل شود، جز رسوائی در حیات دنیا نیست.
العسکری (علیه السلام)- تَشْهَدُونَ بِذَلِکَ عَلَی أَسْلَافِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ.
امام عسکری (علیه السلام) شما خود، شاهد بر [ظلم و عهدشکنی] خود و گذشتگانتان هستید.