آیه وَدَّ كَثيرٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ لَوْ يَرُدُّونَكُمْ مِنْ بَعْدِ إيمانِكُمْ كُفَّاراً حَسَداً مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ فَاعْفُوا وَ اصْفَحُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللهُ بِأَمْرِهِ إِنَّ أللهَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَديرٌ [109]
بسيارى از اهل كتاب، از روى حسد كه در وجود آنها ريشه دوانده آرزو مىكردند شما را بعد از ايمانآوردن، به حال كفر باز گردانند؛ با اين كه حق براى آنها كاملاً روشن شده است. شما آنها را عفو كنيد و گذشت نماييد؛ تا خداوند فرمان خودش [فرمان جهاد] را بفرستد؛ زيرا خداوند بر هر چيزى تواناست.
ابنعباس (رحمة الله علیه)- وَدَّ کَثِیرٌ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ نَزَلَتْ فِی حُیَیِّ بْنِ أَخْطَبَ وَ أَخِیهِ أَبِی یَاسِرِ بْنِ أَخْطَبَ وَ قَدْ دَخَلَا عَلَی النَّبِیِّینَ قَدِمَ الْمَدِینَهًَْ فَلَمَّا خَرَجَا قِیلَ لَحُیَیٍّ: هُوَ نَبِیٌّ؟ فَقَالَ: هُوَ هُوَ. فَقِیلَ: مَا لَهُ عِنْدَکَ؟ قَالَ: الْعَدَاوَهًُْ إِلَی الْمَوْتِ وَ هُوَ الَّذِی نَقَضَ الْعَهْدَ وَ أَثَارَ الْحَرْبَ یَوْمَ الْأَحْزابِ.
ابنعباس (رحمة الله علیه) آیهی: وَدَّ کَثِیرٌ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ ... دربارهی حییّبنأخطب و برادرش أبییاسربنأخطب نازل شد. آن دو، زمانی که پیامبر (به مدینه آمد به حضور ایشان رسیدند. پس چون بیرون آمدند به حیی گفتهشد: «او واقعاً پیامبر است»؟ پس او گفت: «او خود آن پیامبر است»! پس به او گفتهشد: «او نزد تو از چه چیزی برخوردار است»؟ او پاسخ داد: «دشمنی؛ تا زمان مرگ»! و او کسی است که عهدشکنی کرد و جنگ احزاب را برانگیخت.
العسکری (علیه السلام)- بِمَا یُورِدُونَهُ عَلَیْکُمْ مِنَ الشُّبَهِ.
امام عسکری (علیه السلام) بیشتر اهل کتاب مایلند که به وسیلهی شبهههایی که بر شما عرضه مینمایند، شما را از دین برگردانند.
الحسن (علیه السلام)- عَنِ الْمُفَضَّلِبْنِعُمَرَ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: لَمَّا حَضَرَتِ الْحَسَنَبْنَعَلِیٍّ (علیه السلام) الْوَفَهًُْ قَالَ ... یَا مُحَمَّدَبْنَعَلِی (حنفیّه) إِنِّی أَخَافُ عَلَیْکَ الْحَسَد ... إِنَّمَا وَصَفَ اللَّهُ تَعَالَی بِهِ الْکَافِرِینَ فَقَالَ کُفَّاراً حَسَداً مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ مِنْ بَعْدِ ما تَبَیَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ.
امام حسن (علیه السلام) مفضّلبنعمر از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است: هنگامیکه زمان فوت امام حسن (علیه السلام) رسید خطاب به محمّدبنعلی (حنفیّه) فرمود: من هراسانم که مبادا تو به حسد گرفتارشوی که خدا کفار را به حسودبودن معرّفی کرده است چنانکه میفرماید: کُفَّاراً حَسَداً مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ مِنْ بَعْدِ ما تَبَیَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ
امیرالمؤمنین (علیه السلام)- کِتَابُ الْغَارَاتِ لِإِبْرَاهِیمَ بْنِ مُحَمَّدٍ الثَّقَفِیِّ، قَالَ رُوِیَ: أَنَّ عَلِیّاً (علیه السلام) کَتَبَ إِلَی مُعَاوِیَهًْ ... نَحْنُ آلُ إِبْرَاهِیمَ الْمَحْسُودُونَ وَ أَنْتَ الْحَاسِدُ لَنَا ... فَکَانَ نَبِیُّنَا (صلی الله علیه و آله) فَلَمَّا جاءَهُمْ ما عَرَفُوا کَفَرُوا بِهِ. حَسَداً مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ أَنْ یُنَزِّلَ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ عَلی مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ حَسَداً مِنَ الْقَوْمِ عَلَی تَفْضِیلِ بَعْضِنَا عَلَی بَعْضٍ أَلَا وَ نَحْنُ أَهْلُ الْبَیْتِ آلُ إِبْرَاهِیمَ الْمَحْسُودُونَ حُسِدْنَا کَمَا حُسِدَ آبَاؤُنَا مِنْ قَبْلِنَا سُنَّهًًْ.
امام علی (علیه السلام) در کتاب الغارات روایت شده است: امیرالمؤمنین (علیه السلام)به معاویه نوشت: «... ما آلابراهیم (علیه السلام) هستیم که مورد حسادت قرارگرفتیم و تو به ما حسادت میکنی ... با آنکه زان پیش خواستار پیروزی بر کافران بودند، به او ایمان نیاوردند. (بقره/۱۰۹) وقتی نبیّ ما چیزی را که میشناختند برایشان (اهل کتاب) آورد، آنها از روی حسادتی که در وجودشان بود آن را انکار کردند. بهدرستیکه خداوند بر هر بندهای که بخواهد، از فضلش نازل میکند؛ از میان قوم حسادتکردند که چرا بعضی از ما بر بعضی دیگر برتری پیدا کردهاند؟ آگاه باشید! که ما اهلبیت (علیهم السلام)، همان خاندان ابراهیم (علیه السلام) هستیم که مورد حسادت قرارگرفتهایم؛ همانطور که پدران ما قبل از ما به همین روش مورد حسادت قرارگرفتند و گویی این حسادت سنّت شده است».
العسکری (علیه السلام)- بِکُمْ بِأَنْ أَکْرَمَکُمْ بِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ آلِهِمَا الطَّیِّبِینَ.
امام عسکری (علیه السلام) [اهل کتاب] بهواسطهی اینکه خدا شما (مسلمانان) را به حضرت محمّد (علی (علیه السلام) و خاندان پاکشان (علیهم السلام) گرامی داشته است، به شما حسد میورزند.
الصّادق (علیه السلام)- وَ الذَّنْبُ مِنَ الشَّهْوَهًِْ وَ هِیَ مِنَ الْمُؤْمِنِ خَطَأٌ وَ نِسْیَانٌ وَ أَنْ یَکُونَ مُسْتَکْرَهاً وَ مَا لَا یُطِیقُ وَ مَا کَانَ فِی الْکَافِرِ فَعَمْدٌ وَ جُحُودٌ وَ اعْتِدَاءٌ وَ حَسَدٌ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ کُفَّاراً حَسَداً مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ.
امام صادق (علیه السلام) و گناه از هوی و خواهش [نفس] است و انجام آن از سوی مؤمن ناشی از خطا، فراموشی، ناچاری، اکراه و بیطاقتی میباشد و آنچه (گناهی که) از کافر [سر میزند] تعمّد، جحود، تجاوز و حسودی است و این است قول خدای عزّوجلّ: کُفَّاراً حَسَداً مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ
العسکری (علیه السلام)- بِالْمُعْجِزَاتِ الدَّالَّاتِ عَلَی صَدِقْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ فَضْلِ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ آلِهِمَا.
امام عسکری (علیه السلام) معجزاتی که بر راستی محمّد (و فضل علی (علیه السلام) و آل آن دو (علیهم السلام) دلالت میکند.
العسکری (علیه السلام)- عَنْ جَهْلِهِمْ وَ قَابِلُوهُمْ بِحُجَجِ اللَّهِ وَ ادْفَعُوا بِهَا بَاطِلَهُمْ.
امام عسکری (علیه السلام) از جهل آنان بگذرید و با حجّتهای خدا، با آنان مقابله کنید و بهوسیلهی آن، کلام باطل آن [مخالفین] را دفع نمایید.
ابنعباس (رحمة الله علیه)- إنَّهَا مَنسُوخَهًٌْ بِقولِهِ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِکِینَ حَیْثُ وَجَدْتُمُوهُم.
ابنعباس (رحمة الله علیه) این آیه با این سخن خداوند: مشرکان را هرجا یافتید به قتل برسانید منسوخ شده است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- لَمَّا ضُرِبَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قال (علیه السلام): إِنْ أَبْقَ فَأَنَا وَلِیُّ دَمِی وَ إِنْ أَفْنَ فَالْفَنَاءُ مِیعَادِی وَ إِنْ أَعْفُ فَالْعَفْوُ لِی قُرْبَهًٌْ وَ لَکُمْ حَسَنَهًٌْ فَاعْفُوا وَ اصْفَحُوا. أَ لا تُحِبُّونَ أَنْ یَغْفِرَ اللهُ لَکُم.
امام علی (علیه السلام)امیرالمومنین (علیه السلام) پس از ضربتخوردن فرمود: «اگر من باقی ماندم که خودم ولیّ دَم خویش هستم و اگر از بین رفتم که فناء وعدهگاه من است و اگر ببخشم گذشت برای من مایهی نزدیکی [به خداست] و برای شما حسنه و خیر است. عفو کنید و گذشت نمایید. آیا دوست ندارید که خدا نیز شما را ببخشد»؟!
العسکری (علیه السلام)- بِالْقَتْلِ یَوْمَ فَتْحِ مَکَّهًَْ فَحِینَئِذٍ تُجْلُونَهُمْ عَنْ بَلَدِ مَکَّهًَْ وَ عَنْ جَزِیرَهًِْ الْعَرَبِ وَ لَا یُقِرُّونَ بِهَا کَافِراً.
امام عسکری (علیه السلام) [اکنون با آنان مدارا کنید] تا آنکه خداوند دستور جنگ با آنان (مشرکین) را در روز فتح مکّه بدهد ... در آن هنگام شما آنان را از شهر مکّه و جزیرهًْالعرب، بیرون میکنید و به هیچ کافری اجازهی ماندن در آنجا را نمیدهید.
العسکری (علیه السلام)- حَتَّی یَأْتِیَ اللهُ بِأَمْرِهِ بِعَذَابِهِمْ وَ یَأْتِیَ بِفَتْحِ مَکَّهًَْ وَ سَائِرِ مَا وَعَدَ.
امام عسکری (علیه السلام) حَتَّی یَأْتِیَ اللهُ بِأَمْرِهِ تا خداوند [فرمان] عذاب ایشان، فتح مکّه و دیگر وعدهها را محقّق کند.
العسکری (علیه السلام)- وَ لِقُدْرَتِهِ عَلَی الْأَشْیَاءِ قَدَّرَ مَا هُوَ أَصْلَحُ لَکُمْ مِنْ تَعَبُّدِهِ إِیَّاکُمْ مِنْ مُدَارَاتِهِمْ وَ مُقَابَلَتِهِمْ بِالْجِدَالِ الَّتِی هِیَ أَحْسَنُ.
امام عسکری (علیه السلام) از آنجا که او بر همه چیز، قادر و تواناست، برایتان مقدّر ساخت که با روش پسندیدهتر، با آنان مقابله کنید که این شیوه به عبادت و پرستش خدا، نزدیکتر است و بیشتر به صلاح شما میباشد.