آیه وَ الَّذينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَ يَذَرُونَ أَزْواجاً وَصِيَّةً لِأَزْواجِهِمْ مَتاعاً إِلَى الْحَوْلِ غَيْرَ إِخْراجٍ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلا جُناحَ عَلَيْكُمْ في ما فَعَلْنَ في أَنْفُسِهِنَّ مِنْ مَعْرُوفٍ وَ أللهُ عَزيزٌ حَكيمٌ [240]
و کسانى که از شما در آستانه‌ي مرگ قرار مى‌گیرند و همسرانى از خود به جا مى‌گذارند، باید براى همسران خود وصیّت کنند که تا یک سال، آنها را [با پرداختن هزینه‌ي زندگى] بهره‌مند سازند؛ به شرط این که آنها [از خانه‌ي شوهر] بیرون نروند [و اقدام به ازدواج نکنند]. و اگر بیرون روند، [حقّى ندارند؛ ولى] گناهى بر شما نیست نسبت به آنچه آنها درباره‌ي خود، به طور شایسته انجام مى‌دهند. و خداوند، توانا و حکیم است.
الباقر (علیه السلام)- عَن أبِی بَصِیر قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِهِ مَتاعاً إِلَی الْحَوْلِ غَیْرَ إِخْراجٍ قَالَ مَنْسُوخَهًٌْ نَسَخَتْهَا یَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ عَشْراً وَ نَسَخَتْهَا آیَهًُْ الْمِیرَاثِ.
امام باقر (علیه السلام) أبوبصیر گوید: در مورد آیه‌ی: مَّتَاعًا إِلَی الْحَوْلِ غَیرَ إِخْرَاجٍ از امام باقر (علیه السلام) سؤال کردم و ایشان در پاسخ فرمود: این آیه منسوخ شده است و آیه‌ی: یتَرَبَّصْنَ بِأَنفُسِهنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهرٍ وَعَشْرًا و آیه‌ی میراث (نساء/۱۱)، آن را نسخ کرده است.
الصّادق (علیه السلام)- عَن أبِی بَصِیر قَالَ هِیَ مَنْسُوخَهًٌْ قُلْتُ وَ کَیْفَ کَانَتْ قَالَ کَانَ الرَّجُلُ إِذَا مَاتَ أُنْفِقَ عَلَی امْرَأَتِهِ مِنْ صُلْبِ الْمَالِ حَوْلًا ثُمَّ أُخْرِجَتْ بِلَا مِیرَاثٍ ثُمَّ نَسَخَتْهَا آیَهًُْ الرُّبُعِ وَ الثُّمُنِ فَالْمَرْأَهًُْ یُنْفَقُ عَلَیْهَا مِنْ نَصِیبِهَا.
امام صادق (علیه السلام) أبوبصیر از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است که امام (علیه السلام) فرمود: این آیه منسوخ است. گفتم: «حکم چگونه بوده، [که اکنون نسخ شده است]»؟ فرمود: وقتی مرد فوت می‌کرد، یک سال از اصل مالش به زن انفاق می‌شد. سپس بدون آنکه از مرد ارثی ببرد بیرون رانده‌می‌شد و بعد از آن، آیه‌ی یک‌چهارم و یک‌هشتم ارث (اشاره به آیه‌ی ارث)، این آیه را نسخ کرد. پس [از آن به بعد] به زن از سهم‌الارث خودش انفاق شد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فِی بَیَانِ النَّاسِخِ وَ الْمَنْسُوخِ قَالَ وَ مِنْ ذَلِکَ أَنَّ الْعِدَّهًَْ کَانَتْ فِی الْجَاهِلِیَّهًِْ عَلَی الْمَرْأَهًِْ سَنَهًًْ کَامِلَهًًْ وَ کَانَ إِذَا مَاتَ الرَّجُلُ أَلْقَتِ الْمَرْأَهًُْ خَلْفَ ظَهْرِهَا شَیْئاً بَعْرَهًًْ أَوْ مَا یَجْرِی مَجْرَاهَا وَ قَالَتِ الْبَعْلُ أَهْوَنُ عَلَیَّ مِنْ هَذِهِ وَ لَا أَکْتَحِلُ وَ لَا أَمْتَشِطُ وَ لَا أَتَطَیَّبُ وَ لَا أَتَزَوَّجُ سَنَهًًْ فَکَانُوا لَا یُخْرِجُونَهَا مِنْ بَیْتِهَا بَلْ یُجْرُونَ عَلَیْهَا مِنْ تَرِکَهًِْ زَوْجِهَا سَنَهًًْ فَأَنْزَلَ اللَّهُ فِی أَوَّلِ الْإِسْلَامِ وَ الَّذِینَ یُتَوَفَّوْنَ مِنْکُمْ وَ یَذَرُونَ أَزْواجاً وَصِیَّةً لِأَزْواجِهِمْ مَتاعاً إِلَی الْحَوْلِ غَیْرَ إِخْراجٍ فَلَمَّا قَوِیَ الْإِسْلَامُ أَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی وَ الَّذِینَ یُتَوَفَّوْنَ مِنْکُمْ وَ یَذَرُونَ أَزْواجاً یَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ عَشْراً فَإِذا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلا جُناحَ عَلَیْکُمْ إِلَی آخِرِ الْآیَهًِْ.
امام علی (علیه السلام) [امام (علیه السلام)] درباره‌ی ناسخ و منسوخ فرمود: از جمله‌ی این آیات [می‌توان عدّه‌ی زن شوهرمرده را ذکر کرد]. در زمان جاهلیّت عدّه‌ی زن، یک سال کامل بود و چون مرد فوت می‌کرد، زن چیزی مثل پشکل یا شبیه آن از حیوان چهارپایی را به پشت خود می‌انداخت و می‌گفت: «شوهر، بر من از این هم بی‌ارزش‌تر است و من یک سال سرمه نمی‌کشم، آرایش و زینت نمی‌کنم، خود را نیکو نمی‌گردانم و ازدواج نمی‌کنم. بنابراین نه تنها زن را در این یک سال از خانه‌اش بیرون نمی‌کردند، بلکه وی را از ماترک همسر هم بهره‌مند می‌ساختند. پس خداوند در اوایل اسلام آیه‌ی: وَ الَّذِینَ یُتَوَفَّوْنَ مِنْکُمْ وَ یَذَرُونَ أَزْواجاً وَصِیَّةً لِأَزْواجِهِمْ مَتاعاً إِلَی الْحَوْلِ غَیْرَ إِخْراجٍ را فروفرستاد و بعد از آنکه اسلام قدرت گرفت این آیه را نازل فرمود: و کسانی که از شما می‌میرند و همسرانی باقی می‌گذارند، باید چهار ماه و ده روز، انتظار بکشند [و عدّه نگه دارند]! و هنگامی که به آخر مدّتشان رسیدند، گناهی بر شما نیست ... (بقره/۲۳۴).
علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- کَانَتْ عِدَّهًُْ النِّسَاءِ فِی الْجَاهِلِیَّهًِْ إِذَا مَاتَ الرَّجُلُ عَنِ امْرَأَتِهِ تَعْتَدُّ امْرَأَتُهُ سَنَهًًْ فَلَمَّا بَعَثَ اللَّهُ رَسُولَهُ لَمْ یَنْقُلْهُمْ عَنْ ذَلِکَ بَلْ تَرَکَهُمْ عَلَی عَادَاتِهِمْ وَ أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَیْهِ بِذَلِکَ قُرْآناً فَقَالَ وَ الَّذِینَ یُتَوَفَّوْنَ مِنْکُمْ وَ یَذَرُونَ أَزْواجاً وَصِیَّةً لِأَزْواجِهِمْ مَتاعاً إِلَی الْحَوْلِ غَیْرَ إِخْراجٍ فَکَانَتِ الْعِدَّهًُْ حَوْلًا فَلَمَّا قَوِیَ الْإِسْلَامُ أَنْزَلَ اللَّهُ وَ الَّذِینَ یُتَوَفَّوْنَ مِنْکُمْ وَ یَذَرُونَ أَزْواجاً یَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ عَشْراً فَنَسَخَتْ قَوْلَهُ مَتاعاً إِلَی الْحَوْلِ غَیْرَ إِخْراجٍ.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) در زمان جاهلیّت، عدّه‌ی زن شوهرمرده، یک سال بود. پس زمانی‌که خداوند رسولش را برانگیخت رسم آنها را عوض نکرد؛ بلکه ایشان را بر عادتشان وانهاد و خداوند بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) در قرآن درباره‌ی آن چنین نازل فرمود: وَ الَّذِینَ یُتَوَفَّوْنَ مِنْکُمْ وَ یَذَرُونَ أَزْواجاً وَصِیَّةً لِأَزْواجِهِمْ مَتاعاً إِلَی الْحَوْلِ غَیْرَ إِخْراجٍ پس عدّه یک سال بود امّا پس از آنکه اسلام قدرت گرفت خداوند این آیه را نازل کرد: و کسانی که از شما می‌میرند و همسرانی باقی می‌گذارند، باید چهار ماه و ده روز، انتظار بکشند [و عدّه نگه دارند]! (بقره/۲۳۴) و به‌سبب آن، مَتاعاً إِلَی الْحَوْلِ غَیْرَ إِخْراجٍ را نسخ نمود.