آیه إِنْ عَزَمُوا الطَّلاقَ فَإِنَّ اللهَ سَمیعٌ عَلیمٌ [227]
و اگر تصمیم به جدایى گرفتند، [آن هم با شرایطش مانعى ندارد؛] چرا که خداوند شنوا و داناست.
الصّادق (علیه السلام)- الْإِیلَاءُ هُوَ أَنْ یَحْلِفَ الرَّجُلُ عَلَی امْرَأَتِهِ أَنْ لَا یُجَامِعَهَا فَإِنْ صَبَرَتْ عَلَیْهِ فَلَهَا أَنْ تَصْبِرَ وَ إِنْ رَفَعَتْهُ إِلَی الْإِمَامِ أَنْظَرَهُ أَرْبَعَهًَْ أَشْهُرٍ ثُمَ یَقُولُ لَهُ بَعْدَ ذَلِکَ إِمَّا أَنْ تَرْجِعَ إِلَی الْمُنَاکَحَهًِْ وَ إِمَّا أَنْ تُطَلِّقُ فَإِنْ أَبَی حَبَسَهُ أَبَدا.
امام صادق (علیه السلام) ایلاء این است که مرد به زنش بگوید که با او مقاربت نمی‌کند. در این‌حال اگر آن زن به این منوال صبر کند، اشکالی ندارد و اگر دادخواهی خود را به امام (علیه السلام) ارجاع دهد، امام (علیه السلام) به آن مرد چهار ماه مهلت می‌دهد و سپس به او می‌گوید: «یا به زندگی زناشویی خود بازگرد و یا زن خود را طلاق بده». وگرنه او را تا ابد، به بند می‌کشد (او را به زندان ابد محکوم می‌کند).
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- الْإِیلَاءُ أَنْ یَقُولَ الرَّجُلُ لِامْرَأَتِهِ وَ اللَّهِ لَأَغِیظَنَّکِ وَ اللَّهِ لَأُسَوِّأَنَّکِ ثُمَّ یَهْجُرُهَا فَلَا یُجَامِعُهَا حَتَّی یَمْضِیَ أَرْبَعَهًُْ أَشْهُرٍ فَإِذَا مَضَتْ أَرْبَعَهًُْ أَشْهُرٍ فَإِنَّهُ یُوقَفُ فَإِمَّا أَنْ یَفِیءَ وَ إِمَّا أَنْ یُطَلِّقَ الإیلاء.
امام علی (علیه السلام) ایلاء آن است که مرد به همسرش بگوید: «به خدا قسم! که بر تو غضبناک شده‌ام و به خدا قسم! که حتماً به تو بدی می‌کنم». سپس او را ترک کرده و با او نزدیکی نکند تا آنکه چهار ماه سپری شود. اگر چهار ماه [به همین حال] گذشت، مرد مکلّف است کفّاره سوگندش را بپردازد و به همسرش رجوع کند یا او را طلاق دهد.
الصّادق (علیه السلام)- عَن أَبِی‌بَصِیرٍ عَن أَبِی‌عَبدِاللهِ (علیه السلام) قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ الْإِیلَاءِ مَا هُوَ؟ فَقَالَ: هُوَ أَنْ یَقُولَ الرَّجُلُ لِامْرَأَتِهِ وَ اللَّهِ لَا أُجَامِعُکِ کَذَا وَ کَذَا وَ یَقُولَ وَ اللَّهِ لَأَغِیضَنَّکِ {لَأَغِیظَنَّکِ} فَیُتَرَبَّصَ بِهَا أَرْبَعَهًَْ أَشْهُرٍ ثُمَ یُؤْخَذُ فَیُوقَفُ بَعْدَ الْأَرْبَعَهًِْ الْأَشْهُرِ ... وَ إِنْ لَمْ یَفِئْ جُبِرَ عَلَی أَنْ یُطَلِّقَ وَ لَا یَقَعُ طَلَاقٌ فِیمَا بَیْنَهُمَا وَ لَوْ کَانَ بَعْدَ الْأَرْبَعَهًِْ الْأَشْهُرِ مَا لَمْ یَرْفَعْهُ إِلَی الْإِمَام.
امام صادق (علیه السلام) أبوبصیر گوید: از امام صادق (علیه السلام)پرسیدم: ایلاء چیست؟ فرمود: ایلاء آن است که مرد به همسرش بگوید: «به خدا قسم! با تو آمیزش نمی‌کنم و چنین و چنان» یا اینکه بگوید: «به خدا قسم! تو را خشمگین می‌کنم». پس از آن چهار ماه با زن خود، مقاربت نکند و دست نگه دارد و پس از آن به او رجوع کند ... و اگر از قسم خود برنگردد و کفّاره‌ی سوگندش را ندهد، مجبور می‌شود که آن زن را طلاق دهد. و طلاقی بین آن دو صورت نمی‌گیرد حتی اگر پس از گذشت چهار ماه باشد؛ جز در صورتی که آن زن، دادخواهی خود را به امام (علیه السلام) ارجاع دهد.
الصّادق (علیه السلام)- یَقُولُ فِی الْإِیلَاءِ إِذَا آلَی الرَّجُلُ مِنِ امْرَأَتِهِ لَا یَقْرَبُهَا وَ لَا یَمَسُّهَا وَ لَا یَجْمَعُ رَأْسَهُ وَ رَأْسَهَا فَهُوَ فِی سَعَهًٍْ مَا لَمْ یَمْضِ الْأَرْبَعَهًُْ الْأَشْهُرِ فَإِذَا مَضَی الْأَرْبَعَهًُْ الْأَشْهُرِ فَهُوَ فِی حِلٍّ مَا سَکَتَتْ عَنْهُ فَإِذَا طَلَبَتْ حَقَّهَا بَعْدَ الْأَرْبَعَهًِْ الْأَشْهُرِ وُقِفَ فَإِمَّا أَنْ یَفِیءَ فَیَمَسَّهَا وَ إِمَّا أَنْ یَعْزِمَ عَلَی الطَّلَاقِ فَیُخَلِّیَ عَنْهَا حَتَّی إِذَا حَاضَتْ وَ تَطَهَّرَتْ مِنْ مَحِیضِهَا طَلَّقَهَا تَطْلِیقَهًًْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یُجَامِعَهَا بِشَهَادَهًِْ عَدْلَیْنِ ثُمَّ هُوَ أَحَقُّ بِرَجْعَتِهَا مَا لَمْ یَمْضِ الثَّلَاثَهًُْ الْأَقْرَاء.
امام صادق (علیه السلام) در باب مسأله‌ی ایلاء فرمود: اگر مرد با زن خود، ایلاء کند، (قسم بخورد که با او همبستر نشود) نباید با او مقاربت کند؛ به او نزدیکی نکند و با او همبستر نشود. [او] تا چهار ماه مجبور به مقاربت نیست. پس از گذشت چهار ماه نیز اگر آن زن اعتراضی نکند، آن مرد مجبور به مقاربت نیست؛ ولی اگر آن زن، حق خود را پس از چهار ماه طلب کند، حکم او به امام (علیه السلام) ارجاع داده می‌شود و آن مرد، مجبور است که [پس از پرداخت کفّاره‌ی قسمش] به زن خود رجوع کرده و با او مقاربت نماید و یا این که آن زن را طلاق دهد. و اگر می‌خواهد آن زن را طلاق دهد و [این در حالیست که] زن، حیض می‌بیند، باید صبر کند تا زن، از خون حیض پاک شود و سپس بدون آن که با او آمیزش کند، در حضور دو شاهد عادل، او را طلاق دهد. پس از آن نیز آن مرد تا سه بار پاک‌شدن آن زن از خون حیض شایسته‌ترین فرد، به رجوع به او است.
الصّادقین (علیها السلام)- إِذَا آلَی الرَّجُلُ أَنْ لَا یَقْرَبَ امْرَأَتَهُ فَلَیْسَ لَهَا قَوْلٌ وَ لَا حَقٌّ فِی الْأَرْبَعَهًِْ أَشْهُرٍ وَ لَا إِثْمَ عَلَیْهِ فِی کَفِّهِ عَنْهَا فِی الْأَرْبَعَهًِْ أَشْهُرٍ فَإِنْ مَضَتِ الْأَرْبَعَهًُْ أَشْهُرٍ قَبْلَ أَنْ یَمَسَّهَا فَسَکَتَتْ وَ رَضِیَتْ فَهُوَ فِی حِلٍّ وَ سَعَهًٍْ فَإِنْ رَفَعَتْ أَمْرَهَا قِیلَ لَهُ إِمَّا أَنْ تَفِیءَ فَتَمَسَّهَا وَ إِمَّا أَنْ تُطَلِّقَ وَ عَزْمُ الطَّلَاقِ أَنْ یُخَلِّیَ عَنْهَا فَإِذَا حَاضَتْ وَ طَهُرَتْ طَلَّقَهَا وَ هُوَ أَحَقُّ بِرَجْعَتِهَا مَا لَمْ تَمْضِ ثَلَاثَهًُْ قُرُوءٍ فَهَذَا الْإِیلَاءُ الَّذِی أَنْزَلَهُ اللَّهُ تَعَالَی فِی کِتَابِهِ وَ سُنَّهًِْ رَسُولِه (صلی الله علیه و آله).
امام باقر (علیه السلام) و امام صادق (علیه السلام) اگر مرد با زن خود ایلاء کند (قسم بخورد که با همسرش نزدیکی نکند) نباید با او مقاربت کند، زن تا چهار ماه نمی‌تواند اعتراض کند و هیچ حقّی ندارد و آن مرد نیز در این که با زن خود در آن چهار ماه مقاربت نمی‌کند، گناهی مرتکب نشده است. اگر آن چهار ماه هم بگذرد و [باز] آن مرد با زن خود مقاربت نکند و زن نیز اعتراض نکرده و راضی باشد، هیچ اجباری بر مرد نیست که با زن خود مقاربت کند؛ امّا اگر آن زن مشکل خود را [نزد امام] ارجاع دهد، آن مرد مجبور می‌شود که یا [با پرداخت کفّاره‌ی قسمش] به زن رجوع کند یا اینکه [اگر در آن حال حائض است] صبر کند تا او از خون حیض، پاک شود و بعد او را طلاق دهد و تا آن زمان که آن زن سه بار از حیض پاک شود، آن مرد شایسته‌ترین افراد نسبت به رجوع به آن زن است. این، ایلائی است که خداوند متعال در کتاب خود نازل کرده است و سنّت رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله) می‌باشد.
الرّضا (علیه السلام)- أَنَ أَجَلَ الْإِیلَاءِ أَرْبَعَهًُْ أَشْهُرٍ بَعْدَ مَا یَأْتِیَانِ السُّلْطَانَ فَإِذَا مَضَتِ الْأَرْبَعَهًُْ الْأَشْهُرِ فَإِنْ شَاءَ أَمْسَکَ وَ إِنْ شَاءَ طَلَّقَ وَ الْإِمْسَاکُ الْمَسِیس.
امام رضا (علیه السلام) مهلت ایلاء، پس از آن که زن و مرد نزد حاکم شرع بیایند، چهار ماه است. اگر آن چهار ماه سپری شود، آن مرد یا باید زن خود را نگه دارد و یا او را طلاق دهد. امساک به معنای مقاربت می‌باشد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَنَّهُ أُوقِفَ عُمَرُ‌بْنُ‌الْحَارِثِ وَ قَدْ آلَی مِنِ امْرَأَتِهِ عِنْدَ مُضِیِّ أَرْبَعَهًِْ أَشْهُرٍ فَقَالَ: إِمَّا أَنْ تَفِیءَ وَ إِمَّا أَنْ تُطَلِّقَ. وَ قَالَ (علیه السلام): إِذَا آلَی الرَّجُلُ مِنِ امْرَأَتِهِ فَلَا شَیْءَ عَلَیْهِ حَتَّی تَمْضِیَ أَرْبَعَهًُْ أَشْهُرٍ فَإِذَا مَضَتْ أَرْبَعَهًُْ أَشْهُرٍ أُوقِفَ فَإِمَّا أَنْ یَفِیءَ وَ إِمَّا أَنْ یُطَلِّقَ مَکَانَهُ وَ إِنْ لَمْ تُقِمِ الْمَرْأَهًُْ تَطْلُبُ بِحَقِّهَا فَلَیْسَ بِشَیْءٍ وَ لَا یَقَعُ الطَّلَاقُ وَ إِنْ مَضَتْ أَرْبَعَهًُْ أَشْهُرٍ حَتَّی یُوقَفَ إِنْ طَلَبَتْهُ الْمَرْأَهًُْ وَ بَعْدَ أَنْ یُخَیَّرَ فِی أَنْ یَفِیءَ أَوْ أَنْ یُطَلِّقَ وَ هُوَ فِی سَعَهًٍْ مَا لَمْ یُوقَف.
امام علی (علیه السلام) امام (علیه السلام)، عمربن‌حارث را که قسم خورده بود از همسرش دوری کند و از این سوگند چهار ماه گذشته‌بود، نگه داشت و فرمود: «یا کفّاره‌ی سوگندت را بپرداز و نزد همسرت باز گردد و یا آنکه او را طلاق بده». حضرت فرمود: «اگر مرد بر ترک نزدیکی با همسر خود سوگند یاد کند، تا چهار ماه گناه [و اعتراضی] بر عهده‌ی او نیست و اگر چهار ماه گذشت، یا باید کفّاره بپردازد یا آنکه زن را طلاق دهد و چنانچه همسر او حقّش (درخواست نزدیکی‌کردن) را مطالبه نکرد، چیزی بر عهده‌ی مرد نیست و طلاق واقع نمی‌شود. امّا این حکم (لزوم پرداخت کفّاره و نزدیکی با زن توسّط مرد و یا طلاق دادن او) مربوط به زمانی است که فرصت چهار ماهه تمام شود و زن، حقّ خود را مطالبه کند. امّا اگر زن برگرفتن حقّ خود پافشاری نکرد، [مرد] در انتخاب بین پرداخت کفّاره‌ی قسم و بازگشت به زن یا طلاق‌دادن زن، مختار است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَنَّهُ بَنَی‌حَظِیرَهًًْ مِنْ قَصَبٍ وَ جَعَلَ فِیهَا رجل {رَجُلًا} آلَی مِنِ امْرَأَتِهِ بَعْدَ أَرْبَعَهًِْ أَشْهُرٍ وَ قَالَ لَهُ إِمَّا {أَنْ} تَرْجِعَ إِلَی الْمُنَاکَحَهًِْ أَوْ أَنْ تُطَلِّقَ وَ إِلَّا أَحْرَقْتُ عَلَیْکَ الْحَظِیرَهًْ.
امام علی (علیه السلام) امام (علیه السلام)، مردی را که همسرش را ایلاء کرده‌بود و پس از چهار ماه به‌سوی او بازنگشته‌بود، در آغلی که با چوب نی، ساخته‌بود انداخته و به او فرمود: «یا به زندگی و [نزد] همسرت بازگرد یا او را طلاق بده و اگر هیچ‌کدام را انتخاب نکنی، این نی‌ها را آتش می‌زنم [تا بسوزی]».
الصّادق (علیه السلام)- فِی الْمُؤْلِی إِذَا أَبَی أَنْ یُطَلِّقَ قَالَ کَانَ أَمِیرُ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) یَجْعَلُ لَهُ حَظِیرَهًًْ مِنْ قَصَبٍ وَ یَحْبِسُهُ فِیهَا وَ یَمْنَعُهُ مِنَ الطَّعَامِ وَ الشَّرَابِ حَتَّی یُطَلِّقَ.
امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی حکم مرد ایلاءکننده‌ای که از طلاق‌دادن زن خود ابا می‌ورزد فرمود: «علی (علیه السلام)، چنین مردی را در آغلی از نی قرار می‌داد و او را در آن حبس می‌کرد؛ به او آب و غذا نمی‌داد تا [مجبور شود] زن خود را طلاق دهد».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌الصَّبَّاحِ الْکِنَانِیِّ قَال: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ رَجُلٍ آلَی مِنِ امْرَأَتِهِ بَعْدَ مَا دَخَلَ بِهَا. فَقَالَ: إِذَا مَضَتْ أَرْبَعَهًُْ أَشْهُرٍ وُقِفَ وَ إِنْ کَانَ بَعْدَ حِینٍ فَإِنْ فَاءَ فَلَیْسَ بِشَیْءٍ وَ هِیَ امْرَأَتُه.
امام صادق (علیه السلام) [فردی پرسید:] «حکم مردی که با زن خود پس از نزدیکی، ایلاء کند، چیست»؟ حضرت پاسخ داد: اگر چهار ماه بگذرد باید حکم به امام (علیه السلام) ارجاع داده‌شود؛ اگر چه بعد از مدّتی باشد. اگر آن مرد [کفّاره‌ی قسمش را داد و به زندگی خود] بازگشت، آن زن، همسر اوست و هیچ مشکلی در رجوع او نیست.
الصّادق (علیه السلام)- فِی الرَّجُلِ إِذَا آلَی مِنِ امْرَأَتِهِ فَمَضَتْ أَرْبَعَهًُْ أَشْهُرٍ وَ لَمْ یَفِئْ فَهِیَ مُطَلَّقَهًٌْ ثُمَّ یُوقَفُ فَإِنْ فَاءَ فَهِیَ عِنْدَهُ عَلَی تَطْلِیقَتَیْنِ وَ إِنْ عَزَمَ فَهِیَ بَائِنَهًٌْ مِنْهُ.
امام صادق (علیه السلام) اگر مردی با زن خود، ایلاء کند و چهار ماه بگذرد و به زن خود رجوع نکند، آن زن با ارجاع حکم خود به امام، از آن مرد طلاق می‌گیرد. پس از آن اگر آن مرد بخواهد رجوع کند، باید پس از دو [مرتبه] طلاق، رجوع کند و اگر بخواهد که او را طلاق دهد، با طلاق بائن (طلاقی که دیگر حقّ رجوع ندارد و از هم جدا می‌شوند)، آن زن از او جدا می‌شود.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ آلَی مِنِ امْرَأَتِهِ حَتَّی مَضَتْ أَرْبَعَهًُْ أَشْهُرٍ. قَالَ: یُوقَفُ فَإِنْ عَزَمَ الطَّلَاقَ اعْتَدَّتِ امْرَأَتُهُ کَمَا تَعْتَدُّ الْمُطَلَّقَهًُْ فَإِنْ فَاءَ فَأَمْسَکَ فَلَا بَأْس.
امام صادق (علیه السلام) از أبوبصیر نقل شده، امام (علیه السلام) در مورد حکم مردی که با زن خود ایلاء کرده و چهار ماه از آن گذشته، فرمود: باید حکم او به امام (علیه السلام) ارجاع داده‌شود؛ اگر می‌خواهد زن خود را طلاق دهد، آن زن می‌بایست مانند زنان مطلّقه، عدّه نگهدارد و اگر آن مرد رجوع کند [و بخواهد زن خود را نگه دارد]، هیچ اشکالی ندارد.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ مَنْصُورٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ رَجُلٍ آلَی مِنِ امْرَأَتِهِ فَمَرَّتْ أَرْبَعَهًُْ أَشْهُرٍ. قَالَ: یُوقَفُ فَإِنْ عَزَمَ الطَّلَاقَ بَانَتْ مِنْهُ وَ عَلَیْهَا عِدَّهًُْ الْمُطَلَّقَهًِْ وَ إِلَّا کَفَّرَ یَمِینَهُ وَ أَمْسَکَهَا.
امام صادق (علیه السلام) امام (علیه السلام) در مورد حکم مردی که با زن خود ایلاء نموده و چهار ماه از آن گذشته فرمود: باید حکم آن دو به امام ارجاع داده‌شود و اگر مرد بخواهد که آن زن را طلاق دهد، آن زن از او جدا می‌شود و باید مانند زن مطلّقه، عدّه نگهدارد؛ و اگر آن مرد، او را طلاق ندهد، باید قسم خود را شکسته و کفّاره‌ی شکستن قسم خود را بدهد و به زن خود رجوع کند.
الجواد (علیه السلام)- عَن مُحَمَّدبن‌سلیمان عَن أبی‌عبدالله (علیه السلام) قَالَ: قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ کَیْفَ صَارَتْ عِدَّهًُْ الْمُطَلَّقَهًِْ ثَلَاثَ حِیَضٍ أَوْ ثَلَاثَهًَْ أَشْهُرٍ وَ صَارَتْ عِدَّهًُْ الْمُتَوَفَّی عَنْهَا زَوْجُهَا أَرْبَعَهًَْ أَشْهُرٍ وَ عَشْراً؟ فَقَالَ: أَمَّا عِدَّهًُْ الْمُطَلَّقَهًِْ ثَلَاثَهًُْ قُرُوءٍ فَلِاسْتِبْرَاءِ الرَّحِمِ مِنَ الْوَلَدِ وَ أَمَّا عِدَّهًُْ الْمُتَوَفَّی عَنْهَا زَوْجُهَا فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ شَرَطَ لِلنِّسَاءِ شَرْطاً وَ شَرَطَ عَلَیْهِنَّ شَرْطاً فَلَمْ یَجْأَ بِهِنَّ فِیمَا شَرَطَ لَهُنَّ وَ لَمْ یَجُرْ فِیمَا اشْتَرَطَ عَلَیْهِنَّ شَرَطَ لَهُنَّ فِی الْإِیلَاءِ أَرْبَعَهًَْ أَشْهُرٍ إِذْ یَقُولُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ لِلَّذِینَ یُؤْلُونَ مِنْ نِسائِهِمْ تَرَبُّصُ أَرْبَعَةِ أَشْهُرٍ فَلَمْ یُجَوِّزْ لِأَحَدٍ أَکْثَرَ مِنْ أَرْبَعَهًِْ أَشْهُرٍ فِی الْإِیلَاءِ لِعِلْمِهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَنَّهُ غَایَهًُْ صَبْرِ الْمَرْأَهًِْ مِنَ الرَّجُلِ وَ أَمَّا مَا شَرَطَ عَلَیْهِنَّ فَإِنَّهُ أَمَرَهَا أَنْ تَعْتَدَّ إِذَا مَاتَ عَنْهَا زَوْجُهَا أَرْبَعَهًَْ أَشْهُرٍ وَ عَشْراً فَأَخَذَ مِنْهَا لَهُ عِنْدَ مَوْتِهِ مَا أَخَذَ لَهَا مِنْهُ فِی حَیَاتِهِ عِنْدَ إِیلَائِهِ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ عَشْراً وَ لَمْ یَذْکُرِ الْعَشَرَهًَْ الْأَیَّامِ فِی الْعِدَّهًِْ إِلَّا مَعَ الْأَرْبَعَهًِْ أَشْهُرٍ وَ عَلِمَ أَنَّ غَایَهًَْ صَبْرِ الْمَرْأَهًِْ الْأَرْبَعَهًُْ أَشْهُرٍ فِی تَرْکِ الْجِمَاعِ فَمِنْ ثَمَّ أَوْجَبَهُ عَلَیْهَا وَ لَهَا.
امام جواد (علیه السلام) محمّدبن‌سلیمان گوید: به امام (علیه السلام) عرض کردم: «فدایت شوم! چطور است که عدّه‌ی زن مطلّقه سه حیض یا سه ماه و عده‌ی زن شوهرمرده چهار ماه و ده روز است»؟ فرمود: «عدّه‌ی زن مطلّقه سه بار پاکی از حیض است؛ برای آنکه رحمش از وجود فرزند پاک باشد و [درباره‌ی] عدّه‌ی زن شوهرمرده نیز خداوند عزّوجلّ یک شرط برای زنان و شرطی علیه آنان قرار داد؛ در چیزی که برای زنان شرط نمود، زنان را تحت فشار قرار نداد و در مورد چیزی که بر عهده‌ی آنان گذاشت، [آنان را] نادیده نگرفت. در ایلاء، چهار ماه را برای زنان شرط کرد؛ هنگامی‌که خداوند عزّوجلّ می‌فرماید: لِلَّذِینَ یُؤْلُونَ مِنْ نِسائِهِمْ تَرَبُّصُ أَرْبَعَةِ أَشْهُر پس خداوند در ایلاء برای کسی، بیشتر از چهار ماه [نزدیکی نکردن را] جایز نمی‌داند زیرا خداوند متعال از نهایت صبر زنان در دوری از مردان باخبر است. و آن چیزی را که برعهده‌ی زنان قرار داد آن است که خداوند به زنان امر کرد که چون همسرانشان فوت کردند، چهار ماه و ده روز عدّه نگاه دارند. پس از زن برای مرد به هنگام مرگ او، آن چیزی را گرفت که از مرد در زمان حیاتش در ایلاء خود، برای زن گرفت. خداوند متعال فرمود: یَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ عَشْراً و ده روز عدّه را بیان نکرد؛ مگر همراه چهار ماه و دانست که نهایت صبر زن در ترک جماع، چهار ماه است. پس از آنجا، [عدّه‌ای] را برعهده‌ی زنان و [عدّه‌ای را] برای آنان واجب نمود.
الصّادق (علیه السلام)- فَإِنْ فَاءَ وَ الْإِیفَاءُ أَنْ یُصَالِحَ أَهْلَه.
امام صادق (علیه السلام) ایفاء یعنی مرد با همسرش آشتی کند.
الصّادق (علیه السلام)- فَإِنْ فاؤُ فَإِنَّ اللهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ أَیْ رَجَعُوا.
امام صادق (علیه السلام) فَإِنْ فاؤُ فَإِنَّ اللهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ یعنی اگر بازگشتند.
الصّادق (علیه السلام)- أَیْ رَجَعُوا مِنَ الْإِیلَاءِ إِلَی الْمُنَاکَحَهًْ.
امام صادق (علیه السلام) یعنی ازسوگندی که در ترک همبستری با زنانشان یاد کرده‌اند، بازگردند و با آن‌ها زندگی کنند.
الصّادق (علیه السلام)- فَإِنْ فَاءَ وَ هُوَ أَنْ یُصَالِحَ أَهْلَه.
امام صادق (علیه السلام) چنانچه از رأی خود بازگشت یعنی با زوجه‌اش آشتی نمود [مطلب تمام است].
الصّادق (علیه السلام)- فَمَا رَجَعَ إِلَی مَکَانِهِ مِنْ قَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ فَقَدْ فَاءَ مِثْلُ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ لِلَّذِینَ یُؤْلُونَ مِنْ نِسائِهِمْ تَرَبُّصُ أَرْبَعَةِ أَشْهُرٍ فَإِنْ فاؤُ فَإِنَّ اللهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ أَیْ رَجَعُوا.
امام صادق (علیه السلام) اگر مرد [پس از ایلاء] کلامی بگوید یا کاری بکند که نشانه‌ی رجوع او باشد، ایفاء (شکست این قسم و دادن کفّاره‌ی آن) نموده است؛ خداوند می‌فرماید: فَإِنْ فَآؤُوا فَإِنَّ اللّه غَفُورٌ رَّحِیمٌ یعنی اگر رجوع کنند.