آیه خَتَمَ اللهُ عَلى قُلُوبِهِمْ وَ عَلى سَمْعِهِمْ وَ عَلى أَبْصارِهِمْ غِشاوَةٌ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظيمٌ [7]
( خدا بر دلها و گوشهاى آنان مهر نهاده؛ و بر چشمهايشان پردهاى افكنده شده؛ و عذاب بزرگى در انتظار آنهاست.
الرّضا (علیه السلام)- الخَتْمُ هُوَ الطَّبْعُ عَلَی قُلُوبِ الْکُفَّارِ عُقُوبَهًًْ عَلَی کُفْرِهِمْ.
امام رضا (علیه السلام) «ختم» مهری است که بر دل کفّار به جزای کفرشان نهاده شده است.
العسکری (علیه السلام)- خَتَمَ اللهُ عَلی قُلُوبِهِمْ وَ عَلی سَمْعِهِمْ وَ عَلی أَبْصارِهِمْ غِشاوَةٌ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ أَیْ وَسَمَهَا بِسِمََهًًٍْ یَعْرِفُهَا مَنْ یَشَاءُ مِنْ مَلَائِکَتِهِ إِذَا نَظَرُوا إِلَیْهَا بِأَنَّهُمُ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ وَ عَلی سَمْعِهِمْ کَذَلِکَ بِسِمَاتٍ وَ عَلی أَبْصارِهِمْ غِشاوَهًٌَْ وَ ذَلِکَ أَنَّهُمْ لَمَّا أَعْرَضُوا عَنِ النَّظَرِ فِیمَا کُلِّفُوهُ وَ قَصَّرُوا فِیمَا أُرِیدَ مِنْهُمْ وَ جَهِلُوا مَا لَزِمَهُمُ الْإِیمَانُ بِهِ فَصَارُوا کَمَنْ عَلَی عَیْنَیْهِ غِطَاءٌ لَا یُبْصِرُ مَا أَمَامَه.
امام عسکری (علیه السلام) [معنای این آیه آن است که] خداوند بر قلوب ایشان علامت و نشانهای گذاشت که اگر هر یک از فرشتگانی که خود بخواهد، به آن مهر نگاه کند آن نشانه را میشناسد و میداند که ایشان از کسانی هستند که ایمان نیاوردهاند و همینطور بر گوشهای آنان نیز چنین علامت و نشانههایی گذاشت و بر چشمهایشان هم پردههایی افکند. و وقتی که آنها از توجّه به آنچه موظّف به انجام آن بودند اعراض کرده، دربارهی آنچه از آنها خواسته شدهبود کوتاهی نموده و نسبت به چیزی که باید به آن ایمان آورند غفلت ورزیدند مثل کسی شدند که بر روی چشمهایش پردهایست که پیش روی خود را نمیبیند.
الرّسول (علیه السلام)- بِمَا کَانَ مِنْ کُفْرِهِمْ بِاللَّهِ وَ کُفْرِهِمْ بِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله).
پیامبر ( [این جزا] بهخاطر کفرشان نسبت به خدا و محمّد (بود.
الرّضا (علیه السلام)- عَلَی قُلُوبِ الْکُفَّار.ِ
امام رضا (علیه السلام) [مُهر] بر دل کفّار است.
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لَمَّا أَظْهَرَ لِلْیَهُودِ وَ لِجَمَاعَهًٍْ مِنَ الْمُنَافِقِینَ الْمُعْجِزَاتِ فَقَابَلُوهَا بِالْکُفْرِ أَخْبَرَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَنْهُمْ بِأَنَّهُ جَلَّ ذِکْرُهُ خَتَمَ عَلَی قُلُوبِهِمْ وَ عَلَی سَمْعِهِمْ خَتْماً یَکُونُ عَلَامَهًًْ لِمَلَائِکَتِهِ الْمُقَرَّبِینَ الْقُرَّاءِ لِمَا فِی اللَّوْحِ الْمَحْفُوظِ مِنْ أَخْبَارِ هَؤُلَاءِ الْمُکَذِّبِینَ الْمَذْکُورِینَ فِیهِ أَحْوَالُهُمْ حَتَّی إِذَا نَظَرُوا إِلَی أَحْوَالِهِمْ وَ قُلُوبِهِمْ وَ أَسْمَاعِهِمْ وَ أَبْصَارِهِمْ وَ شَاهَدُوا مَا هُنَاکَ مِنْ خَتْمِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ عَلَیْهَا ازْدَادُوا بِاللَّهِ مَعْرِفَهًًْ وَ بِعِلْمِهِ بِمَا یَکُونُ قَبْلَ أَنْ یَکُونَ یَقِیناً حَتَّی إِذَا شَاهَدُوا هَؤُلَاءِ الْمَخْتُومَ عَلَیْهِمْ وَ عَلَی جَوَارِحِهِمْ یُخْبِرُونَ عَلَی مَا قَرَءُوا مِنَ اللَّوْحِ الْمَحْفُوظِ وَ شَاهَدُوهُ فِی قُلُوبِهِمْ وَ أَسْمَاعِهِمْ وَ أَبْصَارِهِمْ ازْدَادُوا بِعِلْمِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ بِالْغَائِبَاتِ یَقِیناً.
امام صادق (علیه السلام) زمانیکه رسولخدا (برای قوم یهود و عدّهای از منافقین، معجزات را آشکار فرمود ولی آنها با کفر با آن حقیقت، مقابله کرده و ایمان نیاوردند، خداوند دربارهی ایشان خبر داد که بر قلبها و گوشهایشان مهری نهاده است که برای ملائکهی مقرّب علامت و نشانه باشد. این فرشتگان مقرّب الهی کسانی هستند که اخبار این دروغگویان و احوالات بیانشدهی آنان در لوح محفوظ را میخوانند و چون به احوالات ایشان، قلبها، گوشها و چشمانشان نگاه کرده و مُهر خداوند، که بر [پروندهی] آنها زده شده را ببینند، معرفت آن فرشتگان به خداوند و به علم او که تا قبل از این به آن یقین پیدا نکردهبودند، زیادتر میشود. وقتی فرشتگان، این افراد را ببینند که بر قلب و سایر اعضایشان مهر و علامت زده شده، همانطورکه در لوح محفوظ خواندهبودند و همان مطالبی را که خوانده بودند و در قلبها، گوشها و چشمان آنها مشاهده کنند، ایمان و یقینشان به علم خداوند به علم غیب، بیشترمیشود.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لِعَلِیٍّ (علیه السلام) انْظُرْ! فَنَظَرَ إِلَی عَبْدِاللَّهِبْنِأُبَیٍّ وَ إِلَی سَبْعَهًِْ نَفَرٍ مِنَ الْیَهُودِ فَقَالَ: قَدْ شَاهَدْتُ خَتْمَ اللهِ عَلَی قُلُوبِهِمْ وَ عَلَی سَمْعِهِمْ وَ عَلَی أَبْصَارِهِمْ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): أَنْتَ یَا عَلِیُ (علیه السلام) أَفْضَلُ شُهَدَاءِ اللَّهِ فِی الْأَرْضِ بَعْدَ مُحَمَّدٍ رَسُولِ اللَّهِ. قَالَ: فَذَلِکَ قَوْلُه: خَتَمَ اللهُ عَلی قُلُوبِهِمْ وَ عَلی سَمْعِهِمْ وَ عَلی أَبْصارِهِمْ غِشاوَةٌ.
امام علی (علیه السلام) رسولخدا (به حضرت علی (علیه السلام) فرمود: [به این افراد] نگاه کن! علی (علیه السلام)، عبداللهبناُبیّ و هفت تن از یهودیان را دید. و فرمود: «دیدم که خداوند بر دل و گوش و چشمهایشان مهر نهاده است». سپس [پیامبر (] فرمود: «ای علی (علیه السلام)! تو پس از رسولخدا (برترین گواهان خداوند روی زمین هستی! این همان کلام خداوند متعال است که فرمود: خَتَمَ اللهُ عَلَی قُلُوبِهمْ وَعَلَی سَمْعِهِمْ وَعَلَی أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- خَتَمَ اللهُ عَلی قُلُوبِهِمْ وَ عَلی سَمْعِهِمْ وَ عَلی أَبْصارِهِمْ غِشاوَةٌ تُبْصِرُهَا الْمَلَائِکَهًُْ فَیَعْرِفُونَهُمْ بِهَا وَ یُبْصِرُهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ یُبْصِرُهَا خَیْرُ خَلْقِ اللَّهِ بَعْدَهُ عَلِیُّبْنُأَبِیطَالِبٍ (علیه السلام).
پیامبر ( فرشتگان و رسولخدا (و برترین آفریدهی خداوند پس از او یعنی علیّبنابیطالب (علیه السلام)، مُهر دلهای کافران را میبینند و کافران را از روی این نشانه میشناسند.
العسکری (علیه السلام)- وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ یَعْنِی فِی الْآخِرَهًِْ الْعَذَابُ الْمُعَدُّ لِلْکَافِرِینَ وَ فِی الدُّنْیَا أَیْضاً لِمَنْ یُرِیدُ أَنْ یَسْتَصْلِحَهُ بِمَا یَنْزِلُ بِهِ مِنْ عَذَابِ الِاسْتِصْلَاحِ لِیُنَبِّهَهُ لِطَاعَتِهِ وَ مِنْ عَذَابِ الِاصْطِلَامِ لِیُصَیِّرَهُ إِلَی عَدْلِهِ وَ حِکْمَتِهِ.
امام عسکری (علیه السلام) کفّار در آخرت گرفتار عذابی خواهندشد که برایشان آماده شده است و در دنیا نیز این عذاب برای کسانی خواهد بود که خدا میخواهد آنها را بهوسیلهی عذابهای بیدارکننده اصلاح کند. تا اینکه [این بندگان] با این عذابهای بیدارکننده متوجّه لزوم عبادت و اطاعت خدا شده و با عذابهای بیچارهکننده [ای که گرفتارش میشوند به خود آمده و] به مسیر حکمت و عدالت الهی بازگردند.
الرّسول (علیه السلام)- وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ فِی الْآخِرَهًِْ.
پیامبر ( این عذاب بزرگ، عذاب آنان در آخرت است.