آیه يَمْحَقُ أللهُ الرِّبا وَ يُرْبِي الصَّدَقاتِ وَ أللهُ لا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ أَثيمٍ [276]
خداوند، ربا را نابود مىکند؛ و صدقات را افزایش مىدهد و خداوند، هیچ ناسپاسِ گنهکارى را دوست نمىدارد.
الصّادق (علیه السلام)- سَأَلَ رَجُلٌ الصّادق (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ یَمْحَقُ اللهُ الرِّبا وَ یُرْبِی الصَّدَقاتِ وَ قَدْ أَرَی مَنْ یَأْکُلُ الرِّبَا یَرْبُو مَالُهُ فَقَالَ: فَأَیُّ مَحْقٍ أَمْحَقُ مِنْ دِرْهَمٍ رِبًا یَمْحَقُ الدِّینَ فَإِنْ تَابَ مِنْهُ ذَهَبَ مَالُهُ وَ افْتَقَرَ.
امام صادق (علیه السلام) مردی از امام صادق (علیه السلام) از معنای فرمودهی خداوند: یَمْحَقُ اللهُ الرِّبا وَ یُرْبِی الصَّدَقاتِ پرسید و گفت: «من [در جامعه،] کسی را که ربا میخورد [امّا در این حال] مالش افزون میشود را میبینم [و میشناسم] چگونه است»؟ فرمود: «کدام نابودی بالاتر است از آن یکدرهم [ربا]، که دین را تباه کند، که اگر [شخص رباخوار] توبه هم بکند، در هر صورت، هم مال را از دست داده و هم خود، تنگدست شده است».
الصّادق (علیه السلام)- قِیلَ لِلصَّادِقِ (علیه السلام) قَدْ نَرَی الرَّجُلَ یُرْبِی وَ مَالُهُ یَکْثُرُ فَقَالَ: یَمْحَقُ اللَّهُ دِینَهُ وَ إِنْ کَانَ مَالُهُ یَکْثُرُ.
امام صادق (علیه السلام) به امام صادق (علیه السلام) گفتند: «میبینیم که مردی ربا میخورد و مالش افزون میشود [آیا با آیه در تعارض نیست]»؟ فرمود: «خداوند [بهخاطر رباخواری او] دینش را نابود میکند؛ هرچند مالش افزایش یابد».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ اللَّهَ یَقْبَلُ الصَّدَقَاتِ وَ لَا یَقْبَلُ مِنْهَا إِلَّا الطَّیِّبَ وَ یَأْخُذُهَا بِیَمِینِهِ ثُمَّ یُرَبِّیهَا لِصَاحِبِهَا کَمَا یُرَبِّی أَحَدُکُمْ مُهْرَهُ وَ فَصِیلَهُ حَتَّی تَصِیرَ اللُّقْمَهًُْ مِثْلَ جَبَلِ أُحُدٍ وَ تَصْدِیقُ ذَلِکَ فِی کِتَابِ اللَّهِ یَمْحَقُ اللهُ الرِّبا وَ یُرْبِی الصَّدَقاتِ وَ إِنَّ اللهَ یَقْبَلُ التَّوْبَهًَْ وَ یَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) خداوند تنها صدقههای پاک و طاهر را میپذیرد و با دست راستش [که نماد یمن و برکت است] میگیرد. [آن را چند برابر کرده] و همانطور که یکی از شما کرّه اسب و بچه شتر تازه متولّدشدهی خود را پرورش میدهد، [آن صدقه را] پرورش میدهد تا آنکه حتّی اگر یک لقمه غذا [صدقه دادهباشد] آن را به اندازهی کوه احد بزرگ [و چند برابر] میکند و این آیات در کتاب خداوند: یَمْحَقُ اللهُ الرِّبا وَ یُرْبِی الصَّدَقاتِ و أَنَّ اللهَ هُوَ یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِهِ وَ یَأْخُذُ الصَّدَقاتِ (توبه/۱۰۴) تصدیقکنندهی آن هستند.
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ یَقُولُ: مَا مِنْ شَیْءٍ إِلَّا وَکَّلْتُ بِهِ مَنْ یَقْبِضَهُ غَیْرِی إِلَّا الصَّدَقَهًَْ فَإِنِّی أَتَلَقَّفُهَا بِیَدِی تَلَقُّفاً حَتَّی إِنَّ الرَّجُلَ لَیَتَصَدَّقُ بِالتَّمْرَهًِْ أَوْ بِشِقِّ تَمْرَهًٍْ فَأُرَبِّیهَا لَهُ کَمَا یُرَبِّی الرَّجُلُ فَلُوَّهُ وَ فَصِیلَهُ فَیَأْتِی یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ وَ هُوَ مِثْلُ أُحُدٍ وَ أَعْظَمُ مِنْ أُحُدٍ. عَنْ أَبِی حَمْزَهًَْ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی: أَنَا خَالِقُ کُلِّ شَیْءٍ وَکَّلْتُ بِالْأَشْیَاءِ غَیْرِی إِلَّا الصَّدَقَهًَْ وَ ذَکَرَ نَحْوَ مَا سَبَقَ.
امام صادق (علیه السلام) خداوند میفرماید: «من برای گرفتن هر چیزی، کسی غیر از خود را موکّل قرار دادهام جز صدقه. من با دستان خودم آن را به سرعت میگیرم. حتّی اگر مرد و زنی یک دانه خرما یا نصف آن را صدقه دهند، من آن را برای آنان پرورش میدهم. همانطور که شخصی کرّه اسب و بچه شتر شیرخوارش را پرورش داده و بزرگ میکند. شخص صدقهدهنده آن صدقه را در روز قیامت همچون [کوه] اُحد و بزرگتر از آن میبیند». حمزه از امام باقر (علیه السلام) نیز همین حدیث را روایت کرد.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّهُ لَیْسَ شَیْءٌ إِلَّا وَ قَدْ وُکِّلَ بِهِ مَلَکٌ غَیْرُ الصَّدَقَهًِْ فَإِنَّ اللَّهَ یَأْخُذُ بِیَدِهِ وَ یُرَبِّیهِ کَمَا یُرَبِّی أَحَدُکُمْ وَلَدَهُ حَتَّی یَلْقَاهُ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ وَ هِیَ مِثْلُ أُحُدٍ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) برای [دریافت] همه چیز فرشتهای وکیل است، جز صدقه که خداوند بهدست خویش آن را میگیرد. همانطورکه یکی از شما فرزندش را تربیت میکند، [خداوند] آن صدقه را میپروراند تا آنکه [صاحبش] در روز قیامت آن [صدقه] را که به مانند کوه اُحد [چند برابر و بزرگ شده] است، ملاقات کند.
الصّادق (علیه السلام)- مَنْ تَصَدَّقَ بِصَدَقَهًٍْ فِی شَعْبَانَ رَبَّاهَا اللَّهُ جَلَّ وَ عَزَّ لَهُ کَمَا یُرَبِّی أَحَدُکُمْ فَصِیلَهُ حَتَّی تُوَافِیَ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ وَ قَدْ صَارَتْ لَهُ مِثْلَ جَبَلِ أُحُدٍ.
امام صادق (علیه السلام) کسی که در ماه شعبان صدقه بپردازد، خداوند عزّوجلّ صدقهی او را همانطور که یکی از شما بچّه شتر [تازه متولّدشدهی] شیرخوارش را پرورش میدهد، پرورش خواهد داد تا آنکه [صدقهدهنده] در روز قیامت صدقه را که [از بزرگی] همچون کوه اُحد شده است به صورت کامل دریافت کند.