آیه وَ إِذا قيلَ لَهُ اتَّقِ أللهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَ لَبِئْسَ الْمِهادُ [206]
و هنگامىکه به آنها گفته شود: «از خدا بترسید!» لجاجت و تعصّب، آنها را به گناه مىکشاند. آتش دوزخ براى آنان کافى است؛ و چه بد جایگاهى است.
العسکری (علیه السلام)- وَ إِذا قِیلَ لَهُ اتَّقِ اللهَ لِهَذَا الَّذِی یُعْجِبُکَ قَوْلُهُ اتَّقِ اللهَ وَ دَعْ سُوءَ صَنِیعِکَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ الَّذِی هُوَ مُحْتَقِبُهُ فَیَزْدَادُ إِلَی شَرِّهِ شَرّاً وَ یُضِیفُ إِلَی ظُلْمِهِ ظُلْماً.
امام عسکری (علیه السلام) وقتی به همان فردکه [در آیات قبل بیان شد که] از حرفهایشان تعجّب میکنی میگویی: «تقوا پیشهکن و دست از این کار بد خود بردار»، لجاجت و تعصّب، او را به گناهی که خود مرتکب شده، بیشتر میکشاند و بر بدی خود، بدی دیگری میافزاید و به ظلم خود ظلمی دیگر میافزاید.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا ابْنَ مَسْعُودٍ! إِذَا قِیلَ لَکَ اتَّقِ اللهَ فَلَا تَغْضَبْ فَإِنَّهُ یَقُولُ وَ إِذا قِیلَ لَهُ اتَّقِ اللهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) ای پسر مسعود! هرگاه به تو گفتهشود پرهیزکار باش خشمگین نشو! که خدا میفرماید: وَ إِذا قِیلَ لَهُ اتَّقِ اللهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّم.
السّجّاد (علیه السلام)- إِذَا رَأَیْتُمُ الرَّجُلَ قَدْ حَسُنَ سَمْتُهُ وَ هَدْیُهُ وَ تَمَاوَتَ فِی مَنْطِقِهِ وَ تَخَاضَعَ فِی حَرَکَاتِهِ فَرُوَیْداً لَا یَغُرَّنَّکُمْ فَمَا أَکْثَرَ مَنْ یُعْجِزُهُ تَنَاوُلُ الدُّنْیَا وَ رُکُوبُ الْحَرَامِ مِنْهَا لِضَعْفِ نِیَّتِهِ وَ مَهَانَتِهِ وَ جُبْنِ قَلْبِهِ فَنَصَبَ الدِّینَ فَخّاً لَهَا فَهُوَ لَا یَزَالُ یَخْتِلُ النَّاسَ بِظَاهِرِهِ فَإِنْ تَمَکَّنَ مِنْ حَرَامٍ اقْتَحَمَهُ وَ إِذَا وَجَدْتُمُوهُ یَعِفُّ عَنِ الْمَالِ الْحَرَامِ فَرُوَیْداً لَا یَغُرَّنَّکُمْ فَإِنَّ شَهَوَاتِ الْخَلْقِ مُخْتَلِفَهًٌْ فَمَا أَکْثَرَ مَنْ یَنْبُو عَنِ الْمَالِ الْحَرَامِ وَ إِنْ کَثُرَ وَ یَحْمِلُ نَفْسَهُ عَلَی شَوْهَاءَ قَبِیحَهًٍْ فَیَأْتِی مِنْهَا مُحَرَّماً فَإِذَا وَجَدْتُمُوهُ یَعِفُّ عَنْ ذَلِکَ فَرُوَیْداً لَا یَغُرَّکُمْ حَتَّی تَنْظُرُوا مَا عَقَدَهُ عَقْلُهُ فَمَا أَکْثَرَ مَنْ تَرَکَ ذَلِکَ أَجْمَعَ ثُمَّ لَا یَرْجِعُ إِلَی عَقْلٍ مَتِینٍ فَیَکُونُ مَا یُفْسِدُهُ بِجَهْلِهِ أَکْثَرَ مِمَّا یُصْلِحُهُ بِعَقْلِهِ فَإِذَا وَجَدْتُمْ عَقْلَهُ مَتِیناً فَرُوَیْداً لَا یَغُرَّکُمْ حَتَّی تَنْظُرُوا أَ مَعَ هَوَاهُ یَکُونُ عَلَی عَقْلِهِ أَوْ یَکُونُ مَعَ عَقْلِهِ عَلَی هَوَاهُ وَ کَیْفَ مَحَبَّتُهُ لِلرِّئَاسَاتِ الْبَاطِلَهًِْ وَ زُهْدُهُ فِیهَا فَإِنَّ فِی النَّاسِ مَنْ خَسِرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًَْ یَتْرُکُ الدُّنْیَا لِلدُّنْیَا وَ یَرَی أَنَّ لَذَّهًَْ الرِّئَاسَهًِْ الْبَاطِلَهًِْ أَفْضَلُ مِنْ لَذَّهًِْ الْأَمْوَالِ وَ النِّعَمِ الْمُبَاحَهًِْ الْمُحَلَّلَهًِْ فَیَتْرُکُ ذَلِکَ أَجْمَعَ طَلَباً لِلرِّئَاسَهًِْ حَتَّی إِذا قِیلَ لَهُ اتَّقِ اللهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَ لَبِئْسَ الْمِهادُ.
امام سجاد (علیه السلام) اگر شما فرد بهظاهرنیکی دیدید که از پارسایی سکوت اختیار نموده و خضوع در حرکاتش هویدا بود، صبر کنید! آهسته! مبادا این ظاهر شما را گول بزند! زیرا بیشتر افرادی که در بهدستآوردن دنیا و ارتکاب محرّمات ناتوانند و دارای نیّتی ضعیف و ترس قلبیاند؛ دین را دام و تلهای برای دنیای خود ساختهاند، و پیوسته مردم فریب ظاهر اینان را میخورند، و اگر امکان عمل حرامی را پیدا کنند حتماً مرتکب آن خواهند شد. و اگر دیدید او از مال حرام خودداری میکند، صبر کن؛ آهسته! گول نخور که شهوات آدمها گوناگون است، زیرا تعداد افرادی که از مال حرام خودداری میکنند زیاد نیست هرچند در ظاهر زیاد باشند، و در عوض خود را اجبار به اعمال زشتی (زنا) میکنند و در آن مرتکب حرام میشوند. و اگر دیدید از این کارهای زشت نیز خودداری میکنند باز هم صبر کنید! مبادا گولشان را بخورید، تا اینکه کاملًا به عقدهی دلشان بنگرید، زیرا همهی افرادی که این گونهاند در آخر به اندیشهای متین باز نمیگردند، و افرادی که بهواسطهی جهل به فساد میافتند بیشتر از گروهی است که با عقل اصلاح میشوند. و اگر عقل او را نیز متین و استوار یافتید، باز هم صبر کنید و گول نخورید! ببینید هوای او متابع عقل است، یا عقل پیروی هوی؟ و ببینید عکسالعمل او در برابر ریاستهای باطل چگونه است؛ مثبت یا منفی؟ زیرا گروهی از مردم در دنیا و آخرت زیان میکنند، دنیا را برای دنیا ترک نمودند، و لذّت ریاست باطله را بر خوشی اموال و نعمتهای مباح حلال ترجیح دادند، و همهی اینها را برای ریاست باطله رها نمودند، تا اینکه اگر به او گویند: از خدای بترس، بزرگمنشی او را به گناه وادارد (عزّت ظاهری که با گناه بهدست آورده او را میگیرد). دوزخ او را بس است و هر آینه بد بستری است.
العسکری (علیه السلام)- فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ جَزَاءً لَهُ عَلَی سُوءِ فِعْلِهِ وَ عَذَاباً.
امام عسکری (علیه السلام) [یعنی] جهنّم بهخاطر کردار زشت و رفتار ناپسندش برای او [مناسب و] کافی است.
العسکری (علیه السلام)- وَ لَبِئْسَ الْمِهادُ تَمْهِیدُهَا وَ یَکُونُ دَائِماً فِیهَا.
امام عسکری (علیه السلام) جایگاهی (جهنّم) که برای خود آماده کردهاند و تا ابد نیز در آن خواهند ماند، بد جایگاهی است.