آیه ۲۵۶ - سوره بقره

آیه لا إِكْراهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ يُؤْمِنْ بِاللهِ فقد استَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى لاَ انْفِصامَ لَها وَ أللهُ سَميعٌ عَليمٌ [256]

اکراهى در قبول دین، نیست. [زیرا] راه درست از راه انحرافى، روشن شده‌است. بنابراین، کسى که به طاغوت (بت و شیطان، و هر موجود طغیانگر) کافر شود و به خدا ایمان‌آورد، به محکم‌ترین دستگیره چنگ زده است، که گسستن براى آن نیست. و خداوند، شنوا و داناست.

اکراهی در قبول دین، نیست. [زیرا] راه درست از راه انحرافی، روشن شده است

۱ -۱
(بقره/ ۲۵۶)

الرّضا (علیه السلام)- قَوْلُهُ لا إِکْراهَ فِی الدِّینِ أَیْ لَا یَکْرَهُ أَحَدٌ عَلَی دِینِهِ إِلَّا بَعْدَ أَنْ تَبَیَّنَ لَهُ قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ.

امام رضا (علیه السلام) این سخن خداوند لا إِکْراهَ فِی الدِّینِ بدان معنی است که خداوند، احدی را در انتخاب دینش، مجبور نمی‌کند مگر بعد از آنکه راه و بیراهه را برایش مشخّص کرده‌باشد و این در حالی است که خداوند، راه و بیراهه را مشخّص کرده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۲
بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۶۳/ القمی، ج۱، ص۸۴ و البرهان؛ فیهما: «أن تبیّن له» محذوفٌ
۱ -۲
(بقره/ ۲۵۶)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- الْأُمُورُ ثَلَاثَهًٌْ أَمْرٌ تَبَیَّنَ لَکَ رُشْدُهُ فَاتَّبِعْهُ وَ أَمْرٌ تَبَیَّنَ لَکَ غَیُّهُ فَاجْتَنِبْهُ وَ أَمْرٌ اخْتُلِفَ فِیهِ فَرُدَّهُ إِلَی اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) کارها بر سه گونه است: کاری که رستگاری در آن برای تو روشن است، آن کار را دنبال کن [و انجام بده] و کاری که گمراهی در آن، برای تو روشن است، از آن دوری بجوی و کاری که در آن اختلاف شده است و روشن نیست، آن را به خدای عزّوجلّ رجوع بده.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۲
بحارالأنوار، ج۲۷، ص۱۶۲/ نورالثقلین

بنابراین، کسی که به طاغوت بت و شیطان، و هر موجود طغیانگر) کافر شود و به خدا ایمان‌آورد

۲ -۱
(بقره/ ۲۵۶)

الرّضا (علیه السلام)- الطَّاغُوت ... هُمُ الَّذِینَ غَصَبُوا آلَ مُحَمَّدٍ (حَقَّهُمْ.

امام رضا (علیه السلام) طَّاغُوتِ همان کسانی هستند که حق خاندان محمّد (صلی الله علیه و آله) را غصب کردند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۲
القمی، ج۱، ص۸۴/ بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۶۳/ بحارالأنوار، ج۶۴، ص۲۱
۲ -۲
(بقره/ ۲۵۶)

الصّادق (علیه السلام)- فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ قِیلَ إِنَّهُ الشَّیْطَانُ.

امام صادق (علیه السلام) [منظور از طَّاغُوتِ] گفته شده، که او شیطان است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۲
بحرالعرفان/ نورالثقلین؛ فیه: «قیل فیه خمسه ... الشیطان» بدلٌ «قیل إنّه الشیطان»
۲ -۳
(بقره/ ۲۵۶)

الصّادق (علیه السلام)- یُؤْمِنْ بِاللهِ بِالتَّوْحِیدِ وَ تَصْدِیقِ الرُّسُلِ.

امام صادق (علیه السلام) یُؤْمِنْ بِاللهِ یعنی به توحید و حقّانیّت انبیاء (علیهم السلام) ایمان می‌آورد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۲
بحارالأنوار، ج۶۴، ص۲۱

به محکم‌ترین دستگیره چنگ زده است

۳ -۱
(بقره/ ۲۵۶)

الصّادق (علیه السلام)- قَالَ هِیَ الْإِیمَانُ بِاللَّهِ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ.

امام صادق (علیه السلام) یعنی به خدای یکتا ایمان بیاورد [و اعتقاد داشته باشد] که شریکی ندارد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۲
الکافی، ج۲، ص۱۴/ بحارالأنوار، ج۶۴، ص۱۳۱/ البرهان/ نورالثقلین
۳ -۲
(بقره/ ۲۵۶)

الباقر (علیه السلام)- هِی َالْإِیمَانُ بِاللَّهِ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَحْدَهُ.

امام باقر (علیه السلام) منظور این است که به خدا ایمان بیاورد؛ ایمان بیاورد که خدا یکتاست.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۴
بحارالأنوار، ج۶۴، ص۶۰/ العیاشی، ج۱، ص۱۳۸
۳ -۳
(بقره/ ۲۵۶)

الباقر (علیه السلام)- عُرْوَهًُْ اللَّهِ الْوُثْقَی التَّوْحِیدُ.

امام باقر (علیه السلام) عُرْوَةِ الْوُثْقی همان توحید است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۴
بحارالأنوار، ج۳، ص۲۷۹/ نورالثقلین
۳ -۴
(بقره/ ۲۵۶)

الرّضا (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌مُوسَی الرَّازِیِّ عَنْ أَبِیهِ قَالَ: ذَکَرَ الرِّضَا (علیه السلام) یَوْماً الْقُرْآنَ فَعَظَّمَ الْحُجَّهًَْ فِیهِ وَ الْآیَهًَْ الْمُعْجِزَهًَْ فِی نَظْمِهِ فَقَالَ: هُوَ حَبْلُ اللَّهِ الْمَتِینُ وَ عُرْوَتُهُ الْوُثْقَی.

امام رضا (علیه السلام) محمّدبن‌موسی از پدرش نقل می‌کند: امام رضا (علیه السلام) روزی از اوصاف قرآن یاد کرد و استوار و بزرگ‌بودن حجّت‌ها و دلایل آن را بیان نمود و از معجزه‌آمیزبودن نظم آن سخن می‌گفت و فرمود: «قرآن ریسمان استوار و دستاویز محکم (عُرْوَةِ الْوُثْقی) پروردگار است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۴
بحارالأنوار، ج۱۷، ص۲۱۰/ نورالثقلین
۳ -۵
(بقره/ ۲۵۶)

الرّضا (علیه السلام)- قَوْلُهُ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقی یَعْنِی الْوَلَایَهًَْ لَا انْفِصامَ لَها أَیْ حَبْلٌ لَا انْقِطَاعَ لَهُ یعنی أمیر المؤمنین و الأئمهًْ بعده (.

امام رضا (علیه السلام) این سخن خدا: فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقی یعنی ولایت. [ولایت] ریسمانی است که قطع نمی‌شود و مراد [از آن] امیرالمؤمنین (علیه السلام) و امامان (علیهم السلام) پس از او هستند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۴
القمی، ج۱، ص۸۴/ بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۶۳؛ فیه: «یعنی امیر المؤمنین ... بعده» محذوفٌ
۳ -۶
(بقره/ ۲۵۶)

ابن‌عباس (رحمة الله علیه)- نَحْنُ کَلِمَهًُْ التَّقْوَی وَ سَبِیلُ الْهُدَی وَ الْمَثَلُ الْأَعْلَی وَ الْحُجَّهًُْ الْعُظْمَی وَ الْعُرْوَهًُْ الْوُثْقَی.

ابن‌عباس (رحمة الله علیه) ما کلمه‌ی تقوی، راه هدایت، مثل اعلی (بهترین نمونه)، دلیل عظمی و عروهًْ‌الوثقی هستیم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۴
بحارالأنوار، ج۲۶، ص۲۴۴/ نورالثقلین
۳ -۷
(بقره/ ۲۵۶)

الرّضا (علیه السلام)- نَحْنُ حُجَجُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ نَحْنُ کَلِمَهًُْ التَّقْوَی وَ الْعُرْوَهًُْ الْوُثْقَی.

امام رضا (علیه السلام) ما حجّت‌های خدا بر روی زمین، کلمه‌ی تقوی و ریسمان مورد اعتماد و مستحکم هستیم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۴
نورالثقلین
۳ -۸
(بقره/ ۲۵۶)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- الْأَئِمَّهًُْ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) مَنْ أَطَاعَهُمْ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ وَ مَنْ عَصَاهُمْ فَقَدْ عَصَی اللَّهَ هُمُ الْعُرْوَهًُْ الْوُثْقَی وَ هُمْ الْوَسِیلَهًُْ إِلَی اللَّهِ تَعَالَی.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) هرکس امامانی را که از ذرّیه‌ی حسین (علیه السلام) هستند، اطاعت کند، یقیناً خداوند را اطاعت نموده و آنکه در برابر ایشان نافرمانی کند، از خداوند نافرمانی کرده است. زیرا ایشان همان عُرْوَةِ الْوُثْقی و وسیله‌ی رسیدن به خداوند هستند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۴
نورالثقلین/ البرهان
۳ -۹
(بقره/ ۲۵۶)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- الأَئِمَّهًُْ التِّسْعَهًُْ مِنْ عَقِبِ الْحُسَیْنِ الْهُدَاهًُْ الْمُهْتَدُونَ هُمْ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَهُمْ لَا یُفَارِقُونَهُ وَ لَا یُفَارِقُهُمْ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ وَ هُمْ زِرُّ الْأَرْضِ الَّذِینَ تَسْکُنُ إِلَیْهِمُ الْأَرْضُ وَ هُمْ حَبْلُ اللَّهِ الْمَتِینُ وَ هُمْ عُرْوَهًُْ اللَّهِ الْوُثْقَی الَّتِی لَا انْفِصامَ لَها وَ هُمْ حُجَجُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) امامان نه‌گانه‌ی پس از امام حسین (علیه السلام)، رهبران هدایت‌شده هستند. ایشان همراه حق و حق با ایشان است و تا روز قیامت از یکدیگر جدا نمی‌شوند. اینان قوام زمین‌اند که به‌سبب آن‌ها زمین آرام و قرار می‌گیرد. ایشان حبل‌المتین پروردگار و دستاویز محکم او هستند که هرگز نخواهدگسست و ایشان حجّت‌های خداوند بر روی زمین می‌باشند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۴
بحارالأنوار، ج۳۷، ص۸۶
۳ -۱
(بقره/ ۲۵۶)

الصّادق (علیه السلام)- {عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) فِی وَصفِ الاَئِمَّهًِْ (} وَ هُمُ الْعُرْوَهًُْ الْوُثْقَی وَ أَئِمَّهًُْ الْهُدَی وَ الْحُجَّهًُْ عَلَی أَهْلِ الدُّنْیَا.

امام صادق (علیه السلام) امام صادق (علیه السلام) در توصیف ائمّه (علیهم السلام) فرمود: ایشان همان عُرْوَةِالْوُثْقی، امامان هدایت‌یافته و حجّت او بر اهل دنیا می‌باشند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۴
بحارالأنوار، ج۳۶، ص۳۹۷
۳ -۱۱
(بقره/ ۲۵۶)

الرّضا (علیه السلام)- مَا کَتَبَهُ الرِّضَا (علیه السلام) لِلمَأمُونِ مِن مَحضِ الإسلَامِ وَ شَرَائِعِ الدِّینِ: ... وَ أَنَّ الْأَرْضَ لَا تَخْلُو مِنْ حُجَّهًِْ اللَّهِ تَعَالَی عَلَی خَلْقِهِ فِی کُلِ عَصْرٍ وَ أَوَانٍ وَ أَنَّهُمُ الْعُرْوَهًُْ الْوُثْقَی.

امام رضا (علیه السلام) امام رضا (علیه السلام) برای مأمون نامه‌ای نوشت؛ [شامل مطالبی از] اسلام ناب، احکام دین و اینکه زمین در هیچ دوره و زمانی از حجّت خداوند بر مخلوقاتش خالی نمی‌باشد، که این حجّت‌ها همان عُرْوَةِ الْوُثْقی هستند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۴
عیون اخبار الرّضا (ج۲، ص۱۲۲/ نورالثقلین
۳ -۱۲
(بقره/ ۲۵۶)

الکاظم (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقی قَالَ مَوَدَّتُنَا أَهْلَ الْبَیْتِ (.

امام کاظم (علیه السلام) امام (علیه السلام) درباره‌ی سخن خدای عزّوجلّ: فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقی فرمود: «منظور دوستی و ولایت ما اهل‌بیت (علیهم السلام) است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۶
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۸۵/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۸۴/ المناقب، ج۴، ص۲/ نورالثقلین/ بحارالأنوار، ج۶۴، ص۲۲
۳ -۱۳
(بقره/ ۲۵۶)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) أَنَا صِرَاطُ اللَّهِ الْمُسْتَقِیمُ وَ عُرْوَتُهُ الْوُثْقَی الَّتِی لَا انْفِصامَ لَها.

امام علی (علیه السلام) امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: «من راه مستقیم خداوند و ریسمان محکم الهی هستم که هرگز گسسته نخواهدشد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۶
بحارالأنوار، ج۸، ص۷۰/ نورالثقلین؛ فیه: «انا حبل الله المتین» و «لا انفصام لها» محذوفتان
۳ -۱۴
(بقره/ ۲۵۶)

الصّادق (علیه السلام) مَضَی رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ خَلَّفَ فِی أُمَّتِهِ کِتَابَ اللَّهِ وَ وَصِیَّهُ علی‌بن‌أبی‌طالب (علیه السلام) أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَ إِمَامَ الْمُتَّقِینَ وَ حَبْلَ اللَّهِ الْمَتِینَ وَ عُرْوَتَهُ الْوُثْقَی الَّتِی لَا انْفِصامَ لَها.

امام صادق (علیه السلام) پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) از دنیا رفت و در میان امّت خود کتاب خدا و وصیّ خویش علیّ‌بن‌ابی‌طالب را گذارد که او امیرالمؤمنین (علیه السلام)، پیشوای متّقین، حبل‌اللَّه‌المتین و دستاویز محکم غیرقابل گسستن است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۶
بحارالأنوار، ج۲۵، ص۱۴۶/ البرهان
۳ -۱۵
(بقره/ ۲۵۶)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا حُذَیْفَهًُْ إِنَّ حُجَّهًَْ اللَّهِ عَلَیْکُمْ بَعْدِی عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) ... لِأَنَّهُ أَخُو رَسُولِ اللَّهِ وَ وَصِیُّهُ وَ إِمَامُ أُمَّتِهِ وَ مَوْلَاهُمْ وَ هُوَ حَبْلُ اللَّهِ الْمَتِینُ وَ الْعُرْوَهًُْ الْوُثْقَی الَّتِی لَا انْفِصامَ لَها.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) ای حذیفه! بعد از من حجّت خدا بر شما، علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است. [ایمان به او ایمان به خداست] زیرا او برادر رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله)، وصیّ او، امام امّت او و مولای ایشان است و اوست ریسمان و دستاویز محکم الهی که هیچ‌گاه گسسته نمی‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۰۶
بحارالأنوار، ج۳۸، ص۹۷/ البرهان
بیشتر
بقره
همه
مقدمه
۱
۲
۳
۴
۵
۶
۷
۸
۹
۱۰
۱۱
۱۲
۱۳
۱۴
۱۵
۱۶
۱۷
۱۸
۱۹
۲۰
۲۱
۲۲
۲۳
۲۴
۲۵
۲۶
۲۷
۲۸
۲۹
۳۰
۳۱
۳۲
۳۳
۳۴
۳۵
۳۶
۳۷
۳۸
۳۹
۴۰
۴۱
۴۲
۴۳
۴۴
۴۵
۴۶
۴۷
۴۸
۴۹
۵۰
۵۱
۵۲
۵۳
۵۴
۵۵
۵۶
۵۷
۵۸
۵۹
۶۰
۶۱
۶۲
۶۳
۶۴
۶۵
۶۶
۶۷
۶۸
۶۹
۷۰
۷۱
۷۲
۷۳
۷۴
۷۵
۷۶
۷۷
۷۸
۷۹
۸۰
۸۱
۸۲
۸۳
۸۴
۸۵
۸۶
۸۷
۸۸
۸۹
۹۰
۹۱
۹۲
۹۳
۹۴
۹۵
۹۶
۹۷
۹۸
۹۹
۱۰۰
۱۰۱
۱۰۲
۱۰۳
۱۰۴
۱۰۵
۱۰۶
۱۰۷
۱۰۸
۱۰۹
۱۱۰
۱۱۱
۱۱۲
۱۱۳
۱۱۴
۱۱۵
۱۱۶
۱۱۷
۱۱۸
۱۱۹
۱۲۰
۱۲۱
۱۲۲
۱۲۳
۱۲۴
۱۲۵
۱۲۶
۱۲۷
۱۲۸
۱۲۹
۱۳۰
۱۳۱
۱۳۲
۱۳۳
۱۳۴
۱۳۵
۱۳۶
۱۳۷
۱۳۸
۱۳۹
۱۴۰
۱۴۱
۱۴۲
۱۴۳
۱۴۴
۱۴۵
۱۴۶
۱۴۷
۱۴۸
۱۴۹
۱۵۰
۱۵۱
۱۵۲
۱۵۳
۱۵۴
۱۵۵
۱۵۶
۱۵۷
۱۵۸
۱۵۹
۱۶۰
۱۶۱
۱۶۲
۱۶۳
۱۶۴
۱۶۵
۱۶۶
۱۶۷
۱۶۸
۱۶۹
۱۷۰
۱۷۱
۱۷۲
۱۷۳
۱۷۴
۱۷۵
۱۷۶
۱۷۷
۱۷۸
۱۷۹
۱۸۰
۱۸۱
۱۸۲
۱۸۳
۱۸۴
۱۸۵
۱۸۶
۱۸۷
۱۸۸
۱۸۹
۱۹۰
۱۹۱
۱۹۲
۱۹۳
۱۹۴
۱۹۵
۱۹۶
۱۹۷
۱۹۸
۱۹۹
۲۰۰
۲۰۱
۲۰۲
۲۰۳
۲۰۴
۲۰۵
۲۰۶
۲۰۷
۲۰۸
۲۰۹
۲۱۰
۲۱۱
۲۱۲
۲۱۳
۲۱۴
۲۱۵
۲۱۶
۲۱۷
۲۱۸
۲۱۹
۲۲۰
۲۲۱
۲۲۲
۲۲۳
۲۲۴
۲۲۵
۲۲۶
۲۲۷
۲۲۸
۲۲۹
۲۳۰
۲۳۱
۲۳۲
۲۳۳
۲۳۴
۲۳۵
۲۳۶
۲۳۷
۲۳۸
۲۳۹
۲۴۰
۲۴۱
۲۴۲
۲۴۳
۲۴۴
۲۴۵
۲۴۶
۲۴۷
۲۴۸
۲۴۹
۲۵۰
۲۵۱
۲۵۲
۲۵۳
۲۵۴
۲۵۵
۲۵۶
۲۵۷
۲۵۸
۲۵۹
۲۶۰
۲۶۱
۲۶۲
۲۶۳
۲۶۴
۲۶۵
۲۶۶
۲۶۷
۲۶۸
۲۶۹
۲۷۰
۲۷۱
۲۷۲
۲۷۳
۲۷۴
۲۷۵
۲۷۶
۲۷۷
۲۷۸
۲۷۹
۲۸۰
۲۸۱
۲۸۲
۲۸۳
۲۸۴
۲۸۵
۲۸۶