آیه إِنَّ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ وَ الْفُلْكِ الَّتي تَجْري فِي الْبَحْرِ بِما يَنْفَعُ النَّاسَ وَ ما أَنْزَلَ اللهُ مِنَ السَّماءِ مِنْ ماءٍ فَأَحْيا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ بَثَّ فيها مِنْ كُلِّ دابَّةٍ وَ تَصْريفِ الرِّياحِ وَ السَّحابِ الْمُسَخَّرِ بَيْنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ [164]
در آفرينش آسمان‌ها و زمين، و آمد و شد شب و روز، و كشتي‌هايى كه در دريا به نفع مردم در حركتند، و آبى كه خداوند از آسمان نازل كرده، و با آن، زمين را پس از مردنش حيات بخشيده، و انواع جنبندگان را در آن گسترده ساخته، و [همچنين] در وزش بادها و ابرهايى كه ميان زمين و آسمان قرار گرفته‌اند، نشانه‌ها‌يى است [از ذات پاك خدا و يگانگى او] براى گروهى كه عقل خود را به كار مى‌گيرند.
العسکری (علیه السلام)- إِنَّ فِی خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ بِلَا عَمَدٍ مِنْ تَحْتِهَا وَ لَا عِلَاقَهًٍْ مِنْ فَوْقِهَا تَحْبِسُهَا مِنَ الْوُقُوعِ عَلَیْکُمْ وَ أَنْتُمْ یَا أَیُّهَا الْعِبَادُ وَ الْإِمَاءُ أُسَرَائِی وَ فِی قَبْضِی الْأَرْضُ مِنْ تَحْتِکُمْ لَا مَنْجَی لَکُمْ مِنْهَا إِنْ هَرَبْتُمْ وَ السَّمَاءُ مِنْ فَوْقِکُمْ وَ لَا مَحِیصَ لَکُمْ عَنْهَا إِنْ ذَهَبْتُمْ فَإِنْ شِئْتُ أَهْلَکْتُکُمْ بِهَذِهِ وَ إِنْ شِئْتُ أَهْلَکْتُکُمْ بِتِلْکَ ثُمَّ مَا فِی السَّمَاوَاتِ مِنَ الشَّمْسِ الْمُنِیرَهًِْ فِی نَهَارِکُمْ لِتَنْتَشِرُوا فِی مَعَایِشِکُمْ وَ مِنَ الْقَمَرِ الْمُضِیءِ لَکُمْ فِی لَیْلِکُمْ لِتُبْصِرُوا فِی ظُلُمَاتِهِ وَ إِلْجَائِکُمْ بِالِاسْتِرَاحَهًِْ بِالظُّلْمَهًِْ إِلَی تَرْکِ مُوَاصَلَهًِْ الْکَدِّ الَّذِی یَنْهَکُ أَبْدَانَکُمْ.
امام عسکری (علیه السلام) همانا در آفرینش آسمان‌ها و زمین نشانه‌هایی است. آسمان بدون هیچ ستونی از زیرش و یا بدون هیچ آویزی از فرازش ایستاده و بر سر شما فرود نمی‌آید. و شما ای بندگان و بردگان از زن و مرد، اسیران من هستید و زمینِ زیر پایتان در قبضه‌ی من است و اگر بگریزید راه نجاتی از آن برای شما نیست؛ و آسمان بر بالای سر شماست و اگر بروید گریزی از آن برایتان وجود ندارد. چنانچه بخواهم شما را با این و یا آن (با هر چیزی که بخواهم) نابود می‌کنم. سپس هرآنچه در آسمان است از خورشید تابان که به وسیله‌ی آن در روز جهت کسب روزی حرکت می‌کنید تا ماه نورانی که شبتان را روشن می‌کند که در ظلمت شب ببینید [را برایتان آفرید]. و با تاریک‌شدن هوا و ترک کوشش و تلاش پی‌درپی که بر بدن‌هایتان غالب می‌شود، به استراحت روی می‌آورید.
العسکری (علیه السلام)- اخْتِلافِ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ الْمُتَتَابِعَیْنِ الْکَادَّیْنِ عَلَیْکُمْ بِالْعَجَائِبِ الَّتِی یُحْدِثُهَا رَبُّکُمْ فِی عَالَمِهِ مِنْ إِسْعَادٍ وَ إِشْقَاءٍ وَ إِعْزَازٍ وَ إِذْلَالٍ وَ إِغْنَاءٍ وَ إِفْقَارٍ وَ صَیْفٍ وَ شِتَاءٍ وَ خَرِیفٍ وَ رَبِیعٍ وَ خِصْبٍ وَ قَحْطٍ وَ خَوْفٍ وَ أَمْنٍ.
امام عسکری (علیه السلام) آمد و شدِ پی‌درپیِ شب و روز که یکدیگر را طرد می‌کنند. و شب و روز برای شما از جمله شگفتی‌هایی است که پروردگارتان در جهانش از سعادت و شقاوت، عزّت و ذلّت، ثروت و فقر، تابستان و زمستان، پاییز و بهار، فراوانی نعمت و قحطی و ترس و امنیّت به وجود آورده است.
العسکری (علیه السلام)- وَ الْفُلْکِ الَّتِی تَجْرِی فِی الْبَحْرِ بِما یَنْفَعُ النَّاسَ الَّتِی جَعَلَهَا اللَّهُ مَطَایَاکُمْ لَا تَهْدَأُ لَیْلًا وَ لَا نَهَاراً وَ لَا تَقْتَضِیکُمْ عَلَفاً وَ لَا مَاءً وَ کَفَاکُمْ بِالرِّیَاحِ مَئُونَهًًْ تُسَیِّرُهَا بِقُوَاکُمْ الَّتِی کَانَتْ لَا تَقُومُ بِهَا لَوْ رَکَدَتْ عَنْهَا الرِّیَاحُ لِتَمَامِ مَصَالِحِکُمْ وَ مَنَافِعِکُمْ وَ بُلُوغِ الْحَوَائِجِ لِأَنْفُسِکُمْ.
امام عسکری (علیه السلام) وَ الْفُلْکِ الَّتی تَجْری فِی الْبَحْرِ بِما یَنْفَعُ النَّاسَ؛ خداوند آن را وسیله‌ی رفت و آمد شما قرارداد؛ نه شب آرام می‌گیرد و نه روز؛ و شما را مجبور به تهیه آب و علف برای حرکت آن (کشتی) نمی‌کند و باد برای حرکت کشتی کافی است و نیاز نیست شما برای حرکت‌دادن آن به رنج بیفتید و نیروی خود را به کار اندازید؛ چرا که اگر باد از وزیدن به کشتی بایستد، نیروهای شما قادر به راه‌انداختن کشتی نیست که برای تکمیل مصالح و منافع و رسیدن به نیازهایتان تلاش کنید.
العسکری (علیه السلام)- وَ ما أَنْزَلَ اللهُ مِنَ السَّماءِ مِنْ ماءٍ وَابِلًا وَ هَطْلًا وَ رَذَاذاً لَا یُنْزِلُ عَلَیْکُمْ دَفْعَهًًْ وَاحِدَهًًْ فَیُغْرِقَکُم وَ یُهْلِکَ مَعَایِشَکُمْ لَکِنَّهُ یُنْزِلُ مُتَفَرِّقاً مِنْ عَلًا حَتَّی یَعُمَّ الْأَوْهَادَ وَ التِّلَالَ وَ التِّلَاعَ فَأَحْیا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها فَیُخْرِجُ نَبَاتَهَا وَ ثِمَارَهَا وَ حُبُوبَهَا وَ بَثَّ فِیها مِنْ کُلِّ دَابَّهًٍْ مِنْهَا مَا هُوَ لِأَکْلِکُمْ وَ مَعَایِشِکُمْ وَ مِنْهَا سِبَاعٌ ضَارِیَهًٌْ حَافِظَهًٌْ عَلَیْکُمْ لِأَنْعَامِکُمْ لِئَلَّا تَشُذَّ عَلَیْکُمْ خَوْفاً مِنِ افْتِرَاسِهَا لَهَا.
امام عسکری (علیه السلام) و آبی که خداوند از آسمان نازل کرده را، به صورت باران شدید و رگبارهای پشت سرهم و باران‌ریزه و به یک‌باره بر شما نفرستاد که در آن صورت شما را غرق و زندگیتان را نابود می‌کرد و امّا آن را پراکنده از بالا فروفرستاد تا زمین‌های پست و بلند و تپّه‌ها را فرابگیرد و به‌سبب آن زمین، پس از مرگش جان بگیرد؛ [خداوند به‌وسیله‌ی آن] گیاهان، میوه‌ی درختان و دانه‌ها را از زمین بیرون می‌آورد. او هر جنبنده‌ای را خلق و بر روی زمین قرار داد که بعضی از آن‌ها برای خوراک و گذران زندگی شما و بعضی از آن‌ها نیز حیوانات درنده‌ی شکاری (مثل سگ) و برای محافظت از شما و چهارپایانتان هستند تا ترس ناشی از گرفته‌شدن و دریده‌شدن [توسّط وحوش] را از شما دور کند.
العسکری (علیه السلام)- وَ تَصْرِیفِ الرِّیاحِ الْمُرَبِّیَهًِْ لِحُبُوبِکُمْ الْمُبَلِّغَهًِْ لِثِمَارِکُمْ النَّافِیَهًِْ لرکد {لِرُکُودِ} الْهَوَاءِ وَ الْأَقْتَارِ عَنْکُمْ وَ السَّحابِ الْمُسَخَّرِ بَیْنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ یَحْمِلُ أَمْطَارَهَا وَ یَجْرِی بِإِذْنِ اللَّهِ وَ یَصُبُّهَا مِنْ حَیْثُ یُؤْمَرُ.
امام عسکری (علیه السلام) وگردش بادها [را به وجود آورد که] دانه‌های شما را تا مرحله‌ی تبدیل به میوه‌ی مفید می‌پروراند و نیز این گردش هوا برای جلوگیری از ساکن‌شدن هوا و تهیدست‌شدن شماست و همچنین ابرهای مهارشده میان آسمان و زمین [را به وجود آورد که] که باران خود را حمل نموده و حرکت کنند تا در جایی که خداوند فرمان دهد باران خود را فرو ریزند.
الصّادق (علیه السلام)- فِی الرِّسَالَه المَشهورَهِ بِالإهلِیلجه: ثُمَّ نَظَرَ الْعَیْنُ إِلَی الْعَظِیمِ مِنَ الْآیَاتِ مِنَ السَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَیْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْض.
امام صادق (علیه السلام) در رساله‌ای مشهور به الإهلیلجه آمده است: ... سپس چشم به نشانه‌های عظیم خدا مثل ابرهای مهار شده میان آسمان و زمین، چشم گشود نظر کرد.
الرّضا (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌عَبْدِ‌اللَّهِ الْخُرَاسَانِیِّ خَادِمِ الرِّضَا (علیه السلام) قَالَ دَخَلَ رَجُلٌ مِنَ الزَّنَادِقَهًِْ عَلَی الرِّضَا (علیه السلام)قَالَ أَبُوالْحَسَن (علیه السلام) إنِّی لَمَّا نَظَرتُ إلَی ... إِنْشَاءِ السَّحَابِ وَ تَصْرِیفِ الرِّیَاحِ وَ مَجْرَی الشَّمْسِ وَ الْقَمَرِ وَ النُّجُومِ وَ غَیْرِ ذلِکَ مِنَ الْآیَاتِ الْعَجِیبَاتِ الْمُبَیِّنَاتِ عَلِمْتُ أَنَّ لِهذَا مُقَدِّراً وَ مُنْشِئا.
امام رضا (علیه السلام) محمّدبن‌عبدالله خراسانی خادم الرضا (علیه السلام) نقل کرده است مردی از زندیق‌ها بر امام رضا (علیه السلام) وارد شد ... امام (علیه السلام) به او فرمود: وقتی می‌نگرم به ... تشکیل ابرها، گردش بادها، حرکت ماه و خورشید و ستارگان و سایر آیات عجیب و متقن الهی، به اینکه این‌ها همه تقدیرکننده و ایجادکننده‌ای دارد، پی می‌برم.
العسکری (علیه السلام)- لَآیاتٍ دَلَائِلَ وَاضِحَاتٍ لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ یَتَفَکَّرُونَ بِعُقُولِهِمْ أَنَّ مَنْ هَذِهِ الْعَجَائِبُ مِنْ آثَارِ قُدْرَتِهِ قَادِرٌ عَلَی نُصْرَهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ آلِهِمَا (علیهم السلام) عَلَی مَنْ یَشَاءُ.
امام عسکری (علیه السلام) همانا نشانه‌هایی روشن برای قومی که عاقلند و با عقلشان می‌اندیشند وجود دارد که این نشانه‌ها [صاحبان عقول] را راهنمایی می‌کند. کسی‌که این شگفتی‌ها حاصل از قدرت اوست، او می‌تواند محمّد (و علی (علیه السلام) و خاندانشان را بر هرکسی‌که بخواهد، پیروز گرداند.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ هِشَامِ‌بْنِ‌الْحَکَمِ فِی حَدِیثِ الزِّنْدِیقِ الَّذِی أَتَی أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) فَکَانَ مِنْ سُؤَالِ الزِّنْدِیقِ أَنْ قَالَ: فَمَا الدَّلِیلُ عَلَیْهِ؟ فَقَالَ أَبُوعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام): وُجُودُ الْأَفَاعِیلِ دَلَّتْ عَلَی أَنَّ صَانِعاً صَنَعَهَا أَ لَا تَرَی أَنَّکَ إِذَا نَظَرْتَ إِلَی بِنَاءٍ مُشَیَّدٍ مَبْنِیٍّ عَلِمْتَ أَنَّ لَهُ بَانِیاً وَ إِنْ کُنْتَ لَمْ تَرَ الْبَانِیَ وَ لَمْ تُشَاهِدْه.
امام صادق (علیه السلام) [از هشام‌بن‌حکم در بیان صحبت زندیقی که نزد امام صادق (علیه السلام) آمد، نقل شده است: از جمله سؤالات آن فرد کافر[که منکر خدا بود] این بود که گفت: «چه دلیلی بر وجود او هست»؟ حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: «این موجودات شگفت‌انگیز و جهان بیکران، گواهند بر اینکه صانعی آن‌ها را پدید آورده است؛ مگر وقتی تو چشمت به یک ساختمان مجلّل و آراسته می‌افتد یقین نمی‌کنی که آن سازنده‌ای دارد؟! گرچه سازنده‌ی آن ساختمان را مشاهده نکرده و او را ندیده‌باشی!