آیه ۲۵۱ - سوره بقره

آیه فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللهِ وَ قَتَلَ داوُدُ جالُوتَ وَ آتاهُ أللهُ الْمُلْكَ وَ الْحِكْمَةَ وَ عَلَّمَهُ مِمَّا يَشاءُ وَ لَوْ لا دَفْعُ اللهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَ لكِنَّ أللهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعالَمينَ [251]

آنگاه به خواست خدا، آن‌ها سپاه دشمن را به هزیمت وا‌داشتند؛ ‌و «داوود» [نوجوان شجاعى که در لشکر «طالوت» بود]، «جالوت» را کشت؛ ‌و خداوند، حکومت و دانش را به او بخشید؛ ‌و از آنچه مى‌خواست به او تعلیم داد. و اگر خداوند، بعضى از مردم را به‌وسیله‌ي بعضى دیگر دفع نمى‌کرد، زمین را فساد فرا مى‌گرفت، ولى خداوند نسبت به جهانیان، لطف و احسان دارد.

آنگاه به خواست خدا، آنها سپاه دشمن را به هزیمت واداشتند؛ و «داوود» نوجوان شجاعی که در لشکر «طالوت» بود)، «جالوت» را کشت

۱ -۱
(بقره/ ۲۵۱)

الصّادق (علیه السلام)- فَجَاءَ دَاوُدُ (علیه السلام) فَوَقَفَ بِحِذَاءِ جَالُوتَ وَ کَانَ جَالُوتُ عَلَی الْفِیلِ وَ عَلَی رَأْسِهِ التَّاجُ وَ فِی جَبْهَتِهِ یَاقُوتَهًٌْ یَلْمَعُ نُورُهَا وَ جُنُودُهُ بَیْنَ یَدَیْهِ فَأَخَذَ دَاوُدُ (علیه السلام) مِنْ تِلْکَ الْأَحْجَارِ حَجَراً فَرَمَی بِهِ فِی مَیْمَنَهًِْ جَالُوتَ فَمَرَّ فِی الْهَوَاءِ فَوَقَعَ عَلَیْهِمْ فَانْهَزَمُوا وَ أَخَذَ حَجَراً آخَرَ فَرَمَی بِهِ فِی مَیْسَرَهًِْ جَالُوتَ فَوَقَعَ عَلَیْهِمْ فَانْهَزَمُوا وَ رَمَی جَالُوتَ بِحَجَرٍ فَصَکَّتِ الْیَاقُوتَهًُْ فِی جَبْهَتِهِ وَ وَصَلَتْ إِلَی دِمَاغِهِ وَ وَقَعَ إِلَی الْأَرْضِ مَیِّتاً وَ هُوَ قَوْلُهُ فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللهِ وَ قَتَلَ داوُدُ جالُوتَ.

امام صادق (علیه السلام) داوود (علیه السلام) در برابر جالوت به مبارزه برخاست درحالی‌که جالوت سوار بر فیل بود و تاجی بر سر داشت که در جلوی پیشانی او یاقوتی درخشان وجود داشت و سپاهیانش در جلوی او ایستاده‌بودند. داوود (علیه السلام) از آن سنگ‌ها [که همراه خود برده‌بود] یکی برداشت و با آن، به‌جانب راست سپاه جالوت زد و آن‌ها فرار کردند. سنگ دیگر را به‌جانب چپ سپاه جالوت پرتاب کرد که باز هم گریختند و سنگ سوّم را به‌جانب جالوت پرتاب کرد و در اثر ضربه‌ی آن، سنگ یاقوتِ کلاهِ جالوت شکست و به پیشانی او فرو رفت و به مغز او اصابت نمود و او بی‌جان بر روی زمین افتاد. این چنین بود که فرمود: فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللهِ وَ قَتَلَ داوُدُ جالُوتَ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۲۷۶
بحارالأنوار، ج۱۳، ص۴۴۱/ نورالثقلین؛ فیه: «وجهه» بدلٌ «جبهته»/ البرهان؛ فیه: «و هو قوله ... قتل داوود» محذوفٌ
۱ -۲
(بقره/ ۲۵۱)

الصّادق (علیه السلام)- حَدِیثٌ طَوِیلٌ یُذکَرُ فِیهِ مَسجِدُالسَّهلهًِْ یَقُولُ فِیهِ (علیه السلام) ... وَ مِنْهُ سَارَ دَاوُدُ إِلَی جَالُوت.

امام صادق (علیه السلام) أبان از امام صادق (علیه السلام) نقل می‌کند: در حدیث طولانی که حضرت دربیان فضیلت مسجد سهله ذکر می‌کند، می‌فرماید: مسجد سهله جایی است که داوود (علیه السلام) از آنجا برای حمله به جالوت حرکت کرد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۲۷۶
بحارالأنوار، ج۱۱، ص۵۷/ نورالثقلین

و خداوند، حکومت و دانش را به او بخشید؛ و از آنچه می‌خواست به او تعلیم داد

۲ -۱
(بقره/ ۲۵۱)

الباقر (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَمْ یَبْعَثْ أَنْبِیَاءَ (مُلُوکاً فِی الْأَرْضِ إِلَّا أَرْبَعَهًًْ بَعْدَ نُوحٍ ذُو الْقَرْنَیْنِ وَ اسْمُهُ عَیَّاشٌ وَ دَاوُدُ وَ سُلَیْمَانُ وَ یُوسُفُ (فَأَمَّا عَیَّاشٌ فَمَلَکَ مَا بَیْنَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ أَمَّا دَاوُدُ (علیه السلام) فَمَلَکَ مَا بَیْنَ الشَّامَاتِ إِلَی بِلَادِ إِصْطَخْرَ وَ کَذَلِکَ مُلْکُ سُلَیْمَانَ (علیه السلام) وَ أَمَّا یُوسُفُ (علیه السلام) فَمَلَکَ مِصْرَ وَ بَرَارِیَهَا لَمْ یُجَاوِزْهَا إِلَی غَیْرِهَا (علیه السلام).

امام باقر (علیه السلام) خدای تعالی پیغمبری نفرستاده است که پادشاهی کند مگر چهار نفر که همه پس از نوح (علیه السلام) مبعوث شده‌اند: ذوالقرنین (علیه السلام) که نامش عیاش بود، داوود، سلیمان و یوسف (علیهم السلام). عیاش، پادشاه میان مشرق تا مغرب بود و داوود (علیه السلام) پادشاه میان شامات تا شهرهای اصطخر گردید و کشور (سرزمین تحت حکومت) سلیمان (علیه السلام) نیز همین اندازه بود و سرزمین تحت قلمرو حکمرانی یوسف (علیه السلام)، شهر مصر و بیابان‌های اطراف آن بود و [محدوه‌ی] حکومت آنان بیشتر از این سرزمین‌ها نبود. [و اگر کسی در غیر این سرزمین‌ها حاکم بود، پیامبر نبوده است].

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۲۷۶
بحارالأنوار، ج۱۲، ص۱۸۱/ نورالثقلین؛ «بوادیها» بدل «براریها»
۲ -۲
(بقره/ ۲۵۱)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ اللَّهَ اخْتَارَ مِنْ کُلِ شَیْءٍ أَرْبَعَهًًْ اخْتَارَ مِنَ الْأَنْبِیَاءِ لِلسَّیْفِ إِبْرَاهِیمَ وَ دَاوُدَ وَ مُوسَی (وَ أَنَا.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) خداوند تبارک‌وتعالی از هر چیزی چهار عدد را برگزید و از میان انبیاء (علیهم السلام) چهار نفر: ابراهیم، داوود، موسی (علیهم السلام) و مرا برای داشتن شمشیر (قدرت و اجازه‌ی جنگیدن) برگزید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۲۷۶
بحارالأنوار، ج۱۲، ص۳/ نورالثقلین
۲ -۳
(بقره/ ۲۵۱)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَاشَ دَاوُدُ (علیه السلام) مِائَهًَْ سَنَهًٍْ مِنْهَا أَرْبَعُونَ سَنَهًًْ مُلْکُه.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) داوود (علیه السلام) صد سال در این جهان زیست که چهل سال آن، به پادشاهی سپری شد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۲۷۶
بحارالأنوار، ج۱۴، ص۸/ نورالثقلین
۲ -۴
(بقره/ ۲۵۱)

علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ کَانَ بَیْنَ مُوسَی (علیه السلام) وَ بَیْنَ دَاوُدَ (علیه السلام) خَمْسُمِائَهًِْ سَنَهًٍْ وَ بَیْنَ دَاوُدَ وَ عِیسَی (علیها السلام) أَلْفُ سَنَهًٍْ وَ مِائَهًُْ سَنَهًْ.

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) پانصد سال بین موسی (علیه السلام) و داوود (علیه السلام) و هزاروصد سال بین داود (علیه السلام) و عیسی (علیه السلام) فاصله زمانی بود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۲۷۸
بحارالأنوار، ج۱۳، ص۳۶۴/ نورالثقلین

و اگر خداوند، بعضی از مردم را به‌وسیله‌ی بعضی دیگر دفع نمی‌کرد، زمین را فساد فرا می‌گرفت

۳ -۱
(بقره/ ۲۵۱)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ یَدْفَعُ بِمَنْ یُصَلِّی مِنْ شِیعَتِنَا عَمَّنْ لَا یُصَلِّی مِنْ شِیعَتِنَا وَ لَوْ أَجْمَعُوا عَلَی تَرْکِ الصَّلَاهًِْ لَهَلَکُوا وَ إِنَّ اللَّهَ یَدْفَعُ بِمَنْ یَصُومُ مِنْهُمْ عَمَّنْ لَا یَصُومُ مِنْ شِیعَتِنَا وَ لَوْ أَجْمَعُوا عَلَی تَرْکِ الصِّیَامِ لَهَلَکُوا وَ إِنَّ اللَّهَ یَدْفَعُ بِمَنْ یُزَکِّی مِنْ شِیعَتِنَا عَمَّنْ لَا یُزَکِّی مِنْهُمْ وَ لَوِ اجْتَمَعُوا عَلَی تَرْکِ الزَّکَاهًِْ لَهَلَکُوا وَ إِنَّ اللَّهَ لَیَدْفَعُ بِمَنْ یَحُجُّ مِنْ شِیعَتِنَا عَمَّنْ لَا یَحُجُّ مِنْهُمْ وَ لَوِ اجْتَمَعُوا عَلَی تَرْکِ الْحَجِّ لَهَلَکُوا وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَی وَ لَوْ لا دَفْعُ اللهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَ لکِنَّ اللهَ ذُو فَضْلٍ عَلَی الْعالَمِینَ فَوَ اللَّهِ مَا أُنْزِلَتْ إِلَّا فِیکُمْ وَ لَا عُنِیَ بِهَا غَیْرُکُمْ.

امام صادق (علیه السلام) خداوند به‌خاطر شیعیان نمازگزار ما، از شیعیانی که نماز نمی‌گذارند [بلاها را] دفع می‌کند. که اگر همه نماز را ترک کنند هلاک خواهندشد و هم از کسانی‌که روزه نمی‌گیرند به‌وسیله‌ی آنهایی که روزه می‌گیرند گرفتاری‌ها را دور می‌سازد و اگر همه روزه نگیرند نابود می‌گردند و به‌خاطر کسانی‌که زکات می‌دهند از آنهایی که زکات نمی‌دهند عذاب را دور می‌کند که اگر همه زکات ندهند، هلاک می‌شوند و خداوند به‌خاطر کسانی‌که حج می‌گزارند، بلا را از آنهایی که حج نمی‌گزارند رفع می‌کند که اگر همه حج‌گزاردن را ترک می‌کردند هلاک می‌شدند و این است معنی آیه‌ی شریفه‌ی: وَ لَوْ لا دَفْعُ اللهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَ لکِنَّ اللهَ ذُو فَضْلٍ عَلَی الْعالَمِینَ به خدا قسم! این آیه فقط درباره‌ی شما (شیعیان) نازل شده و مخاطبی غیر از شما ندارد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۲۷۸
بحارالأنوار، ج۷۰، ص۳۸۲/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۱۰۰و القمی، ج۱، ص۸۳؛ فیهم: «ان الله ... لهلکوا» محذوفٌ/ وسایل الشیعه، ج۱، ص۲۸ و البرهان و نورالثقلین؛ فیهم: «ان الله ... لهلکوا» و «لکن الله ... غیرکم» محذوفتان
۳ -۲
(بقره/ ۲۵۱)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- {عَنِ ابْنِ عُمَرَ، قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ (صلی الله علیه و آله) یَقُولُ:} «إِنَّ اللَّهَ لَیَدْفَعُ بِالْمُسْلِمِ الصَّالِحِ نَحْوَ مِائَهًِْ أَلْفِ بَیْتٍ مِنْ جِیرَانِهِ الْبَلَاءَ» ثُمَّ قَرَأَ وَ لَولَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ الْآیَهًَْ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) خداوند به‌وجود یک مسلمان نیکوکار، بلا را از صدهزار خانه‌ای که در همسایگی او هستند، دور می‌کند. سپس تلاوت کردند: وَ لَوْ لا دَفْعُ اللهِ النَّاسَ ...

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۲۷۸
نورالثقلین
۳ -۳
(بقره/ ۲۵۱)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ حَمران قال: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ لَوْ لا دَفْعُ اللهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ الْآیَهًَْ فَقَالَ کَانَ قَوْمٌ صَالِحُونَ هُمْ مُهَاجِرُونَ قَوْمَ سُوءِ خَوْفاً أَنْ یُفْسِدُوهُمْ فَیَدْفَعُ اللَّهُ بِهِمْ مِنَ الصَّالِحِینَ وَ لَمْ یَأْجُرْ أُولَئِکَ بِمَا یَدْفَعُ بِهِمْ وَ فِینَا مِثْلُهُمْ.

امام باقر (علیه السلام) حمران گوید: «از امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی آیه: وَ لَوْ لا دَفْعُ اللهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ سؤال کردم». فرمود: گروهی از افراد صالح، از اشخاص بد کناره‌گیری می‌کردند تا مبادا موجب فساد و تباهی دین ایشان شوند. خداوند به‌وسیله‌ی همان مردم شرور، از صالحین دفاع می‌کند [و ندانسته، رفتارشان موجب دفاع از صالحین می‌شود] امّا آن بدکاران که موجب حفظ صالحین می‌شوند پاداشی نخواهند داشت. امروز در بین ما نیز چنین افرادی هستند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۲۷۸
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۶۱
۳ -۴
(بقره/ ۲۵۱)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- یَدْفَعُ اللَّهُ بِالْبِرِّ عَنِ الْفَاجِرِ الْهَلَاکَ.

امام علی (علیه السلام) به سبب وجود افراد نیکوکار [در یک جامعه]، خداوند [عذاب و] هلاکت را [از همه و] از ستمکاران [آن جامعه] دور می‌کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۲۷۸
نورالثقلین
۳ -۵
(بقره/ ۲۵۱)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- لَوْ لَا عِبَادٌ لِلَّهِ رُکَّعَ وَ صِبْیَانٌ رُضَّعٌ وَ بَهَائِمُ رُتَّعٌ لَصُبَ عَلَیْکُمُ الْعَذَابُ صَبّا.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) اگر بندگانی که برای خدا رکوع می‌کنند و کودکان شیرخوار و چهارپایان چرنده نبودند، یقیناً [خداوند] عذاب سختی بر شما وارد می‌کرد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۲۷۸
نورالثقلین
۳ -۶
(بقره/ ۲۵۱)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ اللَّهَ یُصْلِحُ بِصَلَاحِ الرَّجُلِ الْمُسْلِمِ وَلَدَهُ وَ وَلَدَ وَلَدِهِ وَ أَهْلَ دُوَیْرَتِهِ وَ دُوَیْرَاتٍ حَوْلَهُ وَ لَا یَزالُونَ فِی حِفْظِ اللَّهِ مَا دَامَ فِیهِمْ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) خداوند فرزند و فرزند فرزند مرد مسلمان را و نیز اهل‌بیت او و خانه‌های اطرافش را به‌سبب صلاحیّت و نیکی آن انسان مسلمان، اصلاح می‌کند و پیوسته آن‌ها را تا زمانی که این فرد در بینشان باشد، حفظ می‌نماید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۲۷۸
نورالثقلین
بیشتر
بقره
همه
مقدمه
۱
۲
۳
۴
۵
۶
۷
۸
۹
۱۰
۱۱
۱۲
۱۳
۱۴
۱۵
۱۶
۱۷
۱۸
۱۹
۲۰
۲۱
۲۲
۲۳
۲۴
۲۵
۲۶
۲۷
۲۸
۲۹
۳۰
۳۱
۳۲
۳۳
۳۴
۳۵
۳۶
۳۷
۳۸
۳۹
۴۰
۴۱
۴۲
۴۳
۴۴
۴۵
۴۶
۴۷
۴۸
۴۹
۵۰
۵۱
۵۲
۵۳
۵۴
۵۵
۵۶
۵۷
۵۸
۵۹
۶۰
۶۱
۶۲
۶۳
۶۴
۶۵
۶۶
۶۷
۶۸
۶۹
۷۰
۷۱
۷۲
۷۳
۷۴
۷۵
۷۶
۷۷
۷۸
۷۹
۸۰
۸۱
۸۲
۸۳
۸۴
۸۵
۸۶
۸۷
۸۸
۸۹
۹۰
۹۱
۹۲
۹۳
۹۴
۹۵
۹۶
۹۷
۹۸
۹۹
۱۰۰
۱۰۱
۱۰۲
۱۰۳
۱۰۴
۱۰۵
۱۰۶
۱۰۷
۱۰۸
۱۰۹
۱۱۰
۱۱۱
۱۱۲
۱۱۳
۱۱۴
۱۱۵
۱۱۶
۱۱۷
۱۱۸
۱۱۹
۱۲۰
۱۲۱
۱۲۲
۱۲۳
۱۲۴
۱۲۵
۱۲۶
۱۲۷
۱۲۸
۱۲۹
۱۳۰
۱۳۱
۱۳۲
۱۳۳
۱۳۴
۱۳۵
۱۳۶
۱۳۷
۱۳۸
۱۳۹
۱۴۰
۱۴۱
۱۴۲
۱۴۳
۱۴۴
۱۴۵
۱۴۶
۱۴۷
۱۴۸
۱۴۹
۱۵۰
۱۵۱
۱۵۲
۱۵۳
۱۵۴
۱۵۵
۱۵۶
۱۵۷
۱۵۸
۱۵۹
۱۶۰
۱۶۱
۱۶۲
۱۶۳
۱۶۴
۱۶۵
۱۶۶
۱۶۷
۱۶۸
۱۶۹
۱۷۰
۱۷۱
۱۷۲
۱۷۳
۱۷۴
۱۷۵
۱۷۶
۱۷۷
۱۷۸
۱۷۹
۱۸۰
۱۸۱
۱۸۲
۱۸۳
۱۸۴
۱۸۵
۱۸۶
۱۸۷
۱۸۸
۱۸۹
۱۹۰
۱۹۱
۱۹۲
۱۹۳
۱۹۴
۱۹۵
۱۹۶
۱۹۷
۱۹۸
۱۹۹
۲۰۰
۲۰۱
۲۰۲
۲۰۳
۲۰۴
۲۰۵
۲۰۶
۲۰۷
۲۰۸
۲۰۹
۲۱۰
۲۱۱
۲۱۲
۲۱۳
۲۱۴
۲۱۵
۲۱۶
۲۱۷
۲۱۸
۲۱۹
۲۲۰
۲۲۱
۲۲۲
۲۲۳
۲۲۴
۲۲۵
۲۲۶
۲۲۷
۲۲۸
۲۲۹
۲۳۰
۲۳۱
۲۳۲
۲۳۳
۲۳۴
۲۳۵
۲۳۶
۲۳۷
۲۳۸
۲۳۹
۲۴۰
۲۴۱
۲۴۲
۲۴۳
۲۴۴
۲۴۵
۲۴۶
۲۴۷
۲۴۸
۲۴۹
۲۵۰
۲۵۱
۲۵۲
۲۵۳
۲۵۴
۲۵۵
۲۵۶
۲۵۷
۲۵۸
۲۵۹
۲۶۰
۲۶۱
۲۶۲
۲۶۳
۲۶۴
۲۶۵
۲۶۶
۲۶۷
۲۶۸
۲۶۹
۲۷۰
۲۷۱
۲۷۲
۲۷۳
۲۷۴
۲۷۵
۲۷۶
۲۷۷
۲۷۸
۲۷۹
۲۸۰
۲۸۱
۲۸۲
۲۸۳
۲۸۴
۲۸۵
۲۸۶