آیه يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَقُولُوا راعِنا وَ قُولُوا انْظُرْنا وَ اسْمَعُوا وَ لِلْكافِرينَ عَذابٌ أَليمٌ [104]
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! [هنگامى كه از پيامبر تقاضاى مهلت براى درك آيات قرآن مى‌كنيد] نگوييد: «راعنا»؛ بلكه بگوييد: «انظرنا». [زيرا كلمه اوّل، هم به معناى «ما را مهلت بده»، و هم به معناى «ما را تحميق كن» مى‌باشد؛ و دستاويزى براى دشمن است] و [به دستورات الهى] گوش فرادهيد! و براى كافران عذاب دردناكى است.
الرّضا (علیه السلام)- لَیْسَ فِی الْقُرْآنِ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِلَّا فِی حَقِّنَا وَ لَا فِی التَّوْرَاهًِْ یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِلَّا فِینَا.
امام رضا (علیه السلام) در قرآن یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا نیامده مگر در حقّ ما و در تورات یا أَیُّهَا النَّاسُ نیامده است مگر درباره‌ی ما.
الصّادق (علیه السلام)- دَعَا اللَّهُ النَّاسَ فِی الدُّنْیَا بِآبَائِهِمْ لِیَتَعَارَفُوا وَ فِی الْآخِرَهًِْ بِأَعْمَالِهِمْ لِیُجَازُوا فَقَالَ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا یا أَیُّهَا الَّذِینَ کَفَرُوا.
امام صادق (علیه السلام) خداوند در دنیا مردم را به نام پدرانشان می‌خواند تا شناخته‌شوند ولی در آخرت به‌وسیله‌ی اعمالشان می‌خواند تا پاداش [یا مجازات] بگیرند. بنابراین می‌فرماید: ای مؤمنین و ای کافران!
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ جَمِیلِ‌بْنِ‌دَرَّاجٍ قَال: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) عَن ... قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا فِی غَیْرِ مَکَانٍ فِی مُخَاطَبَهًِْ الْمُؤْمِنِینَ أَ یَدْخُلُ فِی هَذِهِ الْمُنَافِقُونَ؟ فَقَالَ: نَعَمْ! یَدْخُلُونَ فِی هَذِهِ الْمُنَافِقُونَ وَ الضُّلَّالُ وَ کُلُّ مَنْ أَقَرَّ بِالدَّعْوَهًِْ الظَّاهِرَهًِْ.
امام صادق (علیه السلام) جمیل‌بن‌دراج گوید: از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: ... آیا در خطاب خدا که می‌فرماید: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا در جایی که مخاطبش خصوصاً مومنین نیستند، منافقان نیز جای دارند؟ فرمود: «آری منافقان گمراهان و هرکه در ظاهر به دعوت اسلام اعتراف دارد در آن جای می‌گیرد».
امیرالمؤمنین (علیه السلام)- لَیْسَ فِی الْقُرْآنِ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِلَّا وَ هِیَ فِی التَّوْرَاهًِْ یَا أَیُّهَا النَّاسُ وَ فِی خَبَرٍ آخَرَ یَا أَیُّهَا الْمَسَاکِینُ.
امام علی (علیه السلام) در هر موضعی که در قرآن یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا آمده است در تورات یا أَیُّهَا النَّاسُ آمده، و در روایت دیگر [به جای یا أَیُّهَا النَّاسُ] «یا ایّها المساکین» آمده است.
الباقر (علیه السلام)- مَا سُلَّتِ السُّیُوفُ وَ لَا أُقِیمَتِ الصُّفُوفُ فِی صَلَاهًٍْ وَ لَا زُحُوفٍ وَ لَا جُهِرَ بِأَذَانٍ وَ لَا أَنْزَلَ اللَّهُ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا حَتَّی أَسْلَمَ أَبْنَاءُ الْقَیْلَهًِْ الْأَوْسُ وَ الْخَزْرَجُ.
امام باقر (علیه السلام) شمشیرها از غلاف بیرون نیامدند و صف‌ها برای اقامه‌ی نماز برپا نشدند و سپاهیان صف نکشیده‌بودند و با صدای بلند اذان گفته‌نشده بود و خداوند آیه‌ی یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا را نازل نکرده‌بود مگر آنکه جوانان قبایل اوس و خزرج اسلام آورده بودند.
الرّضا (علیه السلام)- عَنْ أَحْمَدَ‌بْنِ‌عَلِیٍّ الْأَنْصَارِیِّ قَالَ: سَمِعْتُ رَجَاءَ بْنَ أَبِی الضَّحَّاکِ یَقُولُ بَعَثَنِی الْمَأْمُونُ فِی إِشْخَاصِ عَلِیِّ‌بْنِ‌مُوسَی‌الرِّضَا (علیه السلام) مِنَ الْمَدِینَهًَْ وَ أَمَرَنِی أَنْ أَحْفَظَهُ بِنَفْسِی بِاللَّیْلِ وَ النَّهَارِ فَکُنْتُ مَعَهُ مِنَ الْمَدِینَهًِْ إِلَی مَرْوَ فَوَ اللَّهِ مَا رَأَیْتُ رَجُلًا کَانَ أَتْقَی لِلَّهِ مِنْهُ وَ لَا أَکْثَرَ ذِکْراً لَهُ فِی جَمِیعِ أَوْقَاتِهِ مِنْه ... وَ کان إِذَا قَرَأَ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قَالَ لَبَّیْکَ اللَّهُمَّ لَبَّیْکَ سِرّاً.
امام رضا (علیه السلام) [احمدبن‌علی انصاری گفته است:] «شنیدم رجاء پسر ابی‌ضحاک می‌گفت: «مأمون مرا فرستاد تا علی‌بن‌موسی‌الرضا (علیه السلام) را از مدینه بیاورم و به من دستور داد شب و روز از او مراقبت کنم. من از مدینه تا مرو با او بودم. قسم به خدا! که مردی با تقواتر از او ندیدم و کسی را ندیدم که بیشتر از او همه‌ی اوقاتش را به ذکر بپردازد ... و زمانی‌که یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا را می‌خواند آهسته و پنهانی می‌گفت: لَبَّیْکَ اللهُمَ لَبَّیْکَ».
الصّادق (علیه السلام)- قَالَ الصّادق (علیه السلام): حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ أَبِیهِ (علیه السلام) أَنَّ الْحَسَنَ بْنَ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) کَانَ أَعْبَدَ النَّاسِ فِی زَمَانِه ... ِ وَ کَانَ (علیه السلام) لَا یَقْرَأُ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِلَّا قَالَ لَبَّیْکَ اللَّهُمَّ لَبَّیْکَ.
امام صادق (علیه السلام) [امام صادق (علیه السلام)فرمود: پدرم از پدرش برایم نقل کرد] حسن‌بن‌علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) عابدترین مردمان اهل زمانش بود ... [امام حسن (علیه السلام)] هرگاه آیه‌ی یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا را می‌خواند، می فرمود: «لَبَّیْکَ اللهُمَ لَبَّیْکَ».
الصّادق (علیه السلام)- یَنْبَغِی لِلْعَبْدِ إِذَا صَلَّی أَنْ یُرَتِّلَ قِرَاءَتَهُ وَ إِذَا مَرَّ بِآیَهًٍْ فِیهَا ذِکْرُ الْجَنَّهًِْ وَ النَّارِ سَأَلَ اللَّهَ الْجَنَّهًَْ وَ تَعَوَّذَ بِاللَّهِ مِنَ النَّارِ وَ إِذَا مَرَّ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قَالَ لَبَّیْکَ رَبَّنَا.
امام صادق (علیه السلام) شایسته است بنده هنگامی‌که نماز می‌خواند با ترتیل قرائتش را بخواند و زمانی‌که به آیاتی [از قرآن] می‌رسد که از بهشت و جهنّم سخن می‌گوید، از خداوند بهشت را مسئلت نموده و از آتش دوزخ به خدا پناه برد و آنگاه که به یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا رسید بگوید: «لَبَّیْکَ رَبَّنَا».
امیرالمؤمنین (علیه السلام)- مَا أَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی آیَهًًْ فِی الْقُرْآنِ فِیهَا یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِلَّا وَ عَلِیٌّ (علیه السلام) أَمِیرُهَا وَ شَرِیفُهَا.
امام علی (علیه السلام) خداوند آیه‌ی یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا را نازل نکرد مگر اینکه علی (علیه السلام) امیر و سرور مخاطبان آن [آیه] باشد.
الکاظم (علیه السلام)- فَکَانَتْ هَذِهِ اللَّفْظَهًُْ رَاعِنَا مِنْ أَلْفَاظِ الْمُسْلِمِینَ الَّذِینَ یُخَاطِبُونَ بِهَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَقُولُونَ رَاعِنَا أَیِ ارْعَ أَحْوَالَنَا وَ اسْمَعْ مِنَّا نَسْمَعْ مِنْکَ وَ کَانَ فِی لُغَهًِْ الْیَهُودِ اسْمَعْ لَا سَمِعْتَ فَلَمَّا سَمِعَ الْیَهُودُ الْمُسْلِمِینَ یُخَاطِبُونَ بِهَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَقُولُونَ رَاعِنَا وَ یُخَاطِبُونَ بِهَا قَالُوا کُنَّا نَشْتِمُ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) إِلَی الْآنِ سِرّاً فَتَعَالَوُا الْآنَ نَشْتِمُهُ جَهْراً وَ کَانُوا یُخَاطِبُونَ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ یَقُولُونَ رَاعِنَا یُرِیدُونَ شَتْمَهُ فَتَفَطَّنَ لَهُمْ سَعْدُ بْنُ مُعَاذٍ الْأَنْصَارِیُّ فَقَالَ: یَا أَعْدَاءَ اللَّهِ! عَلَیْکُمْ لَعْنَهًُْ اللَّهِ أَرَاکُمْ تُرِیدُونَ سَبَّ رَسُولِ اللَّهِ تُوَهِّمُونَا أَنَّکُمْ تَجْرُونَ فِی مُخَاطَبَتِهِ مَجْرَانَا وَ اللَّهِ لَا سَمِعْتُهَا مِنْ أَحَدٍ مِنْکُمْ إِلَّا ضَرَبْتُ عُنُقَهُ وَ لَوْ لَا أَنِّی أَکْرَهُ أَنْ أَقْدِمَ عَلَیْکُمْ قَبْلَ التَّقَدُّمِ وَ الِاسْتِئْذَانِ لَهُ وَ لِأَخِیهِ وَ وَصِیِّهِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) الْقَیِّمِ بِأُمُورِ الْأُمَّهًِْ نَائِباً عَنْهُ لَضَرَبْتُ عُنُقَ مَنْ قَدْ سَمِعْتُهُ مِنْکُمْ یَقُولُ هَذَا فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) مِنَ الَّذِینَ هادُوا یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ عَنْ مَواضِعِهِ وَ یَقُولُونَ سَمِعْنا وَ عَصَیْنا وَ اسْمَعْ غَیْرَ مُسْمَعٍ وَ راعِنا لَیًّا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَ طَعْناً فِی الدِّینِ وَ لَوْ أَنَّهُمْ قالُوا سَمِعْنا وَ أَطَعْنا وَ اسْمَعْ وَ انْظُرْنا لَکانَ خَیْراً لَهُمْ وَ أَقْوَمَ وَ لکِنْ لَعَنَهُمُ اللهُ بِکُفْرِهِمْ فَلا یُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِیلًا وَ أَنْزَلَ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَقُولُوا راعِنا وَ قُولُوا انْظُرْنا وَ اسْمَعُوا وَ لِلْکافِرِینَ عَذابٌ أَلِیمٌ لا تَقُولُوا راعِنا فَإِنَّهَا لَفْظَهًٌْ یَتَوَصَّلُ بِهَا أَعْدَاؤُکُمْ مِنَ الْیَهُودِ إِلَی سَبِّ رَسُولِ اللَّهِ وَ سَبِّکُمْ وَ شَتْمِکُمْ.
امام کاظم (علیه السلام) این لفظ راعِنا از سخنان مسلمانان بود که به پیامبر (خطاب می‌نمودند؛ می‌گفتند: راعِنا؛ یعنی «مراعات حال ما را بفرما و سخن ما را گوش کن تا سخنان شما را بشنویم». ولی در لغت یهود، راعِنا به معنای بشنو که هرگز نشنوی (اصطلاحی تحقیری) بود. وقتی یهودیان این نوع خطاب مسلمانان را به پیامبراکرم (شنیدند که می‌گویند: راعِنا گفتند ما قبلاً او را پنهانی ناسزا می‌گفتیم؛ حالا بیایید آشکارا او را دشنام‌دهیم. از آن موقع به بعد وقتی با پیامبر (برخورد می‌کردند می‌گفتند: راعِنا و منظورشان ناسزا بود. سعدبن‌معاذ متوجّه این نیرنگ یهودیان شد. به آنها گفت: «دشمنان خدا! خدا شما را لعنت کند! چنین فهمیدم که شما با این برخورد خود، پیامبر (را دشنام می‌دهید و مکالمه‌ی خود را شبیه ما قرار می‌دهید. به خدا سوگند! اگر از یک نفر شما چنین خطابی را بشنوم گردنتان را می‌زنم؛ اگر بد نمی‌دانستم که بخواهم پیش‌دستی نمایم قبل از اجازه از پیامبر (و برادر و وصیّ او علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) که نگهبان امّت اسلامی و نایب اوست، گردن هرکس از شما که این سخن را می‌گفت می‌زدم؛ خداوند این آیه را نازل نمود. ای محمّد (! بعضی از یهود، سخنان را از جای خود، تحریف می‌کنند و [به جای اینکه بگویند: «شنیدیم و اطاعت کردیم»]، می‌گویند: «شنیدیم و مخالفت کردیم! و [نیز می‌گویند:] بشنو! که هرگز نشنوی! و [از روی تمسخر می‌گویند:] «راعِنا» [ما را تحمیق کن]»! تا با زبان خود، حقایق را بگردانند و در آیین خدا، طعنه زنند. ولی اگر آنها [به جای این همه لجاجت] می‌گفتند: «شنیدیم و اطاعت کردیم و سخنان ما را بشنو و به ما مهلت ده [تا حقایق را درک کنیم]»، برای آنان بهتر، و با واقعیّت سازگارتر بود. ولی خداوند، آنها را به‌خاطر کفرشان، از رحمت خود دور ساخته است از این رو جز عدّه‌ی کمی ایمان نمی‌آورند. (نساء/۴۶) و همچنین این آیه را نازل نمود: یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَقُولُوا راعِنا وَ قُولُوا انْظُرْنا وَ اسْمَعُوا وَ لِلْکافِرینَ عَذابٌ أَلیمٌ کلمه‌ی راعِنا را نگویید. زیرا یهود، این کلمه را دستمایه‌ی دشنام‌دادن به رسول‌خدا (و دشنام‌دادن به شما و شماتت و سرزنشتان قرار می‌دهند.
الباقر (علیه السلام)- هَذِهِ الْکَلِمَهًُْ سَبٌّ بِالْعِبْرَانِیَّهًِْ إِلَیْهِ کَانُوا یَذْهَبُونَ وَ قِیلَ کَانَ مَعْنَاهُ عِنْدَهُمْ اسْتَمِعْ لَا سَمِعْتُ.
امام باقر (علیه السلام) این سخن راعِنا به زبان عبرانی (یهودی)، دشنام است. عدّه‌ای از مفسّرین این معنا را گفته‌اند. همچنین گفته‌می‌شد معنای [کلمه‌ی راعِنا] نزد ایشان، بشنو که هرگز نشنوی است. (کنایه‌ی تحقیری)
الکاظم (علیه السلام)- وَ قُولُوا انْظُرْنا أَیْ قُولُوا بِهَذِهِ اللَّفْظَهًِْ لَا بِلَفْظَهًِْ رَاعِنَا فَإِنَّهُ لَیْسَ فِیهَا مَا فِی قَوْلِکُمْ رَاعِنَا وَ لَا یُمْکِنُهُمْ أَنْ یَتَوَصَّلُوا بِهَا إِلَی الشَّتْمِ کَمَا یُمْکِنُهُمْ بِقَوْلِکُمْ رَاعِنَا.
امام کاظم (علیه السلام) بگویید: انْظُرْنا یعنی نگویید: راعِنا این لفظی است که دشمنان شما به‌وسیله‌ی آن پیامبراکرم (و شما را دشنام می‌دهند. به‌جای آن بگویید: انْظُرْنا زیرا در این لفظ مانند آن سوءاستفاده نمی‌شود و نمی‌توانند لفظ انْظُرْنا را وسیله‌ی دشنام قرار دهند.
الکاظم (علیه السلام)- وَ اسْمَعُوا إِذَا قَالَ لَکُمْ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَوْلًا وَ أَطِیعُوا.
امام کاظم (علیه السلام) وقتی پیامبراکرم (سخنی می‌گوید بشنوید و اطاعت کنید.
الکاظم (علیه السلام)- وَ لِلْکافِرِینَ یَعْنِی الْیَهُودَ الشَّاتِمِینَ لِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَذابٌ أَلیمٌ وَجِیعٌ فِی الدُّنْیَا إِنْ عَادُوا لِشَتْمِهِمْ وَ فِی الْآخِرَهًِْ بِالْخُلُودِ فِی النَّار.
امام کاظم (علیه السلام) برای یهودانی که پیامبر (را مورد ناسزا قرار می‌دهند، عذاب دردناکی است. اگر باز دشنام دهند [برای آنها] در دنیا عذاب دردناک است و در آخرت در آتش مخلّد خواهندبود.