آیه وَ لَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النَّاسِ عَلى حَياةٍ وَ مِنَ الَّذينَ أَشْرَكُوا يَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ يُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ وَ ما هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذابِ أَنْ يُعَمَّرَ وَ اللهُ بَصيرٌ بِما يَعْمَلُونَ [96]
و [آنان نه تنها آرزوى مرگ نمىكنند، بلكه] آنها را حريصترين مردم حتّى حريصتر از مشركان بر زندگى [اين دنيا، و اندوختن ثروت] خواهىيافت؛ [تا آنجا] كه هر يك از آنها آرزو داردهزار سال عمر به او دادهشود؛ در حالىكه اين عمر طولانى، او را از كيفر [الهى] باز نخواهدداشت. و خداوند به آنچه انجام مىدهند بيناست.
الحسن (علیه السلام)- یَعْنِی تَجِدُ هَؤُلَاءِ الْیَهُودَ.
امام حسن (علیه السلام) آن یهودیان را [واجد این صفات] مییابی.
الحسن (علیه السلام)- وَ ذَلِکَ لِإِیَاسِهِمْ مِنْ نَعِیمِ الْآخِرَهًِْ لِانْهِمَاکِهِمْ فِی کُفْرِهِمُ الَّذِینَ یَعْلَمُونَ أَنَّهُمْ لَا حَظَّ لَهُمْ مَعَهُ فِی شَیْءٍ مِنْ خَیْرَاتِ الْجَنَّهًِْ.
امام حسن (علیه السلام) چون [آن یهودیان] از نعمتهای آخرت مأیوس هستند و در کفر خویش چنان غوطهورند که میدانند با چنین کفری امید بهشت امکان ندارد.
الحسن (علیه السلام)- هَؤُلَاءِ الْیَهُودُ ... أَحْرَصُ مِنَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا عَلَی حَیَاهًٍْ یَعْنِی الْمَجُوسَ لِأَنَّهُمْ لَا یَرَوْنَ النَّعِیمَ إِلَّا فِی الدُّنْیَا وَ لَا یُؤَمِّلُونَ خَیْراً فِی الْآخِرَهًِْ فَلِذَلِکَ هُمْ أَشَدُّ النَّاسِ حِرْصاً عَلَی حَیَاهًٍْ.
امام حسن (علیه السلام) این یهودیان ... نسبت به مشرکین، بیشتر به دنیا حرص دارند؛ که منظور [از مشرکین] مجوسیان (بیاعتقادان به آخرت) است زیرا آنها جز دنیا به چیز دیگری اعتقاد ندارند و به خیری در آخرت امید ندارند و به همین دلیل، حرص شدید به زندگی دنیا دارند.
الحسن (علیه السلام)- ثُمَّ وَصَفَ الْیَهُودَ فَقَالَ یَوَدُّ أَحَدُهُمْ یَتَمَنَّی أَحَدُهُمْ لَوْ یُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ.
امام حسن (علیه السلام) بعد سخن از یهودیان میگوید که هر یک از آنها آرزو دارند هزار سال عمر کنند.
الحسن (علیه السلام)- وَ ما هُوَ أَیِ التَّعْمِیرُ أَلْفَ سَنَهًٍْ بِمُزَحْزِحِهِ بِمُبَاعِدِهِ مِنَ الْعَذابِ أَنْ یُعَمَّرَ تَعْمِیرُهُ وَ إِنَّمَا قَالَ وَ ما هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذابِ أَنْ یُعَمَّرَ وَ لَمْ یَقُلْ وَ مَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ فَقَطْ لِأَنَّهُ لَوْ قَالَ وَ مَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذَابِ وَ اللهُ بَصِیرٌ لَکَانَ یَحْتَمِلُ أَنْ یَکُونَ وَ مَا هُوَ یَعْنِی وُدَّهُ وَ تَمَنِّیَهُ بِمُزَحْزِحِهِ فَلَمَّا أَرَادَ وَ مَا تَعْمِیرُهُ قَالَ وَ مَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ أَنْ یُعَمَّرَ.
امام حسن (علیه السلام) عمر طولانی، آنها را از عذاب [آخرت] دور نمیکند البته اگر چنین عمری بکنند. خداوند در این آیه میفرماید: وَمَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذَابِ أَن یُعَمَّرَ و فقط نفرمود: و مَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ چرا که اگر میفرمود: وَ مَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذَابِ وَ اللهُ بَصِیرٌ. نمیتواند وی را از عذاب دور کند و خداوند بیناست، شاید گمان میشد که [ضمیر در آیهی] و مَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ به «آرزوی او» بر میگردد؛ [و معنا بدهد که این آرزو نه این عمر طوانی آنها را نجات نمیدهد] امّا از آنجا که خداوند میخواست بگوید عمر دراز نمیتواند چنین کند، فرمود: وَمَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذَابِ أَن یُعَمَّرَ.
الحسن (علیه السلام)- فَعَلَی حَسَبِهِ یُجَازِیهِمْ وَ یَعْدِلُ عَلَیْهِمْ وَ لَا یَظْلِمُهُم.
امام حسن (علیه السلام) مطابق علم و اطّلاعی که دارد به آنها کیفر میداده و به عدالت رفتار مینماید و ظلم روا نمیدارد.