آیه الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ [3]
[همان] كسانى كه به غيب (حقايقى كه از حس پوشيده و پنهان است) ايمان می‌آورند و نماز را برپا می‌دارند و از نعمت‌هايى كه به آنان روزى داده‌ايم انفاق می‌كنند.
العسکری (علیه السلام)- إِنَّ سَلْمَانَ الْفَارِسِیَّ (رحمة الله علیه) مَرَّ بِقَوْمٍ مِنَ الْیَهُودِ فَسَأَلُوهُ أَنْ یَجْلِسَ إِلَیْهِمْ وَ یُحَدِّثَهُمْ بِمَا سَمِعَ مِنْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) فِی یَوْمِهِ هَذَا فَجَلَسَ إِلَیْهِمْ لِحِرْصِهِ عَلَی إِسْلَامِهِمْ ... فَجَعَلُوا یَهْزَءُونَ بِهِ وَ یَقُولُونَ: یَا سَلْمَانُ! لَقَدْ ادَّعَیْتَ مَرْتَبَهًًْ عَظِیمَهًًْ شَرِیفَهًًْ نَحْتَاجُ أَنْ نَمْتَحِنَ صِدْقَکَ عَنْ کَذِبِکَ فِیهَا وَ هَا نَحْنُ أَوَّلًا قَائِمُونَ إِلَیْکَ بِسِیَاطِنَا فَضَارِبُوکَ بِهَا فَاسْأَلْ رَبَّکَ أَنْ یَکُفَّ أَیْدِیَنَا عَنْکَ. فَجَعَلَ سَلْمَانُ یَقُولُ: اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی عَلَی الْبَلَاءِ صَابِراً وَ جَعَلُوا یَضْرِبُونَهُ بِسِیَاطِهِمْ حَتَّی أَعْیَوْا وَ مَلُّواْ ... فَقَالُوا: لَا نَزَالُ نَضْرِبُکَ بِسِیَاطِنَا حَتَّی تَزْهَقَ رُوحُکَ أَوْ تَکْفُرَ بِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله). فَقَالَ: مَا کُنْتُ لِأَفْعَلَ ذَلِکَ فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ أَنْزَلَ عَلَی مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ إِنَّ احْتِمَالِی لِمَکَارِهِکُمْ لِأَدْخُلَ فِی جُمْلَهًِْ مَنْ مَدَحَهُ اللَّهُ تَعَالَی بِذَلِکَ سَهْلٌ عَلَیَّ یَسِیرٌ فَجَعَلُوا یَضْرِبُونَهُ بِسِیَاطِهِمْ حَتَّی مَلُّوا ثُمَّ قَعَدُوا ... فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ هُوَ فِی مَجْلِسِهِ: مَعَاشِرَ الْمُسْلِمِینَ! إِنَّ اللَّهَ قَدْ نَصَرَ أَخَاکُمْ سَلْمَانَ سَاعَتَکُمْ هَذِهِ عَلَی عِشْرِینَ مِنْ مَرَدَهًِْ الْیَهُودِ وَ الْمُنَافِقِینَ. فَقَامَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أَصْحَابُهُ إِلَی تِلْکَ الدَّارِ ... ثُمَّ أَقْبَلَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَلَی سَلْمَانَ (رحمة الله علیه) فَقَالَ: یَا بَا عَبْدِ اللَّهِ! أَنْتَ مِنْ خَوَاصِّ إِخْوَانِنَا الْمُؤْمِنِینَ وَ مِنْ أَحْبَابِ قُلُوبِ مَلَائِکَهًِْ اللَّهِ الْمُقَرَّبِینَ إِنَّکَ فِی مَلَکُوتِ السَّمَاوَاتِ وَ الْحُجُبِ وَ الْکُرْسِیِّ وَ الْعَرْشِ وَ مَا دُونَ ذَلِکَ إِلَی الثَّرَی أَشْهَرُ فِی فَضْلِکَ عِنْدَهُمْ مِنَ الشَّمْسِ الطَّالِعَهًِْ فِی یَوْمٍ لَا غَیْمَ فِیهِ وَ لَا قَتَرَ وَ لَا غُبَارَ فِی الْجَوِّ أَنْتَ مِنْ أَفَاضِلِ الْمَمْدُوحِینَ بِقَوْلِهِ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ.
امام عسکری (علیه السلام) سلمان فارسی (رحمة الله علیه) به قومی از یهود رسید. آن‌ها از او خواستند در میانشان رفته، بنشیند و درباره‌ی آنچه امروز از محمّد (شنیده سخن بگوید. سلمان (رحمة الله علیه) که بسیار مشتاق اسلام‌آوردن ایشان بود پذیرفت ... آن‌ها شروع به مسخره‌کردن او کرده و گفتند: «ای سلمان (رحمة الله علیه)! ادّعای مقام بسیار شریف و بزرگی داری و ما باید درستی و نادرستی سخنت را امتحان کنیم. [به این صورت که] ما ابتدا با تازیانه‌هایمان به‌سویت می‌آییم و با آن تو را می‌زنیم. پس از پروردگارت بخواه ما را از این کار باز دارد». سلمان (رحمة الله علیه) گفت: «پروردگارا! مرا در برابر این بلا، صابر قرار بده»! آن‌ها شروع به تازیانه‌زدن او کردند تا اینکه خسته و درمانده شدند ... گفتند: «آنقدر تازیانه‌ات می‌زنیم تا جان از بدنت بیرون شود یا بر محمّد (کافر شوی». سلمان (رحمة الله علیه) گفت: «هرگز چنین نمی‌کنم. همانا خداوند آیه‌ی أَلَّذینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ ... را بر محمّد (نازل کرد و به نظر من به‌واسطه‌ی عمل ناپسند شما من به راحتی مشمول این آیه می‌شوم». پس دوباره شروع کردند به تازیانه‌زدن تا اینکه خسته شده و نشستند ... رسول‌خدا (در مجلسی که گروهی از مسلمین شرکت داشتند فرمود: «همانا خداوند هم اکنون برادرتان سلمان (رحمة الله علیه) را بر بیست نفر از سرکشان یهود و منافقین پیروز گردانید». آنگاه پیامبر (و اصحابش به‌سوی آن خانه راهی شدند ... رسول‌خدا (به سلمان (رحمة الله علیه) رو کرده و فرمود: «ای اباعبدالله! تو ازبرادران خاصّ مؤمن ما و از محبوبان قلوب فرشتگان مقرّب الهی هستی؛ آوازه‌ی فضل تو در ملکوت آسمان‌ها، عالم غیب، کرسی، عرش و هر آنچه پایین‌تر از آن تا به زمین، مشهورتر ازخورشید فروزنده در روزیست که هیچ ابری نداشته و آسمانش بدون گرد و غبار است؛ طبق قول خداوند: أَلَّذینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ و تو از برترین ستوده‌شدگان هستی.
الباقر (علیه السلام)- شِیعَتِنَا هُمُ الْمُتَّقُونَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ.
امام باقر (علیه السلام) شیعیان ما همان متّقین هستند که به غیب ایمان دارند.
العسکری (علیه السلام)- الذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ قَال: یُصَدِّقُونَ.
امام عسکری (علیه السلام) منظور از ایمان‌آوردن، تصدیق‌کردن و باورداشتن است.
الصّادق (علیه السلام)- فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ قَالَ: مَنْ أَقَرَّ بِقِیَامِ الْقَائِمِ (عجل الله تعالی فرجه الشریف)أَنَّهُ حَقٌّ.
امام صادق (علیه السلام) منظور از ایمان‌آورندگان به غیب کسانی است که به حقّانیّت قیام قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) اقرار کرده‌اند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فَإِذَا عَجَّلَ اللَّهُ خُرُوجَ قَائِمِنَا (عجل الله تعالی فرجه الشریف) یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً ... طُوبَی لِلصَّابِرِینَ فِی غَیْبَتِهِ طُوبَی لِلْمُقِیمِینَ عَلَی مَحَجَّتِهِم أُولَئِکَ وَصَفَهُمُ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ وَ قَالَ: الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ.
پیامبر ( هنگامی‌که خداوند در ظهور و قیام قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف)ما تعجیل کند او زمین را پر از قسط و عدل می‌کند؛ همان‌طورکه قبل از آن پر از ظلم و ستم شده بود. ... خوشا به حال صبرپیشگان در زمان غیبت او! خوشا به حال آنان که به پیروی از راه و روش امامان تقوا پیشه می‌کنند؛ همان کسانی‌که خداوند در کتابش به: أَلَّذینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ توصیفشان کرده است.
العسکری (علیه السلام)- الذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ قَالَ: یُصَدِّقُونَ بِالْبَعْثِ وَ النُّشُورِ وَ الْوَعْدِ وَ الْوَعِیدِ وَ الْإِیمَانُ فِی کِتَابِ اللَّهِ عَلَی أَرْبَعَهًِْ أَوْجُهٍ فَمِنْهُ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ قَدْ سَمَّاهُ اللَّهُ إِیمَاناً وَ مِنْهُ تَصْدِیقٌ بِالْقَلْبِ وَ مِنْهُ الْأَدَاءُ وَ مِنْهُ التَّأْیِیدُ.
امام عسکری (علیه السلام) آن‌ها کسانی هستند که زنده‌شدن پس از مرگ، روز رستاخیز، نوید و وعید را تصدیق کرده و باور دارند. در کتاب خدا ایمان چهارگونه است: یکی از اقسام آن اقرار به زبان است که خداوند آن را ایمان نامیده؛ قسم دوّم آن تصدیق و باور به‌وسیله‌ی دل است؛ قسم سوّم اداء و بیان‌کردن و قسم چهارم تأیید و صحّه‌گذاشتن است.
العسکری (علیه السلام)- الذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ یَعْنِی بِمَا غَابَ عَنْ حَوَاسِّهِمْ مِنَ الْأُمُورِ الَّتِی یَلْزِمُهُمُ الْإِیمَانُ بِهَا کَالْبَعْثِ وَ الْحِسَابِ وَ الْجَنَّهًِْ وَ النَّارِ وَ تَوْحِیدِ اللَّهِ وَ سَائِرِ مَا لَا یُعْرَفُ بِالْمُشَاهَدَهًِْ وَ إِنَّمَا یُعْرَفُ بِدَلَائِلَ قَدْ نَصَبَهَا اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَلَیْهَا کَآدَمَ وَ حَوَّاءَ وَ إِدْرِیسَ وَ نُوحٍ وَ إِبْرَاهِیمَ وَ الْأَنْبِیَاءِ (علیهم السلام) الَّذِینَ یَلْزِمُهُمُ الْإِیمَانُ بِهِمْ وَ بِحُجَجِ اللَّهِ وَ إِنْ لَمْ یُشَاهِدُوهُمْ وَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ هُمْ مِنَ السَّاعَةِ مُشْفِقُونَ.
امام عسکری (علیه السلام) [منظور از ایمان به غیب، ایمان به] اموری است که از حواسّ مؤمنین نهان است ولی باید به آن‌ها باور داشته‌باشند؛ از قبیل زنده‌شدن در رستاخیز، حساب، بهشت، دوزخ، یگانگی خدا و سایر چیزهایی که با دیدن شناخته نمی‌شوند ولی به‌واسطه‌ی نشانه‌هایی که خدا آن‌ها را قرار داده شناخته می‌گردند؛ مثل آدم، حواء، ادریس، نوح، ابراهیم و پیامبران (علیهم السلام) که [خداوند] ایمان به آن‌ها و حجّت‌های خود را لازم و واجب دانسته؛ اگرچه [انسان] آن‌ها را ندیده‌باشد. آن‌ها (مؤمنین) به غیب ایمان می‌آورند در حالی‌که از قیامت ترسان و نگران هستند.
الباقر (علیه السلام)- الذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ هُوَ الْبَعْثُ وَ النُّشُورُ وَ قِیَامُ الْقَائِمِ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) وَ الرَّجْعَهًُْ.
امام باقر (علیه السلام) [منظور از غیب] زنده‌شدن پس از مرگ، روز رستاخیز، قیام قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و رجعت است.
العسکری (علیه السلام)- الذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ قَالَ یُصَدِّقُونَ بِالْبَعْثِ وَ النُّشُورِ وَ الْوَعْدِ وَ الْوَعِیدِ.
امام عسکری (علیه السلام) آن‌ها کسانی هستند که زنده‌شدن پس از مرگ، روز رستاخیز، نوید و وعید را تصدیق کرده و باور دارند.
الصّادق (علیه السلام)- أَمَّا الْغَیْبُ فَهُوَ الْحُجَّهًُْ الْغَائِبُ (عجل الله تعالی فرجه الشریف).
امام صادق (علیه السلام) [منظور از] غیب، حجّت غایب (عجل الله تعالی فرجه الشریف)می‌باشد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَوْلُهُ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ فَمَنْ أَقَامَ وَلَایَتِی فَقَدْ أَقَامَ الصَّلَاهًَْ وَ إِقَامَهًُْ وَلَایَتِی صَعْبٌ مُسْتَصْعَبٌ لَا یَحْتَمِلُهُ إِلَّا مَلَکٌ مُقَرَّبٌ أَوْ نَبِیٌّ مُرْسَلٌ أَوْ عَبْدٌ مُؤْمِنٌ امْتَحَنَ اللَّهُ قَلْبَهُ لِلْإِیمَانِ فَالْمَلَکُ إِذَا لَمْ یَکُنْ مُقَرَّباً لَمْ یَحْتَمِلْهُ وَ النَّبِیُّ إِذَا لَمْ یَکُنْ مُرْسَلًا لَمْ یَحْتَمِلْهُ وَ الْمُؤْمِنُ إِذَا لَمْ یَکُنْ مُمْتَحَناً لَمْ یَحْتَمِلْهُ.
امام علی (علیه السلام) هرکس ولایت مرا نپذیرفته و بر آن ایستادگی کند، نماز را به پای داشته است؛ به‌پاداشتن ولایت من، چنان دشوار و سنگین است که کسی جز فرشته‌ی مقرّب یا پیامبر مرسل یا بنده‌ی مؤمنی که خدا، ایمان دلش را آزمایش کرده‌باشد تاب تحمّل آن را ندارد. پس فرشته اگر مقرّب نباشد، پیامبر اگر مرسل نباشد و مؤمن اگر از آزمایش، سربلند بیرون نیامده‌باشد، [هیچ یک] تاب تحمّل آن را ندارند.
العسکری (علیه السلام)- وَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ یَعْنِی بِإِتْمَامِ رُکُوعِهَا وَ سُجُودِهَا وَ حِفْظِ مَوَاقِیتِهَا وَ حُدُودِهَا وَ صِیَانَتِهَا عَمَّا یُفْسِدُهَا أَوْ یَنْقُصُهَا.
امام عسکری (علیه السلام) و برپاکنندگان نماز یعنی کسانی که رکوع و سجودش را به تمامی انجام می‌دهند و زمان و حدود آن را محافظت می‌کنند و نماز را از آنچه باعث بطلان و نقصانش می‌شود پاسداری می‌کنند.
الصّادق (علیه السلام)- مِمَّا عَلَّمْنَاهُمْ.
امام صادق (علیه السلام) از آنچه به آن‌ها آموخته‌ایم ...
الباقر (علیه السلام)- مِمَّا عَلَّمْنَاهُمْ مِنَ الْقُرْآنِ.
امام باقر (علیه السلام) از آنچه به آن‌ها از قرآن آموخته‌ایم ...
العسکری (علیه السلام)- وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ مِنَ الْأَمْوَالِ وَ الْقُوَی فِی الْأَبْدَانِ وَ الْجَاهِ وَ الْمِقْدَارِ یُنْفِقُونَ وَ یُؤَدُّونَ مِنَ الْأَمْوَالِ الزَّکَاهًَْ وَ یَجُودُونَ بِالصَّدَقَاتِ وَ یَحْتَمِلُونَ الْکُلَّ وَ یُؤَدُّونَ الْحُقُوقَ اللَّازِمَاتِ کَالنَّفَقَهًِْ فِی الْجِهَادِ إِذَا لَزِمَ أَوِ اسْتُحِبَّ وَ کَسَائِرِ النَّفَقَاتِ الْوَاجِبَهًِْ عَلَی الْأَهْلِینَ وَ ذَوِی الْأَرْحَامِ وَ الْقَرَابَاتِ وَ الْآبَاءِ وَ الْأُمَّهَاتِ وَ کَالنَّفَقَاتِ الْمُسْتَحَبَّاتِ عَلَی مَنْ لَمْ تَکُنْ فَرْضاً عَلَیْهِمُ النَّفَقَهًُْ مِنْ سَائِرِ الْقَرَابَاتِ وَ کَالْمَعْرُوفِ بِالْإِسْعَافِ وَ الْقَرْضِ وَ الْأَخْذِ بِأَیْدِی الضُّعَفَاءِ وَ الضَّعِیفَاتِ وَ یُؤَدُّونَ مِنْ قُوَی الْأَبْدَانِ الْمَعُونَاتِ کَالرَّجُلِ یَقُودُ ضَرِیراً وَ یُنْجِیهِ مِنْ مَهْلَکَهًٍْ وَ یُعِینُ مُسَافِراً أَوْ غَیْرَ مُسَافِرٍ عَلَی حَمْلِ مَتَاعٍ عَلَی دَابَّهًٍْ قَدْ سَقَطَ عَنْهَا أَوْ کَدَفْعٍ عَنْ مَظْلُومٍ قَصَدَهُ ظَالِمٌ بِالضَّرْبِ أَوْ بِالْأَذَی وَ یُؤَدُّونَ الْحُقُوقَ مِنَ الْجَاهِ بَعْدَ أَنْ یَدْفَعُوا بِهِ مِنْ عِرْضِ مَنْ یُظْلَمُ بِالْوَقِیعَهًِْ فِیهِ أَوْ یَطْلُبُوا حَاجَهًًْ بِجَاهِهِمْ لِمَنْ قَدْ عَجَزَ عَنْهَا بِمِقْدَارِهِ وَ کُلُّ هَذَا إِنْفَاقٌ مِمَّا رَزَقَهُ اللَّهُ تَعَالَی.
امام عسکری (علیه السلام) از اموال، قوای جسمی، جاه و مقامی، که به آن‌ها روزی داده‌ایم، انفاق می‌کنند؛ زکات مالشان را می‌پردازند؛ صدقه می‌دهند؛ تمام این‌ها را می‌پذیرند؛ حقوق ضروری مانند مخارج جبهه‌های جنگ را به هنگام وجوب یا حتّی هنگامی‌که ضروری نیست می‌پردازند؛ همچنین دیگر نفقه‌های واجب خانواده، خویشاوندان و نزدیکان و پدران و مادران و نیز نفقه‌های مستحبّی را که پرداخت آن واجب نمی‌باشد مثل نفقه به نزدیکان، بیماران، مقروضین و زنان و مردان ضعیف را می‌پردازند؛ آنان همچنین با قوای جسمانی خود به کسانی که متضرّر شده‌اند یاری رسانده و آن‌ها را از گرفتاری و موارد هلاک نجات می‌دهند؛ به مسافرین یا غیر مسافرین در حمل کالاهایشان که از پشت حیوان یا وسیله نقلیه افتاده و بر زمین‌مانده، کمک می‌کنند؛ یا از مظلومی که ظالمی او را کتک زده یا می‌آزارد دفاع می‌کنند؛ همچنین آن‌ها از موقعیّتشان برای دفاع از آبروی کسی‌که بر او ظلمی واقع‌شده استفاده کرده و یا از مقامشان برای برآورده‌کردن حاجت کسی‌که قادر به انجام آن نیست بهره می‌گیرند. تمام این‌ها مصادیق انفاق‌کردن از آن چیزی است که خداوند روزی کرده است.
الصّادق (علیه السلام)- وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ قَالَ: مِمَّا عَلَّمْنَاهُمْ یَبُثُّونَ.
امام صادق (علیه السلام) آنچه که ما به آن‌ها آموخته‌ایم را [بین مؤمنین] نشر می‌دهند.
الصّادق (علیه السلام)- وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ قَالَ: مِمَّا عَلَّمْنَاهُمْ مِنَ الْقُرْآنِ یَتْلُونَ.
امام صادق (علیه السلام) آنچه به آن‌ها از قرآن آموخته‌ایم، تلاوت می‌کنند.
الصّادق (علیه السلام)- وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ وَ مِمَّا عَلَّمنَاهُم ینبئون.
امام صادق (علیه السلام) از آنچه روزیشان کردیم انفاق می‌کنند [یعنی] و از آنچه که ما به آن‌ها آموختیم به دیگران نیز آموزش داده و آنان را آگاه می‌سازند.