آیه كَذَالِكَ يُبَينُِّ أللهُ لَكُمْ ءَايَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ [242]
اینچنین، خداوند آیات خود را براى شما شرح مىدهد؛ شاید بیندیشید.
الصّادق (علیه السلام)- مَتَاعُهَا بَعْدَ مَا تَنْقَضِی عِدَّتُهَا عَلَی الْمُوسِعِ قَدَرُهُ وَ عَلَی الْمُقْتِرِ قَدَرُهُ قَالَ کَیْفَ یُمَتِّعُهَا فِی عِدَّتِهَا وَ هِیَ تَرْجُوهُ وَ یَرْجُوهَا وَ یُحْدِثُ اللَّهُ مَا یَشَاءُ أَمَا إِنَّ الرَّجُلَ الْمُوسِعَ یُمَتِّعُ الْمَرْأَهًَْ بِالْعَبْدِ وَ الْأَمَهًِْ وَ یُمَتِّعُ الْفَقِیرُ بِالْحِنْطَهًِْ {بِالتَّمْرِ} وَ الزَّبِیبِ وَ الثَّوْبِ وَ الدَّرَاهِمِ وَ إِنَّ الْحَسَنَ بْنَ عَلِیٍّ (علیه السلام) مَتَّعَ امْرَأَهًًْ طَلَّقَهَا بِأَمَهًٍْ وَ لَمْ یَکُنْ یُطَلِّقُ امْرَأَهًًْ إِلَّا مَتَّعَهَا.
امام صادق (علیه السلام) زن مطلّقه را باید پس از پایان عدّهاش به نوعی [با دادن هدیهای] بهرهمند ساخت؛ توانگر به اندازهی توان خود و تنگدست به اندازهی وسع خود. [البته] چگونه میتوان زن را درحالیکه در دورهی عدّهاش به سر میبرد، بهرهمند ساخت و [حال آنکه] هر دو به رجوع و گذشتن از طلاق امیدوارند؟! و خداوند هر آنچه بخواهد، میان آن دو جاری میسازد. فرد توانگر همسرش را با بخشیدن یک برده و یا کنیز به وی بهرهمند میسازد و شخص تنگدست وی را از گندم، کشمش، جامه و درهم بهرهمند میسازد. امام حسن مجتبی (علیه السلام) زنی را طلاق داد و کنیزی را به وی عطا کرد و ایشان هرگز زنی را طلاق نمیداد مگر آنکه او را به نوعی بهرهمند میساخت.
الصّادق (علیه السلام)- عَن حَسَنِ بن زیاد عَنْ رَجُلٍ طَلَّقَ امْرَأَتَهُ قَبْلَ أَنْ یَدْخُلَ بِهَا قَالَ فَقَالَ إِنْ کَانَ سَمَّی لَهَا مَهْراً فَلَهَا نِصْفُ الْمَهْرِ وَ لَا عِدَّهًَْ عَلَیْهَا وَ إِنْ لَمْ یَکُنْ سَمَّی لَهَا مَهْراً فَلَا مَهْرَ لَهَا وَ لَکِنْ یُمَتِّعُهَا فَإِنَّ اللَّهَ یَقُولُ فِی کِتَابِهِ وَ لِلْمُطَلَّقاتِ مَتاعٌ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَی الْمُتَّقِینَ.
امام صادق (علیه السلام) حسنبنزیاد دربارهی مردی که همسرش را طلاق میدهد پیش از آنکه با وی همبستر شود نقل میکند: در صورتی که برای وی مهریّهای تعیین کردهباشد، باید نیمی از آن را به وی بدهد؛ ولی عدّهای ندارد و در صورتیکه برای وی مهریّهای تعیین نکردهباشد، مهریّه به وی تعلّق نمیگیرد ولی باید او را [با دادن هدیهای] بهرهمند سازد؛ زیرا خدواند در کتابش میفرماید: وَلِلْمُطَلَّقَاتِ مَتَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَی الْمُتَّقِینَ.
الباقر (علیه السلام)- عَن أبِی بَصِیر قال: أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ لِلْمُطَلَّقاتِ مَتاعٌ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَی الْمُتَّقِینَ مَا أَدْنَی ذَلِکَ الْمَتَاعِ إِذَا کَانَ مُعْسِراً لَا یَجِدُ قَالَ خِمَارٌ أَوْ شِبْهُهُ.
امام باقر (علیه السلام) أبوبصیر گوید: در مورد آیهی: وَلِلْمُطَلَّقَاتِ مَتَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَی الْمُتَّقِینَ سؤال کردم که «حدّاقل متاعی که مرد تنگدست میتواند تقدیم کند چیست»؟ ایشان فرمود: روسری و یا چیزی شبیه به آن.
الصّادق (علیه السلام)- تفسیر العیاشی عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) وَ أَبِیالْحَسَنِ مُوسَی (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُ أَحَدَهُمَا عَنِ الْمُطَلَّقَهًِْ مَا لَهَا مِنَ الْمُتْعَهًِْ؟ قَالَ: عَلَی قَدْرِ مَالِ زَوْجِهَا.
امام صادق (علیه السلام) درخصوص زن مطلّقه و [میزان] بهرهمندی وی (سطح هدیهای که به او میدهند)، سؤال کردم. ایشان در پاسخ فرمود: به میزان اموال همسرش بستگی دارد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- لِلْمُطَلَّقَهًِْ نَفَقَتُهَا بِالْمَعْرُوفِ مِنْ سَعَهًِْ زَوْجِهَا فِی عِدَّتِهَا فَإِذَا حَلَّ أَجَلُهَا مَتاعٌ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَی الْمُتَّقِینَ وَ الْمُطَلَّقَهًُْ لَهَا السُّکْنَی وَ النَّفَقَهًُْ مَا دَامَتْ فِی عِدَّتِهَا حَامِلًا أَوْ غَیْرَ حَامِلٍ مَا دَامَتْ لِلزَّوْجِ عَلَیْهَا رَجْعَهًٌْ.
امام علی (علیه السلام) برای زن مطلّقه با توجّه به توان همسرش، در زمان عدّه، پرداخت نفقهی نیکو و پس از پایان عدّه، دادن هدیهی نیکو بر [همسرش که] پرهیزگار [است] واجب میباشد. و تأمین محلّ سکونت و پرداخت نفقهی زن مطلّقه، چه باردار باشد چه نباشد تا زمانی که در عدّه است و احتمال رجوع مرد به او وجود دارد، [بر مرد] واجب میباشد.
علیبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- أَنَ مُتْعَهًَْ الْمُطَلَّقَهًِْ فَرِیضَهًٌْ.
علیبنابراهیم (رحمة الله علیه) بخشیدن چیزی (هدیه) به همسر مطلّقه، واجب است.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ حَفْصِبْنِالْبَخْتَرِیِّ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی الرَّجُلِ یُطَلِّقُ امْرَأَتَهُ أَ یُمَتِّعُهَا؟ قَالَ: نَعَمْ أَ مَا یُحِبُّ أَنْ یَکُونَ مِنَ الْمُحْسِنِینَ أَ مَا یُحِبُّ أَنْ یَکُونَ مِنَ الْمُتَّقِینَ.
امام صادق (علیه السلام) در مورد مردی که همسرش را طلاق میدهد پرسیدهشد که: «آیا این مرد میتواند زن را [با دادن هدیهای] بهرهمند سازد»؟ ایشان میفرمایند: بله! میتواند. آیا این مرد دوست ندارد در زمرهی نیکوکاران باشد؟! و آیا این مرد نمیخواهد از پرهیزکاران باشد؟!