آیه وَ قالَتِ الْيَهُودُ لَيْسَتِ النَّصارى عَلى شَيْ‌ءٍ وَ قالَتِ النَّصارى لَيْسَتِ الْيَهُودُ عَلى شَيْ‌ءٍ وَ هُمْ يَتْلُونَ الْكِتابَ كَذلِكَ قالَ الَّذينَ لا يَعْلَمُونَ مِثْلَ قَوْلِهِمْ فَاللهُ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ فيما كانُوا فيهِ يَخْتَلِفُونَ [113]
يهوديان گفتند: «مسيحيان هيچ موقعيّتى [نزد خدا] ندارند» و مسيحيان نيز گفتند: «يهوديان هيچ موقعيّتى ندارند [و بر باطلند]»؛ در حالى‌كه هر دو دسته، كتاب خدا را مى‌خوانند [و بايد از اينگونه تعصّب‌ها بركنار باشند]. افراد نادان [ديگر، همچون مشركان نيز]، سخنى همانند سخن آنها داشتند! خداوند، روز قيامت درباره‌ی آنچه در آن اختلاف داشتند، ميان آنها داورى مى‌كند.
العسکری (علیه السلام)- إِنَّمَا أُنْزِلَتِ الْآیَهًُْ لِأَنَّ قَوْماً مِنَ الْیَهُودِ وَ قَوْماً مِنَ النَّصَارَی جَاءُوا إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالُوا: یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله)! اقْضِ بَیْنَنَا. فَقَالَ: قُصُّوا عَلَیَّ قِصَّتَکُمْ.
امام عسکری (علیه السلام) این آیه تنها به این خاطر نازل‌شد که گروهی از یهودیان و گروهی از مسیحیان، نزد رسول‌خدا (آمده و گفتند: «ای محمّد (! بین ما قضاوت کن». رسول‌خدا (فرمود: «ماجرایتان را برایم بازگو کنید».
ابن‌عباس (رحمة الله علیه)- إِنَّهُ لَمَّا قَدِمَ وَفْدُ نَجْرَانَ مِنَ النَّصَارَی عَلَی رَسُولِ اللهِ (صلی الله علیه و آله) أَتَتْهُمْ أَحْبَارُ الْیَهُودِ فَتَنازَعُوا عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله). فَقَالَ رَافِعُ بْنُ حَرْمَلَهًَْ: مَا أَنْتُمْ عَلَی شَیْءٍ وَ جَحَدَ نُبُوَّهًَْ عِیسَی وَ کَفَرَ بِالْإِنْجِیلِ فَقَالَ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ نَجْرَانَ: لَیْسَتِ الْیَهُودُ عَلی شَیْءٍ وَ جَحَدَ نُبُوَّهًَْ مُوسَی (علیه السلام) وَ کَفَرَ بِالتَّوْرَاهًِْ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی هَذِهِ الْآیَهًَْ.
ابن‌عباس (رحمة الله علیه) وقتی بزرگان نصارای نجران بر پیامبر (وارد شدند، احبار و دانشمندان یهود نیز آمدند و در حضور پیامبر (این دو گروه با هم به نزاع پرداختند. رافع‌بن‌حرمله (از یهودیان) به نصرانیان گفت: «شما بی‌ریشه و بی‌بنیان هستید». و نبوّت عیسی (علیه السلام) را انکارکرده و به انجیل کافر شد. یک نفر از نجرانی‌ها گفت: «یهودیان بی‌ریشه و بی‌بنیان هستند». و منکر نبوّت موسی (علیه السلام) و تورات شد. خداوند این آیه را به همین جهت نازل‌نمود.
العسکری (علیه السلام)- وَ قالَتِ الْیَهُودُ لَیْسَتِ النَّصاری عَلی شَیْءٍ مِنَ الدِّینِ بَلْ دِینُهُمْ بَاطِلٌ وَ کُفْرٌ وَ هُمْ یَتْلُونَ الْکِتابَ التَّوْرَاهًَْ.
امام عسکری (علیه السلام) یهودیان گفتند: «نصاری چیزی ندارند [و دینشان بی‌پایه و اساس است] و دین آنها باطل است و کافرند». با آنکه [همان یهودیان] تورات را می‌خوانند. [و می‌دیدند که انجیل را تأیید کرده است].
العسکری (علیه السلام)- فَقَالَتِ الْیَهُودُ نَحْنُ الْمُؤْمِنُونَ بِالْإِلَهِ الْوَاحِدِ الْحَکِیمِ وَ أَوْلِیَائِهِ وَ لَیْسَتِ النَّصَارَی عَلَی شَیْءٍ مِنَ الدِّینِ وَ الْحَقِّ.
امام عسکری (علیه السلام) یهودیان گفتند: «ما به خدای واحد حکیم و اولیاء او ایمان‌آورده‌ایم؛ امّا نصرانیان چیزی ندارند. و بر حق نیستند [و دینشان بی‌پایه و اساس است]».
العسکری (علیه السلام)- وَ قالَتِ النَّصاری لَیْسَتِ الْیَهُودُ عَلی شَیْءٍ مِنَ الدِّینِ بَلْ دِینُهُمْ بَاطِلٌ وَ کُفْرٌ وَ هُمْ یَتْلُونَ الْکِتابَ الْإِنْجِیلَ.
امام عسکری (علیه السلام) نصرانیان گفتند: «یهودیان چیزی ندارند [و دینشان بی‌پایه و اساس است] و دین آنها باطل است و کافرند با آنکه ایشان انجیل را می‌خوانند. و بر حق نیستند [دینشان بی‌پایه و اساس است].
العسکری (علیه السلام)- وَ قَالَتِ النَّصَارَی بَلْ نَحْنُ الْمُؤْمِنُونَ بِالْإِلَهِ الْوَاحِدِ الْحَکِیمِ وَ لَیْسَتِ الْیَهُودُ عَلَی شَیْءٍ مِنَ الدِّینِ وَ الْحَقِّ.
امام عسکری (علیه السلام) نصرانیان گفتند: «ما مؤمن به خدای واحد حکیم هستیم [امّا] یهودیان دین ندارند و برحق نیستند [و دینشان بی‌پایه و اساس است]».
العسکری (علیه السلام)- فَقَالَ هَؤُلَاءِ وَ هَؤُلَاءِ مُقَلِّدُون بِلَا حُجَّهًٍْ وَ هُمْ یَتْلُونَ الْکِتَابَ فَلَا یَتَأَمَّلُونَهُ لِیَعْمَلُوا بِمَا یُوجِبُهُ فَیَتَخَلَّصُوا مِنَ الضَّلَالَهًِْ.
امام عسکری (علیه السلام) این‌ها و آنها (یهودیان و نصرانیان) مقلّدوار و بدون دلیل [یکدیگر را متّهم کرده و] این کلمات را می‌گفتند. کتب آسمانی خود را می‌خواندند ولی دقّت نداشتند تا به مقتضای دستوراتش عمل‌کنند و از گمراهی برهند.
العسکری (علیه السلام)- فَقَالَتِ الْیَهُودُ فَکَیْفَ نَکُونُ کَافِرِینَ وَ فِینَا کِتَابُ اللَّهِ التَّوْرَاهًُْ نَقْرَؤُهُ فَقَالَتِ النَّصَارَی کَیْفَ نَکُونُ کَافِرِینَ وَ لَنَا کِتَابُ اللَّهِ الْإِنْجِیلُ نَقْرَؤُهُ.
امام عسکری (علیه السلام) یهودیان گفتند: «چطور ما کافریم با اینکه دارای کتاب خداییم تورات و آن را قرائت می‌کنیم»؟! نصرانیان نیز گفتند: «ما چطور کافریم با اینکه [کتاب خدا] انجیل را داریم و تلاوت می‌کنیم»؟!
العسکری (علیه السلام)- کَذلِکَ قالَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ الْحَقَّ وَ لَمْ یَنْظُرُوا فِیهِ مِنْ حَیْثُ أَمَرَهُمُ اللَّهُ فَقَالَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ وَ هُمْ مُخْتَلِفُونَ کَقَوْلِ الْیَهُودِ وَ النَّصَارَی بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ هَؤُلَاءِ یُکَفِّرُ هَؤُلَاءِ وَ هَؤُلَاءِ یُکَفِّرُ هَؤُلَاءِ.
امام عسکری (علیه السلام) کسانی که حق را نمی‌شناختند نیز چنین گفتند و به این مسئله از جهتی که خدا دستور داده‌بود، توجّه نمی‌کردند. بعضی، بعضی دیگر را خطاب کرده و اختلاف داشتند. مانند سخن نصرانیان و یهودیان که این دسته، آن دسته را تکفیر می‌کردند و آنان نیز اینان را کافر می‌دانستند.
ابن‌عباس (رحمة الله علیه)- وَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ مُشْرِکُو الْعَرَبِ قَالُوا لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ أَصْحَابِهِ: إِنَّهُمْ لَیْسُوا عَلَی شَیْءٍ أَوْ قَالُوا: إِنَّ جَمِیعَ الْأَنْبِیَاءِ وَ أُمَمِهِمْ لَمْ یَکُونُوا عَلَی شَیْءٍ.
ابن‌عباس (رحمة الله علیه) منظور از الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ در آیه، مشرکان عرب است که در مورد حضرت محمّد (و یارانش می‌گفتند: «این‌ها چیزی ندارند [و دینشان بی‌پایه و اساس است]» و یا می‌گفتند: «تمام پیامبران و امّت‌هایشان بی‌ارزشند و موقعیّتی ندارند. کلامشان بی‌پایه و اساس است».
العسکری (علیه السلام)- وَ یُجَازِی کُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ بِقَدْرِ اسْتِحْقَاقِهِ.
امام عسکری (علیه السلام) خداوند در آخرت به مقدار استحقاقشان، آنها را مجازات می‌نماید.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): کُلُّکُمْ مُخْطِئُونَ مُبْطِلُونَ فَاسِقُونَ عَنْ دِینِ اللَّهِ وَ أَمْرِهِ ... إِنَّکُمْ خَالَفْتُمْ أَیُّهَا الْیَهُودُ وَ النَّصَارَی کِتَابَ اللَّهِ فَلَمْ تَعْمَلُوا بِهِ فَلَوْ کُنْتُمْ عَامِلِینَ بِالْکِتَابَیْنِ لَمَا کَفَّرَ بَعْضُکُمْ بَعْضاً بِغَیْرِ حُجَّهًٍْ لِأَنَّ کُتَبَ اللَّهِ أَنْزَلَهَا شِفَاءً مِنَ الْعَمَی وَ بَیَاناً مِنَ الضَّلَالَهًِْ یَهْدِی الْعَامِلِینَ بِهَا إِلَی صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ وَ کِتَابُ اللَّهِ إِذَا لَمْ تَعْمَلُوا بِمَا کَانَ فِیهِ کَانَ وَبَالًا عَلَیْکُمْ وَ حُجَّهًُْ اللَّهِ إِذَا لَمْ تَنْقَادُوا لَهَا کُنْتُمْ لِلَّهِ عَاصِینَ وَ لِسَخَطِهِ مُتَعَرِّضِینَ.
پیامبر ( پیامبراکرم (فرمود: «هر دو (یهودیان و نصرانیان) به خطا رفته‌اید و باطل می‌گویید و نسبت به دین خدا و امر او فاسق هستید ... شما هر دو گروه؛ با کتاب خدا مخالفت‌می‌کنید و به آن عمل نمی‌نمایید. که اگر شما به کتاب خدا عمل می‌کردید، بدون دلیل به یکدیگر نسبت کفر نمی‌دادید؛ زیرا کتاب خدا مایه‌ی شفا از کوری [جهل] و نجات از گمراهی است؛ عمل‌کنندگان را به راه راست هدایت می‌کند. ولی وقتی به دستوراتی که در کتاب خداست عمل نکردید، [همان کتاب الهی] موجب وبال و افزایش گناه شما می‌شود. وقتی حجّت خدا را نپذیرفتید مخالف خدا و مشمول خشم او خواهید بود.
العسکری (علیه السلام)- فِیما کانُوا فِیهِ یَخْتَلِفُونَ فِی الدُّنْیَا یُبَیِّنُ ضَلَالَهُمْ وَ فِسْقَهُمْ.
امام عسکری (علیه السلام) خداوند [در قیامت] در مورد آنچه در دنیا بر سر آن اختلاف داشتند حکم می‌کند و گمراهی و فسقشان را آشکار می‌نماید.