آیه ۱۰ - سوره الرحمن

آیه وَ الْأَرْضَ وَضَعَها لِلْأَنامِ [10]

و زمين را براى مردم آفريد.

۱
(الرحمن/ ۱۰)

الرّضا (علیه السلام)- عَنِ الْحُسَیْنِ‌بْنِ‌خَالِدٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا (علیه السلام) فِی قَوْلِه... وَ الْأَرْضَ وَضَعَها لِلْأَنامِ قَالَ لِلنَّاسِ.

امام رضا (علیه السلام)- و الأَرْضَ وضَعَهَا للأَنَامِ، للأَنَامِ یعنی برای مردم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۳۹۴
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۶۷/ بحارالأنوار، ج۵۷، ص۷۴/ القمی، ج۲، ص۳۴۳
۲
(الرحمن/ ۱۰)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فِی احْتِجَاجِ أمیرالمؤمنین (علیه السلام) عَلَی عَاصِمِ‌بْنِ‌زِیَادٍ حِینَ لَبِسَ الْعَبَاءَ وَ تَرَکَ الْمُلَاءَ وَ شَکَاهُ أَخُوهُ الرَّبِیعُ‌بْنُ‌زِیَادٍ إِلَی أمیرالمؤمنین (علیه السلام) أَنَّهُ قَدْ غَمَّ أَهْلَهُ وَ أَحْزَنَ وُلْدَهُ بِذَلِکَ فَقَالَ أمیرالمؤمنین (علیه السلام) عَلَیَّ بِعَاصِمِ‌بْنِ‌زِیَادٍ فَجِیءَ بِهِ فَلَمَّا رَآهُ عَبَسَ فِی وَجْهِهِ فَقَالَ لَهُ أَ مَا اسْتَحْیَیْتَ مِنْ أَهْلِکَ أَ مَا رَحِمْتَ وُلْدَکَ أَ تَرَی اللَّهَ أَحَلَّ لَکَ الطَّیِّبَاتِ وَ هُوَ یَکْرَهُ أَخْذَکَ مِنْهَا أَنْتَ أَهْوَنُ عَلَی اللَّهِ مِنْ ذَلِکَ أَ وَ لَیْسَ اللَّهُ یَقُولُ وَ الْأَرْضَ وَضَعَها لِلْأَنامِ فِیها فاکِهَةٌ وَ النَّخْلُ ذاتُ الْأَکْمامِ.

امام علی (علیه السلام)- از احمدبن‌محمد و با اسناد مختلف در مورد اقامه دعوای امیرالمؤمنین (علیه السلام) بر عاصم‌بن‌زیاد وقتی که عبا بر تن کرد و لباسی که پاها را میپوشاند رها کرد. برادرش ربیع‌بن‌زیاد از او به امیرالمؤمنین (علیه السلام) شکایت کرد که خانواده و فرزندش را با این کار اندوهگین ساخته است. امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: «عاصم‌بن‌زیاد را نزد من بیاورید». او را آوردند، وقتی او را دید چهره در هم کشید و به او فرمود: «از خانوادهات خجالت نمیکشی آیا به فرزندت رحم نمیکنی؟ خدا را نمیبینی طیّبات را برای تو حلال کرده و اکراه دارد که تو خود را از آن محروم کنی؟ تو در مورد این مسئله پایین‌تر از خدایی. آیا خدا نمیفرماید: ِوَ الْأَرْضَ وَضَعَها لِلْأَنامِ فِیها فاکِهَةٌ وَ النَّخْلُ ذاتُ الْأَکْمامِ»؟

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۳۹۴
الکافی، ج۱، ص۴۱۰/ وسایل الشیعهًْ، ج۵، ص۱۱۲/ بحارالأنوار، ج۴۱، ص۱۲۳/ نورالثقلین
۳
(الرحمن/ ۱۰)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- الْأَنَامُ الْخَلْقُ وَ هُمْ أَلْفُ أُمَّهًٍْ سِتُّمِائَهًٍْ فِی الْبَحْرِ وَ أَرْبَعُمِائَهًٍْ فِی الْبَرِّ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- الْأَنَامُ هزار امّتند، ششصد در دریا و چهارصد در بیابان.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۳۹۴
بحارالأنوار، ج۵۴، ص۳۴۸
۴
(الرحمن/ ۱۰)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- وَ أَمَّا السَّبَبُ الَّذِی بِهِ بَقَاءُ الْخَلْقِ فَقَدْ بَیَّنَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فِی کِتَابِهِ أَنَّ بَقَاءَ الْخَلْقِ مِنْ أَرْبَعِ وُجُوهٍ الطَّعَامِ وَ الشَّرَابِ وَ اللِّبَاسِ وَ الْکِنِّ وَ الْمَنَاکِحِ لِلتَّنَاسُلِ مَعَ الْحَاجَهًِْ فِی ذَلِکَ کُلِّهِ إِلَی الْأَمْرِ وَ النَّهْیِ فَأَمَّا الْأَغْذِیَهًُْ فَمِنْ أَصْنَافِ النَّبَاتِ وَ الْأَنْعَامِ الْمُحَلَّلِ أَکْلُهَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی فِی النَّبَاتِ أَنَّا صَبَبْنَا الْماءَ صَبًّا ثُمَّ شَقَقْنَا الْأَرْضَ شَقًّا فَأَنْبَتْنا فِیها حَبًّا وَ عِنَباً وَ قَضْباً وَ زَیْتُوناً وَ نَخْلًا وَ حَدائِقَ غُلْباً وَ فاکِهَةً وَ أَبًّا مَتاعاً لَکُمْ وَ لِأَنْعامِکُمْ وَ قَالَ تَعَالَی أَ فَرَأَیْتُمْ ما تَحْرُثُونَ أَ أَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ وَ قَالَ سُبْحَانَهُ وَ الْأَرْضَ وَضَعَها لِلْأَنامِ فِیها فاکِهَةٌ وَ النَّخْلُ ذاتُ الْأَکْمامِ وَ الْحَبُّ ذُو الْعَصْفِ وَ الرَّیْحانُ وَ هَذَا وَ شِبْهُهُ مِمَّا یُخْرِجُهُ اللَّهُ تَعَالَی مِنَ الْأَرْضِ سَبَباً لِبَقَاءِ الْخَلْق.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امّا سببی که بقای خلق به‌وسیله‌ی آن است، خدای عزّوجلّ در کتابش بیان فرمود که بقای خلق از چهار چیز [نشأت گرفته] است: خوردن، نوشیدن، لباس پوشیدن و ازدواج‌ها که برای زاد و ولد است و در همه‌ی آن‌ها به امر و نهی [از طرف خداوند] نیاز است. امّا [توضیح]: خوردنی‌ها از انواع روییدنی‌ها و چهار پایان حلال گوشت است. خدای متعال در مورد روییدنی‌ها فرمود: ما آب فراوان از آسمان فرو ریختیم، سپس زمین را از هم شکافتیم، و در آن دانه‌های فراوانی رویاندیم، و انگور و سبزی بسیار، و زیتون و نخل فراوان، و باغ‌های پردرخت، و میوه و چراگاه، تا وسیله‌ای برای بهره‌گیری شما و چهارپایانتان باشد!. (عبس/۳۲۲۵) و خدای متعال فرمود: آیا هیچ درباره‌ی آنچه کشت می‌کنید اندیشیده‌اید؟! آیا شما آن را می‌رویانید یا ما می‌رویانیم؟!. (واقعه/۶۴۶۳) و باز خداوند سبحان فرمود: وَ الْأَرْضَ وَضَعَها لِلْأَنامِ فِیها فاکِهَةٌ وَ النَّخْلُ ذاتُ الْأَکْمامِ وَ الحَبُّ ذُو الْعَصْفِ وَ الرَّیْحانُ. این‌ها و امثالشان از چیزهایی است که خدای تعالی از زمین برای بقای خلق بیرون می‌آورد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۳۹۴
بحارالأنوار، ج۹۰، ص۴۱
۵
(الرحمن/ ۱۰)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- الْانَامُکُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ فِیهِ رُوحٌ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- الْأَنامِ؛ هرچیز دارای قدرتی است که روح دارد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۳۹۴
بحرالعرفان، ج۱۵، ص۲۳۴
بیشتر