آیه ۳۳ - سوره الرحمن

آیه يا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَنْ تَنْفُذُوا مِنْ أَقْطارِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ فَانْفُذُوا لا تَنْفُذُونَ إِلاَّ بِسُلْطانٍ [33]

اى گروه جنّ و انس! اگر مى‌توانيد از مرزهاى آسمان‌ها و زمين بگذريد، پس بگذريد، ولى هرگز نمى توانيد، مگر با نيرويى [فوق العاده].

۱
(الرحمن/ ۳۳)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- یا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَنْ تَنْفُذُوا مِنْ أَقْطارِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ فَانْفُذُوا لا تَنْفُذُونَ إِلَّا بِسُلْطانٍ فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ أَحَاطَتْ سَمَاءُ الدُّنْیَا بِالْأَرْضِ وَ أَحَاطَتِ السَّمَاءُ الثَّانِیَهًُْ بِسَمَاءِ الدُّنْیَا وَ أَحَاطَتِ السَّمَاءُ الثَّالِثَهًُْ بِالسَّمَاءِ الثَّانِیَهًِْ وَ أَحَاطَتْ کُلُّ سَمَاءٍ بِالَّذِی یَلِیهَا ثُمَّ یُنَادِی مُنَادٍ یا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ إِلَی قَوْلِهِ بِسُلْطانٍ أَیْ بِحُجَّهًٍْ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وقتی روز قیامت می‌شود، آسمان دنیا زمین را احاطه می‌کند و آسمان دوّم آسمان دنیا را احاطه می‌کند و آسمان سوّم آسمان دوّم را و هر آسمانی آسمان کنار خود را احاطه می‌کند، سپس منادی ندا می‌دهد: یا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ... بِسُلْطانٍ یعنی حجت و دلیل.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۱۴
بحارالأنوار، ج۷، ص۱۰۳/ القمی، ج۵۵، ص۳۴۵
۲
(الرحمن/ ۳۳)

الصّادق (علیه السلام)- إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ جَمَعَ اللَّهُ الْعِبَادَ فِی صَعِیدٍ وَاحِدٍ وَ ذَلِکَ أَنَّهُ یُوحِی إِلَی السَّمَاءِ الدُّنْیَا أَنِ اهْبِطِی بِمَنْ فِیکِ فَیَهْبِطُ أَهْلُ السَّمَاءِ الدُّنْیَا بِمِثْلَیْ مَنْ فِی الْأَرْضِ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ وَ الْمَلَائِکَهًِْ ثُمَّ یَهْبِطُ أَهْلُ السَّمَاءِ الثَّانِیَهًِْ بِمِثْلِ الْجَمِیعِ مَرَّتَیْنِ فَلَا یَزَالُونَ کَذَلِکَ حَتَّی یَهْبِطَ أَهْلُ سَبْعِ سَمَاوَاتٍ فَیَصِیرُ الْجِنُّ وَ الْإِنْسُ فِی سَبْعِ سُرَادِقَاتٍ مِنَ الْمَلَائِکَهًِْ ثُمَّ یُنَادِی مُنَادٍ یَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ الْآیَهًَْ فَیَنْظُرُونَ فَإِذَا قَدْ أَحَاطَ بِهِمْ سَبْعَ أَطْوَاقٍ مِنَ الْمَلَائِکَهًِْ.

امام صادق (علیه السلام)- وقتی روز قیامت [برپا] می‌شود، خداوند بندگان را در یک قسمت از زمین جمع می‌کند و آن چنین است که به آسمان دنیا وحی می‌کند که هرکس در توست پایین بفرست؛ درنتیجه اهل آسمان دنیا به‌اندازه‌ی دو برابر جن، انس و ملائکه‌ای که در زمین است فرود می‌آیند. سپس اهل آسمان دوّم، دوبار به‌اندازه‌ی همه‌ی [آن‌هایی که قبلاً فرود آمده‌اند] فرود می‌آیند و پیوسته چنین است تا اهل هفت آسمان فرود آیند و جنّ و انس در هفت سراپرده از فرشتگان قرار می‌گیرند؛ سپس ندادهنده فریاد می‌زند: یا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَنْ تَنْفُذُوا مِنْ أَقْطارِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ فَانْفُذُوا لا تَنْفُذُونَ إِلاَّ بِسُلْطان در آن هنگام نگاه می‌کنند و ناگهان [می‌بینند که] هفت گروه از فرشتگانی که گرداگردشان هستند آن‌ها را احاطه کرده‌اند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۱۶
بحارالأنوار، ج۷، ص۸۰/ نورالثقلین؛ «تفاوت لفظی»
۳
(الرحمن/ ۳۳)

الباقر (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ إِذَا بَدَا لَهُ أَنْ یُبِینَ خَلْقَهُ وَ یَجْمَعَهُمْ لِمَا لَا بُدَّ مِنْهُ أَمَرَ مُنَادِیاً فَنَادَی فَاجْتَمَعَ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ فِی أَسْرَعَ مِنْ طَرْفَهًِْ الْعَیْنِ ثُمَّ أَذِنَ السَّمَاءَ الدُّنْیَا فَنَزَلَ وَ کَانَ مِنْ وَرَاءِ النَّاسِ وَ أَذِنَ السَّمَاءَ الثَّانِیَهًَْ فَنَزَلَ وَ هِیَ ضِعْفُ الَّتِی تَلِیهَا فَإِذَا رَآهَا أَهْلُ السَّمَاءِ الدُّنْیَا قَالُوا جَاءَ رَبُّنَا فَیُقَالُ لَا وَ هُوَ آتٍ حَتَّی یَنْزِلَ کُلُّ سَمَاءٍ یَکُونُ کُلُّ وَاحِدَهًٍْ مِنْ وَرَاءِ الْأُخْرَی وَ هِیَ ضِعْفُ الَّتِی تَلِیهَا ثُمَّ یَنْزِلَ اللَّهُ فِی ظُلَلٍ مِنَ الْغَمامِ وَ الْمَلائِکَةُ وَ قُضِیَ الْأَمْرُوَ إِلَی اللهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ ثُمَّ یَأْمُرَ اللَّهُ مُنَادِیاً یُنَادِی یا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَنْ تَنْفُذُوا مِنْ أَقْطارِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ فَانْفُذُوا لا تَنْفُذُونَ إِلَّا بِسُلْطان.

امام باقر (علیه السلام)- وقتی برای خداوند «بدا» حاصل شود که مخلوقات خود را آشکار سازد و آن‌ها را برای کار ضروری جمع نماید، به یک ندادهنده‌ای دستور می‌دهد که ندا دهد تا انس و جن در یک چشم‌به‌هم‌زدن گرد هم آیند. سپس به آسمان اوّل دستور می‌دهد تا فرود بیاید و خودش در پشت سر مردم است و به آسمان دوّم نیز دستور می‌دهد فرود بیاید و آن، دو برابر آسمان اوّل است. وقتی ساکنان آسمان اوّل، آسمان دوّم را ببینند، خواهند گفت: «پروردگار ما آمد». گفتند: «نه! ولی او می‌آید مقصود امر و فرمان اوست تا اینکه همه‌ی آسمان‌ها فرود آیند به‌گونه‌ای که هرکدام از آن‌ها پشت‌سر دیگری قرار گیرد و هرکدام دو برابر قبلی باشند. سپس امر و دستور خداوند در سایبانی از ابرها و فرشتگان می‌آید و کار انجام می‌شود و همه‌ی کارها به‌سوی خداوند بازگردانده می‌شود. آنگاه خداوند به ندادهنده‌ای دستور می‌دهد که ندا دهد: یَا مَعْشَرَ الجِنِّ و الإِنسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَن تَنفُذُوا مِنْ أَقْطَارِ السَّمَاواتِ و الأَرْضِ فَانفُذُوا لا تَنفُذُونَ إِلا بِسُلطَانٍ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۱۶
بحارالأنوار، ج۷، ص۱۱۷/ القمی، ج۲، ص۷۷/ نورالثقلین»/ البرهان
بیشتر