آیه وَ مِنْ دُونِهِما جَنَّتان [62]
و پايين‌تر از آنها، دو باغ بهشتى [ديگر] است.
الصّادق (علیه السلام)- لَا تَقُولَنَّ إِنَّ الْجَنَّهًَْ وَاحِدَهًٌْ إِنَّ اللَّهَ یَقُولُ وَ مِنْ دُونِهِما جَنَّتان ِوَ لَا تَقُولَنَّ دَرَجَهًًْ وَاحِدَهًًْ إِنَّ اللَّهَ یَقُولُ دَرَجَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ إِنَّمَا تَفَاضَلَ الْقَوْمُ بِالْأَعْمَالِ قَالَ وَ قُلْتُ لَهُ إِنَّ الْمُؤْمِنَیْنِ یَدْخُلَانِ الْجَنَّهًَْ فَیَکُونُ أَحَدُهُمَا أَرْفَعَ مَکَاناً مِنَ الْآخَرِ فَیَشْتَهِی أَنْ یَلْقَی صَاحِبَهُ قَالَ مَنْ کَانَ فَوْقَهُ فَلَهُ أَنْ یَهْبِطَ وَ مَنْ کَانَ تَحْتَهُ لَمْ یَکُنْ لَهُ أَنْ یَصْعَدَ لِأَنَّهُ لَا یَبْلُغُ ذَلِکَ الْمَکَانَ وَ لَکِنَّهُمْ إِذَا أَحَبُّوا ذَلِکَ وَ اشْتَهَوْهُ الْتَقَوْا عَلَی الْأَسِرَّهًِْ.
امام صادق (علیه السلام)- عیّاشی با استناد به سخن امام صادق (علیه السلام): فرمود: «نگویید که بهشت یکی است. خداوند می فرماید: وَ مِنْ دُونِهِما جَنَّتانِ و نگویید که بهشت تنها یک مرتبه دارد. خداوند میفرماید: «درجات بر روی درجات». انسان ها فقط با اعمال خود بر یکدیگر برتری می جویند». گفتم: «مؤمنان به بهشت وارد می شوند و یکی بر دیگری برتری دارد و دوست دارد که دوست خود را ببیند. کسی که از او بالاتر است به او می گوید: «پایین بیا»! و کسی که از او پایین تر است، نمی تواند بالا برود، زیرا به آنجا نمی رسد. اّما آن ها وقتی دوست داشته باشند گرد هم آیند، روی تخت ها جمع می شوند».
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ النَّاسَ یَتَعَجَّبُونَ مِنَّا إِذَا قُلْنَا یَخْرُجُ قَوْمٌ مِنْ جَهَنَّمَ فَیَدْخُلُونَ الْجَنَّهًَْ فَیَقُولُونَ لَنَا فَیَکُونُونَ مَعَ أَوْلِیَاءِ اللَّهِ فِی الْجَنَّهًِْ فَقَالَ یَا عَلَاءُ إِنَّ اللَّهَ یَقُولُ وَ مِنْ دُونِهِما جَنَّتانِلَا وَ اللَّهِ لَا یَکُونُونَ مَعَ أَوْلِیَاءِ اللَّهِ قُلْتُ کَانُوا کَافِرِینَ قَالَ (علیه السلام) لَا وَ اللَّهِ لَوْ کَانُوا کَافِرِینَ مَا دَخَلُوا الْجَنَّهًَْ قُلْتُ کَانُوا مُؤْمِنِینَ قَالَ لَا وَ اللَّهِ لَوْ کَانُوا مُؤْمِنِینَ مَا دَخَلُوا النَّارَ وَ لَکِنْ بَیْنَ ذَلِکَ.
امام صادق (علیه السلام)- علاءبن‌سیابه گوید: به امام صادق (علیه السلام) گفتم: «مردم از ما در عجبند، وقتی گفتیم که قومی از جهنّم خارج می شوند و به بهشت وارد می شوند آن ها می گویند: «آن ها در بهشت با اولیاء خدا هستند»». حضرت فرمود: «ای علاء! خداوند می فرماید: وَ مِنْ دُونِهِما جَنَّتانِ نه به خدا سوگند! که آن ها با دوستان خداوند نیستند». گفتم: «آن ها کافر هستند». فرمود: «اگر آنها کافر باشند، به بهشت وارد نمی شوند». گفتم: «آن ها مؤمن هستند». فرمود: «نه به خدا سوگند اگر آن ها مؤمن باشند، به جهنّم وارد نمی شوند و امر بین این دو است».
الصّادق (علیه السلام)- لَا تَعْجَبُونَ مِنْ قَوْمٍ یَزْعُمُونَ أَنَّ اللَّهَ یُخْرِجُ قَوْماً مِنَ النَّارِ فَیَجْعَلُهُمْ مِنْ أَصْحَابِ الْجَنَّهًِْ مَعَ أَوْلِیَائِهِ فَقَالَ أَ مَا یَقْرَءُونَ قَوْلَ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ مِنْ دُونِهِما جَنَّتانِ إِنَّهَا جَنَّهًٌْ دُونَ جَنَّهًٍْ وَ نَارٌ دُونَ نَارٍ إِنَّهُمْ لَا یُسَاکِنُونَ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ وَ قَالَ بَیْنَهُمَا وَ اللَّهِ مَنْزِلَهًٌْ وَ لَکِنْ لَا أَسْتَطِیعُ أَنْ أَتَکَلَّمَ إِنَّ أَمْرَهُمْ لَأَضْیَقُ مِنَ الْحَلْقَهًِْ إِنَّ الْقَائِمَ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) لَوْ قَامَ لَبَدَأَ بِهَؤُلَاءِ.
امام صادق (علیه السلام)- حمران می گوید: به امام صادق (علیه السلام) گفتم: «آن ها می گویند که از قومی که گمان می کنند خداوند قومی را از آتش خارج می کند و آن ها را با اولیای خود از بهشتیان قرار می دهد تعجّب نکنید». فرمود: «آیا این آیه را نخوانده اید؟! وَ مِنْ دُونِهِما جَنَّتانِ طبقات بهشت بر بالای یکدیگر و طبقات جهنّم در پایین هم قرار دارد و فقط اولیاء الله در آن جای می گیرند». و فرمود: «بین این دو و خداوند فاصله ایست، اّما من نمی توانم از آن بگویم. جایگاه آنان از یک حلقه تنگ تر است و اگر حضرت قائم ظهور کند، [مجازات آن ها را] آغاز می کند».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عُثْمَانَ‌بْنِ‌مُحَمَّدِ‌بْنِ‌عِمْرَانَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ جَلَّ ثَنَاؤُهُ: وَ مِنْ دُونِهِما جَنَّتانِ قَالَ خَضْرَاوَتَانِ فِی الدُّنْیَا یَأْکُلُ الْمُؤْمِنُونَ مِنْهَا حَتَّی یَفْرُغُوا مِنَ الْحِسَاب.
امام صادق (علیه السلام)- عثمان‌بن‌محمّدبن حمران گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی سخن خدای عزوجل: وَ مِنْ دُونِهِما جَنَّتانِ پرسیدم. فرمود: «دو سبزی در این دنیا هستند که مؤمنان از آن می‌خورند تا فارغ از حساب شوند».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- جَنَّتَانِ مِنْ فِضَّهًٍْ أَبْنِیَتُهُمَا وَ مَا فِیهِمَا وَ جَنَّتَانِ مِنْ ذَهَبٍ أَبْنِیَتُهُمَا وَ مَا فِیهِمَا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- دو بهشت که ساختمانش و آنچه که در آن است، از نقره است و دو بهشت که ساختمانش و آنچه که در آن است، از طلا است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فَلَا یَزَالُونَ یَا مِقْدَادُ مُحِبُّو عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) فِی الْعَطَایَا وَ الْمَوَاهِبِ حَتَّی إِنَّ الْمُقَصِّرَ مِنْ شِیعَتِهِ لَیَتَمَنَّی فِی أُمْنِیَّتِهِ مِثْلَ جَمِیعِ الدُّنْیَا مُنْذُ یَوْمَ خَلَقَ اللَّهُ إِلَی یَوْمِ إِفْنَائِهَا قَالَ لَهُمْ رَبُّهُمْ لَقَدْ قَصَّرْتُمْ فِی أَمَانِیِّکُمْ وَ رَضِیتُمْ بِدُونِ‌مَا یَحِقُّ لَکُمْ فَانْظُرُوا إِلَی مَوَاهِبِ رَبِّکُمْ فَإِذَا بِقِبَابٍ وَ قُصُورٍ فِی أَعْلَی عِلِّیِّینَ مِنَ الْیَاقُوتِ الْأَحْمَرِ وَ الْأَخْضَرِ وَ الْأَصْفَرِ وَ الْأَبْیَضِ فَلَوْ لَا أَنَّهُ مُسَخَّرٌ إِذَا الْتَمَعَتِ الْأَبْصَارُ مِنْهَا فَمَا کَانَ مِنْ تِلْکَ الْقُصُورِ مِنَ الْیَاقُوتِ الْأَحْمَرِ فَهُوَ مَفْرُوشٌ بِالْعَبْقَرِیِّ الْأَحْمَرِ وَ مَا کَانَ مِنْهَا مِنَ الْیَاقُوتِ الْأَخْضَرِ فَهُوَ مَفْرُوشٌ بِالسُّنْدِس الْأَخْضَرِ وَ مَا کَانَ مِنْهَا مِنَ الْیَاقُوتِ الْأَبْیَضِ فَهُوَ مَفْرُوشٌ بِالْحَرِیرِ الْأَبْیَضِ وَ مَا کَانَ مِنْهَا مِنَ الْیَاقُوتِ الْأَصْفَرِ فَهُوَ مَفْرُوشٌ بِالرِّیَاضِ الْأَصْفَرِ مَبْثُوثَهًًْ بِالزُّمُرُّدِ الْأَخْضَرِ وَ الْفِضَّهًِْ الْبَیْضَاءِ وَ الذَّهَبِ الْأَحْمَرِ قَوَاعِدُهَا وَ أَرْکَانُهَا مِنَ الْجَوْهَرِ یُنَوِّرُ مِنْ أَبْوَابِهَا وَ أَعْرَاصِهَا بِنُورٍ مِثْلِ شُعَاعِ الشَّمْسِ عِنْدَهُ مِثْلِ الْکَوْکَبِ الدُّرِّیِّ فِی النَّهَارِ الْمُضِیءِ وَ إِذَا عَلَی بَابِ کُلِّ قَصْرٍ مِنْ تِلْکَ الْقُصُورِ جَنَّتانِ مُدْهامَّتانِ فِیهِما عَیْنانِ نَضَّاخَتانِ فِیهِما مِنْ کُلِّ فاکِهَةٍ زَوْجانِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ای مقداد! پس اندازه دوستداران علی‌بن‌أَبی‌طالب (علیه السلام) در بخشش‌ها و نعمت‌ها همواره افزایش می‌یابد تا جایی که شیعیانی که کمترین آروزهایشان همه دنیا است از روزی که خدا آن را آفریده تا روزی که نابودش سازد. پس پروردگار به آنها میفرماید: به‌راستی‌که شما آرزویی کوتاه خواسته و به کمتر از شایستگی خود بسنده کردید. پس به بخشش‌های پروردگارتان نگاه کنید. در این حال گنبدها و قصرهایی را در اعلی علّیین می‌بینند که از یاقوت سرخ و سبز و زرد و سفید است. پس اگر آنها در تسخیر نبودند به راستی چشم‌ها از دیدن آنها نابینا می‌شد. پس قصرهایی که از یاقوت سرخ هستند با پارچه‌ها و فرش‌های سرخ رنگ نیکو فرش شده‌اند که روشنایی‌اش می‌درخشد. و قصرهایی که از یاقوت سبزند با سندس سبز فرش شده و قصرهایی که از یاقوت سفید هستند با حریر سفید فرش شده و قصرهایی که از یاقوت زرد هستند فرش‌هایی از پر زرد رنگ با زمرّد سبز و نقره سفید دارند که با طلای سرخ برپا داشته و پایه‌ها و ستون‌های آن از گوهر است. از درها و سرای آنها نوری به بیرون می‌زند که پرتو خورشید در مقابل آن مانند ستاره‌ای فروزان در روشنایی روز است. و بر در هریک از آن قصرها دو باغ قرار دارد؛ جَنَّتانِ مُدْهامَّتانِ فِیهِما عَیْنانِ نَضَّاخَتانِ فِیهِما مِنْ کُلِّ فاکِهَةٍ زَوْجان.