آیه ۲۷ - سوره جاثیة

آیه وَ لِلهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يَوْمَئِذٍ يَخْسَرُ الْمُبْطِلُونَ [27]

مالكيّت و حاكميّت آسمان‌ها و زمين براى خداست و آن روز كه قيامت برپا شود اهل باطل زيان مى‌بينند.

۱
(جاثیة/ ۲۷)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- یَوْمَئِذٍ یَخْسَرُ الْمُبْطِلُونَ، الَّذِینَ أَبْطَلُوا دِینَ اللَّهِ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- یَوْمَئِذٍ یَخْسَرُ المُبْطِلُونَ؛ کسانی که دین خدا را باطل کردند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۲۳۰
البرهان
۲
(جاثیة/ ۲۷)

الزّهراء (سلام الله علیها)- عَن عَطِیَّهًِْ العُوفِی: أَنَّهُ سَمِعَ عَبدُ‌اللّهِ‌بنِ‌الحَسَن یَذکُرُهُ عَن أَبِیهِ، ثُمَّ قَالَ أَبُو الحُسَین:.. لَمَّا أَجْمَعَ أَبُوبَکْرٍ عَلَی مَنْعِ فَاطِمَهًَْ بِنْتِ رَسُولِ اللَّهِ (سلام الله علیها) وَ عَلَیْهَا فَدَکَ، وَ بَلَغَ ذَلِکَ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) لَاثَتْ خِمَارَهَا عَلَی رَأْسِهَا وَ أَقْبَلَتْ فِی لُمَهًٍْ مِنْ حَفَدَتِهَا وَ نِسَاءِ قَوْمِهَا تَطَأُ ذُیُولَهَا، مَا تَخْرِمُ مِنْ مِشْیَهًِْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ سَلَّمَ شَیْئاً حَتَّی دَخَلَتْ عَلَی أَبِی‌بَکْرٍ وَ هُوَ فِی حَشَدٍ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَ الْأَنْصَارِ فَنِیطَتْ دُونَهَا مُلَاءَهًٌْ، ثُمَّ أَنَّتْ أَنَّهًًْ أَجْهَشَ الْقَوْمُ لَهَا بِالْبُکَاءِ، وَ ارْتَجَّ الْمَجْلِسُ، وَ أَمْهَلَتْ حَتَّی سَکَنَ نَشِیجُ الْقَوْمِ وَ هَدَأَتْ فَوْرَتُهُمْ، فَافْتَتَحَتِ الْکَلَامَ بِحَمْدِ اللَّهِ وَ الثَّنَاءِ عَلَیْهِ وَ الصَّلَاهًِْ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) ... هَذَا کِتَابُ اللَّهِ بَیْنَ أَظْهُرِکُمْ، زَوَاجِرُهُ بَیِّنَهًٌْ، وَ شَوَاهِدُهُ لَائِحَهًٌْ، وَ أَوَامِرُهُ وَاضِحَهًٌْ، أَ‌رَغْبَهًًْ عَنْهُ تُدْبِرُونَ، أَمْ بِغَیْرِهِ تَحْکُمُونَ بِئْسَ لِلظَّالِمِینَ بَدَلًا. وَ مَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ الْإِسْلامِ دِیناً فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِی الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرِینَ، ثُمَّ لَمْ تُرِیثُوا أُخْتَهَا إِلَّا رَیْثَ أَنْ تَسْکُنَ نَفْرَتُهَا، تُسِرُّونَ حَسْواً فِی ارْتِقَاءٍ، وَ نَصْبِرُ مِنْکُمْ عَلَی مِثْلِ حَزِّ الْمُدَی، وَ أَنْتُمُ الْآنَ تَزْعُمُونَ أَنْ لَا إِرْثَ لَنَا، أَ‌فَحُکْمَ الْجاهِلِیَّةِ یَبْغُونَ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللهِ حُکْماً لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ، وَیْهاً یَا مَعْشَرَ الْمُهَاجِرَهًِْ أُبْتَزُّ إِرْثَ أَبِیَهْ. أَ‌فِی الْکِتَابِ أَنْ تَرِثَ أَبَاکَ وَ لَا أَرِثَ أَبِی لَقَدْ جِئْتِ شَیْئاً فَرِیًّا فَدُونَکَهَا مَخْطُومَهًًْ مَرْحُولَهًًْ تَلْقَاکَ یَوْمَ حَشْرِکَ، فَنِعْمَ الْحَکَمُ اللَّهُ، وَ الزَّعِیمُ مُحَمَّدٌ، وَ الْمَوْعِدُ الْقِیَامَهًُْ، وَ عِنْدَ السَّاعَهًِْ یَخْسَرُ الْمُبْطِلُون.

حضرت زهرا (سلام الله علیها)- از ابوالحسین نقل شده است: ... وقتی ابوبکر برای منع حضرت زهرا (سلام الله علیها) از فدک تصمیم گرفت و حضرت از آن با خبر شد، روبند بر سر کشیده و با چند تن از اطرافیان و زنان قوم خود به سوی مجلس ابوبکر حرکت کرد، درحالی‌که دامنش زیر پایش میکشید و عیناً همچون رسول خدا (صلی الله علیه و آله) راه می‌رفت. چون وارد مسجد شد، ابوبکر با گروهی از جماعت مهاجر و انصار نشسته بودند. پس پرده‌ای زدند و آن حضرت در پشت آن پرده نشست. سپس آن حضرت آه دردناکی از دل سوزان خود کشید و همه مجلس به گریه و ناله افتادند و مجلس یکپارچه اندوه و عزا شد. سپس آن حضرت اندکی صبر نمود تا مجلس آرام شد. سخن را با حمد و ثنای خدا و درود بر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آغاز کرد ... [سپس فرمود:] درحالی‌که کتاب خدا در میان شما است! قرآنی که ظاهر و احکامش روشن و حقایق آن آشکار و نواهی آن واضح و اوامرش صریح است. آیا کلام خدا را پشت سر انداختید؟ یا از آن اعراض کرده‌اید و به کتاب دیگری روی آوردید؟ چه جایگزینی بدی است برای ستمکاران!. (کهف/۵۰) و هرکس جز اسلام [و تسلیم در برابر فرمان حق]، آیینی برای خود انتخاب کند، از او پذیرفته نخواهد شد و او در آخرت، از زیانکاران است. (آل عمران/۸۵). سپس آنقدر صبر نکردید که بحران و جوش این مصیبت فروکش کند و خروش آن آرام گیرد، و بلافاصله اقدام به دامن زدن و افروختن آتش کردید، و ما در مقابل شما صبر می‌کنیم، همچون صبر در برابر تیزی و برش کارد و طعنه نیزه‌ها، و حال شما ادّعا می‌کنید که ما را ارثی نیست. آیا آنها حکم جاهلیّت را (از تو) می‌خواهند؟! و چه کسی بهتر از خدا، برای قومی که اهل یقین هستند، حکم می‌کند (مائده/۵۰) وای بر شما ای گروه مهاجر! آیا شایسته است که من از ارث خود محروم باشم؟ آیا در قرآن است که تو از پدر ارث ببری و من نه؟ از نزد خود حکم تازه و دروغی در آوردی؟ ولی بدان که در روز حشر، خداوند حاکم است، و چه خوب حاکمی است! و پیشوای ما محمّد (صلی الله علیه و آله) و وعده‌گاه ما قیامت خواهد بود؛ و در آن روز است که باطل‌اندیشان زیان خواهند دید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۲۳۰
بحارالأنوار، ج۲۹، ص۲۳۵
۳
(جاثیة/ ۲۷)

الزّهراء (سلام الله علیها)- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ‌بْنِ‌الْحَسَنِ عَنْ أُمِّهِ فَاطِمَهًَْ بِنْتِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) قَالَت: لَمَّا اشْتَدَّتْ عِلَّهًُْ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) بِنْتِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ غَلَبَهَا اجْتَمَعَ عِنْدَهَا نِسَاءُ الْمُهَاجِرِینَ وَ الْأَنْصَارِ فَقُلْنَ لَهَا یَا بِنْتَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) کَیْفَ أَصْبَحْتِ عَنْ عِلَّتِکِ فَقَالَتْ (سلام الله علیها) أَصْبَحْتُ وَ اللَّهِ عَائِفَهًًْ لَدُنْیَاکُمْ قَالِیَهًًْ لِرِجَالِکُمْ لَفَظْتُهُمْ قَبْلَ أَنْ عَجَمْتُهُمْ وَ شَنَئْتُهُمْ بَعْدَ أَنْ سَبَرْتُهُمْ فَقُبْحاً لِفُلُولِ الْحَدِّ وَ خَوَرِ الْقَنَاهًِْ وَ خَطَلِ الرَّأْیِ وَ بِئْسَ ما قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنْفُسُهُمْ أَنْ سَخِطَ اللهُ عَلَیْهِمْ وَ فِی الْعَذابِ هُمْ خالِدُونَ لَا جَرَمَ لَقَدْ قَلَّدْتُهُمْ رِبْقَتَهَا وَ شَنَنْتُ عَلَیْهِمْ غَارَهَا فَجَدْعاً وَ عَقْراً وَ سُحْقاً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ وَیْحَهُمْ أَنَّی زَحْزَحُوهَا عَنْ رَوَاسِی الرِّسَالَهًِْ وَ قَوَاعِدِ النُّبُوَّهًِْ وَ مَهْبَطِ الْوَحْیِ الْأَمِینِ وَ الطَّبِینِ بِأَمْرِ الدُّنْیَا وَ الدِّینِ أَلا ذلِکَ هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبِینُ وَ مَا نَقَمُوا مِنْ أَبِی‌الْحَسَنِ (علیه السلام) نَقَمُوا وَ اللَّهِ مِنْهُ نَکِیرَ سَیْفِهِ وَ شِدَّهًَْ وَطْئِهِ وَ نَکَالَ وَقْعَتِهِ وَ تَنَمُّرَهُ فِی ذَاتِ اللَّهِ عزّوجلّ وَ اللَّهِ لَوْ تَکَافُّوا عَنْ زِمَامٍ نَبَذَهُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِلَیْهِ لَاعْتَلَقَهُ وَ لَسَارَ بِهِمْ سَیْراً سُجُحاً لَا یَکْلُمُ خِشَاشُهُ وَ لَا یُتَعْتِعُ رَاکِبَهُ وَ لَأَوْرَدَهُمْ مَنْهَلًا نَمِیراً فَضْفَاضاً تَطْفَحُ ضَفَّتَاهُ وَ لَأَصْدَرَهُمْ بِطَاناً قَدْ تَحَیَّرَ بِهِمُ الرَّیُّ غَیْرَ مُتَحَلٍّ مِنْهُ بِطَائِلٍ إِلَّا بِغَمْرِ الْمَاءِ وَ رَدْعِهِ شَرَرَهُ السَّاغِبَ وَ لَفُتِحَتْ عَلَیْهِمْ بَرَکَاتٌ مِنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ وَ سَیَأْخُذُهُمُ اللَّهُ بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ أَلَا هَلُمَّ فَاسْمَعْ وَ مَا عِشْتَ أَرَاکَ الدَّهْرُ الْعَجَبَ وَ إِنْ تَعْجَبْ فَقَدْ أَعْجَبَکَ الْحَادِثُ إِلَی أَیِّ سِنَادٍ اسْتَنَدُوا وَ بِأَیِّ عُرْوَهًٍْ تَمَسَّکُوا اسْتَبْدَلُوا الذُّنَابَی وَ اللَّهِ بِالْقَوَادِمِ وَ الْعَجُزَ بِالْکَاهِلِ فَرَغْماً لِمَعَاطِسِ قَوْمٍ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعاً أَلا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَ لکِنْ لا یَشْعُرُونَ أَ‌فَمَنْ یَهْدِی إِلَی الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدی فَما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ أَمَا لَعَمْرُ إِلَهِکَ لَقَدْ لَقِحَتْ فَنَظِرَهًٌْ رَیْثَمَا تُنْتَجُ ثُمَّ احْتَلَبُوا طِلَاعَ الْقَعْبِ دَماً عَبِیطاً وَ ذُعَافاً مُمْقِراً هُنَالِکَ یَخْسَرُ الْمُبْطِلُونَ.

حضرت زهرا (سلام الله علیها)- از فاطمه‌بنت‌حسین نقل شده است: موقعی که بیماری حضرت زهرای اطهر (سلام الله علیها) شدید شد و بر او غلبه یافت زنان مهاجرین و انصار در اطراف او اجتماع نمودند و به وی گفتند: «ای دختر رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! امشب را با مریضی چگونه صبح کردی»؟ فرمود: «درحالی‌که از دنیای شما بیزارم، دشمن مردان شما می‌باشم. من آنان را پس از اینکه آزمایش نمودم از نزد خویشتن راندم، من ایشان را بعد از اینکه امتحان کردم ملول و محکوم نمودم. چقدر قبیح است این رخنه‌ای که در اسلام ایجاد نمودند! با دین خویشتن بازی کردند، پس از اینکه آن را جدّی و قطعی گرفته بودند. صفات خود را کوبیدند و قنات را شکاف دادند. آراء خود را دچار خدعه کردند، دارای هوا و هوس با لغزش شدند، بد است؛ اعمالی از پیش برای [معاد] آن‌ها فرستاد! که نتیجه آن، خشم خداوند بود و در عذاب [الهی] جاودانه خواهند ماند. (مائده/۸۰). آنان مقام خلافت یا فدک را دستاویز قرار دادند و سنگینی آن را به دوش گرفتند، غارت‌های ایشان توسعه پیدا کرد. افراد ظالم و ستمکار دچار دماغ سوختگی و قطع اعضاء و محرومیّت خواهند شد. وای بر ایشان که مقام خلافت را از خاندان رسالت، پایه‌های نبوّت و هدایت، مهبط روح‌الامین و آن کسی (یعنی علی (علیه السلام)) که از امور دین و دنیا آگاه بود غصب و دور نمودند، آگاه باشید زیان آشکار همین است!. (زمر/۱۵). این چه انتقامی است که از حضرت علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) کشیدند. به خدا قسم! انتقام امر به معروف و نهی از منکر شمشیر علی (علیه السلام) و [جوانمردی‌های علی (علیه السلام) را از او گرفتند از قبیل] امر به معروف و نهی منکر شمشیر او، بی‌باکی از موت و مرگ، شدّت جنگیدن عقاب و جدال و غضب‌نمودن برای خدا. به خدا قسم! اگر آنان بعد از اینکه مقام خلافت را به علی (علیه السلام) واگذار نمایند از طریق واضح و حق و قبول حجّت و برهان روشن منحرف و روگردان می‌شدند، علی (علیه السلام) ایشان را به راه راست و حق راهنمایی و هدایت می‌کرد و آنان را با آرامش می‌برد، محلّ لجام او مجروح نمی‌شد، راننده‌ی وی رنج نمی‌برد، سوار او ملول نمی‌شد، علی (علیه السلام) آنان را به سرچشمه‌ای وارد می‌کرد که صاف و گوارا باشد، دو طرف آن پر می‌شد، دو طرف آن گل آلود نمی‌شد، ایشان را از پرخوری منصرف می‌نمود، در خلوت و جلوت آنان را نصیحت می‌کرد، از دنیا و مادّیات آن فایده‌ای نمی‌برد، از دنیا به چیزی نائل نمی‌گردید مگر به‌قدری که شخص عطشان آب بنوشد و شخص گرسنه قوّت لایموت برگیرد، علی (علیه السلام) شخص زاهد و دروغگو و راستگو را به ایشان معرّفی می‌نمود. خداوند [در قرآن] می‌فرماید: «اگر اهل قریه‌ها ایمان می‌آوردند و پرهیزکار می‌شدند، ما برکات آسمان و زمین را برای ایشان می‌فرستادیم، ولی افسوس که حق را تکذیب نمودند و ما آنان را به جزای اعمال زشت و ناپسندشان رساندیم. آن افرادی که از این گروه ظلم و ستم کردند به‌زودی به جزای اعمال خود خواهند رسید و معجزه و قدرتی هم نخواهند داشت. بیا و بشنو! در این عمری که کردی روزگار مطالب شگفت‌آوری را به تو نشان داد! اگر تعجّب می‌کنی از سخنان آنان تعجّب کن! کاش من می‌دانستم که ایشان به چه سندی استناد نمودند!؟ به چه تکیه‌گاهی اعتماد کردند!؟ به چه دستگیره‌ای چنگ زدند!؟ برعلیه چه خاندانی قیام کردند! چه سرپرست و همدم بدی برگزیدند! افراد ظالم بد چیزی را برگزیدند! به خدا قسم! آنان دم مرغ را گرفتند و سر آن را رها نمودند، گردن آن را از دست دادند و عقب آن را چسبیدند، سوخته باد دماغ گروهی که بااین‌حال، می‌پندارند کار نیک انجام می‌دهند!. (کهف/۱۰۴) آگاه باشید! این‌ها همان مفسدانند ولی نمی‌فهمند. (بقره/۱۲). بگو: آیا هیچ‌یک از معبودهای شما، به‌سوی حق هدایت می‌کند؟! بگو: «تنها خدا به حق هدایت می‌کند! آیا کسی که هدایت به‌سوی حق می‌کند برای پیروی شایسته‌تر است، یا آن کس که خود هدایت نمی‌شود مگر هدایتش کنند؟ شما را چه می‌شود، چگونه داوری می‌کنید»؟!. (یونس/۳۵). آگاه باش، سوگند به خداوند که تحقیقاً شتر خلافت آبستن حوادث است، دمی درنگ کنید تا فرزندش را به دنیا آورد. آنگاه از پستان شتر خلافت، جامی لبریز از خون تازه و زهری تلخ بدوشند. درآن‌هنگام یَخْسَرُ الْمُبْطِلُون، اهل باطل زیان می‌بینند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۲۳۲
بحارالأنوار، ج۴۳، ص۱۵۸/ بحارالأنوار، ج۴۳، ص۱۵۹؛ «بتفاوت»/ بحارالأنوار، ج۴۳، ص۱۶۱؛ «بتفاوت»
بیشتر