آیه ۳۵ - سوره یونس

امام رضا (علیه السلام)- خداوند متعال به پیامبران و ائمّه (توفیق داده و از خزانه‌ی دانش و حکمت خویش چنان به ایشان ارزانی می‌دارد که در حقّ هیچ‌کس چنین نمی‌کند و در نتیجه، دانش آنان، فوق علم مردم زمانه‌ی ایشان است. این معنا در این آیه وارد شده است: أَفَمَن یَهْدِی إِلَی الحَقِّ أَحَقُّ أَن یُتَّبَعَ أَمَّن لاَّ یَهِدِّیَ إِلاَّ أَن یُهْدَی فَمَا لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ.

امام صادق (علیه السلام)- از عمروبن‌قاسم نقل شده: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که نام [و داستان] اصحاب پیامبر (صلی الله علیه و آله) را یادآوری می‌کرد. سپس این آیه را تلاوت نمود: أَفَمَن یَهْدِی إِلَی الحَقِّ أَحَقُّ أَن یُتَّبَعَ أَمَّن لاَّ یَهِدِّیَ إِلاَّ أَن یُهْدَی فَمَا لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ. گفتیم: «خدا به شما خیر و برکت دهد، شخص مورد نظر آیه کیست»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «به ما رسیده است که مقصود، علی (علیه السلام) است».

امام علی (علیه السلام)- [روزی در دوران خلافت عثمان، در مسجد پیامبر (صلی الله علیه و آله) بین مسلمانان گفتگویی برقرار بود که طلحهًْ‌بن‌عبدالله خطاب به علی (علیه السلام) گفت تو در جواب ابوبکر که حدیثی از پیامبر (صلی الله علیه و آله) نقل می‌کرد که بیان کرده باشد خداوند در خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله)، نبوّت و خلافت را جمع نکرد. و هر دو را یکجا به آنان نداد، چه می‌گویی]؟ علی (علیه السلام) در جواب به این سؤال فرمود: «گواه من این فرمایش پیامبر (صلی الله علیه و آله) است که می‌فرماید: جایگاه تو در نزد من همچون منزلت هارون (علیه السلام) است نزد موسی (علیه السلام)، به جز در نبوّت. و چنانچه استثنایی غیر از نبوّت بود، پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرموده بود. و نیز این فرمایش که من در میان شما دو چیز به ودیعه می‌گذارم، کتاب خدا و عترت خودم که اهل‌بیت منند، پس اگر شما دست تمسّک به آن دو زنید دچار ضلالت و گمراهی نگردید، هیچ‌کس را بر آنان مقدّم مدارید و از ایشان جا نمانید و تخلّف منمایید، چیزی را به ایشان تعلیم ندهید زیرا ایشان از شما داناترند. آیا شایسته نیست که خلیفه‌ی امّت، داناترین ایشان به قرآن و سنّت باشد، همچنان که خداوند فرموده: أَ فَمَنْ یَهْدِی إِلَی الحَقِ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدی فَما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُون. [با این اوصاف آیا می‌تواند حدیثی که می‌گوید خلافت و نبوّت در یک خاندان جمع نمی‌شود، درست باشد]؟!

امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است: بعد از رحلت حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) و رسیدن خلافت به ابوبکر، مردی را آوردند که شرب خمر کرده بود. ابوبکر به او گفت: «آیا شراب نوشیده‌ای»؟ مرد گفت: «آری»! ابوبکر پرسید: «تو که می‌دانی نوشیدن شراب، حرام است؛ پس چرا نوشیدی»؟! آن مرد گفت: «من درحالی مسلمان شدم که خانه‌ام در کنار خانه‌های مردمی بود که شراب می‌نوشیدند و آن را حلال می‌دانستند و اگر می‌دانستم خوردن آن حرام است، حتماً از آن دوری می‌کردم». ابوبکر رو به‌سوی عُمَر کرد و گفت: «ای اباحفص! راجع به این مرد، چه حکمی می‌دهی»؟ عُمَر گفت: «موضوع پیچیده‌ای است امّا ابالحسن، علی (علیه السلام) از عهده‌ی آن بر می‌آید». ابوبکر کسی را صدا زد و گفت: «ای پسر! برو و علی (علیه السلام) را به اینجا دعوت کن». عُمَر گفت: «نه. برای شنیدن قضاوت، باید به در خانه‌ی قاضی رفت». پس آن مرد شراب‌خوار را درحالی‌که سلمان فارسی (رحمة الله علیه) آنان را همراهی می‌کرد، به خانه‌ی علی (علیه السلام) آوردند و داستان آن مرد را برای او بیان کردند و آن مرد نیز ماجرای خود را برای علی (علیه السلام) بازگو کرد. علی (علیه السلام) به ابوبکر گفت: «او را همراه با کسی به محلّ تجمّع و نشست‌های مهاجران و انصار بفرست. پس اگر کسی آیه‌ی تحریم را بر او خوانده باشد، باید بیاید و علیه این مرد شهادت دهد. ولی اگر آیه‌ی تحریم بر او خوانده نشده باشد، او گناهی ندارد». ابوبکر همین خواسته و گفته‌ی علی (علیه السلام) را انجام داد و کسی علیه آن مرد، شهادت نداد. پس ابوبکر او را آزاد ساخت. پس سلمان فارسی (رحمة الله علیه) به علی (علیه السلام) عرضه کرد: «راهنمایی‌شان کردی». علی (علیه السلام) فرمود: «من فقط خواستم مضمون این آیه را در مورد خودم و آنان، تأکید کنم: أَفَمَن یَهْدِی إِلَی الحَقِّ أَحَقُّ أَن یُتَّبَعَ أَمَّن لاَّ یَهِدِّیَ إِلاَّ أَن یُهْدَی فَمَا لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ».

امام علی (علیه السلام)- خداوند در مورد کسانی که بعد از رحلت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به ناحق بر میراث ایشان تسلّط یافتند فرمود: أَفَمَنْ یَهْدِی إِلَی الحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدی فَما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ اگر برای امّت اسلامی اقتداکردن به کسی که نمی‌داند یا کسی که جاهل است جایز بود، ابراهیم (علیه السلام) به پدرش (عمویش) نمی‌فرمود: چرا چیزی را می‌پرستی که نه می‌شنود، و نه می‌بیند، و نه هیچ مشکلی را از تو حلّ می‌کند. (مریم/۴۲).

امام حسن (علیه السلام)- [در عدد القویه] حسن بصری نامه‌ای بدین مضمون به امام حسن (علیه السلام) نوشت: «شما خاندان نبوّت و معدن حکمت هستید. خداوند شما را کشتی سیّار در دریاهای ژرف قرار داده که پناه‌جوینده به شما پناهنده شود و فرد شرور و غلوکننده، به ریسمان نجات شما چنگ می‌زند. هرکه پیرو شما شود هدایت می‌یابد و هرکه تخلّف جوید، هلاک و گمراه می‌شود. من این نامه را در زمانی برای شما نوشتم که امّت، در مسأله‌ی قضا و قدر حیران و سرگردان هستند. به‌همین‌خاطر از شما تقاضا دارم از علومی که خداوند به شما ارزانی داشته، برای ما بگشایید تا راهنمای اعتقاد ما شود». امام حسن (علیه السلام) در جوابش نوشت: «همان‌طور که ذکر کردی ما خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله) مورد لطف خدا و اولیای او هستیم؛ امّا اگر ما در نزد تو و یارانت چنان که نوشته‌ای بودیم، بر ما مقدّم نمی‌شدید و فرد دیگری را به‌جای ما [در مسند ولایت] روا نمی‌داشتید. خداوند مثال شما را در قرآن زده و می‌فرماید: آیا غذای پست‌تر را به جای غذای بهتر انتخاب می‌کنید؟ (بقره/۶۱) که مصداق آن دوستان تو در مسئله‌ای که پرسیدند، هستند و نیز شما هستیدکه فرد دیگری را به‌جای ما جایگزین کردید. که اگر نمی‌خواستم با تو و اصحابت این احتجاج و استدلال را انجام دهم، هرگز جواب این سؤال تو را نمی‌دادم. وقتی نامه‌ی مرا دریافت کنی، حجّت بر تو و یارانت تمام خواهد شد که خداوند در این آیه می‌فرماید: أَ فَمَنْ یَهْدِی إِلَی الحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدی فَما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ. پس پیرو آنچه درباره‌ی قَدَر می‌نویسم باش».

امام صادق (علیه السلام)- از عبدالرّحمن مَسلَمه جَریری نقل است: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «مردم ما را سرزنش و توبیخ می‌کنند [چراکه] ما می‌گوییم آن دو بانگ زده خواهد شد. (اشاره به دو صیحه‌ای است که قبل از ظهور حضرت حجّت (عجل الله تعالی فرجه الشریف) برآورده می‌شود که یکی از آن دو برحق است و یاران را دعوت می‌کند). آن‌ها می‌گویند: «اگر این دو بانگ برآورده شود، حق و باطل آن‌ها از کجا فهمیده می‌شود»»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «شما چه پاسخی به آنان می‌دهید»؟ گفتم: «پاسخی به آنان نمی‌دهیم». امام (علیه السلام) فرمود: «به آنان بگویید: هرکس که پیش از وقوع این بانگ، به وقوع آن ایمان داشته باشد، حقّ را تشخیص می‌دهد. خداوند متعال نیز می‌فرماید: أَفَمَن یَهْدِی إِلَی الحَقِّ أَحَقُّ أَن یُتَّبَعَ أَمَّن لاَّ یَهِدِّیَ إِلاَّ أَن یُهْدَی فَمَا لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ».

امام صادق (علیه السلام)- زراره از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده که فرمود: «در مورد این مطلب که [در هنگام ظهور] منادی‌ای نام قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف)را با صدای بلند اعلام می‌کند. گفتم: «آیا خواص، مخاطب اویند یا همگان»؟ فرمود: «فراخوانی است عمومی که هر ملّتی با زبان خودش، آن را می‌شنود». گفتم: «اگر به صراحت نام او بر زبان آورده می‌شود، پس چگونه است که با قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) مخالفت می‌کنند»؟ فرمود: «شیطان نمی‌گذارد؛ او نیز بانگ برمی‌آورد و مردم را به شک و تردید می‌اندازد».

حضرت زهرا (سلام الله علیها)- عبدالله‌بن‌حسن از مادرش فاطمه‌بنت‌الحسین (علیه السلام) نقل می کند: هنگامی‌که بیماری حضرت زهرا (سلام الله علیها) شدید شد و بر او غلبه یافت، زنان مهاجرین و انصار در اطراف او اجتماع نمودند و به وی گفتند: «ای دختر رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! دیشب را با مریضی چگونه صبح کردی (حالت چطور است)»؟ فرمود: «اگر از چیزی تعجّب می‌کنی از سخنان آنان (مخالفان علی (علیه السلام)) تعجّب کن! کاش من می‌دانستم که ایشان به چه سندی استناد نمودند!؟ به چه تکیه‌گاهی اعتماد کردند!؟ به چه دستگیره‌ای چنگ زدند!؟ به خدا قسم! آنان سر را رها کرده‌اند و دُم را چسبیده‌اند! ستون محکم بین دو کتف را رها کرده و چیز سست را گرفته‌اند سوخته باد دماغ گروهی که کوشششان در زندگی دنیا تباه شد و می‌پنداشتند کاری نیکو می‌کنند. (کهف/۱۰۴)، بدانید که آگاه باشید! این‌ها همان مفسدانند ولی نمی‌فهمند. (بقره/۱۲) أَ فَمَنْ یَهْدِی إِلَی الحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدی فَما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُون.