آیه بَلْ كَذَّبُوا بِما لَمْ يُحيطُوا بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا يَأْتِهِمْ تَأْويلُهُ كَذلِكَ كَذَّبَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الظَّالِمينَ [39]
[ولى آنها از روى علم و دانش قرآن را انكار نكردند]؛ بلكه چيزى را تكذيب كردند كه آگاهى از آن نداشتند، درحالىكه هنوز واقعيّتش بر آنان روشن نشده بود! پيشينيان آنها نيز همينگونه تكذيب كردند؛ پس بنگر عاقبت كار ستمكاران چگونه بود!
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ خَصَّ عِبَادَهُ بِآیَتَیْنِ مِنْ کِتَابِهِ أَنْ لَا یَقُولُوا حَتَّی یَعْلَمُوا وَ لَا یَرُدُّوا مَا لَمْ یَعْلَمُوا وَ قَالَ عَزَّوَجَلَّ أَ لَمْ یُؤْخَذْ عَلَیْهِمْ مِیثاقُ الْکِتابِ أَنْ لا یَقُولُوا عَلَی اللهِ إِلَّا الْحَقَّ وَ قَالَ بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحِیطُوا بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ.
امام صادق (علیه السلام)- خداوند متعال دو آیه از قرآن را به بندگانش اختصاص داده تا آنچه را که نمیدانند، نگویند و آنچه را که به آن علم ندارند، تکذیب نکنند. خداوند فرموده: آیا پیمان کتاب [خدا] از آنها گرفته نشده که بر خدا [دروغ نبندند، و] جز حق نگویند. (اعراف/۱۶۹) و نیز فرموده: بَلْ کَذَّبُواْ بِمَا لَمْ یُحِیطُواْ بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَبِیجَعْفَرٍالثَّانِی عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) قَالَ قُلْتُ أَرْبَعاً أَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی تَصْدِیقِی بِهَا فِی کِتَابِهِ ... قُلْتُ فَمَنْ جَهِلَ شَیْئاً عَادَاهُ فَأَنْزَلَ اللَّهِ بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحِیطُوا بِعِلْمِهِ.
امام علی (علیه السلام)- امام جواد (علیه السلام) به نقل از پدرانش از امام علی (علیه السلام) نقل فرمود که ایشان میفرمود: «چهار سخن گفتهام که خداوند تعالی در قرآن، گفتهی مرا تصدیق فرموده است... از آن جمله اینکه گفتم: «افراد با چیزی دشمنی میکنند که به آن جهل دارند». پس خداوند متعال [در تصدیق این سخنم، این تعبیر را] فرو فرستاد: بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحِیطُوا بِعِلْمِه».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنِ الرِّضَا (علیه السلام) عَنْ آبَائِهِ (مَنْ جَهِلَ شَیْئاً عَادَاهُ مِثْلُهُ بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحِیطُوا بِعِلْمِهِ.
امام علی (علیه السلام)- امام رضا (علیه السلام) از پدرانش نقل فرمود: «هرکه چیزی را نداند با آن دشمنی کند، مشابه کلام آیهی بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحِیطُوا بِعِلْمِهِ میباشد».
الباقر (علیه السلام)- عَنْ حُمْرَان: سَأَلْتُ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنِ الْأُمُورِ الْعِظَامِ مِنَ الرَّجْعَهًِْ وَ غَیْرِهَا فَقَالَ إِنَّ هَذَا الَّذِی تَسْأَلُونِّی عَنْهُ لَمْ یَأْتِ أَوَانُهُ قَالَ اللَّهُ بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحِیطُوا بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ.
امام باقر (علیه السلام)- از حُمران نقل است که از امام باقر (علیه السلام) دربارهی موضوعات مهمی چون مسئله رجعت و مسائل مشابه آن سؤال کردم. امام در جواب فرمود: «هنوز وقت آنچه که دربارهاش میپرسی، نرسیده است و خداوند متعال فرموده: بَلْ کَذَّبُواْ بِمَا لَمْ یُحِیطُواْ بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ».
الصّادق (علیه السلام)- سُئِلَ عَنِ الْأُمُورِ الْعِظَامِ الَّتِی تَکُونُ مِمَّا لَمْ تَکُنْ فَقَالَ لَمْ یَأْنِ أَوَانُ کَشْفِهَا بَعْدُ وَ ذَلِکَ قَوْلِهِ بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحِیطُوا بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ.
امام صادق (علیه السلام)- از امام صادق (علیه السلام) دربارهی مسائل مهمّی که روی خواهد داد، ولی هنوز اتّفاق نیفتاده، پرسیده شد. ایشان در جواب فرمود: «هنوز زمان پرده برداشتن از این مطالب، نرسیده است». و سپس این آیه را تلاوت نمود: بَلْ کَذَّبُواْ بِمَا لَمْ یُحِیطُواْ بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ.
علیبنابراهیم (رحمة الله علیه)- بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحِیطُوا بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ أَیْ لَمْ یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ کَذلِکَ کَذَّبَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ قَالَ نَزَلَتْ فِی الرَّجْعَهًِْ کَذَّبُوا بِهَا أَیْ أَنَّهَا لَا تَکُونُ ثُمَّ قَالَ وَ مِنْهُمْ مَنْ یُؤْمِنُ بِهِ وَ مِنْهُمْ مَنْ لا یُؤْمِنُ بِهِ وَ رَبُّکَ أَعْلَمُ بِالْمُفْسِدِینَ.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- بَلْ کَذَّبُواْ بِمَا لَمْ یُحِیطُواْ بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ یعنی تأویل آن برای ایشان نیامده است. کَذَلِکَ کَذَّبَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ دربارهی رجعت است که آن را تکذیب کردند و گفتند: «رجعتی در کار نخواهد بود». سپس خداوند فرمود: بعضی از آنها، به آن ایمان میآورند؛ و بعضی ایمان نمیآورند؛ و پروردگارت مفسدان را بهتر میشناسد. (یونس/۴۰)