آیه وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَ لا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحاً إِنَّ اللهَ لا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ [18]
صلی الله علیه و آله) [پسرم]! با بىاعتنايى از مردم روى مگردان، و با تكبّر و غرور بر زمين راه مرو كه خداوند هيچ متكبّر فخر فروشى را دوست ندارد.
علیبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنَّاسِ أَیْ لَا تَذِلَ لِلنَّاسِ طَمَعاً فِیمَا عِنْدَهُمْ وَ لا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحاً أَیْ فَرَحا.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- از روی تکبّر روی از مردم برنگردان و از کسی که با تو سخن میگوید از روی تحقیر رو برنگردان وَ لَا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحًا یعنی فرحاً؛ یعنی با شادمانی.
الباقر (علیه السلام)- فِی رِوَایَهًِْ أَبِیالْجَارُود عن أبیجعفر (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ وَ لا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحاً یَقُولُ بِالْعَظَمَهًْ.
امام باقر (علیه السلام)- در روایت ابوالجارود آمده است: امام باقر (علیه السلام) در مفهوم آیه: وَ لَا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحًا فرمود: «مرحاً به معنای با عظمت است».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِیَّاکَ وَ إِسْبَالَ الْإِزَارِ فَإِنَّهُ مِنَ الْمُخَایَلَهًِْ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی إِنَّ اللهَ لا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- و بپرهیز از دامنکشی که از بزرگیخواهی است و خدا تبارکوتعالی فرمود: إِنَّ اللهَ لا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتالٍ فَخُور.
الباقر (علیه السلام)- أَنَّ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) أَوْصَی رَجُلًا مِنْ بَنِی تَمِیمٍ فَقَالَ لَهُ إِیَّاکَ وَ إِسْبَالَ الْإِزَارِ وَ الْقَمِیصِ فَإِنَ ذَلِکَ مِنَ الْمَخِیلَهًِْ وَ اللَّهُ لَا یُحِبُّ الْمَخِیلَهًَْ.
امام باقر (علیه السلام)- پیغمبر (صلی الله علیه و آله) در وصیّت خود به مردی از بنیتمیم فرمود: «بپرهیز از جامهی بلند که پوشیدن جامهی بلند کبر است و خدا خودپسندی را دوست ندارد».
الباقر (علیه السلام)- وَیْلٌ لِمَنْ یَخْتَالُ فِی الْأَرْضِ مُعَارِضَ جَبَّارِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ.
امام باقر (علیه السلام)- وای بر کسی که در زمین و در برابر خداوند که جبّار آسمانها و زمین است، تکبّر کند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ مَشَی عَلَی الْأَرْضِ اخْتِیَالًا لَعَنَتْهُ الْارْضُ وَ مَنْ تَحْتَهَا وَ مَنْ فَوْقَهَا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس از روی تکبّر بر روی زمین راه برود، زمین و آنچه زیر و روی زمین است، او را لعن خواهند کرد.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فی أمالی الصدوق (رحمة الله علیه): فی مناهی النبی (صلی الله علیه و آله) و نَهَی أَنْ یَخْتَالَ الرَّجُلُ فِی مَشْیِهِ وَ قَالَ مَنْ لَبِسَ ثَوْباً فَاخْتَالَ فِیهِ خَسَفَ اللَّهُ بِهِ مِنْ شَفِیرِ جَهَنَّمَ فَکَانَ قَرِینَ قَارُونَ لِأَنَّهُ أَوَّلُ مَنِ اخْتَالَ فَخَسَفَ اللَّهُ بِهِ وَ بِدارِهِ الْأَرْضَ وَ مَنِ اخْتَالَ فَقَدْ نَازَعَ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ فِی جَبَرُوتِه.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- در مناهی پیغمبر (صلی الله علیه و آله) است: که پیامبر (صلی الله علیه و آله) از آنکه مرد در راه رفتن به خود ببالد و با تبختر گام بردارد، نهی نمود و فرمود: «هرکس لباسی بپوشد و در آن لباس به خود ببالد، خداوند او را به کنار دوزخ فرو برد و آنگاه همدم قارون گردد، چراکه قارون اوّلین کسی بود که تکبر کرد و فخر فروخت که خدای متعال او و سرایش را به زمین فرو برد، پس هرکس تکبّر کند به تحقیق با خداوند در کبریائیاش ستیز نموده است».
الصّادق (علیه السلام)- عن طَلْحَهًَْبْنِزَیْدٍ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی هَذِهِ الْآیَهًِْ وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنَّاسِ قَالَ لِیَکُنِ النَّاسُ عِنْدَکَ فِی الْعِلْمِ سَوَاءً.
امام صادق (علیه السلام)- طلحهًْبنزید، از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است که دربارهی آیه: وَ لَا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنَّاسِ فرمود: «مقصود این است که باید مردمان در علم [و یاد دادن آن] نزد تو برابر باشند [و چنان نباشد که به کسی بیاموزی و از کسی دریغ داری]».
الصّادق (علیه السلام)- وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنَّاسِ أَیْ وَ لَا تَمَلَّ وَجْهَکَ مِنَ النَّاسَ بِکُلٍّ وَ لَا تُعْرِضْ عَمَّنْ یُکَلِّمُکَ اسْتِخْفَافاً بِه.
امام صادق (علیه السلام)- وَ لَا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنَّاسِ؛ یعنی هیچگاه رویت را از مردم برنگردان و بالأخص از کسی که در حال حرف زدن با توست، به قصد حقیرکردن او روی برنگردان.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی مَا فَرَضَ الْإِیمَانَ عَلَی جَارِحَهًٍْ وَاحِدَهًٍْ وَ مَا مِنْ جَارِحَهًٍْ مِنْ جَوَارِحِ الْإِنْسَانِ إِلَّا وَ قَدْ وُکِلَتْ بِغَیْرِ مَا وُکِلَتْ بِهِ الْأُخْرَی وَ مِنْهَا رِجْلَاهُ اللَّتَانِ یَسْعَی بِهِمَا وَ أَمَّا مَا فَرَضَهُ اللَّهُ تَعَالَی عَلَی الرِّجْلَیْنِ فَالسَّعْیُ بِهِمَا فِیمَا یُرْضِیهِ وَ اجْتِنَابُ السَّعْیِ فِیمَا یُسْخِطُهُ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ سُبْحَانَهُ فَاسْعَوْا إِلی ذِکْرِ اللهِ وَ ذَرُوا الْبَیْعَ وَ قَوْلُهُ سُبْحَانَهُ وَ لا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحاً.
امام علی (علیه السلام)- خداوند متعال برای هریک از اعضاء و جوارح انسانی وظیفهای را معیّن کرده است که این وظیفه به عضوی دیگر ارتباط ندارد ... و بعد از آن پا هست که با آن حرکت میکند ... امّا واجبات پاها و آن عبارت است از گامنهادن در راهی که خداوند رضایت دارد، و دوریکردن از هر جایی که رفتن به آنجا خداوند را به خشم میآورد و خداوند در اینباره میفرماید: بهسوی ذکر خدا بشتابید و خرید و فروش را رها کنید. (جمعه/۹). و در جای دیگر فرمود: وَ لا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحاً.
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ فَرَضَ الْإِیمَانَ عَلَی جَوَارِحِ ابْنِ آدَمَ (علیه السلام) وَ قَسَمَهُ عَلَیْهَا وَ فَرَّقَهُ فِیهَا فَرَضَ عَلَی الرِّجْلَیْنِ أَنْ لَا یَمْشِیَ بِهِمَا إِلَی شَیْءٍ مِنْ مَعَاصِی اللَّهِ وَ فَرَضَ عَلَیْهِمَا الْمَشْیَ إِلَی مَا یَرْضَی اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فَقَالَ وَ لا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحاً إِنَّکَ لَنْ تَخْرِقَ الْأَرْضَ وَ لَنْ تَبْلُغَ الْجِبالَ طُولًا.
امام صادق (علیه السلام)- خداوند ایمان را به تکتک اعضای بدن فرزند آدم واجب کرده و ایمان را بین آنها تقسیم کرده است. بر پاها واجب کرده که بهسمت معصیت خدا گام برندارد بلکه به سمت آنچه رضای خداوند در آن است قدم بگذارد و فرموده است: و روی زمین، با تکبّر راه مرو! تو نمیتوانی زمین را بشکافی، و طول قامتت هرگز به کوهها نمیرسد!. (اسراء/۳۷)».