آیه يا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ وَ اخْشَوْا يَوْماً لا يَجْزي والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَ لا مَوْلُودٌ هُوَ جازٍ عَنْ والِدِهِ شَيْئاً إِنَّ وَعْدَ اللهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللهِ الْغَرُورُ [33]
صلی الله علیه و آله) اى مردم! تقواى الهى پيشه كنيد و بترسيد از روزى كه نه پدرى مجازات فرزندش را پذيرا مى‌شود، و نه فرزندى چيزى از مجازات پدرش را؛ به يقين وعده‌الهى حق است؛ پس مبادا زندگانى دنيا شما را بفريبد، و مبادا [شيطان] فريبكار شما را نسبت به [كَرَم] خدا بفريبد [و مغرور سازد]!
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا ابْنَ مَسْعُودٍ إِیَّاکَ أَنْ تَدَعَ طَاعَهًًْ وَ تَقْصِدَ مَعْصِیَهًًْ شَفَقَهًًْ عَلَی أَهْلِکَ لِأَنَّ اللَّه تَعَالَی یَقُولُ یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ وَ اخْشَوْا یَوْماً لا یَجْزِی والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَ لا مَوْلُودٌ هُوَ جازٍ عَنْ والِدِهِ شَیْئاً إِنَّ وَعْدَ اللهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا وَ لا یَغُرَّنَّکُمْ بِاللهِ الْغَرُورُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ای پسر مسعود! بپرهیز که به خاطر اهل خود (خانواده و بستگان خود) اطاعت خدا را رها کنی و به معصیتش روی آوری که خدای تعالی می‌فرماید: یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ وَ اخْشَوْا یَوْماً لا یَجْزِی والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَ لا مَوْلُودٌ هُوَ جازٍ عَنْ والِدِهِ شَیْئاً إِنَّ وَعْدَ اللهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّکُمُ الحَیاةُ الدُّنْیا وَ لا یَغُرَّنَّکُمْ بِاللهِ الْغَرُور.
الصّادق (علیه السلام)- کَانَ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ (علیه السلام) یَقُولُ لِأَصْحَابِهِ یَا بَنِی آدَمَ (علیه السلام) اهْرُبُوا مِنَ الدُّنْیَا إِلَی اللَّهِ وَ أَخْرِجُوا قُلُوبَکُمْ عَنْهَا فَإِنَّکُمْ لَا تَصْلُحُونَ لَهَا وَ لَا تَصْلُحُ لَکُمْ وَ لَا تَبْقَوْنَ فِیهَا وَ لَا تَبْقَی لَکُمْ هِیَ الْخَدَّاعَهًُْ الْفَجَّاعَهًُْ الْمَغْرُورُ مَنِ اغْتَرَّ بِهَا الْمَغْبُونُ مَنِ اطْمَأَنَّ إِلَیْهَا الْهَالِکُ مَنْ أَحَبَّهَا وَ أَرَادَهَا فَتُوبُوا إِلَی بَارِئِکُمْ وَ اتَّقُوا رَبَّکُمْ وَ اخْشَوْا یَوْماً لا یَجْزِی والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَ لا مَوْلُودٌ هُوَ جازٍ عَنْ والِدِهِ شَیْئاً أَیْنَ آبَاؤُکُمْ أَیْنَ أُمَّهَاتُکُمْ أَیْنَ إِخْوَتُکُمْ أَیْنَ أَخَوَاتُکُمْ أَیْنَ أَوْلَادُکُمْ دُعُوا فَأَجَابُوا وَ اسْتُودِعُوا الثَّرَی وَ جَاوَرُوا الْمَوْتَی وَ صَارُوا فِی الْهَلْکَی خَرَجُوا عَنِ الدُّنْیَا وَ فَارَقُوا الْأَحِبَّهًَْ وَ احْتَاجُوا إِلَی مَا قَدَّمُوا وَ اسْتَغْنَوْا عَمَّا خَلَّفُوا فَکَمْ تُوعَظُونَ وَ کَمْ تُزْجَرُون.
امام صادق (علیه السلام)- عیسی‌بن‌مریم (علیه السلام) به یاران خود می‌گفت: «ای آدمی‌زادگان! از دنیا به‌سوی خدا بگریزید و دل‌های خویش را از آن بیرون برید که شما شایسته دنیا نیستید و دنیا شایسته‌ی شما نیست. نه شما برای آن باقی می‌مانید و نه آن برای شما باقی می‌ماند. دنیا، مکّار درد انگیز است. فریفته کسی است که به آن فریفته شده باشد و گول‌خورده کسی است که به آن اطمینان کند و تباه‌شونده کسی است که آن را اراده کند و دوست بدارد. بنابراین به‌سوی خداوند که پدید آورنده‌ی شماست پس توبه کنید و به سوی خالق بازگردید؛ تقوای الهی پیشه کنید و بترسید از روزی که نه پدری مجازات فرزندش را پذیرا می‌شود، و نه فرزندی چیزی از مجازات پدرش را؛ پدرانتان، مادرانتان، برادران و خواهران و فرزندان شما کجا هستند؟ فرا خوانده شدند و پاسخ گفتند و در دل خاک آرمیدند و همسایه‌ی مردگان و در شمار نابودشدگان شدند و از دنیا بیرون رفتند و از دوستان جدا شدند و به آنچه که پیش فرستاده‌اند، نیازمند شدند و از آنچه که در دنیا باقی گذاردند، بی‌نیاز گردیدند. چه مقدار به شما پند و بیم داده می‌شود».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَمَّا التَّرْهِیبُ فِی کِتَابِ اللَّهِ فَقَوْلُهُ سُبْحَانَهُ یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَیْءٌ عَظِیمٌ إِلَی قَوْلِهِ وَ لکِنَّ عَذابَ اللهِ شَدِیدٌ وَ قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ وَ اتَّقُوا یَوْماً تُرْجَعُونَ فِیهِ إِلَی اللهِ ثُمَّ تُوَفَّی کُلُّ نَفْسٍ ما کَسَبَتْ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ وَ قَوْلِهِ تَعَالَی یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ وَ اخْشَوْا یَوْماً لا یَجْزِی والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَ لا مَوْلُودٌ هُوَ جازٍ عَنْ والِدِهِ شَیْئاً إِلَی آخِرِ الْآیَهًِْ.
امام علی (علیه السلام)- امّا ترهیب در قرآن این‌چنین آمده است: ای مردم! از [عذاب] پروردگارتان بترسید، که زلزله‌ی رستاخیز امر عظیمی است! و درحالی‌که مست نیستند ولی عذاب خدا شدید است!. (حج/۲-۱). و از روزی بپرهیزید [و بترسید] که در آن روز، شما را به‌سوی خدا بازمی‌گردانند سپس به هرکس، آنچه انجام داده، به طور کامل باز پس داده می‌شود، و به آن‌ها ستم نخواهد شد. [چون هرچه می‌بینند، نتایج اعمال خودشان است]. (بقره/۲۸۱). و یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ وَ اخْشَوْا یَوْماً لا یَجْزی والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَ لا مَوْلُودٌ هُوَ جازٍ عَنْ والِدِهِ شَیْئاً إِنَّ وَعْدَ اللهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا وَ لا یَغُرَّنَّکُمْ بِاللهِ الْغَرُورُ.
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ وَ اخْشَوْا یَوْماً لا یَجْزِی والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ إلَی قَوْلِهِ إِنَّ وَعْدَ اللهِ حَقٌّ قَالَ ذَلِکَ الْقِیَامَهًُْ وَ قَولُهُ یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ وَ اخْشَوْا یَوْماً لا یَجْزِی والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ إلَی قَوْلِهِ إِنَّ وَعْدَ اللهِ حَقٌّ قَالَ ذَلِکَ الْقِیَامَهًُْ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- و یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ وَ اخْشَوْا یَوْماً لا یَجْزی والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَ لا مَوْلُودٌ هُوَ جازٍ عَنْ والِدِهِ شَیْئاً إِنَّ وَعْدَ اللهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا وَ لا یَغُرَّنَّکُمْ بِاللهِ الْغَرُورُ مربوط به روز قیامت است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ فَأَیُ النَّاسِ أَثْبَتُ رَأْیاً قَالَ مَنْ لَمْ تَغُرَّهُ النَّاسُ مِنْ نَفْسِهِ وَ لَمْ تَغُرَّهُ الدُّنْیَا بِتَشَوُّفِهَا.
امام علی (علیه السلام)- [پیرمردی از اهالی دمشق از امیرالمؤمنین (علیه السلام)] پرسید: «کدام‌یک از مردم پایدارتر است»؟ فرمود: «شخصی که مردم او را با چاپلوسی و تعریف‌های نابجا، نسبت به خود مغرور نسازد و در برابر آرایش دنیا، خود را نبازد».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- و خطب قَوْلُهُ (علیه السلام) لِرَجُلٍ سَمِعَهُ یَذُمُّ الدُّنْیَا مِنْ غَیْرِ مَعْرِفَهًٍْ لِمَا یَجِبُ أَنْ یَقُولَ فِی مَعْنَاهَا الدُّنْیَا دَارُ صِدْقٍ لِمَنْ صَدَّقَهَا وَ دَارُ عَافِیَهًٍْ لِمَنْ فَهِمَ عَنْهَا وَ دَارُ غِنًی لِمَنْ تَزَوَّدَ مِنْهَا مَسْجِدُ أَنْبِیَاءِ اللَّهِ (علیهم السلام) وَ مَهْبِطُ وَحْیِهِ وَ مُصَلَّی مَلَائِکَتِهِ (علیهم السلام) وَ مَتْجَرُ أَوْلِیَائِهِ اکْتَسَبُوا فِیهَا الرَّحْمَهًَْ وَ رَبِحُوا فِیهَا الْجَنَّهًَْ فَمَنْ ذَا یَذُمُّهَا وَ قَدْ آذَنَتْ بَیْنَهَا وَ نَادَتْ بِفِرَاقِهَا وَ نَعَتْ نَفْسَهَا فَشَوَّقَتْ بِسُرُورِهَا إِلَی السُّرُورِ وَ حَذَّرَتْ بِبَلَائِهَا إِلَی الْبَلَاءِ تَخْوِیفاً وَ تَحْذِیراً وَ تَرْغِیباً وَ تَرْهِیباً فَیَا أَیُّهَا الذَّامُّ لِلدُّنْیَا وَ الْمُغْتَرُّ بِتَغْرِیرِهَا مَتَی غَرَّتْکَ أَ بِمَصَارِعِ آبَائِکَ مِنَ الْبِلَی أَمْ بِمَضَاجِعِ أُمَّهَاتِکَ تَحْتَ الثَّرَی کَمْ عَلَّلْتَ بِکَفَّیْکَ وَ مَرَّضْتَ بِیَدَیْکَ تَبْتَغِی لَهُمُ الشِّفَاءَ وَ تَسْتَوْصِفُ لَهُمُ الْأَطِبَّاءَ وَ تَلْتَمِسُ لَهُمُ الدَّوَاءَ لَمْ تَنْفَعْهُمْ بِطَلِبَتِکَ وَ لَمْ تَشْفَعْهُمْ بِشَفَاعَتِکَ قَدْ مَثَّلَتْ لَکَ الدُّنْیَا بِهِمْ مَصْرَعَکَ وَ مَضْجَعَکَ حَیْثُ لَا یَنْفَعُکَ بُکَاؤُکَ وَ لَا تُغْنِی عَنْکَ أَحِبَّاؤُکَ.
امام علی (علیه السلام)- مردی دنیا را از روی بی‌اطّلاعی نکوهش می‌کرد. فرمود: «دنیا برای کسی که آن را به راستی بشناسد، خانه راستی است؛ برای کسی که معرفت به حال آن داشته باشد، خانه عافیت است؛ برای کسی که می‌خواهد از آن توشه برگیرد، خانه بی‌نیازی است. دنیا مسجد پیامبران؛ محلّ وحی الهی؛ عبادتگاه فرشتگان و تجارتخانه‌ی دوستان خداست. تا در دنیایید در صدد تحصیل رحمت خدا باشید و بار بهشت را بربندید. بنابراین چه کسی می‌تواند دنیا را نکوهش کند، با آنکه دنیا او را به جدایی از خود خوانده، از فنای خود خبر داده، مردم را به سرور خود، تشویق به سرور اخروی کرده، از امتحانات خود مردم را و از پیش‌آمدهای اخروی بیم داده، و آنان را از عذاب قیامت ترسانیده و به رحمت خدا ترغیب کرده است. پس ای کسی که دنیا را نکوهش می‌کنی و بدان مغروری! از چه زمان دنیا تو را به خود مغرور ساخته؟ آیا از هلاک پدرانت مغرور شده‌ای یا از وقتی که مادرانت در دل خاک جای گرفته‌اند؟ چقدر به پرستاری و بیمارداری آنان پرداختی، آرزومند شفای آنان بودی، بیماریشان را به طبیبان ماهر گفتی و از آن‌ها معالجه و دوا خواستی، با آنکه به حالشان سودی نداشت و شفاعت تو اثر نکرد؟ دنیا پیش‌آمد آنان را برای تو مجسّم کرد و نمودار ساخت که گریه‌ات به حال تو سودی ندارد و دوستان به کار تو نمی‌آیند.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: مَثَلُ الدُّنْیَا کَمَثَلِ مَاءِ الْبَحْرِ کُلَّمَا شَرِبَ مِنْهُ الْعَطْشَانُ ازْدَادَ عَطَشاً.
امام صادق (علیه السلام)- مثل دنیا مانند آب دریا می‌باشد، فرد تشنه هرچه از آن بخورد بر تشنگی او افزوده می‌شود.
السّجّاد (علیه السلام)- عَنِ الزُّهْرِیِّ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمِ بْنِ عُبَیْدِ اللَّهِ قَالَ: سُئِلَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) أَیُّ الْأَعْمَالِ أَفْضَلُ عِنْدَ اللَّهِ قَالَ مَا مِنْ عَمَلٍ بَعْدَ مَعْرِفَهًِْ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ مَعْرِفَهًِْ رَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) أَفْضَلَ مِنْ بُغْضِ الدُّنْیَا فَإِنَّ لِذَلِکَ لَشُعَباً کَثِیرَهًًْ وَ لِلْمَعَاصِی شُعَبٌ فَأَوَّلُ مَا عُصِیَ اللَّهُ بِهِ الْکِبْرُ مَعْصِیَهًُْ إِبْلِیسَ حِینَ أَبی وَ اسْتَکْبَرَ وَ کانَ مِنَ الْکافِرِینَ ثُمَّ الْحِرْصُ وَ هِیَ مَعْصِیَهًُْ آدَمَ (علیه السلام) وَ حَوَّاءَ (سلام الله علیها) حِینَ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ لَهُمَا فَکُلا مِنْ حَیْثُ شِئْتُما وَ لا تَقْرَبا هذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَکُونا مِنَ الظَّالِمِینَ فَأَخَذَا مَا لَا حَاجَهًَْ بِهِمَا إِلَیْهِ فَدَخَلَ ذَلِکَ عَلَی ذُرِّیَّتِهِمَا إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ وَ ذَلِکَ أَنَّ أَکْثَرَ مَا یَطْلُبُ ابْنُ آدَمَ (علیه السلام) مَا لَا حَاجَهًَْ بِهِ إِلَیْهِ ثُمَّ الْحَسَدُ وَ هِیَ مَعْصِیَهًُْ ابْنِ آدَمَ (علیه السلام) حَیْثُ حَسَدَ أَخَاهُ فَقَتَلَهُ فَتَشَعَّبَ مِنْ ذَلِکَ حُبُّ النِّسَاءِ وَ حُبُّ الدُّنْیَا وَ حُبُّ الرِّئَاسَهًِْ وَ حُبُّ الرَّاحَهًِْ وَ حُبُّ الْکَلَامِ وَ حُبُّ الْعُلُوِّ وَ الثَّرْوَهًِْ فَصِرْنَ سَبْعَ خِصَالٍ فَاجْتَمَعْنَ کُلُّهُنَّ فِی حُبِّ الدُّنْیَا فَقَالَتِ الْأَنْبِیَاءُ (علیهم السلام) وَ الْعُلَمَاءُ بَعْدَ مَعْرِفَهًِْ ذَلِکَ حُبُّ الدُّنْیَا رَأْسُ کُلِّ خَطِیئَهًٍْ وَ الدُّنْیَا دُنْیَاءَانِ دُنْیَا بَلَاغٌ وَ دُنْیَا مَلْعُونَهًٌْ.
امام سجّاد (علیه السلام)- زهری محمّدبن‌مسلم بن عبیدالله گوید: از امام سجّاد (علیه السلام) سؤال شد: «کدام‌یک از کارها نزد خداوند بهتر است». فرمود: «بعد از شناخت خدا و رسول (صلی الله علیه و آله) عملی بهتر از بغض دنیا نمی‌باشد، برای بغض دنیا و همچنین معصیت‌ها شعبه‌های متعدّدی هست. نخستین موردی که خداوند به‌وسیله‌ی آن معصیت شد کبر است، شیطان برای نخستین‌بار تکبّر کرد و خداوند را نافرمانی نمود و خداوند می‌فرماید: و تکبّر ورزید، [و به خاطر نافرمانی و تکبّرش] از کافران شد. (بقره/۳۴) دوّمین معصیت حرص است و آن مربوط به آدم و حوا (علیها السلام) می‌شود هنگامی‌که خداوند به آن‌ها گفت: و از هرجا که خواستید، بخورید! امّا به این درخت نزدیک نشوید، که از ستمکاران خواهید بود!. (اعراف/۱۹). امّا آن‌ها به طرف آن درخت رفتند و از آنجا چیزهایی برداشتند که به آن نیازی نداشتند و حرص در فرزندان آن‌ها تا روز قیامت جریان دارد و ازاین‌رو اولاد آدم دنبال چیزهایی می‌روند که هرگز به آن نیاز پیدا نمی‌کنند. بعد از آن حسد می‌باشد که فرزند آدم (علیه السلام) به خاطر آن برادرش را کشت و از همین خوی‌ها محبّت زن، محبّت دنیا، محبّت ریاست و برتری‌جویی محبّت سخن گفتن و محبّت مقام و مکنت در انسان پدید می‌آید و او را منحرف می‌کند. این خصلت‌ها هفت عدد می‌باشند که حبّ دنیا همه‌ی آن‌ها را فرا می‌گیرد و ازاین‌رو همه‌ی پیامبران و اولیاء خداوند گفتند: «محبّت و گرایش به دنیا در رأس همه‌ی گناهان می‌باشد، دنیا نیز بر دو قسم است؛ دنیایی که آدمی را به سعادت می‌رساند و دنیایی که ملعون می‌باشد».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ قَالَ (علیه السلام) فِی ذَمِّ الدُّنْیَا فِی خُطْبَهًٍْ خَطَبَهَا الْحَمْدُ لِلَّهِ أَحْمَدُهُ وَ أَسْتَعِینُهُ وَ أُومِنُ بِهِ وَ أَتَوَکَّلُ عَلَیْهِ وَ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَنَّ محمدا (صلی الله علیه و آله) عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ أَرْسَلَهُ بِالْحَقِّ وَ دِینِ الْهُدَی لِیُزِیحَ بِهِ عِلَّتَکُمْ وَ لِیُوقِظَ بِهِ غَفْلَتَکُمْ وَ اعْلَمُوا أَنَّکُمْ مَیِّتُونَ وَ مَبْعُوثُونَ مِنْ بَعْدِ الْمَوْتِ وَ مَوْقُوفُونَ عَلَی أَعْمَالِکُمْ وَ مُجْزَوْنَ بِهَا فَلا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا فَإِنَّهَا دَارٌ بِالْبَلَاءِ مَحْفُوفَهًٌْ وَ بِالْعَنَاءِ مَعْرُوفَهًٌْ وَ بِالْغَدْرِ مَوْصُوفَهًٌْ وَ کُلُّ مَا فِیهَا إِلَی زَوَالٍ وَ هِیَ بَیْنَ أَهْلِهَا دُوَلٌ وَ سِجَالٌ لَا تَدُومُ أَحْوَالُهَا.
امام علی (علیه السلام)- ستایش خداوند را سزا می‌باشد او را می‌ستایم و از وی یاری می‌خواهم و به او ایمان می‌آورم و بر او توکّل می‌کنم گواهی می‌دهم که خدایی جز او نمی‌باشد و او تنهاست و شریکی ندارد. گواهی می‌دهم محمّد (صلی الله علیه و آله) بنده و فرستاده‌ی او می‌باشد، خداوند او را برای دین حق برگزید و او را برای هدایت مردم فرستاد تا بیماری‌های شما را معالجه کند، و شما را از خواب غفلت بیدار سازد و به حقیقت توجّه دهد، ای مردم بدانید که شما خواهید مرد، و بعد از مردن برانگیخته خواهید شد، شما درباره‌ی کارهایی که انجام می‌دهید مسئول می‌باشید و به آن اعمال پاداش داده خواهید شد، فَلا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا دنیا خانه‌ای است که پیرامون آن را بلاها و گرفتاری‌ها احاطه کرده‌اند، و سختی‌های آن معروف می‌باشد، دنیا با مکر و حیله و نیرنگ و فریب وصف شده و هرچه در دنیا می‌باشد پایان خواهد یافت؛ دنیا همواره بین اهلش درحال نقل‌وانتقال می‌باشد و دنیاداران آن را به هم پاس می‌دهند و حالات آن یکسان نیست».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ اللَّهَ أَرْسَلَ إِلَیْکُمْ رَسُولًا لِیُزِیحَ بِهِ عِلَّتَکُمْ وَ یُوقِظَ بِهِ غَفْلَتَکُمْ وَ إِنَّ أَخْوَفَ مَا أَخَافُ عَلَیْکُمُ اتِّبَاعُ الْهَوَی وَ طُولُ الْأَمَلِ أَمَّا اتِّبَاعُ الْهَوَی فَیَصُدُّکُمْ عَنِ الْحَقِّ وَ أَمَّا طُولُ الْأَمَلِ فَیُنْسِیکُمُ الْآخِرَهًَْ أَلَا وَ إِنَّ الدُّنْیَا قَدْ تَرَحَّلَتْ مُدْبِرَهًًْ وَ إِنَّ الْآخِرَهًَْ قَدْ أَقْبَلَتْ مُقْبِلَهًًْ وَ لِکُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا بَنُونَ فَکُونُوا مِنْ أَبْنَاءِ الْآخِرَهًِْ وَ لَا تَکُونُوا مِنْ أَبْنَاءِ الدُّنْیَا فَإِنَّ الْیَوْمَ عَمَلٌ وَ لَا حِسَابَ وَ غَداً حِسَابٌ وَ لَا عَمَلَ وَ اعْلَمُوا أَنَّکُمْ مَیِّتُونَ وَ مَبْعُوثُونَ مِنْ بَعْدِ الْمَوْتِ وَ مُحَاسَبُونَ عَلَی أَعْمَالِکُمْ وَ مُجَازُونَ بِهَا فَلا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا وَ لا یَغُرَّنَّکُمْ بِاللهِ الْغَرُورُ فَإِنَّهَا دَارٌ بِالْبَلَاءِ مَحْفُوفَهًٌْ وَ بِالْعَنَاءِ وَ الْغَدْرِ مَوْصُوفَهًٌْ وَ کُلُّ مَا فِیهَا إِلَی زَوَالٍ وَ هِیَ بَیْنَ أَهْلِهَا دُوَلٌ وَ سِجَالٌ لَا تَدُومُ أَحْوَالُهَا وَ لَا یَسْلَمُ مِنْ شَرِّهَا نُزَّالُهَا بَیْنَا أَهْلُهَا مِنْهَا فِی رَخَاءٍ وَ سُرُورٍ إِذَا هُمْ فِی بَلَاءٍ وَ غُرُورٍ الْعَیْشُ فِیهَا مَذْمُومٌ وَ الرَّخَاءُ فِیهَا لَا یَدُومُ.
امام علی (علیه السلام)- ای مردم همانا خدا رسولی را به سوی شما فرستاده تا به‌واسطه‌ی او مرض‌های شما را برطرف کند؛ شما را از خواب غفلت بیدار نماید و آنچه را که من از همه بیشتر بر شما ترسان هستم، دو چیز است؛ پیروی از خواهش نفس و دیگری طول آرزو. امّا پیروی از هوای نفس؛ شما را از حقّ جلوگیری می‌کند و درازی آرزو، آخرت را از یادتان می‌برد. آگاه باشید دنیا بارش را بسته و پشت نموده و روی به رفتن نهاده و آخرت روی به آمدن نهاده است. و برای هریک از دنیا و آخرت فرزندانی است؛ پس شما از فرزندان آخرت باشید و از فرزندان دنیا نباشید، زیرا امروز روز کردار است بدون حساب. و فردا روز حساب است بدون کردار. بدانید که شما خواهید مرد، و پس از مرگ برانگیخته خواهید شد و بر اساس کردارتان از شما حساب خواهند کشید و بر اساس آن کردار، مجازات می‌شوید. فَلا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا وَ لا یَغُرَّنَّکُمْ بِاللهِ الْغَرُورُ زیرا دنیا خانه‌ای پیچیده در بلاست و به رنج و سختی و مکر و خدعه شناخته شده است و هرچه در دنیاست در معرض زوال است و در بین مردم دنیا در گردش و انتقال است و هر روزی به دامن کسی در عشوه و ناز است و در دست کسی در جلوه و راز است. احوال این دنیا دوام ندارد و واردان در آن از شرّش سالم نمی‌مانند؛ درآن‌هنگام که اهل آن در عیش و سرورند، ناگهان در بلا و فریب می‌افتند؛ عیش در این دنیا مذموم و ناپسند و آسایش در آن بی‌دوام و زودگذر است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ الدُّنْیَا لَیْسَتْ لَکُمْ بِدَارٍ وَ لَا قَرَارٍ إِنَّمَا أَنْتُمْ فِیهَا کَرَکْبٍ عَرَّسُوا فَأَنَاخُوا ثُمَّ اسْتَقَلُّوا فَغَدَوْا وَ رَاحُوا دَخَلُوا خِفَافاً وَ رَاحُوا خِفَافاً لَمْ یَجِدُوا عَنْ مُضِیٍّ نُزُوعاً وَ لَا إِلَی مَا تَرَکُوا رُجُوعاً جُدَّ بِهِمْ فَجَدُّوا وَ رَکَنُوا إِلَی الدُّنْیَا فَمَا اسْتَعَدُّوا حَتَّی إِذَا أُخِذَ بِکَظَمِهِمْ وَ خَلَصُوا إِلَی دَارِ قَوْمٍ جَفَّتْ أَقْلَامُهُمْ لَمْ یَبْقَ مِنْ أَکْثَرِهِمْ خَبَرٌ وَ لَا أَثَرٌ قَلَّ فِی الدُّنْیَا لَبْثُهُمْ وَ عزّ و جللَ إِلَی الْآخِرَهًِْ بَعْثُهُمْ فَأَصْبَحْتُمْ حُلُولًا فِی دِیَارِهِمْ ظَاعِنِینَ عَلَی آثَارِهِمْ وَ الْمَطَایَا بِکُمْ تَسِیرُ سَیْراً مَا فِیهِ أَیْنٌ وَ لَا تَفْتِیرٌ نَهَارُکُمْ بِأَنْفُسِکُمْ دَءُوبٌ وَ لَیْلُکُمْ بِأَرْوَاحِکُمْ ذَهُوبٌ فَأَصْبَحْتُمْ تَحْکُونَ مِنْ حَالِهِمْ حَالًا وَ تَحْتَذُونَ مِنْ مَسْلَکِهِمْ مِثَالًا فَلا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیاهًُْ الدُّنْیا فَإِنَّمَا أَنْتُمْ فِیهَا سَفْرٌ حُلُولٌ الْمَوْت.
امام علی (علیه السلام)- ای مردم! این جهان، خانه و پایگاه شما نیست، و همانا شما در این دنیا همانند کاروانی هستید که برای استراحت بار می‌اندازند و شتران را می‌خوابانند، سپس برخاسته و کوچ می‌کنند؛ سبکبار به دنیا وارد می‌شوند و سبکبار می‌روند؛ نه از رفتن چاره‌ای دارند و نه از آنچه به جای گذارده‌اند راه بازگشتی دارند؛ آنان را به شتاب واداشتند و آنان نیز شتافتند. آن‌ها به دنیا دل بستند و آماده نشدند تا آن هنگام که گلوگاهشان را گرفتند و به خانه مردمی رسیدند که خانه‌هایشان نابود شده و از بیشتر آنان نه خبری به جای مانده و نه اثری. آن‌ها در دنیا اندکی درنگ کردند و به سوی آخرت شتافتند. سپس شما به خانه‌های آن‌ها درآمدید و بر آثار ایشان گام نهادید. مرکب‌ها شما را در راهی که نه خستگی دارد و نه سستی، به خوبی می‌رانند. روزِ شما بدن‌هایتان را با رنج و تعب به پیش راند و شبتان جان‌هایتان را با خود برد. شما نمایاننده و حکایت‌کننده‌ی حال آن‌ها شده‌اید و در راهی که پیش گرفته‌اید، نمونه‌ی آنهایید. مبادا زندگی این جهان شما را بفریبد! که همانا شما در این جهان مسافرانی تازه واردید و مرگ بر شما نیز وارد خواهد شد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ اعْلَمُوا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّکُمْ سَیَّارَهًٌْ قَدْ حَدَا بِکُمُ الْهَادِی وَ حَدَا لِخَرَابِ الدُّنْیَا حَادِی وَ نَادَاکُمْ لِلْمَوْتِ مُنَادِی فَلا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا وَ لا یَغُرَّنَّکُمْ بِاللهِ الْغَرُورُ أَلَا وَ إِنَّ الدُّنْیَا دَارٌ غَرَّارَهًٌْ خَدَّاعَهًٌْ تَنْکِحُ فِی کُلِّ یَوْمٍ بَعْلًا وَ تَقْتُلُ فِی کُلِّ لَیْلَهًٍْ أَهْلًا وَ تُفَرِّقُ فِی کُلِّ سَاعَهًٍْ شَمْلا.
امام علی (علیه السلام)- بدانید ای مردم! که شما روندگانی هستید که راهنما شما را صدا می‌کند و فریادکننده‌ای شما را برای ویرانی دنیا فریاد می‌زند! و صدا زننده‌ای شما را برای مرگ صدا می‌زند؛ فَلا تَغُرَّنَّکُمُ الحَیاةُ الدُّنْیا وَ لا یَغُرَّنَّکُمْ بِاللهِ الْغَرُورُ به خدا آگاه باش که دنیا سرایی فریب‌دهنده و مکّار است که در هر روزی شوهری می‌گیرد و هر شبی اهل خود را می‌کشد و در هر ساعتی جمعیّتی را جدا می‌کند.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- إِنَّ الدُّنْیَا لَیْسَتْ بِدَارِ قَرَارٍ وَ لَا مَحَلِّ إِقَامَهًٍْ إِنَّمَا أَنْتُمْ فِیهَا کَرَکْبٍ عَرَّسُوا وَ ارْتَاحُوا ثُمَّ اسْتَقَلُّوا فَغَدَوْا وَ رَاحُوا دَخَلُوهَا خِفَافاً وَ ارْتَحَلُوا عَنْهَا ثِقَالًا فَلَمْ یَجِدُوا عَنْهَا نُزُوعاً وَ لَا إِلَی مَا تَرَکُوا بِهَا رُجُوعاً جُدَّ بِهِمْ فَجَدُّوا وَ رَکَنُوا إِلَی الدُّنْیَا فَمَا اسْتَعَدُّوا حَتَّی أَخَذَ بِکَظَمِهِمْ وَ رَحَلُوا إِلَی دَارِ قَوْمٍ لَمْ یَبْقَ مِنْ أَکْثَرِهِمْ خَبَرٌ وَ لَا أَثَرٌ قَلَّ فِی الدُّنْیَا لَبْثُهُمْ وَ أَعَجِّلَ بِهِمْ إِلَی الْآخِرَهًِْ بَعْثُهُمْ وَ أَصْبَحْتُمْ حُلُولًا فِی دِیَارِهِمْ وَ ظَاعِنِینَ عَلَی آثَارِهِمْ وَ الْمَنَایَا بِکُمْ تَسِیرُ سَیْراً مَا فِیهِ أَیْنٌ وَ لَا بُطُوءٌ نَهَارُکُمْ بِأَنْفُسِکُمْ دَءُوبٌ وَ لَیْلُکُمْ بِأَرْوَاحِکُمْ ذَهُوبٌ وَ أَنْتُمْ تَقْتَفُونَ مِنْ أَحْوَالِهِمْ حَالًا وَ تَحْتَذُونَ مِنْ أَفْعَالِهِمْ مِثَالًا فَلا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیاهًُْ الدُّنْیا فَإِنَّمَا أَنْتُمْ فِیهَا سَفْرٌ حُلُولٌ وَ الْمَوْتُ بِکُمْ نُزُولٌ فَتَنْتَضِلُ فِیکُمْ مَنَایَاهُ وَ تَمْضِی بِکُمْ مَطَایَاهُ إِلَی دَارِ الثَّوَابِ وَ الْعِقَابِ وَ الْجَزَاءِ وَ الْحِسَابِ فَرَحِمَ اللَّهُ مَنْ رَاقَبَ رَبَّهُ وَ خَافَ ذَنْبَهُ وَ جَانَبَ هَوَاهُ وَ عَمِلَ لآِخِرَتِهِ وَ أَعْرَضَ عَنْ زَهْرَهًِْ الْحَیَاهًِْ الدُّنْیَا.
امام علی (علیه السلام)- دنیا قرارگاه دین است و نه محلّ اقامت شما؛ در دنیا مانند کاروانی هستید که برای استراحت پیاده شده و تجدید نیرو کرده بر سر نشاط آمده کوچ می‌کند سبک وارد شده سنگین خارج می‌شود؛ چاره‌ای از جداشدن ندارند و بازگشتی به‌سوی آنچه نهاده‌اند کوشش کردند و دل به دنیا بستند؛ آماده نشدند، تا بالأخره نفس آن‌ها را گرفتند و رهسپار خانه‌ای شدند که از بیشتر ساکنان آن خانه‌ها خبر و اثری نیست. در دنیا درنگ آن‌ها کم بود. و به‌زودی به‌سوی آخرت رفتند شما جایگزین آن‌ها شدید و به‌دنبال آن‌ها کوچ می‌کنید، مرگ در حرکت به‌سوی شما است که وقت آن معیّن نشده و کندی ندارد. روزتان با مشقّت و شبتان جان‌کندن است؛ شما نیز تا اندازه‌ای پیرو آنهایید و قدم جای قدم آن‌ها می‌گذارید. مبادا فریب زندگی دنیا را بخورید شما در دنیا مسافر درحال حرکت هستید و مرگ سایه بر سرتان افکنده که هدف‌های خود را از شما می‌گیرد و بر مرکب خویش سوارتان می‌کند و به جانب خانه ثواب یا عقاب و پاداش و حساب می‌برد. خداوند رحمت کند مردی را که مراقب پروردگار خویش است و از گناه خود می‌ترسد و مخالف هوای نفس است و برای آخرت عمل می‌کند و از زیبایی دنیا چشم پوشیده است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- ذِکْرُنَا أَهْلَ الْبَیْتِ شِفَاءٌ مِنَ الْعِلَلِ وَ الْأَسْقَامِ وَ وَسْوَاسِ الرَّیْبِ وَ جِهَتُنَا رِضَا الرَّبِ عَزَّوَجَلَّ وَ الْآخِذُ بِأَمْرِنَا مَعَنَا غَداً فِی حَظِیرَهًِْ الْقُدْسِ وَ الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا کَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ مَنْ شَهِدَنَا فِی حَرْبِنَا أَوْ سَمِعَ وَاعِیَتَنَا فَلَمْ یَنْصُرْنَا أَکَبَّهُ اللَّهُ عَلَی مَنْخِرَیْهِ فِی النَّارِ نَحْنُ بَابُ الْغَوْثِ إِذَا بَغَوْا وَ ضَاقَتِ الْمَذَاهِبُ نَحْنُ بَابُ حِطَّهًٍْ وَ هُوَ بَابُ السَّلَامِ مَنْ دَخَلَهُ نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهُ هَوَی بِنَا یَفْتَحُ اللَّهُ وَ بِنَا یَخْتِمُ اللَّهُ وَ بِنَا یَمْحُو مَا یَشَاءُ وَ بِنَا یَثْبُتُ وَ بِنَا یَدْفَعُ اللَّهُ الزَّمَانَ الْکَلِبَ وَ بِنَا یُنَزِّلُ الْغَیْثَ فَ لا یَغُرَّنَّکُمْ بِاللهِ الْغَرُور.
امام علی (علیه السلام)- یاد ما اهل بیت از دردها، بیماری‌ها و وسوسه‌های تردیدآمیز شفاست و آمدن به سوی ما، مایه‌ی خشنودی پروردگار بزرگ است. و آن که دستورات ما را گرفته و عمل کند، فردای قیامت در جایگاه قدس با ما خواهد بود. و آنکه منتظر امر ما باشد، همچون کسی است که در راه خدا به خون غلتیده است. هرکه جنگ ما با دشمنان را ببیند یا ناله دادخواهی ما را بشنود و ما را یاری نکند، خداوند او را به صورت در آتش می‌افکند. آنگاه که مردم بیم داشته باشند و راه‌ها بر آنان تنگ گردد. ما دروازه فریادرسی آنان هستیم و ما باب حطّه (ریزش گناه) هستیم و آن در سلامتی است که هرکس از آن داخل گردد، رهایی یافته و هرکس باز ماند، نابود می‌گردد. خداوند به وسیله ما آغاز می‌نماید و به وسیله ما پایان می‌دهد و به خاطر ما آنچه را که بخواهد محو می‌کند و به جهت ما استوار می‌سازد و به واسطه ما شرّ دوران سخت را برمی‌گرداند و به خاطر ما باران فرو می‌فرستد. پس مبادا [شیطان] فریبکار شما را [به کرم] خدا مغرور سازد!