آیه يَوْمَ تَرَوْنَها تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَ تَضَعُ كُلُّ ذاتِ حَمْلٍ حَمْلَها وَ تَرَى النَّاسَ سُكارى وَ ما هُمْ بِسُكارى وَ لكِنَّ عَذابَ اللهِ شَديدٌ [2]
روزى كه آن را مىبينيد، [آنچنان وحشت سراپاى همه را فرامىگيرد كه] هر مادر شيردهى، از شيرخوارش [به كلّى] غافلمىشود و هر باردارى جنين خود را سقط مىكند و مردم را مست مىبينى، درحالىكه مست نيستند؛ ولى عذاب خدا شديد است!
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- یَا عِبَادَاللَّهِ إِنَّ بَعْدَ الْبَعْثِ مَا هُوَ أَشَدُّ مِنَ الْقَبْرِ یَوْمَ یَشِیبُ فِیهِ الصَّغِیرُ وَ یَسْکَرُ فِیهِ الْکَبِیرُ وَ یَسْقُطُ فِیهِ الْجَنِینُ وَ تَذْهَلُ کُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ یَوْمٌ عَبُوسٌ قَمْطَرِیرٌ یَوْمَ کانَ شَرُّهُ مُسْتَطِیراً.
امام علی ( ای بندگان خدا! همانا در [روزهای] پس از برانگیختهشدن [از قبر] با چیزهایی روبرو هستید که سختتر از [دورانِ] قبر است؛ و آن روزی استکه خردسال در آن پیر شود و بزرگسال، مست و بیهوش گردد و جنین [از شکم مادرش] بیفتد؛ و تَذْهَلُ کُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ، روزیکه عبوس و بسیار هولناک است، و روزی که شرّ و عذابش گسترده است. (انسان/۷).
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- یَوْمَ تَرَوْنَها تَذْهَلُ کُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ؛ أَیْ تَبْقَی وَ تَتَحَیَّرُ وَ تَتَغَافَلُ وَ تَضَعُ کُلُّ ذاتِ حَمْلٍ حَمْلَها قَالَ امْرَأَهًٌْ تَمُوتُ حَامِلَهًًْ تَضَعُ حَمْلَهَا یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ وَ تَرَی النَّاسَ سُکاری قَالَ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْفَزَعِ مُتَحَیِّرِینَ.
علیّبنابراهیم ( یَوْمَ تَرَوْنَها تَذْهَلُ کُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَت؛ یعنی [در آن روز، هر مادر شیردهی] سرگشته و حیران است و [نسبت به کودک شیرخوارهاش] غفلت ورزد؛ وَ تَضَعُ کُلُّ ذاتِ حَمْلٍ حَمْلَها؛ هر زنی [در هنگام زلزلهی قیامت] باردار باشد و بمیرد، در روز قیامت جنین خود را [از ترس] بر زمین مینهد (سقط میکند)؛ وَ تَرَی النَّاسَ سُکاری [یعنی] مردم از شدّت ترس و هراس، سرگشته و حیرانند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فَیَأْمُرُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ نَاراً یُقَالُ لَهَا الْفَلَقُ أَشَدُّ شَیْءٍ فِی جَهَنَّمَ عَذَاباً فَتَخْرُجُ مِنْ مَکَانِهَا سَوْدَاءَ مُظْلِمَهًًْ بِالسَّلَاسِلِ وَ الْأَغْلَالِ فَیَأْمُرُهَا اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَنْ تَنْفُخَ فِی وُجُوهِ الْخَلَائِقِ نَفْخَهًًْ فَتَنْفُخُ فَمِنْ شِدَّهًِْ نَفْخَتِهَا تَنْقَطِعُ السَّمَاءُ وَ تَنْطَمِسُ النُّجُومُ وَ تَجْمُدُ الْبِحَارُ وَ تَزُولُ الْجِبَالُ وَ تُظْلِمُ الْأَبْصَارُ وَ تَضَعُ الْحَوَامِلُ حَمْلَهَا وَ یَشِیبُ الْوِلْدَانُ مِنْ هَوْلِهَا یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ.
پیامبر ( چون روز قیامت فرا رسد و خداوند همهی مخلوقات را برای حسابرسی گرد آورد... به آتشی که نامش «فَلَق» میباشد و سختترین رنج و عذابِ جهنّم را دارد، فرمان دهد [که آشکار شود]؛ آن آتش نیز از جایگاه خویش بهصورت آتشی سیاه و تاریک به همراه غُل و زنجیرهایی بیرون آید. خداوند عزّوجلّ به او فرمان دهد که بهسوی مخلوقات بدمد؛ آتش نیز چنین کند و در اثر شدت و سختی آن دمیدن، آسمان پاره پاره، ستارگان ناپدید، دریاها سفت و سخت، کوهها نابود و دیدهها تار گردند و زنان باردار، سقط جنین کنند و کودکان از ترسش، در روز قیامت سپید موی [و پیر] شوند.