آیه الَّذينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّكاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَ للهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ [41]
همان كسانى كه هرگاه در زمين به آن‌ها قدرت ببخشيم، نماز را برپا مى دارند، و زكات مى دهند و امربه معروف و نهى از منكر مى كنند، و پايان همه‌ی كارها از آنِ خداست!
الکاظم (علیه السلام)- عَنِ الْإِمَامِ مُوسَی‌بْنِ‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ آبَائِهِ فِی قَوْلِهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ؛ قَالَ نَحْنُ هُمْ.
امام کاظم ( امام کاظم (به‌نقل از پدران بزرگوارش (در مورد این سخن خداوند عزّوجلّ [که می‌فرماید:] الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ؛ فرمود: «مقصود از آن‌ها، ما (اهل‌بیت () هستیم».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنِ الزّهراء (سلام الله علیها): هَذِهِ نَزَلَتْ فِینَا أَهْلَ الْبَیْت.
پیامبر ( از حضرت زهرا روایت است کهیامبر (فرمود: آیه‌ی الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ...؛ در مورد ما (اهل‌بیت () نازل شده است.
الکاظم (علیه السلام)- عَنْ عِیسَی‌بْنِ‌دَاوُدَ عَنِ الْإِمَامِ أَبِی‌الْحَسَنِ مُوسَی‌بْنِ‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَال کُنْتُ عِنْدَ أَبِی یَوْماً فِی الْمَسْجِدِ إِذْ أَتَاهُ رَجُلٌ فَوَقَفَ أَمَامَهُ وَ قَالَ یَا ابْنَ رَسُول‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَعْیَتْ عَلَیَّ آیَهًٌْ فِی کِتَابِ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ سَأَلْتُ عَنْهَا جَابِرَ‌بْنَ‌یَزِیدَ فَأَرْشَدَنِی إِلَیْکَ فَقَالَ وَ مَا هِیَ قَالَ قَوْلُهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ الْآیَهًَْ فَقَالَ نَعَمْ فِینَا نَزَلَتْ وَ ذَلِکَ أَنَّ فُلَاناً وَ فُلَاناً وَ طَائِفَهًًْ مَعَهُمْ وَ سَمَّاهُمْ اجْتَمَعُوا إِلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) فَقَالُوا یَا رَسُول‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِلَی مَنْ یَصِیرُ هَذَا الْأَمْرُ بَعْدَکَ فَوَ اللَّهِ لَئِنْ صَارَ إِلَی رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ بَیْتِکَ إِنَّا لَنَخَافُهُمْ عَلَی أَنْفُسِنَا وَ لَوْ صَارَ إِلَی غَیْرِهِمْ لَعَلَّ غَیْرَهُمْ أَقْرَبُ وَ أَرْحَمُ بِنَا مِنْهُمْ فَغَضِبَ رَسُول‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مِنْ ذَلِکَ غَضَباً شَدِیداً ثُمَّ قَالَ أَمَا وَ اللَّهِ لَوْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ مَا أَبْغَضْتُمُوهُمْ لِأَنَّ بُغْضَهُمْ بُغْضِی وَ بُغْضِی هُوَ الْکُفْرُ بِاللَّهِ ثُمَّ نَعَیْتُمْ إِلَیَّ نَفْسِی فَوَ اللَّهِ لَئِنْ مَکَّنَهُمُ اللَّهُ فِی الْأَرْضِ لَیُقِیمُونَ الصَّلَاهًَْ لِوَقْتِهَا وَ لَیُؤْتُونَ الزَّکَاهًَْ لِمَحَلِّهَا وَ لَیَأْمُرُنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَ لَیَنْهُنَّ عَنِ الْمُنْکَرِ إِنَّمَا یُرْغِمُ اللَّهُ أُنُوفَ رِجَالٍ یُبْغِضُونَنِی وَ یُبْغِضُونَ أَهْلَ بَیْتِی وَ ذُرِّیَّتِی فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ إِلَی قَوْلِهِ وَ للهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ فَلَمْ یَقْبَلِ الْقَوْمُ ذَلِکَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ وَ إِنْ یُکَذِّبُوکَ فَقَدْ کَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَ عادٌ وَ ثَمُودُ* وَ قَوْمُ إِبْراهِیمَ وَ قَوْمُ لُوطٍ* وَ أَصْحابُ مَدْیَنَ وَ کُذِّبَ مُوسی فَأَمْلَیْتُ لِلْکافِرِینَ ثُمَّ أَخَذْتُهُمْ فَکَیْفَ کانَ نَکِیرِ.
امام کاظم ( عیسی‌بن‌داود از امام کاظم (نقل کرده که حضرت فرمود: «روزی در مسجد نزد پدرم (امام صادق () بودم که مردی نزد او آمد و در مقابل ایشان ایستاد و عرض‌کرد: «ای فرزند رسول‌خدا (! آیه‌ای در قرآن مرا درمانده کرده است، تفسیر آن را از جابربن یزید پرسیدم، او مرا به محضر شما راهنمایی کرد». پدرم فرمود: «آن آیه کدام است»؟ آن مرد گفت: «آیه‌ی الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ...». پدرم فرمود: «آری! این آیه درباره‌ی ما (اهل‌بیت () نازل شده است و جریانش چنین است: فلانی و فلانی و گروهی که با آن‌دو بودند که پدرم نام آن‌ها را ذکر کرد خدمت پیامبر (آمده و پرسیدند: «خلافت بعد از شما به چه کسی خواهد رسید؟ به خدا سوگند! اگر به یکی از خویشاوندان شما برسد ما از خویشان تو بر جان خویش بیمناکیم؛ و اگر به کسی غیر از آن‌ها برسد، چه‌بسا کسی غیر از آن‌ها نسبت به ما نزدیک‌تر و مهربان‌تر باشد»! رسول‌خدا (از شنیدن این سخن بسیار ناراحت شد و فرمود: «به خدا سوگند! اگر به خدا و فرستاده‌اش ایمان داشتید، هرگز آنان را دشمن نمی‌پنداشتید؛ زیرا که دشمنی با آن‌ها دشمنی با من و دشمنی با من، کفر ورزیدن به خداوند است. شما [با این سخنتان] از مرگم به من خبر دادید! به خدا سوگند! اگر خداوند به آن‌ها در زمین قدرت دهد، نماز را در وقتش به پای خواهند داشت و زکات را در جای خودش به مصرف رسانده و امر به معروف و نهی از منکر خواهند نمود؛ خداوند کسانی‌که با من و اهل‌بیتم دشمنی نمایند را خوار و ذلیل خواهد کرد». در این هنگام خداوند عزّوجلّ این آیه را نازل فرمود: الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لِلهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ؛ با این‌حال، آن‌گروه فرمایش پیامبر (را نپذیرفتند؛ خداوند سبحان نیز این آیات را نازل فرمود: وَ إِنْ یُکَذِّبُوکَ فَقَدْ کَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَ عادٌ وَ ثَمُودُ * وَ قَوْمُ إِبْراهِیمَ وَ قَوْمُ لُوطٍ * وَ أَصْحابُ مَدْیَنَ وَ کُذِّبَ مُوسی فَأَمْلَیْتُ لِلْکافِرِینَ ثُمَّ أَخَذْتُهُمْ فَکَیْفَ کانَ نَکِیرِ.
الباقر (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ؛ فَهَذِهِ لآِلِ مُحَمَّدِ (صلی الله علیه و آله) إِلَی آخِرِ الْأَئِمَّهًِْ (وَ الْمَهْدِیِّ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) وَ أَصْحَابِهِ یَمْلِکُهُمُ اللَّهُ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا وَ یُظْهِرُ بِهِ الدِّینَ وَ یُمِیتُ اللَّهُ بِهِ وَ بِأَصْحَابِهِ الْبِدَعَ وَ الْبَاطِلَ کَمَا أَمَاتَ السُّفَهَاءُ الْحَقَّ حَتَّی لَا یُرَی أَیْنَ الظُّلْمُ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ.
امام باقر ( از امام باقر (نقل‌شده که در مورد آیه‌ی: الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ؛ فرمود: «این آیه اختصاص به آل‌محمّد (تا آخرین امام، و حضرت‌مهدی (و یارانش دارد، همان کسانی‌که خداوند آن‌ها را مالک شرق و غرب زمین خواهد نمود و دین را به‌وسیله‌ی او آشکار کند و بدعت‌ها و ناحقّ را به‌وسیله‌ی او و یارانش از میان بردارد؛ آنچنان‌که بی‌خِردان، حقّ را نابود کرده‌اند؛ و [عدالت آنگونه گسترش یابد که] اثری از ظلم باقی نمی‌ماند؛ و آن‌ها امر به معروف و نهی از منکر می کنند».
الباقر (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌خَلِیفَهًَْ قَالَ: دَخَلْتُ أَنَا وَ أَبُوعُبَیْدَهًَْ الْحَذَّاءُ عَلَی أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) ... قُلْتُ لِأَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) کَیْفَ لَنَا بِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ حَتَّی نَعْرِفَ قَالَ فَقَالَ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَی الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ إِذْ رَأَیْتَ هَذَا الرَّجُلَ مِنَّا فَاتَّبِعْهُ فَإِنَّهُ هُوَ صَاحِبُکَ.
امام باقر ( ابوخلیفه گوید: من و ابوعُبیده‌ی حَذّاء خدمت امام باقر (رسیدیم... من به امام (عرض کردم: «ما چگونه می توانیم امام معصوم را بشناسیم»؟ حضرت فرمود: «از این سخن خداوند تعالی [که فرموده]: الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ؛ هرگاه چنین کسی را از ما اهل‌بیت دیدی، از او پیروی کن که او امام توست».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ اسْمُهُ وَضَعَ إِمَامَتِی فِی قُرْآنِهِ فَقَالَ وَ الَّذِینَ یَبِیتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَ قِیاماً وَ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِینَ إِماماً، وَ قَالَ الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ للهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ.
امام علی ( خداوند [نشانه‌های] امامت مرا در قرآن قرار داده و فرموده است: و آنان که شب را در سجده یا در قیام برای پروردگارشان به صبح می‌آورند. (فرقان/۶۴) و کسانی که می گویند: «پروردگارا! همسران و فرزندانمان را مایه‌ی روشنی چشم ما قرار ده، و ما را پیشوایی برای پرهیزگاران گردان! (فرقان/۷۴) و فرموده است: الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لِلهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ.
الصّادق (علیه السلام)- رَوَی الشَّیْخُ الْمُفِیدُ (رحمة الله علیه) بِإِسْنَادِهِ إِلَی مُحَمَّدِ‌بْنِ‌السَّائِبِ الْکَلْبِیِّ قَال لَمَّا قَدِمَ الصَّادِقُ (علیه السلام) الْعِرَاقَ نَزَلَ الْحِیرَهًَْ فَدَخَلَ عَلَیْهِ أَبُوحَنِیفَهًَْ وَ سَأَلَهُ عَنْ مَسَائِلَ وَ کَانَ مِمَّا سَأَلَهُ أَنْ قَالَ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ مَا الْأَمْرُ بِالْمَعْرُوفِ فَقَالَ (علیه السلام) الْمَعْرُوفُ یَا أَبَاحَنِیفَهًَْ الْمَعْرُوفُ فِی أَهْلِ السَّمَاءِ الْمَعْرُوفُ فِی أَهْلِ الْأَرْضِ وَ ذَلِکَ أَمِیرُ‌الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) قَالَ جُعِلْتُ فِدَاکَ فَمَا الْمُنْکَرُ قَالَ اللَّذَانِ ظَلَمَاهُ حَقَّهُ وَ ابْتَزَّاهُ أَمْرَهُ وَ حَمَلَا النَّاسَ عَلَی کَتِفِهِ قَالَ أَلَا مَا هُوَ أَنْ تَرَی الرَّجُلَ عَلَی مَعَاصِی اللَّهِ فَتَنْهَاهُ عَنْهَا فَقَالَ أَبُوعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) لَیْسَ ذَاکَ أَمْرٌ بِمَعْرُوفٍ وَ لَا نَهْیٌ عَنْ مُنْکَرٍ إِنَّمَا ذَلِکَ خَیْرٌ قَدَّمَهُ.
امام صادق ( شیخ مفید (با سندش از محمّدبن‌سائب‌کلبی چنین روایت کرده است: وقتی امام صادق (به عراق آمد ساکن حیره شد. ابوحنیفه خدمت امام (رسید و مسائلی را از ایشان پرسید. از جمله سؤال هایش این بود که گفت: «فدایت شوم! امر به معروف چیست»؟ حضرت فرمود: «ای ابا حنیفه! معروف آن است که در میان اهل آسمان و اهل زمین، شناخته شده باشد که همان امیرالمؤمنین علی ّبن ابیطالب (است».