آیه ۷۴ - سوره فرقان

آیه وَ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّيّاتِنا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَاجْعَلْنا لِلْمُتَّقينَ إِماماً [74]

و كسانى كه مى‌گويند: «پروردگارا! همسران و فرزندانمان را مايه‌ی روشنى چشم ما قرار ده، و ما را پيشوايى براى پرهيزگاران گردان».

۱ -۱
(فرقان/ ۷۴)

الرّسول ( فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِینَ إِماماً قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (لِجَبْرَئِیلَ مِنْ أَزْواجِنا قَالَ خَدِیجَهًُْ قَالَ وَ ذُرِّیَّاتِنا قَالَ فَاطِمَهًُْ (قَالَ قُرَّةَ أَعْیُنٍ قَالَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ (قَالَ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِینَ إِماماً قَالَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (.

پیامبر ( درباره‌ی سخن خداوند متعال: رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِینَ إِماماً پیامبر (فرمود: «ای جبرئیل! منظور از مِنْ أَزْواجِنا کیست»؟ گفت: «خدیجه». پیامبر (فرمود: «و منظور از: وَ ذُرِّیَّاتِنا»؟ گفت: «فاطمه (». و فرمود: «منظور از قُرَّةَ أَعْیُنٍ»؟ گفت: «حسن و حسین (». فرمود: «وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِینَ إِماماً؛ علیّ‌بن‌ابی‌طالب (».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۵۰۲
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۳۵/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۳۸۱/ فرات الکوفی، ص۲۹۴/ شواهدالتنزیل، ج۱، ص۵۳۹/ القمی، ج۲، ص۱۱۷/ نورالثقلین/ البرهان
۱ -۲
(فرقان/ ۷۴)

الصّادق ( عَنْ أَبَانِ‌بْنِ‌تَغْلِبَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (عَنْ قَوْلِهِ وَ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِینَ إِماماً قَالَ نَحْنُ هُمْ أَهْلُ الْبَیْتِ.

امام صادق ( ابان‌بن‌تغلب گوید: از امام صادق (درباره‌ی این آیه وَ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِینَ إِماماً پرسیدم. فرمود: «ما اهل بیت (هستیم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۵۰۲
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۳۴/ القمی، ج۲، ص۱۱۷/ شواهدالتنزیل، ج۱، ص۵۳۹/ نورالثقلین/ البرهان
۱ -۳
(فرقان/ ۷۴)

الباقر ( عَنْ أبِی‌الجَارُود عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا إِلَی قَوْلِهِ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِینَ إِماماً أَیْ هُدَاهًًْ یُهْتَدَی بِنَا وَ هَذِهِ لآِلِ مُحَمَّدٍ (خَاصَّهًًْ.

امام باقر ( ابوالجارود از امام باقر (درباره‌ی آیه: وَ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِینَ إِماماً نقل می‌کند که فرمود: «هدایت‌شدگانی هستند که به‌واسطه‌ی ما هدایت می‌شوند و این هدایت فقط برای آل محمّد (است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۵۰۲
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۳۵/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۳۸۱/ البرهان
۱ -۴
(فرقان/ ۷۴)

ابن‌عبّاس ( وَ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا الْآیَهًَْ نَزَلَتْ فِی عَلِیِّ‌بْنِ أَبِی‌طَالِبٍ (.

ابن‌عبّاس ( وَ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا؛ درباره‌ی علیّ‌بن‌ابی‌طالب (نازل شده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۵۰۲
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۳۴/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۳۸۱/ البرهان
۱ -۵
(فرقان/ ۷۴)

الصّادق ( وَ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ إِلَی آخِرِ السُّورَهًْ هَذِهِ فِینَا.

امام صادق ( وَ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقینَ إِماماً. این آیه درباره‌ی ما فقط نازل شده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۵۰۴
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۸۷/ بحارالأنوار، ج۶۶، ص۲۶۲/ المحاسن، ج۱، ص۱۷۰/ نورالثقلین
۱ -۶
(فرقان/ ۷۴)

أمیرالمؤمنین ( عَنْ سَعِیدِ‌بْنِ‌جُبَیْرٍ: قَوْلِهِ تَعَالَی وَ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا الْآیَهًَْ قَالَ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ وَ اللَّهِ خَاصَّهًًْ فِی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (قَالَ کَانَ أَکْثَرُ دُعَائِهِ یَقُولُ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا یَعْنِی فَاطِمَهًَْ (وَ ذُرِّیَّاتِنا الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ (قُرَّةَ أَعْیُنٍ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (وَ اللَّهِ مَا سَأَلْتُ رَبِّی وَلَداً نَضِیرَ الْوَجْهِ وَ لَا سَأَلْتُهُ وَلَداً حَسَنَ الْقَامَهًْ وَ لَکِنْ سَأَلْتُ رَبِّی وُلْداً مُطِیعِینَ لِلَّهِ خَائِفِینَ وَجِلِینَ مِنْهُ حَتَّی إِذَا نَظَرْتُ إِلَیْهِ وَ هُوَ مُطِیعٌ لِلَّهِ قَرَّتْ بِهِ عَیْنِی قَالَ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِینَ إِماماً قَالَ نَقْتَدِی بِمَنْ قَبْلَنَا مِنَ الْمُتَّقِینَ فَیَقْتَدِی الْمُتَّقُونَ بِنَا مِنْ بَعْدِنَا.

امام علی ( سعیدبن‌جُبَیر نقل می‌کند: آیه‌ی وَ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا این آیه مخصوص حضرت علیّ‌بن‌ابی‌طالب (است. اکثر دعاهای حضرت امیر (این بود که می‌فرمود: «رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا، که منظورش حضرت فاطمه (و ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ منظورش حضرت حسنین (بود». حضرت علیّ‌بن‌ابی‌طالب (می‌فرمود: «به خدا قسم! من از خدا نخواستم که فرزندانی خوش‌قامت به من بدهد. بلکه خواستم فرزندانی به من ببخشد که مطیع خدا باشند، از خدا بترسند. که هرگاه من در موقع خداپرستی آنان به آنان نظر کنم چشمم روشن شود». منظور از اینکه می‌فرماید: وَاجْعَلْنا لِلْمُتَّقینَ إِماماً این است که ما به پرهیزکاران قبل از خود اقتدا کنیم و پرهیزکاران بعد از ما به ما اقتدا نمایند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۵۰۴
بحارالأنوار، ج۴۳، ص۲۷۹/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۳۲/ المناقب، ج۳، ص۳۸۰/ نورالثقلین
۱ -۷
(فرقان/ ۷۴)

الرّسول ( حَرَامٌ عَلَی کُلِ قَلْبِ عَالِمٍ مُحِبٍ لِلشَّهَوَاتِ أَنْ أَجْعَلَهُ إِمَاماً لِلْمُتَّقِین.

پیامبر ( [خطاب خداوند به داود (]: بر من حرام است که عالمی را که دلش دوستدار شهوت‌ها است، پیشوا و رهبر پرهیزگاران قرار دهم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۵۰۴
مشکاه الأنوار، ص۸۵ / نورالثقلین

دعا

۱
(فرقان/ ۷۴)

السّجّاد ( وَ أَصْلِحْ أَمْرَ وُلْدِی وَ عِیَالِی وَ أَغْنِنِی وَ إِیَّاهُمْ مِنْ خَزَائِنِکَ وَ سَعَهًْ رِزْقِکَ وَ فَضْلِکَ وَ ارْزُقْنِی الْعِفَّهًَْ فِی دِینِکَ وَ انْفَعْنِی بِمَا نَفَعْتَ بِهِ مَنِ ارْتَضَیْتَ مِنْ عِبَادِکَ وَ اجْعَلْنِی لِلْمُتَّقِینَ إِماماً کَمَا جَعَلْتَ إِبْرَاهِیمَ (فَإِنَّ بِتَوْفِیقِکَ یَفُوزُ الْمُتَّقُونَ وَ یَتُوبُ التَّائِبُونَ وَ یَعْبُدُکَ الْعَابِدُونَ وَ بِتَسْدِیدِکَ وَ إِرْشَادِکَ نَجَا الصَّالِحُونَ مِنَ النَّارِ.

امام سجاد ( امر فرزندان و خانواده‌ام را اصلاح نما و من و ایشان را از گنجینه‌هایت و گستردگی بخششت و فضلت توانگر ساز و مرا خودداری و عفاف در دینت روزی نما و مرا بدانچه که بندگان مورد خشنودی و رضایتت بهرمند گردانیدی، بهره‌ای بخش و مرا به‌سان ابراهیم، وَ اجْعَلْنِی لِلْمُتَّقِینَ إِماماً که فقط به توفیق توست که پرهیزگاران رستگار می‌شوند و توبه‌گران توبه می‌کنند و پرستندگان به پرستش می‌افتند و درستکاران؛ به راهنمایی توست که از آتش قهرت رهایی می‌یابند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۵۰۴
بحارالأنوار، ج۹۸، ص۳۴۲
بیشتر