آیه وَ هُوَ الَّذي خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ كانَ رَبُّكَ قَديراً [54]
او كسى است كه از آب، انسانى را آفريد؛ سپس او را [داراى] نسب و سبب قرار داد [و نسل او را از اين دو طريق گسترش داد]؛ و پروردگار تو همواره توانا بوده است.
الباقر ( عَنْ بُرَیْدٍ الْعِجْلِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (قَال سَأَلْتُ أَبَاجَعْفَرٍ (عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی خَلَقَ آدَمَ مِنَ الْمَاءِ الْعَذْبِ وَ خَلَقَ زَوْجَتَهُ مِنْ سِنْخِهِ فَبَرَأَهَا مِنْ أَسْفَلِ أَضْلَاعِهِ فَجَرَی بِذَلِکَ الضِّلْعِ سَبَبٌ وَ نَسَبٌ ثُمَّ زَوَّجَهَا إِیَّاهُ فَجَرَی بِسَبَبِ ذَلِکَ بَیْنَهُمَا صِهْرٌ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ نَسَباً وَ صِهْراً فَالنَّسَبُ یَا أَخَا بَنِی عجلٍ مَا کَانَ بِسَبَبِ الرِّجَالِ وَ الصِّهْرُ مَا کَانَ بِسَبَبِ النِّسَاءِ.
امام باقر ( برید عجلی از امام صادق (نقل می‌کند: از امام باقر (در مورد آیه: وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ المَاء بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَ صِهْرًا وَ کَانَ رَبُّکَ قَدِیرًا پرسیدم. فرمود: «خداوند تبارک‌وتعالی آدم (را از آب شیرین خلق کرد و همسرش را نیز از همان نسخ آفرید. خداوند همسر آدم (را از انتهای دنده‌های او خلق کرد. سپس در آن ضلع خویشاوندی و نسب به وجود آورد پس او را به همسری آدم (درآورد، و به این‌ترتیب این دو (آدم (و حوّا () الصِّهْرُ (خویشاوندی سببی) برقرار شد و منظور از عبارت آن رابطه‌ای است که علّت ایجاد آن زنان باشند.
الرّسول ( خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ نُطْفَهًًْ بَیْضَاءَ مَکْنُونَهًًْ فَنَقَلَهَا مِنْ صُلْبٍ إِلَی صُلْبٍ حَتَّی نُقِلَتِ النُّطْفَهًُْ إِلَی صُلْبِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ فَجُعِلَ نِصْفَیْنِ فَصَارَ نِصْفُهَا فِی عَبْدِ اللَّهِ وَ نِصْفُهَا فِی أَبِی طَالِبٍ فَأَنَا مِنْ عَبْدِ اللَّهِ وَ عَلِیٌّ مِنْ أَبِی طَالِبٍ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً الْآیَهًَْ.
پیامبر ( خداوند نطفه‌ی سفید و درخشانی را آفرید و آن را از پشتی به پشت دیگر منتقل ساخت تا اینکه به صلب عبدالمطلّب رسید، آنگاه آن را به دو نیم کرد، نیمی در صلب عبدالله و نیمی دیگر در صلب ابوطالب قرار گرفت. من پیامبر (از عبدالله و علی (از ابی‌طالب آفریده شد. سخن خداوند متعال که می‌فرماید: وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً اشاره به خلقت ماست.
الرّسول ( عَنْ أَنَسٍ قَالَ کُنْتُ عِنْدَ النَّبِیِّ (فَغَشِیَهُ الْوَحْیُ فَلَمَّا أَفَاقَ قَالَ لِی یَا أَنَسُ أَ تَدْرِی مَا جَاءَنِی بِهِ جبرئیل مِنْ عِنْدِ صَاحِبِ الْعَرْشِ قَالَ قُلْتُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَعْلَمُ قَالَ أَمَرَنِی أَنْ أُزَوِّجَ فَاطِمَهًَْ (مِنْ عَلِیٍّ فَانْطَلِقْ (فَادْعُ لِی أَبَا بَکْرٍ وَ عُمَرَ وَ عُثْمَانَ وَ عَلِیّاً وَ طَلْحَهًَْ وَ الزُّبَیْرَ وَ بِعَدَدِهِمْ مِنَ الْأَنْصَارِ قَالَ فَانْطَلَقْتُ فَدَعَوْتُهُمْ لَهُ فَلَمَّا أَنْ أَخَذُوا مَجَالِسَهُمْ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (الْحَمْدُ لِلَّهِ الْمَحْمُودِ بِنِعْمَتِهِ الْمَعْبُودِ بِقُدْرَتِهِ الْمُطَاعِ فِی سُلْطَانِهِ الْمَرْهُوبِ مِنْ عَذَابِهِ الْمَرْغُوبِ إِلَیْهِ فِیمَا عِنْدَهُ النَّافِذِ أَمْرُهُ فِی أَرْضِهِ وَ سَمَائِهِ الَّذِی خَلَقَ الْخَلْقَ بِقُدْرَتِهِ وَ مَیَّزَهُمْ بِأَحْکَامِهِ وَ أَعَزَّهُمْ بِدِینِهِ وَ أَکْرَمَهُمْ بِنَبِیِّهِ مُحَمَّدٍ إِنَّ اللَّهَ جَعَلَ الْمُصَاهَرَهًَْ نَسَباً لَاحِقاً وَ أَمْراً مُفْتَرَضاً وَ شَجَّ بِهَا الْأَرْحَامَ وَ أَلْزَمَهَا الْأَنَامَ فَقَالَ تَبَارَکَ اسْمُهُ وَ تَعَالَی جَدُّهُ وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کانَ رَبُّکَ قَدِیراً فَأَمْرُ اللَّهِ یَجْرِی إِلَی قَضَائِهِ وَ قَضَاؤُهُ یَجْرِی إِلَی قَدَرِهِ فَلِکُلِّ قَضَاءٍ قَدَرٌ وَ لِکُلِّ قَدَرٍ أَجَلٌ وَ لِکُلِّ أَجَلٍ کِتابٌ یَمْحُوا اللَّهُ ما یَشاءُ وَ یُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْکِتابِ ثُمَّ إِنِّی أُشْهِدُکُمْ أَنِّی قَدْ زَوَّجْتُ فَاطِمَهًَْ (مِنْ عَلِی.
پیامبر ( از انس‌بن‌مالک روایت است که گفت: «من در حضور رسول خدا (بودم که وحی بر آن بزرگوار نازل شد، وقتی حال طبیعی خود را یافت به من فرمود: «آیا می‌دانی جبرئیل از طرف صاحب عرش چه دستوری برای من آورد»؟ گفتم: «خدا و رسول او بهتر می‌دانند». فرمود: «خدا به من امر کرده زهرا (را به ازدواج علی (در بیاورم». سپس به من فرمود: «برو ابوبکر، عمر، عثمان، علی (طلحه و زبیر و به تعداد آن‌ها چند تن از انصار را نزد من بیاور»! وقتی من پیام رسول خدا (را به آن‌ها رساندم و آن‌ها در مجلس آن حضرت حاضر شدند. رسول خدا (خطبه‌ی مفصّلی خواند سپاس خدایی را که به‌واسطه‌ی نعمتش ستوده و به‌واسطه‌ی قدرتش پرستیده شده است. در سلطنتش فرمان برده شده و از عذابش ترسیده شده است و همه به آنچه نزد اوست راغبند. فرمانش در زمین و آسمان نافذ و جاری است. خدایی که انسان‌ها را با قدرتش آفرید و با احکامش آنان را امتیاز داد و با دینش عزیزشان گردانید و با پیامبرش کرامتشان داد. سپس دامادی را فامیلی ملحق شونده و امری واجب قرار داد و خویشان را به‌وسیله‌ی آن پیوند داد و مردم را بدان ملزم نمود؛ پس فرمود: وَ هُوَ الَّذی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کانَ رَبُّکَ قَدیراً، پس امر خدا به‌سوی قضایش روانه است و قضایش به‌سوی امرش. برای هر اندازه‌ای مهلتی است و برای هر مهلتی نوشته‌ای خداوند محو و ثابت می‌کند آنچه را بخواهد و نزد اوست اهل کتاب سپس به اهل مجلس فرمود: «من شما را شاهد می‌گیرم بر اینکه فاطمه (را برای علیّ‌بن‌ابی‌طالب (تزویج نمودم».
الرّسول ( وَ هَبَطَ جَبْرَئِیلُ (فِی تِلْکَ السَّاعَهًِْ، فَقَالَ: یَا أَحْمَدُ، إِنَّ اللَّهَ (تَعَالَی) یُقْرِئُکَ السَّلَامَ، وَ یَقُولُ: قُمْ إِلَی عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (... وَ قَدْ أَمَرَکَ اللَّهُ أَنْ تُزَوِّجَهُ بِفَاطِمَهًَْ (فِی الْأَرْضِ، وَ أَنْ تَقُولَ لِعُثْمَانَ‌بْنِ‌عَفَّانَ: أَ مَا سَمِعْتَ قَوْلِی فِی الْقُرْآنِ: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ* مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیانِ* بَیْنَهُما بَرْزَخٌ لا یَبْغِیانِ وَ مَا سَمِعْتَ فِی کِتَابِی: وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَرا فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً؟! فَلَمَّا سَمِعَ النَّبِیُّ (کَلَامَ جَبْرَئِیلَ وَجَّهَ خَلْفَ عَمَّارِ‌بْنِ‌یَاسِرٍ وَ سَلْمَانَ وَ الْعَبَّاسِ، فَأَحْضَرَهُمْ، ثُمَّ قَالَ لِعَلِیٍّ (إِنَّ اللَّهَ (تَعَالَی) قَدْ أَمَرَنِی أَنْ أُزَوِّجَکَ.
پیامبر ( جبرئیل (نازل شد و به پیامبر (عرض کرد: «خداوند به تو سلام رساند [و فرمان داد علی (را به ازدواج فاطمه (درآور و] ... به عثمان بگو: «مگر کلام خدا را در قرآن نشنیده‌ای که فرمود: به‌نام خداوند بخشنده‌ی بخشایشگر، دو دریای مختلف (شور و شیرین، گرم و سرد) را در کنار هم قرار داد* درحالی‌که با هم تماس دارند، در میان آن دو برزخی است که یکی بر دیگری غلبه نمی‌کند [و به هم نمی‌آمیزند]! (الرحمن/۲۰۱۹) و یا نشنیده‌ای در کتابم وَ هُوَ الَّذی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً»، پیامبر (با شنیدن کلام جبرئیل، عمّار (سلمان (و عبّاس (را فرا خواند و سپس به علی (فرمود: «خداوند مرا مأمور ازدواج دخترم با تو نموده است».
الرّسول ( عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ قَالَ قُلْتُ لِلنَّبِیِّ (یَا رَسُولَ اللَّهِ عَلِیٌّ (أَخُوکَ قَالَ نَعَمْ عَلِیٌّ (أَخِی قُلْتُ یَا رسول الله (صِف لِی کَیْفَ عَلِیٌّ (أَخُوکَ قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ مَاءً تَحْتَ الْعَرْشِ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ آدَمَ (بِثَلَاثَهًْ آلَافِ عَامٍ وَ أَسْکَنَهُ فِی لُؤْلُؤَهًٍْ خَضْرَاءَ فِی غَامِضِ عِلْمِهِ إِلَی أَنْ خَلَقَ آدَمَ (فَلَمَّا خَلَقَ آدَمَ نَقَلَ ذَلِکَ الْمَاءَ مِنَ اللُّؤْلُؤَهًْ فَأَجْرَاهُ فِی صُلْبِ آدَمَ (إِلَی أَنْ قَبَضَهُ اللَّهُ ثُمَّ نَقَلَهُ إِلَی صُلْبِ شَیْثٍ فَلَمْ یَزَلْ ذَلِکَ الْمَاءُ یَنْتَقِلُ مِنْ ظَهْرٍ إِلَی ظَهْرٍ حَتَّی صَارَ فِی عَبْدِ الْمُطَّلِبِ ثُمَّ شَقَّهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ نِصْفَیْنِ فَصَارَ نِصْفُهُ فِی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِالْمُطَّلِبِ وَ نِصْفُهُ فِی أَبِی‌طَالِبٍ فَأَنَا مِنْ نِصْفِ الْمَاءِ وَ عَلِیٌّ (مِنَ النِّصْفِ الْآخَرِ فَعَلِیٌّ (أَخِی فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًْ ثُمَّ قَرَأَ رسول الله (وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کانَ رَبُّکَ قَدِیراً.
پیامبر ( انس گوید: گفتم: «ای رسول خدا (! علی (برادر توست»؟ ایشان پاسخ داد: «خداوند عزّوجلّ سه‌هزار سال قبل از خلقت آدم (آبی را در زیر عرش آفرید و آن را در مرواریدی سبز در ناپیداهای علمش قرار داد تا اینکه آدم (را خلق کرد. هنگامی‌که آدم (را آفرید، آن آب را از مروارید به پشت آدم (منتقل کرد، تا اینکه خداوند روح آدم (را گرفت و آن را در پشت شیث به جریان انداخت، و همچنان آن آب نسل‌به‌نسل منتقل شد تا اینکه در پشت عبدالمطلب آرام گرفت، سپس خداوند آن را دو نیم کرد، نیمی به عبدالله و نیمی دیگر به ابوطالب رسید. پس من از نیمه‌ی عبدالله هستم و علی (از نیمه‌ی دیگر است، و این چنین است که علی (در دنیا و آخرت، برادر من است». سپس رسول خدا (این آیه را تلاوت کرد: وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ المَاء بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَ صِهْرًا وَ کَانَ رَبُّکَ قَدِیرًا.
أمیرالمؤمنین ( خَطَبَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (بِالْکُوفَهًْ عِنْدَ مُنْصَرَفِهِ مِنْ نَهْرَوَانَ وَ بَلَغَهُ أَنَّ مُعَاوِیَهًَْ یَسُبُّهُ وَ یَعِیبُهُ وَ یَقْتُلُ أَصْحَابَهُ فَقَامَ خَطِیباً فقَالَ أَنَا الصِّهْرُ یَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً.
امام علی ( امیرالمؤمنین (بعد از بازگشتن از نهروان و و بعد از اینکه به او خبر رسید که معاویه او را دشنام می‌دهد و از او خرده می‌گیرد و یارانش را می‌کشد، در کوفه شروع به ایراد خطبه‌ای کرد و فرمود: «و من داماد رسول خدا (هستم که خداوند در موردش می‌فرماید: وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ المَاء بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَ صِهْرًا.
ابن‌عبّاس ( فِی قَوْلِهِ تَعَالَی هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً قَالَ خَلَقَ اللَّهُ نُطْفَهًًْ بَیْضَاءَ مَکْنُونَهًًْ فَجَعَلَهَا فِی صُلْبِ آدَمَ (ثُمَّ نَقَلَهَا مِنْ صُلْبِ آدَمَ إِلَی صُلْبِ شَیْثٍ وَ مِنْ صُلْبِ شَیْثٍ إِلَی صُلْبِ أَنُوشَ وَ مِنْ صُلْبِ أَنُوشَ إِلَی صُلْبِ قَیْنَانَ حَتَّی تَوَارَثَتْهَا کِرَامُ الْأَصْلَابِ وَ مُطَهَّرَاتُ الْأَرْحَامِ حَتَّی جَعَلَهَا اللَّهُ فِی صُلْبِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ ثُمَّ قَسَمَهَا نِصْفَیْنِ فَأَلْقَی نِصْفَهَا إِلَی صُلْبِ عَبْدِ اللَّهِ وَ نِصْفَهَا إِلَی صُلْبِ أَبِی طَالِبٍ وَ هِیَ سُلَالَهًٌْ فَوُلِدَ مِنْ عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدٌ (وَ مِنْ أَبِی طَالِبٍ عَلِیٌّ (فَذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَی وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً زَوْجَ فَاطِمَهًَْ (بِنْتِ مُحَمَّدٍ فَعَلِیٌّ مِنْ مُحَمَّدٍ وَ مُحَمَّدٌ (مِنْ عَلِیٍّ (وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ فَاطِمَهًُْ (نَسَبٌ وَ عَلِیٌّ (الصِّهْرُ.
ابن‌عبّاس ( وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً خداوند نطفه‌ی سفیدی آفرید و آن را در صلب آدم (قرار داد، سپس از آدم (به شیث و از او به انوش، و از وی به صلب قینان، و همین‌طور به وراثت در صلب مردان پاک و زنان پاکیزه منتقل کرد تا آن را در صلب عبدالمطّلب قرار داد و آن نطفه را به دو قسمت کرد و بخشی را در صلب عبداللَّه و بخش دیگر را در صلب ابوطالب قرار داد و از عبداللَّه محمّد (و از ابوطالب علی (متولّد گردید و این معنی کلام متعال است: وَ هُوَ الَّذی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً، و سپس پیامبر (فاطمه (را به ازدواج علی (درآورد، علی (از محمّد (و محمّد (از علی (است و حسن و حسین (و فاطمه (نسب و علی (صهر است.
ابن‌عبّاس ( خَلَقَ اللَّهُ آدَمَ (وَ خَلَقَ نُطْفَهًًْ مِنَ الْمَاءِ فَمَزَجَهَا ثُمَّ أَباً فَأَباً حَتَّی أَوْدَعَهَا ابراهیم (ثُمَّ أُمّاً فَأُمّاً مِنْ طَاهِرِ الْأَصْلَابِ إِلَی مُطَهَّرَاتِ الْأَرْحَامِ حَتَّی صَارَتْ إِلَی عَبْدِ الْمُطَّلِبِ فَفَرَّقَ ذَلِکَ النُّورَ فِرْقَتَیْنِ فِرْقَهًًْ إِلَی عَبْدِ اللَّهِ فَوَلَدَ مُحَمَّداً (وَ فِرْقَهًًْ إِلَی أَبِی طَالِبٍ فَوَلَدَ عَلِیّاً (ثُمَّ أَلَّفَ اللَّهُ النِّکَاحَ بَیْنَهُمَا فَزَوَّجَ اللَّهُ عَلِیّاً بِفَاطِمَهًَْ (فَذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کانَ رَبُّکَ قَدِیراً.
ابن‌عبّاس ( وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ المَاء بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَ صِهْرًا هنگامی‌که خداوند آدم (را آفرید، نطفه‌ای از آب را خلق کرد، و آن را با نورش درآمیخت و سپس آن را در آدم (و بعد در شیث و بعد در انوش و بعد در قینان قرار داد و همچنان نسل‌درنسل آمد تا اینکه به ابراهیم (رسید و ابراهیم (آن را به اسماعیل (منتقل کرد و همچنان نسل اندر نسل از پشت‌های پاک و رحم‌های مطهر آمد تا اینکه به عبدالمطلب رسید، و درآن‌هنگام آن نور به دو تکه تقسیم شد، یکی به عبدالله منتقل گشت و محمّد (را به دنیا آورد و دیگری به ابوطالب رسید و علی (را به دنیا آورد. سپس خداوند به‌واسطه‌ی نکاح بین آن دو انس و الفت برقرار ساخت و علی (را به شوهری فاطمه (در آورد، و منظور از آیه: وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ المَاء بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَ صِهْرًا وَ کَانَ رَبُّکَ قَدِیرًا نیز همین است.
الرّسول ( عَن سَلْمَانَ (وَ أَبِی ذَرٍّ (وَ الْمِقْدَاد (: ... فَقَامَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (انْسُبْنِی مَنْ أَنَا لِتَعْرِفَ النَّاسُ قَرَابَتِی مِنْکَ فَقَالَ یَا عَلِیُّ (خُلِقْتُ أَنَا وَ أَنْتَ مِنْ عَمُودَیْنِ مِنْ نُورٍ مُعَلَّقَیْنِ مِنْ تَحْتِ الْعَرْشِ یُقَدِّسَانِ الْمَلِکَ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَخْلُقَ الْخَلْقَ بِأَلْفَیْ عَامٍ ثُمَّ خَلَقَ مِنْ ذَیْنِکَ الْعَمُودَیْنِ نُطْفَتَیْنِ بَیْضَاوَیْنِ مُلْتَوِیَتَیْنِ ثُمَّ نَقَلَ تِلْکَ النُّطْفَتَیْنِ فِی الْأَصْلَابِ الْکَرِیمَهًْ إِلَی الْأَرْحَامِ الزَّکِیَّهًْ الطَّاهِرَهًْ حَتَّی جَعَلَ نِصْفَهَا فِی صُلْبِ عَبْدِ اللَّهِ وَ نِصْفَهَا فِی صُلْبِ أَبِی طَالِبٍ (فَجُزْءٌ أَنَا وَ جُزْءٌ أَنْتَ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کانَ رَبُّکَ قَدِیراً یَا عَلِیُّ (أَنْتَ مِنِّی وَ أَنَا مِنْکَ سِیطَ لَحْمُکَ بِلَحْمِی وَ دَمُکَ بِدَمِی وَ أَنْتَ السَّبَبُ فِیمَا بَیْنَ اللَّهِ وَ بَیْنَ خَلْقِهِ بَعْدِی فَمَنْ جَحَدَ وَلَایَتَکَ قَطَعَ السَّبَبَ الَّذِی فِیمَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ اللَّه.
پیامبر ( در حضور سلمان (ابوذر (و مقداد (و تنی چند ... علی (برخاست و از رسول خدا (خواست که قرابتش را با وی برای مردم بیان کند تا مردم هرچه بیشتر او را بشناسند، پیامبر (فرمود: «ای علی (من و تو از استوانه‌ی نور که به عرش الهی پیوند خورده بودند، و همواره مورد تقدیس فرشتگان بودند به دوهزار سال قبل از آفرینش موجودات دیگر خلق شدیم. آنگاه از آن دو عمود دو نطفه‌ی سفید در هم آمیخته گرفته شد و از پشت مردان کریم به رحم‌های پاک، پاکیزه، یکی پس از دیگری منتقل شد تا اینکه نیمی از آن نطفه به عبدالله و نیم دیگر آن به پشت ابوطالب منتقل شد. از عبدالله من و از ابوطالب علی (متولّد گشت، و این است معنی آیه: وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کانَ رَبُّکَ قَدِیراً. ای علی (تو از من و من از تو هستم، گوشت تو با گوشت من و خون تو با خون من درآمیخته است. تو بعد از من رابط بین خدا و خلقی، و آن که ولایت تو را انکار کند قطع‌کننده‌ی این رابطه خواهد بود».
ابن‌عبّاس ( وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً قَالَ نَزَلَتْ فِی النَّبِیِّ (حِینَ زَوَّجَ عَلِیّاً (ابْنَتَهُ وَ هُوَ ابْنُ عَمِّهِ فَکَانَ لَهُ نَسَباً وَ صِهْراً.
ابن‌عبّاس ( وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ المَاء بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَ صِهْرًا؛ درباره‌ی پیامبر (و علی (نازل شده است، چراکه پیامبر (علی (را به ازدواج دخترش درآورد، و از جایی که او پسر عموی پیامبر (بود، هم خویشاوندی نسبی و هم سببی و دامادی با او داشت.
الباقر ( الْبَاقِرُ (فِی قَوْلِهِ تَعَالَی وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً قَالُوا هُوَ مُحَمَّدٌ (وَ عَلِیٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ (وَ کانَ رَبُّکَ قَدِیراً الْقَائِمُ (فِی آخِرِ الزَّمَانِ لِأَنَّهُ لَمْ یَجْتَمِعْ نَسَبٌ وَ سَبَبٌ فِی الصَّحَابَهًْ وَ الْقَرَابَهًْ إِلَّا لَهُ فَلِأَجْلِ ذَلِکَ اسْتَحَقَّ الْمِیرَاثَ بِالنَّسَبِ وَ السَّبَبِ.
امام باقر ( ابن‌شهرآشوب از گروهی از اهل تسنّن و امام محمّد باقر (روایت می‌کند که درباره‌ی آیه‌ی وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ المَاء بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَصِهْرًا فرمود: «منظور از این افراد: حضرت محمّد (و علی و حسن و حسین (وَ کانَ رَبُّکَ قَدِیراً حضرت قائم (در آخرالزمان است، زیرا از میان صحابه تنها کسی که با رسول خدا (هم نسبت هم پیوند سببی و هم خویشاوندی داشت، حضرت علی (بود به همین دلیل است که به خاطر سبب و نسب ارث می‌برد.
السّجّاد ( عَنْ الْحُسَیْنِ‌بْنِ زَیْدِ‌بْنِ عَلِیٍّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ (عَنْ سِنِّ جَدِّنَا عَلِیِّ‌بْنِ‌الْحُسَیْنِ (فَقَالَ أَخْبَرَنِی أَبِی عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ‌بْنِ‌الْحُسَیْنِ (قَالَ کُنْتُ أَمْشِی خَلْفَ عَمِّی وَ أَبِیَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ فِی بَعْضِ طُرُقَاتِ الْمَدِینَهًِْ فِی الْعَامِ الَّذِی قُبِضَ فِیهِ عَمِّیَ الْحَسَنُ وَ أَنَا یَوْمَئِذٍ غُلَامٌ قَدْ نَاهَزْتُ الْحُلُمَ أَوْ کِدْتُ فَلَقِیَهُمَا جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ وَ أَنَسُ بْنُ مَالِکٍ الْأَنْصَارِیَّانِ فِی جَمَاعَهًٍْ مِنْ قُرَیْشٍ وَ الْأَنْصَارِ فَمَا تَمَالَکَ جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهَ حَتَّی أَکَبَّ عَلَی أَیْدِیهِمَا وَ أَرْجُلِهِمَا یُقَبِّلُهَا فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ مِنْ قُرَیْشٍ کَانَ نَسِیباً لِمَرْوَانَ أَ تَصْنَعُ هَذَا یَا بَا عَبْدِ اللَّهِ (فِی سِنِّکَ وَ مَوْضِعِکَ مِنْ صُحْبَهًِْ رَسُولِ اللَّهِ (وَ کَانَ جَابِرٌ قَدْ شَهِدَ بَدْراً فَقَالَ لَهُ إِلَیْکَ عَنِّی فَلَوْ عَلِمْتَ یَا أَخَا قُرَیْشٍ مِنْ فَضْلِهِمَا وَ مَکَانِهِمَا مَا أَعْلَمُ لَقَبَّلْتَ مَا تَحْتَ أَقْدَامِهِمَا مِنَ التُّرَابِ ثُمَّ أَقْبَلَ جَابِرٌ عَلَی أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ فَقَالَ یَا بَا حَمْزَهًَْ أَخْبَرَنِی رَسُولُ‌اللَّهِ (فِیهِمَا بِأَمْرٍ مَا ظَنَنْتُهُ أَنْ یَکُونَ فِی بَشَرٍ قَالَ لَهُ أَنَسٌ وَ مَا الَّذِی أَخْبَرَکَ یَا بَا عَبْدِ اللَّهِ قَالَ عَلِیُّ‌بْنُ‌الْحُسَیْنِ فَانْطَلَقَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ (وَ وَقَفْتُ أَنَا أَسْمَعُ مُحَاوَرَهًَْ الْقَوْمِ فَأَنْشَأَ جَابِرٌ یُحَدِّثُ قَالَ بَیْنَا رَسُولُ‌اللَّهِ (ذَاتَ یَوْمٍ فِی الْمَسْجِدِ وَ قَدْ خَفَّ مَنْ حَوْلَهُ إِذْ قَالَ لِی یَا جَابِرُ ادْعُ لِی ابْنَیَّ حَسَناً وَ حُسَیْناً وَ کَانَ (شَدِیدَ الْکَلَفِ بِهِمَا فَانْطَلَقْتُ فَدَعَوْتُهُمَا وَ أَقْبَلْتُ أَحْمِلُ هَذَا مَرَّهًًْ وَ هَذَا مَرَّهًًْ حَتَّی جِئْتُهُ بِهِمَا فَقَالَ لِی وَ أَنَا أَعْرِفُ السُّرُورَ فِی وَجْهِهِ لِمَا رَأَی مِنْ حُنُوِّی عَلَیْهِمَا وَ تَکْرِیمِی إِیَّاهُمَا أَ تُحِبُّهُمَا یَا جَابِرُ قُلْتُ وَ مَا یَمْنَعُنِی مِنْ ذَلِکَ فِدَاکَ أَبِی وَ أُمِّی وَ مَکَانُهُمَا مِنْکَ مَکَانُهُمَا قَالَ أَ فَلَا أُخْبِرُکَ عَنْ فَضْلِهِمَا قُلْتُ بَلَی بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی لَمَّا أَرَادَ أَنْ یَخْلُقَنِی خَلَقَنِی نُطْفَهًًْ بَیْضَاءَ طَیِّبَهًًْ فَأَوْدَعَهَا صُلْبَ أَبِی آدَمَ (فَلَمْ یَزَلْ یَنْقُلُهَا مِنْ صُلْبٍ طَاهِرٍ إِلَی رَحِمٍ طَاهِرٍ إِلَی نُوحٍ وَ إِبْرَاهِیمَ (ثُمَّ کَذَلِکَ إِلَی عَبْدِالْمُطَّلِبِ فَلَمْ یُصِبْنِی مِنْ دَنَسِ الْجَاهِلِیَّهًِْ شَیْءٌ ثُمَّ افْتَرَقَتْ تِلْکَ النُّطْفَهًُْ شَطْرَیْنِ إِلَی عَبْدِ اللَّهِ وَ أَبِی‌طَالِبٍ فَوَلَدَنِی أَبِی فَخَتَمَ اللَّهُ بِیَ النُّبُوَّهًَْ وَ وُلِدَ عَلِیٌّ (فَخُتِمَتْ بِهِ الْوَصِیَّهًُْ ثُمَّ اجْتَمَعَتِ النُّطْفَتَانِ مِنِّی وَ مِنْ عَلِیٍّ (فَوَلَّدَتَا الْجُهْرَ وَ الْجَهِیرَ الْحَسَنَانِ (فَخَتَمَ اللَّهُ بِهِمَا أَسْبَاطَ النُّبُوَّهًِْ وَ جَعَلَ ذُرِّیَّتِی مِنْهُمَا وَ الَّذِی یَفْتَحُ مَدِینَهًَْ أَوْ قَالَ مَدَائِنَ الْکُفْرِ وَ یَمْلَأُ أَرْضَ اللَّهِ عَدْلًا بَعْد مَا مُلِئَتْ جَوْراً فَهُمَا طُهْرَانِ مُطَهَّرَانِ وَ هُمَا سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّهًِْ طُوبَی لِمَنْ أَحَبَّهُمَا وَ أَبَاهُمَا وَ أُمَّهُمَا وَ وَیْلٌ لِمَنْ حَادَّهُمْ وَ أَبْغَضَهُم.
امام سجّاد ( از حسین‌بن‌زیدبن‌علی روایت است که گوید: از امام صادق (در مورد سنّ جدّمان علیّ‌بن‌حسین (پرسیدم و ایشان پاسخ دادند: «پدرم از پدرش امام سجاد (روایت می‌کند که ایشان فرمود: «من در سالی که عمویم حسن (وفات کرد، در یکی از خیابان‌های مدینه پشت سر عمویم حسن و پدرم حسین (راه می‌رفتم و در آن زمان نوجوان بودم و به بلوغ رسیده بودم یا اینکه در نزدیکی بلوغ بودم. در آن هنگام جابربن‌عبدالله انصاری و انس‌بن‌مالک انصاری به‌همراه گروهی از قریش و انصار در راه با ایشان ملاقات کردند. جابر به محض دیدن آن دو، عنان اختیار را از دست داد و به دست و پایشان افتاد و شروع به بوسیدن آن نمود، سپس مردی از قریش که داماد مروان بود، گفت: «ای اباعبدالله! آیا تو با این سنّ و سالت و با این جایگاهی که از همراهی رسول خدا (داری، این کار را می‌کنی؟ [جابر (در غزوه بدر حاضر شده بود] سپس جابر (به او گفت: «از من دور شو! ای قریشی، اگر تو فضیلت و جایگاه آنان را می‌دانستی چنان‌که من می‌دانم، خاکی را که زیر پایشان هست، می‌بوسیدی». سپس جابر به‌سمت انس‌بن‌مالک رو کرد و گفت: «ای اباحمزه! رسول خدا (در مورد آن دو، خبری را برایم نقل کرد که گمان نمی‌کنم در میان انسان‌ها چنین صفاتی باشد». انس گفت: «ای اباعبدالله، رسول خدا (چه خبری به تو داده است»؟ علیّ‌بن‌حسین (می‌گوید: «سپس حسن و حسین (رفتند و من ایستادم تا صحبت آن‌ها را بشنوم». جابر شروع به صحبت کرد و گفت: «روزی درحالی‌که رسول خدا (در مسجد بود، همین‌که دور و برش خلوت شد، به من فرمود: «ای جابر! حسن و حسین (را فراخوان، و او بسیار به آن دو علاقه داشت». من رفتم و آن دو را صدا زدم و گاهی این و گاهی آن یکی را بغل می‌کردم تا اینکه آن‌ها را نزد پیامبر (آوردم. سپس پیامبر (که با دیدن اظهار محبّت و بزرگداشت من نسبت به آن‌ها خوشحالی در چهره‌اش نمایان بود، به من گفت: «ای جابر (آیا دوستشان داری»؟ گفتم: «پدر و مادرم فدایت شوند، چه چیز مرا از دوست‌داشتن آن‌ها باز می‌دارد، درحالی‌که من جایگاه آنان را نزد شما می‌دانم». ایشان فرمود: «آیا می‌خواهی از فضیلت این دو برایت بگویم»؟ گفتم: «آری پدر و مادرم فدایت شوند». پیامبر (گفت: «همانا خداوند تبارک‌وتعالی هنگامی‌که خواست مرا بیافریند، مرا به شکل نطفه‌ای سفید و پاک آفرید، و سپس آن را در پشت آدم (قرار داد، و پیوسته آن را از پشت و رحم‌های پاک به دیگری انتقال می‌داد تا اینکه به پشت نوح و ابراهیم (راه یافت، سپس به‌همین‌ترتیب به عبدالمطلّب رسید، از پلیدی‌های جاهلیّت هیچ‌چیز دامن مرا نیالود. سپس این نطفه به دو نیم تقسیم شد، یکی به عبدالله و دیگری به ابوطالب راه یافت و چنان شد که پدرم مرا به دنیا آورد و نبوّت با من پایان یافت و علی (نیز به دنیا آمد و وصایت با او خاتمه یافت. سپس دو نطفه از من و علی (جمع شدند و حسن و حسین (را به دنیا آوردند و خداوند با آن دو، فرزندان نبوّت را به پایان رسانید و نوادگان و خاندان من را از پشت آنان قرار داد و مرا به فتح سرزمین و در روایتی سرزمین‌های کفر امر کرد. و از نوادگان این درحالی‌که به حسین (اشاره می‌کرد در آخرالزّمان مردی ظهور می‌کند که زمین را از عدل پر می‌کند بعد از اینکه از ستم پر شده است. پس این دو پاک و طاهرند و این دو سرور جوانان بهشتند و خوشا به حال کسی که آن‌ها و پدر و مادرشان را دوست بدارد و وای بر کسی که با آنان دشمنی کند و کینه‌ی آن‌ها را به دل بگیرد».
علی‌بن‌إبراهیم ( قَالَ ابْنُ سِیرِینَ: نَزَلَتْ فِی النَّبِیِّ (وَ عَلِیٍّ (زَوْجِ ابْنَتِهِ فَاطِمَهًَْ (وَ هُوَ ابْنُ عَمِّهِ وَ زَوْجُ ابْنَتِهِ فَکَانَ نَسَباً وَ صِهْراً وَ عُوتِبَ النَّبِیُّ (فِی أَمْرِ فَاطِمَهًَْ (فَقَالَ لَهُ: لَوْ لَمْ یَخْلُقِ اللَّهُ عَلِیَّ‌بْنَ‌أَبِی‌طَالِبٍ (لَمَا کَانَ لِفَاطِمَهًَْ (کُفْوٌ.
علیّ‌ّبن‌ابراهیم ( ابن‌سیرین گوید: این آیه در مورد پیامبر (و علی (همسر دخترش فاطمه (نازل شده است، چراکه علی (پسر عموی پیامبر و شوهر دختر پیامبر است و هم رابطه‌ی نسبی و هم سببی (صهر) با پیامبر (دارد. پیامبر (در مورد [ازدواج] فاطمه (سرزنش شد. فرمود: «اگر خداوند علیّ‌بن‌ابی‌طالب (را خلق نمی‌کرد، فاطمه (را هیچ هم‌تراز و هم‌سنگی [برای ازدواج] نبود.
الکاظم ( عَنْ عَبْدِ العَظیمِ بْنِ عَبْدِاللهِ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ (یقول ... أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ اللَّهَ جَلَّ وَ عَزَّ جَعَلَ الصِّهْرَ مَأْلَفَهًًْ لِلْقُلُوبِ وَ نِسْبَهًَْ الْمَنْسُوبِ أَوْشَجَ بِهِ الْأَرْحَامَ وَ جَعَلَهُ رَأْفَهًًْ وَ رَحْمَهًًْ إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْعالِمِینَ وَ قَالَ فِی مُحْکَمِ کِتَابِهِ وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ قَالَ وَ أَنْکِحُوا الْأَیامی مِنْکُمْ وَ الصَّالِحِینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَ إِمائِکُم.
امام کاظم ( عبدالعظیم‌بن‌عبدالله گوید: از امام کاظم (شنیدم که فرمود: «خداوند صِهْر (دامادی) را سبب الفت‌یافتن دل‌ها، و نسبت خویشاوندی که با پیوند رحم‌های به‌هم تنیده شده، ایجاد کرد و رحمت و رأفت بین آن‌ها را نشانه‌ای برای جهانیان قرار داد. و در کتاب فرمود: باید مردان بی‌زن و زنان بی‌شوهر، و کنیزان و بندگان خود را به نکاح یکدیگر درآورید. (نور/۳۲).
الرّضا ( کَانَ الرِّضَا (یَخْطُبُ فِی النِّکَاحِ الْحَمْدُ لِلَّهِ إِجْلَالًا لِقُدْرَتِهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ خُضُوعاً لِعِزَّتِهِ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ عِنْدَ ذِکْرِهِ إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً إِلَی آخِرِ الْآیَهًْ.
امام رضا ( امام رضا (در خطبه‌ی نکاح می‌فرمود: «ستایش‌کردن خدا، ارج‌نهادن به قدرت اوست، و لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ گفتن تواضع در مقابل عزّت خداست» و به هنگام خواندن آیه‌ی إِنَّ اللهَ خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً بر محمّد و آل محمّد (درود می‌فرستاد.
الرّضا ( خَطَبَ الرِّضَا (هَذِهِ الْخُطْبَهًْ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی کَانَ فِی عِلْمِهِ السَّابِقِ وَ کِتَابِهِ النَّاطِقِ وَ بَیَانِهِ الصَّادِقِ أَنَّ أَحَقَّ الْأَسْبَابِ بِالصِّلَهًْ وَ الْأَثَرَهًْ وَ أَوْلَی الْأُمُورِ بِالرَّغْبَهًْ فِیهِ سَبَبٌ أَوْجَبَ سَبَباً وَ أَمْرٌ أَعْقَبَ غِنًی فَقَالَ جَلَّ وَ عَزَّ وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کانَ رَبُّکَ قَدِیراً وَ قَالَ وَ أَنْکِحُوا الْأَیامی مِنْکُمْ وَ الصَّالِحِینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَ إِمائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللهُ واسِعٌ عَلِیمٌ وَ لَوْ لَمْ یَکُنْ فِی الْمُنَاکَحَهًْ وَ الْمُصَاهَرَهًْ آیَهًٌْ مُحْکَمَهًٌْ وَ لَا سُنَّهًٌْ مُتَّبَعَهًٌْ وَ لَا أَثَرٌ مُسْتَفِیضٌ لَکَانَ فِیمَا جَعَلَ اللَّهُ مِنْ بِرِّ الْقَرِیبِ وَ تَقْرِیبِ الْبَعِیدِ وَ تَأْلِیفِ الْقُلُوبِ وَ تَشْبِیکِ الْحُقُوقِ وَ تَکْثِیرِ الْعَدَدِ وَ تَوْفِیرِ الْوَلَدِ لِنَوَائِبِ الدَّهْرِ وَ حَوَادِثِ الْأُمُورِ مَا یَرْغَبُ فِی دُونِهِ الْعَاقِلُ اللَّبِیبُ وَ یُسَارِعُ إِلَیْهِ الْمُوَفَّقُ الْمُصِیبُ وَ یَحْرِصُ عَلَیْهِ الْأَدِیبُ الْأَرِیب.
امام رضا ( امام رضا (به هنگام خواندن خطبه این‌چنین فرمود: «ستایش خدایی را که در علم پیش‌تاز، قرآنش گویا و گفتارش صادق است. همانا بهترین سبب برای انتخاب و پیوند و شایسته‌ترین کارها به عشق ورزی، سببی است که واجب کرده و دنباله‌ای است که موجب بی‌نیازیست». سپس فرمود: وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کانَ رَبُّکَ قَدِیراً خداوند فرمود: باید مردان بی‌زن و زنان بی‌شوهر، و کنیزان و بندگان خود را به نکاح یکدیگر درآورید اگر مرد و زنی فقیرند خدا به لطف خود آنان را بی‌نیاز و مستغنی خواهد فرمود که خدا به احوال بندگان آگاه و رحمتش وسیع است. (نور/۳۲) اگر برای ازدواج و خویشاوندی دامادی، آیه‌ی محکم، و سنّت پیروی شده و حدیث مستفیض نداشتم، کافی بود، برای احسان به قریب، نزدیک‌نمودن دور، الفت دل‌ها، اعطای حقوق، ازدیاد جمعیّت و افزایش فرزندان، برای گرفتاری‌ها و بلاهای روزگار، هر عاقل و خردمند و انسان موفّق در رسیدن به امر ازدواج رغبت نماید که افراد بافرهنگ و دانا نیز آن را تشویق می‌کنند.