آیه ۵۹ - سوره فرقان

آیه الَّذي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما في سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوى عَلَى الْعَرْشِ الرَّحْمنُ فَسْئَلْ بِهِ خَبيراً [59]

همان كسى كه آسمان‌ها و زمين و آنچه را ميان اين‌ دو وجود دارد، در شش روز (شش دوران) آفريد؛ سپس بر عرش [قدرت و تدبير جهان هستى] قرار گرفت، او خداوندِ رحمان است؛ از او بخواه كه از همه چيز آگاه است.

همان کسی که آسمان‌ها و زمین و آنچه را میان این دو وجود دارد، در شش روز شش دوران) آفرید

۱ -۱
(فرقان/ ۵۹)

الصّادق ( إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ الْخَیْرَ یَوْمَ الْأَحَدِ وَ مَا کَانَ لِیَخْلُقَ الشَّرَّ قَبْلَ الْخَیْرِ وَ فِی یَوْمِ الْأَحَدِ وَ الْإِثْنَیْنِ خَلَقَ الْأَرَضِینَ وَ خَلَقَ أَقْوَاتَهَا فِی یَوْمِ الثَّلَاثَاءِ وَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ فِی یَوْمِ الْأَرْبِعَاءِ وَ یَوْمِ الْخَمِیسِ وَ خَلَقَ أَقْوَاتَهَا یَوْمَ الْجُمُعَهًْ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ.

امام صادق ( همانا خداوند خیر را در روز یکشنبه آفرید و هرگز شرّ را قبل از خیر خلق نکرد و در روز یکشنبه و دوشنبه زمین‌ها را به وجود آورد و خوراکی‌های آن را در روز سه‌شنبه آفرید و آسمانها را در روز چهارشنبه و پنجشنبه خلق کرد، و خوراکی‌های آن را در روز جمعه به وجود آورد و این منظور از این آیه است: خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ مَا بَیْنَهُمَا فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۴۵۶
بحارالأنوار، ج۵۴، ص۵۸/ نورالثقلین/ البرهان

روزها

۱
(فرقان/ ۵۹)

الهادی ( عَنِ الصَّقْرِ بْنِ أَبِی دُلَفَ الْکَرْخِیِّ قَالَ: لَمَّا حَمَلَ الْمُتَوَکِّلُ سَیِّدَنَا أَبَا الْحَسَنِ الْعَسْکَرِیَّ (جِئْتُ أَسْأَلُ عَنْ خَبَرِهِ ... فَدَخَلْتُ فَإِذَا (جَالِسٌ عَلَی صَدْرِ حَصِیرٍ وَ بِحِذَاهُ قَبْرٌ مَحْفُورٌ قَالَ فَسَلَّمْتُ فَرَدَّ ثُمَّ أَمَرَنِی بِالْجُلُوسِ ثُمَّ قَالَ لِی یَا صَقْرُ مَا أَتَی بِکَ قُلْتُ یَا سَیِّدِی جِئْتُ أَتَعَرَّفُ خَبَرَکَ قَالَ ثُمَّ نَظَرْتُ إِلَی الْقَبْرِ فَبَکَیْتُ فَنَظَرَ إِلَیَّ فَقَالَ یَا صَقْرُ لَا عَلَیْکَ لَنْ یَصِلُوا إِلَیْنَا بِسُوءٍ الْآنَ فَقُلْتُ الْحَمْدُ لِلَّهِ ثُمَّ قُلْتُ یَا سَیِّدِی حَدِیثٌ یُرْوَی عَنِ النَّبِیِّ (لَا أَعْرِفُ مَعْنَاهُ قَالَ وَ مَا هُوَ فَقُلْتُ قَوْلُهُ لَا تُعَادُوا الْأَیَّامَ فَتُعَادِیَکُمْ مَا مَعْنَاهُ فَقَالَ نَعَمْ الْأَیَّامُ نَحْنُ مَا قَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ فَالسَّبْتُ اسْمُ رَسُولِ اللَّهِ (وَ الْأَحَدُ کِنَایَهًٌْ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (وَ الْإِثْنَیْنِ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ الثَّلَاثَاءُ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ وَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ الْأَرْبِعَاءُ مُوسَی بْنُ جَعْفَرٍ وَ عَلِیُّ بْنُ مُوسَی وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ وَ أَنَا وَ الْخَمِیسُ ابْنِیَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ (وَ الْجُمُعَهًُْ ابْنُ ابْنِی وَ إِلَیْهِ تَجْتَمِعُ عِصَابَهًُْ الْحَقِّ وَ هُوَ الَّذِی یَمْلَؤُهَا قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً فَهَذَا مَعْنَی الْأَیَّامِ فَلَا تُعَادُوهُمْ فِی الدُّنْیَا فَیُعَادُوکُمْ فِی الْآخِرَهًِْ ثُمَّ قَالَ (وَدِّعْ وَ اخْرُجْ فَلَا آمَنُ عَلَیْک.

امام هادی ( صقربن‌ابی دُلَف کرخی گوید: وقتی متوکّل، مولایمان امام هادی (را تبعید نمود و من رفتم تا از حال آن جناب اطّلاع حاصل کنم ... داخل شدم، چشمم به امام (افتاد که روی حصیری نشسته و جلوی آن جناب قبری کنده شده است. سلام کردم و جواب داد، سپس فرمود: «بنشین». فرمود: «ای صقر! برای چه آمده‌ای»؟ عرض کردم: «آمده‌ام از حال شما مطّلع شوم، چشمم به قبر افتاد، گریه‌ام گرفت». امام (رو به من نمود و فرمود: «ناراحت نباش، نمی‌توانند حالا به من آسیبی برسانند». گفتم: «الحمدالله». آنگاه عرض کردم: «حدیثی از پیامبر (نقل شده که من معنی آن را نمی‌دانم». فرمود: «چه حدیثی»؟ گفتم: «با روزها دشمنی نورزید که به دشمنی با شما برمی‌خیزد». فرمود: «ایام و روزها تا آسمان‌ها پایدار است ما هستیم؛ شنبه اسم پیامبر (است، یکشنبه اشاره به امیرالمؤمنین (و دوشنبه حسن و حسین (سه شنبه علیّ‌بن‌حسین و محمّدبن‌علی و جعفربن‌محمّد (چهارشنبه موسی‌بن‌جعفر و علیّ‌بن‌موسی و محمّدبن‌علی (و من هستیم، پنجشنبه فرزندم حسن‌بن‌علی (و جمعه پسرِپسرم که تمام حق گویان بر او اجتماع خواهند کرد. او زمین را پر از عدل‌وداد می‌کند چنانچه پر از ظلم و جور شده، این است معنی ایّام در دنیا با آن‌ها دشمنی نورزید که در آخرت با شما دشمنی می‌کنند». فرمود: «اینک وداع کن و خارج شو که اطمینان ندارم به تو گزندی نرسانند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۴۵۶
الخصال، ج۲، ص۳۹۵

سپس بر عرش قدرت) قرار گرفت [و به تدبیر جهان پرداخت، او خداوند] رحمان است از او بخواه که از همه‌چیز آگاه است

۲ -۱
(فرقان/ ۵۹)

أمیرالمؤمنین ( إِنَّ الْعَرْشَ خَلَقَهُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی مِنْ أَنْوَارٍ أَرْبَعَهًٍْ نُورٍ أَحْمَرَ احْمَرَّتْ مِنْهُ الْحُمْرَهًُْ وَ نُورٍ أَخْضَرَ اخْضَرَّتْ مِنْهُ الْخُضْرَهًُْ وَ نُورٍ أَصْفَرَ اصْفَرَّتْ مِنْهُ الصُّفْرَهًُْ وَ نُورٍ أَبْیَضَ ابْیَضَّ مِنْهُ الْبَیَاضُ وَ هُوَ الْعِلْمُ الَّذِی حَمَّلَهُ اللَّهُ الْحَمَلَهًَْ وَ ذَلِکَ نُورٌ مِنْ عَظَمَتِهِ فَبِعَظَمَتِهِ وَ نُورِهِ ابْیَضَّتْ مِنْهُ قُلُوبُ الْمُؤْمِنِینَ وَ بِعَظَمَتِهِ وَ نُورِهِ عَادَاهُ الْجَاهِلُونَ.

امام علی ( خدا عرش را از چهار نور آفریده؛ یکی نور قرمز که سرخی از آن نور به وجود آمد، نور سبز که با آن رنگ سبز، سبز شد: سوّم، نور زردکه زردی رنگ زرد از آن است و چهارمی نور سفید است که رنگ سفید به‌وسیله‌ی آن سفید شد؛ و این عرش، از علم و دانش است که خداوند آن را بر دوش حاملان قرار داد. و آن، نوری از عظمت خداوند می‌باشد و به‌وسیله‌ی عظمت و نور خدا و نادانان با او را دشمنی می‌کنند. دل‌های مؤمنان روشن می‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۴۵۸
الإرشادالقلوب، ج۲، ص۳۰۸
۲ -۲
(فرقان/ ۵۹)

الصّادق ( یَا أَبْرَشُ هُوَ کَمَا وَصَفَ نَفْسَهُ کانَ عَرْشُهُ عَلَی الْماءِ وَ الْمَاءُ عَلَی الْهَوَاءِ وَ الْهَوَاءُ لَا یُحَدُّ وَ لَمْ یَکُنْ یَوْمَئِذٍ خَلْقٌ غَیْرُهُمَا وَ الْمَاءُ یَوْمَئِذٍ عَذْبٌ فُرَات ... وَ کَانَتِ السَّمَاءُ خَضْرَاءَ عَلَی لَوْنِ الْمَاءِ الْعَذْبِ الْأَخْضَرِ وَ کَانَتِ الْأَرْضُ خَضْرَاءَ عَلَی لَوْنِ الْمَاءالْعَذْب.

امام صادق ( ای ابرش! خداوند همان‌طور که خود وصف کرده است، عرش بر روی آب است و آب نیز بر روی هواست و هوا نیز نامحدود است. و در آن غیر از این‌ها چیز دیگری خلق نشده بود و آب در آن روز شیرین و گوارا بود ... آسمان سبز بود و رنگی همچون آب سبز داشت و زمین خاکستری بود و به رنگ آب گوارا.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۴۵۸
بحارالأنوار، ج۵۶، ص۳۷۱
بیشتر