آیه ۷۵ - سوره فرقان

آیه أُوْلئِكَ يُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِما صَبَرُوا وَ يُلَقَّوْنَ فيها تَحِيَّةً وَ سَلاماً [75]

[آرى]، آن‌ها هستند كه در برابر شكيباييشان درجات عالى بهشت به آنان پاداش داده مى‌شود؛ و در آن، با تحيّت و سلام رو‌به‌رو مى‌شوند.

۱
(فرقان/ ۷۵)

الرّسول ( یَا ابْنَ مَسْعُودٍ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی إِنَّما یُوَفَّی الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَیْرِ حِسابٍ. أُوْلئِکَ یُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِما صَبَرُوا. إِنِّی جَزَیْتُهُمُ الْیَوْمَ بِما صَبَرُوا أَنَّهُمْ هُمُ الْفائِزُونَ یَا ابْنَ مَسْعُودٍ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَی وَ جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَرِیراً أُولئِکَ یُؤْتَوْنَ أَجْرَهُمْ مَرَّتَیْنِ بِما صَبَرُوا قُلْنَا یَا رَسُولَ اللَّهِ (فَمَنِ الصَّابِرُونَ قَالَ (الَّذِینَ یَصْبِرُونَ عَلَی طَاعَهًْ اللَّهِ وَ عَنْ مَعْصِیَتِهِ الَّذِینَ کَسَبُوا طَیِّباً وَ أَنْفَقُوا قَصْداً وَ قَدَّمُوا فَضْلًا فَأَفْلَحُوا وَ أَنْجَحُوا یَا ابْنَ مَسْعُودٍ عَلَیْهِمُ الْخُشُوعُ وَ الْوَقَارُ وَ السَّکِینَهًُْ وَ التَّفَکُّرُ وَ اللِّینُ وَ الْعَدْلُ وَ التَّعْلِیمُ وَ الِاعْتِبَارُ وَ التَّدْبِیرُ وَ التَّقْوَی وَ الْإِحْسَانُ وَ التَّحَرُّجُ وَ الْحُبُّ فِی اللَّهِ وَ الْبُغْضُ فِی اللَّهِ وَ أَدَاءُ الْأَمَانَهًْ وَ الْعَدْلُ فِی الْحُکْمِ وَ إِقَامَهًُْ الشَّهَادَهًْ وَ مُعَاوَنَهًُْ أَهْلِ الْحَقِّ وَ الْبَغِیَّهًُْ عَلَی الْمُسِیءِ وَ الْعَفْوُ لِمَنْ ظَلَمَ یَا ابْنَ مَسْعُودٍ إِذَا ابْتُلُوا صَبَرُوا وَ إِذَا أُعْطُوا شَکَرُوا وَ إِذَا حَکَمُوا عَدَلُوا وَ إِذَا قَالُوا صَدَقُوا وَ إِذَا عَاهَدُوا وَفَوْا وَ إِذَا أَسَاءُوا اسْتَغْفَرُوا وَ إِذَا أَحْسَنُوا اسْتَبْشَرُوا.

پیامبر ( عبدالله‌بن‌مسعود گوید: روزی با پنج تن از اصحاب بر نبی اکرم (وارد شدیم ... پیامبر (فرمود: ای پسر مسعود! خداوند متعال فرموده است: که صابران اجر و پاداش خود را بی‌حساب دریافت می‌دارند. (زمر/۱۰) ولی من امروز آن‌ها را به خاطر صبر و استقامتشان پاداش دادم. آن‌ها پیروز و رستگارند. (مؤمنون/۱۱۱) [و باز] سخن خدای تعالی است: و در برابر صبرشان، بهشت و لباس‌های حریر بهشتی را به آن‌ها پاداش می‌دهد!. (انسان/۱۲) آن‌ها کسانی هستند که به خاطر شکیباییشان، اجر و پاداششان را دو بار دریافت می‌دارند. (قصص/۵۴) پرسیدیم: «یا رسول خدا (صابرین چه کسانی هستند»؟ فرمود: «کسانی که بر اطاعت حق شکیبایی کنند و از گناه او می‌پرهیزند؛ آن‌ها که مال حلال کسب می‌کنند، به اقتصاد و میانه‌روی خرج می‌کنند و زیادی از مخارج خود را انفاق می‌کنند و رستگار و صالح می‌شوند. پسر مسعود! بر آن‌هاست خشوع و وقار؛ آرامش و تفکّر، نرمی و عدل، عبرت‌گیری و تدبیر، تقوی و احسان، دوستی و دشمنی برای خدا، ادای امانت و عدل در حکم، اقامه‌ی شهادت، یاری اهل حقّ و گذشت از کسانی که به آنان بدی کند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۵۰۴
بحارالأنوار، ج۷۴، ص۹۴/ مستدرک الوسایل، ج۱۱، ص۲۶۱؛ «البقیهًْ» بدل «البغیهًْ»
۲
(فرقان/ ۷۵)

الرّسول ( یَا ابْنَ مَسْعُودٍ عَلَیْکَ بِالسَّکِینَهًْ وَ الْوَقَارِ وَ کُنْ سَهْلًا لَیِّناً عَفِیفاً مُسْلِماً تَقِیّاً نَقِیّاً بَارّاً طَاهِراً مُطَهَّراً صَادِقاً خَالِصاً سَلِیماً صَحِیحاً لَبِیباً صَالِحاً صَبُوراً شَکُوراً مُؤْمِناً وَرِعاً عَابِداً زَاهِداً رَحِیماً عَالِماً فَقِیهاً یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَی إِنَّ ابراهیم لَحَلِیمٌ أَوَّاهٌ مُنِیبٌ. وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً. وَ الَّذِینَ یَبِیتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَ قِیاماً. وَ یَقُولُونَ لِلنَّاسِ حُسْناً. وَ إِذا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کِراماً. وَ الَّذِینَ إِذا ذُکِّرُوا بِآیاتِ رَبِّهِمْ لَمْ یَخِرُّوا عَلَیْها صُمًّا وَ عُمْیاناً وَ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ. وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِینَ إِماماً أُوْلئِکَ یُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِما صَبَرُوا وَ یُلَقَّوْنَ فِیها تَحِیَّةً وَ سَلاماً خالِدِینَ فِیها حَسُنَتْ مُسْتَقَرًّا وَ مُقاماً.

پیامبر ( ای پسر مسعود! آرامش دل و وقار داشته باش؛ سهل‌گیر و نرمخو، عفیف و پارسا، نیکوکار و راستگو، خالص و سالم، عاقل و شکیبا، شاکرو مؤمن، پاکدامن و عابد، زاهد و دلسوز و دانا و فهیم باش که خداوند می‌فرماید: چراکه ابراهیم، بردبار و دلسوز و بازگشت‌کننده [به‌سوی خدا] بود!. (هود/۷۵) بندگان [خاص خداوند] رحمان، کسانی هستند که با آرامش و بی‌تکبّر بر زمین راه می‌روند و هنگامی‌که جاهلان آن‌ها را مخاطب سازند [و سخنان نابخردانه گویند]، به آن‌ها سلام می‌گویند [و با بی‌اعتنایی و بزرگواری می‌گذرند]. کسانی که شبانگاه برای پروردگارشان سجده و قیام می‌کنند. (فرقان/۶۴۶۳) و به مردم نیک بگویید. (بقره/۸۳) و هنگامی‌که به لغو و بیهودگی برخورد کنند، بزرگوارانه از آن می‌گذرند. و کسانی که هرگاه آیات پروردگارشان به آنان گوشزد شود، کروکور روی آن نمی‌افتند. (فرقان/۷۳۷۲) وَ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِینَ إِماماً، أُوْلئِکَ یُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِما صَبَرُوا وَ یُلَقَّوْنَ فِیها تَحِیَّةً وَ سَلاماً، خالِدِینَ فِیها حَسُنَتْ مُسْتَقَرًّا وَ مُقاماً.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۵۰۶
بحارالأنوار، ج۷۴، ص۱۰۹
۳
(فرقان/ ۷۵)

الرّسول ( یَا عَلِیُّ (لَقَدْ خَصَّکَ اللَّهُ بِالْحِلْمِ وَ الْعِلْمِ وَ الْغُرْفَهًْ الَّتِی قَالَ اللَّهُ تَعَالَی أُوْلئِکَ یُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِما صَبَرُوا وَ یُلَقَّوْنَ فِیها تَحِیَّةً وَ سَلاماً وَ اللَّهِ إِنَّهَا لَغُرْفَهًٌْ مَا دَخَلَهَا أَحَدٌ قَطُّ وَ لَا یَدْخُلُهَا أَحَدٌ أَبَداً حَتَّی تَقُومَ عَلَی رَبِّکَ وَ إِنَّهُ لَیَحِفُّ بِهَا فِی کُلِّ یَوْمٍ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ مَا یَحُفُّونَ إِلَی یَوْمِهِمْ ذَلِکَ فِی إِصْلَاحِهَا وَ الْمَرَمَّهًْ لَهَا حَتَّی تَدْخُلَهَا ثُمَّ یُدْخِلُ اللَّهُ عَلَیْکَ فِیهَا أَهْلَ بَیْتِکَ وَ اللَّهِ یَا عَلِیُّ (إِنَّ فِیهَا لَسَرِیراً مِنْ نُورٍ مَا یَسْتَطِیعُ أَحَدٌ مِنَ الملائکهًْ (أَنْ یَنْظُرَ إِلَیْهِ مَجْلِسٌ لَکَ یَوْمَ تَدْخُلُهُ فَإِذَا دَخَلْتَهُ یَا عَلِیُّ (أَقَامَ اللَّهُ جَمِیعَ أَهْلِ السَّمَاءِ عَلَی أَرْجُلِهِمْ حَتَّی یَسْتَقِرَّ بِکَ مَجْلِسُکَ ثُمَّ لَا یَبْقَی فِی السَّمَاءِ وَ لَا فِی أَطْرَافِهَا مَلَکٌ وَاحِدٌ إِلَّا أَتَاکَ بِتَحِیَّهًٍْ مِنَ الرَّحْمَنِ.

پیامبر ( ای علی (! خداوند به تو امتیازهای ویژه‌ای چون، بردباری، دانش و برترین منزلگاه در بهشت داده که آن را این‌گونه توصیف کرده است: أُوْلئِکَ یُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِما صَبَرُوا وَ یُلَقَّوْنَ فیها تَحِیَّةً وَ سَلاماً؛ به خدا سوگند! به آن جایگاه هیچ‌کس وارد نشده و نمی‌شود تا آنکه تو در برابر پروردگارت بایستی. ای علی (! هر روز هفتادهزار فرشته برای اصلاح آن عمارت وارد می‌شوند و تا به امروز از اصلاح و مرمّت آن فارغ نشده‌اند، تا اینکه تو و اهل‌بیت تو وارد آن شوید. ای علی! به خدا قسم در آن تختی از نور است که احدی از ملائکه نمی‌تواند به آن بنگرد که این تخت محل جلوس توست در روزی که تو وارد آن می‌شود. ای علی! پس وقتی داخل آن می‌شوی خداوند تمام اهل آسمان‌ها را سرِ پا نگه می‌دارد تا محل جلوس تو برای تو مستقر شود، سپس در آسمان و اطراف آن یک فرشته نمی‌ماند مگر آنکه تحیتی از جانب خدای رحمان برای تو می‌آورد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۵۰۶
بحارالأنوار، ج۷، ص۳۳۲/ فرات الکوفی، ص۲۹۳
۴
(فرقان/ ۷۵)

الباقر ( الْغُرْفَهًُْ الْجَنَّهًُْ بِمَا صَبَرُوا عَلَی الْفِتَنِ فِی الدَّارِ الدُّنْیَا.

امام باقر ( منظور از غرفه، بهشت است به‌واسطه‌ی صبری که بر فتنه‌های دنیا می‌کنند به بهشت می‌رسند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۵۰۶
بحارالأنوار، ج۷۵، ص۱۸۶/ کشف الغمهًْ، ج۲، ص۱۳۲؛ «علی الفقر» بدل «علی الفتن»
۵
(فرقان/ ۷۵)

الباقر ( الْغُرْفَهًُْ الْجَنَّهًُْ بِمَا صَبَرُوا عَلَی الْفَقْرِ فِی دَارِ الدُّنْیَا.

امام باقر ( منظور از غرفه، بهشت است که به خاطر صبرشان در برابر فقر و مصیبت‌های دنیا به آن دست یافتند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۵۰۶
بحارالأنوار، ج۷۵، ص۱۸۶/ البرهان
۶
(فرقان/ ۷۵)

الرّسول ( یَا بْنَ مَسْعُودٍ إِنَّ أَهْلَ الْغُرَفِ الْعُلْیَا لَعَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (وَ شِیعَتُهُ الْمُتَوَلُّونَ لَهُ الْمُتَبَرِّءُونَ مِنْ أَعْدَائِهِ وَ هُوَ قَوْلُهُ تَعَالَی أُوْلئِکَ یُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِمَا صَبَرُوا عَلَی أَذَی الدُّنْیَا.

پیامبر ( ای پسر مسعود! همانا غرفه‌های بالایی بهشت برای علیّ‌بن‌ابی‌طالب (و شیعیانی است که ولایت او را قبول دارند و از دشمنانش بیزاری می‌جویند. و منظور از آیه‌ی أُوْلَئِکَ یُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِمَا صَبَرُوا وَ یُلَقَّوْنَ فِیهَا تَحِیَّةً وَ سَلَامًا همین است؛ چراکه آنان در برابر آزارهای دنیوی صبر پیشه کردند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۵۰۸
البرهان
بیشتر