آیه ۷ - سوره فرقان

آیه وَ قالُوا ما لِهذَا الرَّسُولِ يَأْكُلُ الطَّعامَ وَ يَمْشي فِي الْأَسْواقِ لَوْ لا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مَلَكٌ فَيَكُونَ مَعَهُ نَذيراً [7]

و گفتند: «چرا اين پيامبر غذا مى‌خورد و در بازارها راه مى‌رود؟! [نه سنّت فرشتگان را دارد و نه روش شاهان را]! چرا [لااقل] فرشته‌اى بر او نازل نشده كه همراه وى مردم را انذار كند [و گواه صدق دعوى او باشد]؟!

۱
(فرقان/ ۷)

الهادی ( عَنْ أَبِی مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ الْعَسْکَرِیِّ (أَنَّهُ قَال قُلْتُ لِأَبِی عَلِیِّ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ (هَلْ کَانَ رسول الله (یُنَاظِرُ الْیَهُودَ وَ الْمُشْرِکِینَ إِذَا عَاتَبُوهُ وَ یُحَاجُّهُمْ قَالَ بَلَی مِرَاراً کَثِیرَهًًْ مِنْهَا مَا حَکَی اللَّهُ تَعَالَی مِنْ قَوْلِهِمْ وَ قالُوا ما لِهذَا الرَّسُولِ یَأْکُلُ الطَّعامَ وَ یَمْشِی فِی الْأَسْواقِ لَوْ لا أُنْزِلَ إِلَیْهِ مَلَکٌ إِلَی قَوْلِهِ رَجُلًا مَسْحُوراً وَ قالُوا لَوْ لا نُزِّلَ هذَا الْقُرْآنُ عَلی رَجُلٍ مِنَ الْقَرْیَتَیْنِ عَظِیمٍ وَ قالُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَکَ حَتَّی تَفْجُرَ لَنا مِنَ الْأَرْضِ یَنْبُوعاً إِلَی قَوْلِهِ کِتاباً نَقْرَؤُهُ ... وَ ذَلِکَ أَنَّ رسول الله (کَانَ قَاعِداً ذَاتَ یَوْمٍ بِمَکَّهًَْ بِفِنَاءِ الْکَعْبَهًْ إِذَا اجْتَمَعَ جَمَاعَهًٌْ مِنْ رُؤَسَاءِ قُرَیْشٍ مِنْهُمُ الْوَلِیدُ بْنُ الْمُغِیرَهًْ الْمَخْزُومِیُّ وَ أَبُوالْبَخْتَرِیِّ بْنُ‌هِشَامٍ وَ أَبُوجَهْلِ بْنُ هِشَامٍ وَ الْعَاصُ بْنُ وَائِلٍ‌السَّهْمِیُّ وَ عَبْدُاللَّهِ بْنُ أَبِی‌أُمَیَّهًَْ الْمَخْزُومِیُّ وَ کَانَ مَعَهُمْ جَمْعٌ مِمَّنْ یَلِیهِمْ کَثِیرٌ ... وَ رسول الله (فِی نَفَرٍ مِنْ أَصْحَابِهِ یَقْرَأُ عَلَیْهِمْ کِتَابَ اللَّه فَأَتَوْهُ بِأَجْمَعِهِمْ فَابْتَدَأَ عَبْدُاللَّهِ‌بْنُ‌أَبِی‌أُمَیَّهًَْ‌الْمَخْزُومِیُّ فَقَالَ یا محمد (لَقَدِ ادَّعَیْتَ دَعْوَی عَظِیمَهًًْ وَ قُلْتَ مَقَالًا هَائِلًا زَعَمْتَ أَنَّکَ رَسُولُ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ مَا یَنْبَغِی لِرَبِّ الْعَالَمِینَ وَ خَالِقِ الْخَلْقِ أَجْمَعِینَ أَنْ یَکُونَ مِثْلُکَ رَسُولَهُ بَشَراً {بَشَرٌ} مِثْلُنَا تَأْکُلُ کَمَا نَأْکُلُ وَ تَمْشِی فِی الْأَسْوَاقِ کَمَا نَمْشِی فَهَذَا مَلِکُ الرُّومِ وَ هَذَا مَلِکُ الْفُرْسِ لَا یَبْعَثَانِ رَسُولًا إِلَّا کَثِیرَ مَالٍ عَظِیمَ حَالٍ لَهُ قُصُورٌ وَ دُورٌ وَ فَسَاطِیطُ وَ خِیَامٌ وَ عَبِیدٌ وَ خُدَّامٌ وَ رَبُّ الْعَالَمِینَ فَوْقَ هَؤُلَاءِ کُلِّهِمْ وَ هُمْ عَبِیدُه وَ لَوْ کُنْتَ نَبِیّاً لَکَانَ مَعَکَ مَلَکٌ یُصَدِّقُکَ وَ نُشَاهِدُهُ بَلْ لَوْ أَرَادَ اللَّهُ أَنْ یَبْعَثَ إِلَیْنَا نَبِیّاً لَکَانَ إِنَّمَا یَبْعَثُ إِلَیْنَا مَلَکاً لَا بَشَراً مِثْلَنَا مَا أَنْتَ یا محمد (إِلَّا مَسْحُوراً وَ لَسْتَ بِنَبِیٍّ فَقَالَ رسول الله (هَلْ بَقِیَ مِنْ کَلَامِکَ شَیْءٌ قَالَ بَلَی لَوْ أَرَادَ اللَّهُ أَنْ یَبْعَثَ إِلَیْنَا رَسُولًا لَبَعَثَ أَجَلَّ مَنْ فِیمَا بَیْنَنَا مَالًا وَ أَحْسَنَهُ حَالًا فَهَلَّا نَزَلَ هَذَا الْقُرْآنُ الَّذِی تَزْعَمُ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَهُ عَلَیْکَ وَ انْبَعَثَکَ بِهِ رَسُولًا عَلی رَجُلٍ مِنَ الْقَرْیَتَیْنِ عَظِیمٍ إِمَّا الْوَلِیدُبْنُ‌الْمُغِیرَهًْ بِمَکَّهًَْ وَ إِمَّا عُرْوَهًُْ‌بْنُ‌مَسْعُودٍ الثَّقَفِیُّ بِالطَّائِف فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (یَا عَبْدَ اللَّهِ أَ بَقِیَ شَیْءٌ مِنْ کَلَامِکَ قَالَ یَا مُحَمَّدُ أَ وَ لَیْسَ فِیمَا أَوْرَدْتُهُ عَلَیْکَ کِفَایَهًٌْ وَ بَلَاغٌ مَا بَقِیَ شَیْءٌ فَقُلْ مَا بَدَا لَکَ وَ أَفْصِحْ عَنْ نَفْسِکَ إِنْ کَانَ لَکَ حُجَّهًٌْ وَ ائْتِنَا بِمَا سَأَلْنَاکَ بِهِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (اللَّهُمَّ أَنْتَ السَّامِعُ لِکُلِّ صَوْتٍ وَ الْعَالِمُ بِکُلِّ شَیْءٍ تَعْلَمُ مَا قَالَهُ عِبَادُکَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَلَیْهِ یَا مُحَمَّدُ وَ قالُوا ما لِهذَا الرَّسُولِ یَأْکُلُ الطَّعامَ إِلَی قَوْلِهِ رَجُلًا مَسْحُوراً ثُمَّ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی انْظُرْ کَیْفَ ضَرَبُوا لَکَ الْأَمْثالَ فَضَلُّوا فَلا یَسْتَطِیعُونَ سَبِیلًا ثُمَّ قَالَ یَا مُحَمَّدُ تَبارَکَ الَّذِی إِنْ شاءَ جَعَلَ لَکَ خَیْراًمِنْ ذلِکَ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ وَ یَجْعَلْ لَکَ قُصُوراً ... فَقَالَ لَهُ رسول الله (یَا عَبْدَ اللَّهِ أَمَّا مَا ذَکَرْتَ مِنْ أَنِّی آکُلُ الطَّعَامَ کَمَا تَأْکُلُونَ وَ زَعَمْتَ أَنَّهُ لَا یَجُوزُ لِأَجْلِ هَذِهِ أَنْ أَکُونَ لِلَّهِ رَسُولًا فَإِنَّمَا الْأَمْرُ لِلَّهِ یَفْعَلُ ما یَشاءُ وَ یَحْکُمُ ما یُرِیدُ وَ هُوَ مَحْمُودٌ وَ لَیْسَ لَکَ وَ لَا لِأَحَدٍ الِاعْتِرَاضُ عَلَیْهِ بِلِمَ وَ کَیْفَ أَ لَا تَرَی أَنَّ اللَّهَ کَیْفَ أَفْقَرَ بَعْضاً وَ أَغْنَی بَعْضاً وَ أَعَزَّ بَعْضاً وَ أَذَلَّ بَعْضاً وَ أَصَحَّ بَعْضاً وَ أَسْقَمَ بَعْضاً وَ شَرَّفَ بَعْضاً وَ وَضَعَ بَعْضاً وَ کُلُّهُمْ مِمَّنْ یَأْکُلُ الطَّعَامَ ثُمَّ لَیْسَ لِلْفُقَرَاءِ أَنْ یَقُولُوا لِمَ أَفْقَرْتَنَا وَ أَغْنَیْتَهُمْ وَ لَا لِلْوُضَعَاءِ أَنْ یَقُولُوا لِمَ وَضَعْتَنَا وَ شَرَّفْتَهُمْ {وَ} لَا لِلزَّمْنَی وَ الضُّعَفَاءِ أَنْ یَقُولُوا لِمَ أَزْمَنْتَنَا وَ أَضْعَفْتَنَا وَ صَحَّحْتَهُمْ وَ لَا لِلْأَذِلَّاءِ أَنْ یَقُولُوا لِمَ أَذْلَلْتَنَا وَ أَعْزَزْتَهُمْ وَ لَا لِقِبَاحِ الصُّوَرِ أَنْ یَقُولُوا لِمَ أَقْبَحْتَنَا وَ جَمَّلْتَهُمْ بَلْ إِنْ قَالُوا ذَلِکَ کَانُوا عَلَی رَبِّهِمْ رَادِّینَ وَ لَهُ فِی أَحْکَامِهِ مُنَازِعِینَ وَ بِهِ کَافِرِینَ وَ لَکَانَ جَوَابُهُ لَهُمْ أَنَا الْمَلِکُ الْخَافِضُ الرَّافِعُ الْمُغْنِی الْمُفْقِرُ الْمُعِزُّ الْمُذِلُّ الْمُصَحِّحُ الْمُسْقِمُ وَ أَنْتُمُ الْعَبِیدُ لَیْسَ لَکُمْ إِلَّا التَّسْلِیمُ لِی وَ الِانْقِیَادُ لِحُکْمِی فَإِنْ سَلَّمْتُمْ کُنْتُمْ عِبَاداً مُؤْمِنِینَ وَ إِنْ أَبَیْتُمْ کُنْتُمْ بِی کَافِرِینَ وَ بِعُقُوبَاتِی مِنَ الْهَالِکِینَ ثُمَّ أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَیْهِ یا محمد (قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یَعْنِی آکُلُ الطَّعَامَ یُوحی إِلَیَّ أَنَّما إِلهُکُمْ إِلهٌ واحِدٌ یَعْنِی قُلْ لَهُمْ أَنَا فِی الْبَشَرِیَّهًْ مِثْلُکُمْ وَ لَکِنْ رَبِّی خَصَّنِی بِالنُّبُوَّهًْ دُونَکُمْ کَمَا یَخُصُّ بَعْضَ الْبَشَرِ بِالْغِنَی وَ الصِّحَّهًْ وَ الْجَمَالِ دُونَ بَعْضٍ مِنَ الْبَشَرِ فَلَا تُنْکِرُوا أَنْ یَخُصَّنِی أَیْضاً بِالنُّبُوَّهًْ ثُمَّ قَالَ رسول الله (وَ أَمَّا قَوْلُکَ هَذَا مَلِکُ الرُّومِ وَ مَلِکُ الْفُرْسِ لَا یَبْعَثَانِ رَسُولًا إِلَّا کَثِیرَ الْمَالِ عَظِیمَ الْحَالِ لَهُ قُصُورٌ وَ دُورٌ وَ فَسَاطِیطُ وَ خِیَامٌ وَ عَبِیدٌ وَ خُدَّامٌ وَ رَبُّ الْعَالَمِینَ فَوْقَ هَؤُلَاءِ کُلِّهِمْ فَإِنَّهُمْ عَبِیدُهُ فَإِنَّ اللَّهَ لَهُ التَّدْبِیرُ وَ الْحُکْمُ لَا یَفْعَلُ عَلَی ظَنِّکَ وَ حُسْبَانِکَ وَ لَا بِاقْتِرَاحِکَ بَلْ یَفْعَلُ ما یَشاءُ وَ یَحْکُمُ ما یُرِیدُ وَ هُوَ مَحْمُودٌ یَا عَبْدَ اللَّهِ إِنَّمَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِیَّهُ لِیُعَلِّمَ النَّاسَ دِینَهُمْ وَ یَدْعُوهُمْ إِلَی رَبِّهِمْ وَ یَکِدَّ نَفْسَهُ فِی ذَلِکَ آنَاءَ لَیْلِهِ وَ نَهَارِهِ فَلَوْ کَانَ صَاحِبَ قُصُورٍ یَحْتَجِبُ فِیهَا وَ عَبِیدٍ وَ خَدَمٍ یَسْتُرُونَهُ عَنِ النَّاسِ أَ لَیْسَ کَانَتِ الرِّسَالَهًُْ تَضِیعُ وَ الْأُمُورُ تَتَبَاطَأُ أَ وَ مَا تَرَی الْمُلُوکَ إِذَا احْتَجَبُوا کَیْفَ یَجْرِی الْفَسَادُ وَ الْقَبَائِحُ مِنْ حَیْثُ لَا یَعْلَمُونَ بِهِ وَ لَا یَشْعُرُونَ یَا عَبْدَ اللَّهِ إِنَّمَا بَعَثَنِی اللَّهُ وَ لَا مَالَ لِی لِیُعَرِّفَکُمْ قُدْرَتَهُ وَ قُوَّتَهُ وَ أَنَّهُ هُوَ النَّاصِرُ لِرَسُولِهِ لَا تَقْدِرُونَ عَلَی قَتْلِهِ وَ لَا مَنْعِهِ مِنْ رِسَالَتِهِ فَهَذَا أَبْیَنُ فِی قُدْرَتِهِ وَ فِی عجزِکُمْ وَ سَوْفَ یُظْفِرُنِی اللَّهُ بِکُم ... وَ أَمَّا قَوْلُکَ وَ لَوْ کُنْتَ نَبِیّاً لَکَانَ مَعَکَ مَلَکٌ یُصَدِّقُکَ وَ نُشَاهِدُهُ بَلْ لَوْ أَرَادَ أَنْ یَبْعَثَ إِلَیْنَا نَبِیّاً لَکَانَ إِنَّمَا یَبْعَثُ لَنَا مَلَکاً لَا بَشَراً مِثْلَنَا فَالْمَلَکُ لَا تُشَاهِدُهُ حَواسُّکُمْ لِأَنَّهُ مِنْ جِنْسِ هَذَا الْهَوَاءِ لَا عِیَانَ مِنْهُ وَ لَوْ شَاهَدْتُمُوهُ بِأَنْ یُزَادَ فِی قُوَی أَبْصَارِکُمْ لَقُلْتُمْ لَیْسَ هَذَا مَلَکاً بَلْ هَذَا بَشَرٌ لِأَنَّهُ إِنَّمَا کَانَ یَظْهَرُ لَکُمْ بِصُورَهًْ الْبَشَرِ الَّذِی قَدْ أَلِفْتُمُوهُ لِتَفْهَمُوا عَنْهُ مَقَالَتَهُ وَ تَعْرِفُوا خِطَابَهُ وَ مُرَادَهُ فَکَیْفَ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ صِدْقَ الْمَلِکِ وَ أَنَّ مَا یَقُولُهُ حَقٌّ بَلْ إِنَّمَا بَعَثَ اللَّهُ بَشَراً وَ أَظْهَرَ عَلَی یَدِهِ الْمُعجزَاتِ الَّتِی لَیْسَتْ فِی طَبَائِعِ الْبَشَرِ الَّذِینَ قَدْ عَلِمْتُمْ ضَمَائِرَ قُلُوبِهِمْ فَتَعْلَمُونَ بِعجزِکُمْ عَمَّا جَاءَ بِهِ أَنَّهُ مُعجزَهًٌْ وَ أَنَّ ذَلِکَ شَهَادَهًٌْ مِنَ اللَّهِ بِالصِّدْقِ لَهُ وَ لَوْ ظَهَرَ لَکُمْ مَلَکٌ وَ ظَهَرَ عَلَی یَدِهِ مَا یَعجزُ عَنْهُ الْبَشَرُ لَمْ یَکُنْ فِی ذَلِکَ مَا یَدُلُّکُمْ أَنَّ ذَلِکَ لَیْسَ فِی طَبَائِعِ سَائِرِ أَجْنَاسِهِ مِنَ الملائکهًْ (حَتَّی یَصِیرَ ذَلِکَ مُعجزاً أَ لَا تَرَوْنَ أَنَّ الطُّیُورَ الَّتِی تَطِیرُ لَیْسَ ذَلِکَ مِنْهَا بِمُعجزٍ لِأَنَّ لَهَا أَجْنَاساً یَقَعُ مِنْهَا مِثْلُ طَیَرَانِهَا وَ لَوْ أَنَّ آدَمِیّاً طَارَ کَطَیَرَانِهَا کَانَ ذَلِکَ مُعجزاً فَاللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ سَهَّلَ عَلَیْکُمُ الْأَمْرَ وَ جَعَلَهُ بِحَیْثُ یَقُومُ عَلَیْکُمْ حُجَّتُهُ وَ أَنْتُمْ تَقْتَرِحُونَ عِلْمَ الصَّعْبِ الَّذِی لَا حُجَّهًَْ فِیهِ ثُمَّ قَالَ رسول الله (وَ أَمَّا قَوْلُکَ مَا أَنْتَ إِلَّا رَجُلٌ مَسْحُورٌ فَکَیْفَ أَکُونُ کَذَلِکَ وَ قَدْ تَعْلَمُونَ أَنِّی فِی صِحَّهًْ التَّمْیِیزِ وَ الْعَقْلِ فَوْقَکُمْ فَهَلْ جَرَّبْتُمْ عَلَیَّ مُنْذُ نَشَأْتُ إِلَی أَنِ اسْتَکْمَلْتُ أَرْبَعِینَ سَنَهًًْ خِزْیَهًًْ أَوْ ذِلَّهًًْ أَوْ کَذِبَهًًْ أَوْ جِنَایَهًًْ {خَنَاءً} أَوْ خَطأً مِنَ الْقَوْلِ أَوْ سَفَهاً مِنَ الرَّأْیِ أَ تَظُنُّونَ أَنَّ رَجُلًا یَعْتَصِمُ طُولَ هَذِهِ الْمُدَّهًْ بِحَوْلِ نَفْسِهِ وَ قُوَّتِهَا أَوْ بِحَوْلِ اللَّهِ وَ قُوَّتِهِ وَ ذَلِکَ مَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی انْظُرْ کَیْفَ ضَرَبُوا لَکَ الْأَمْثالَ فَضَلُّوا فَلا یَسْتَطِیعُونَ سَبِیلًا إِلَی أَنْ یُثْبِتُوا عَلَیْکَ عَمًی بِحُجَّهًٍْ أَکْثَرَ مِنْ دَعَاوِیهِمُ الْبَاطِلَهًْ الَّتِی یُبَیِّنُ عَلَیْکَ التَّحْصِیلُ بُطْلَانَهَا.

امام هادی ( از امام عسکری (نقل است که فرمود: به پدرم امام نقی (عرض کردم: «آیا پیامبر اکرم (با یهودیان و مخالفین وقتی بر او اعتراض می‌کردند مناظره هم کرده است»؟ فرمود: «آری چندین مرتبه. از جمله‌ی آن این آیه است که خداوند از قول آن‌ها نقل می‌کند: وَ قالُوا ما لِهذَا الرَّسُولِ یَأْکُلُ الطَّعامَ وَ یَمْشِی فِی الْأَسْواقِ لَوْ لا أُنْزِلَ إِلَیْهِ مَلَکٌ فَیَکُونَ مَعَهُ نَذِیراً، أَوْ یُلْقی إِلَیْهِ کَنْزٌ أَوْ تَکُونُ لَهُ جَنَّةٌ یَأْکُلُ مِنْها وَ قالَ الظَّالِمُونَ إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلًا مَسْحُورا و این آیه: چرا این قرآن بر مرد بزرگ [و ثروتمندی] از این دو شهر (مکّه و طائف) ناز ل نشده است؟!. (زخرف/۳۱) و آیه‌ی دیگر: و گفتند: «ما هرگز به تو ایمان نمی‌آوریم تا اینکه چشمه جوشانی از این سرزمین [خشک و سوزان] برای ما خارج سازی. یا باغی از نخل و انگور از آن تو باشد و نهرها در لابه‌لای آن جاری کنی. یا قطعات (سنگ‌های) آسمان را آن‌چنان که می‌پنداری بر سر ما فرود آری یا خداوند و فرشتگان را در برابر ما بیاوری. یا برای تو خانه‌ای پر نقش و نگار از طلا باشد یا به آسمان بالا روی حتّی اگر به آسمان روی، ایمان نمی‌آوریم مگر آنکه نامه‌ای بر ما فرود آوری که آن را بخوانیم. (اسراء/۹۳۹۰) ... پدرم فرمود: «این جریان‌ها موقعی اتّفاق افتاد که پیامبر اکرم (روزی کنار خانه‌ی کعبه با اصحاب خود نشسته بود و برای آن‌ها آیات قرآن و دستورات پروردگار را می‌خواند. در این موقع گروهی از سران قریش از قبیل: ولیدبن‌مغیره مخزومی و ابوالبختری پسر هشام و ابوجهل و عاص‌بن‌وائل سهمی و عبدالله‌بن‌ابی‌امیّه مخزومی و گروهی از پیروان آن‌ها اجتماع نمودند و با هم به گفتگو پرداختند. ... پیامبر (در میان گروهی از یارانش بود و برای آن‌ها قرآن تلاوت می‌کرد. تمام آن‌ها پیش پیامبر (آمدند. ابتدا عبدالله‌بن‌ابی‌امیّه مخزومی شروع به سخن کرده و گفت: «ای محمّد (! ادّعای بزرگی کرده‌ای و سخن دشوار می‌گویی خود را پیامبر خدا می‌دانی با اینکه شایسته نیست خداوند و آفریننده‌ی جهان مانند تو را سفیر و پیامبر خود قرار دهد. یک انسان که مانند ما می‌خورد و می‌آشامد و در کوچه و بازار راه می‌رود. یک مطالعه درباره‌ی فرمانروایان روم و پادشاهان ایران بکن. اگر بخواهند پیکی بفرستند قطعاً شخصی را انتخاب می‌کنند که موقعیّتی داشته باشد و دارای ثروت باشد. قصرهای بلند و باغ‌های زیبا و غلام و کنیز فراوان. خداوند از تمام این فرمانروایان بزرگتر و با قدرت‌تر است این‌ها همه بنده‌ی او هستند. از آن گذشته اگر تو پیامبر می‌بودی به همراهت فرشته‌ای می‌فرستاد تا تو را تصدیق نماید و ما او را می‌دیدیم. اگر خداوند تصمیم داشت برای ما پیامبری بفرستد حتماً فرشته و ملکی را می‌فرستاد نه یک آدم مثل خودمان. تو مردی هستی که جن‌زده‌ای و عقل خویش را از دست داده‌ای نه پیامبر و سفیر خدا». پیامبر اکرم (فرمود: «دیگر اعتراضی نداری». گفت: «چرا. اگر خداوند می‌خواست پیامبری بفرستد شخصی را باید می‌فرستاد که از نظر مالی و شخصیّت از همه‌ی ما برتر باشد چرا این قرآنی که مدّعی هستی خدا بر تو نازل کرده بر یکی از دو شخصیّت برجسته‌ی عرب در مکّه، ولیدبن‌مغیره و در طایف، عروهًْ‌بن‌مسعود ثقفی نازل نکرد». ... باز، پیامبر اکرم (فرمود: «دیگر حرفی نداری»؟ گفت: «ای محمّد (آنچه بر تو اعتراض نمودم کافی نبود؛ دیگر چیزی باقی نمانده حالا تو هر جوابی داری واضح و آشکار بیان کن اگر واقعا می‌توانی تقاضاهای ما را برآور و درصورتی‌که دلیلی داری برای ما استدلال نما»؟ پیامبر اکرم (فرمود: «خدایا تو هر صدایی را می‌شنوی و از هرچیز اطّلاع داری، سخن این بندگان خود را شنیدی» خداوند این آیه را بر پیامبر (نازل نمود: وَ قالُوا ما لِهذَا الرَّسُولِ یَأْکُلُ الطَّعامَ وَ یَمْشِی فِی الْأَسْواقِ لَوْ لا أُنْزِلَ إِلَیْهِ مَلَکٌ فَیَکُونَ مَعَهُ نَذِیراً، أَوْ یُلْقی إِلَیْهِ کَنْزٌ أَوْ تَکُونُ لَهُ جَنَّةٌ یَأْکُلُ مِنْها وَ قالَ الظَّالِمُونَ إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلًا مَسْحُورا سپس می‌فرماید: انْظُرْ کَیْفَ ضَرَبُوا لَکَ الْأَمْثالَ فَضَلُّوا فَلا یَسْتَطِیعُونَ سَبِیلًا؛ سپس می‌فرماید: تَبارَکَ الَّذِی إِنْ شاءَ جَعَلَ لَکَ خَیْراً مِنْ ذلِکَ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ وَ یَجْعَلْ لَکَ قُصُوراً ... پیامبر (فرمود: «اینک توجّه کن ای بنده‌ی خدا! آنچه اعتراض کردی که چرا من هم مثل شما غذا می‌خورم و مدّعی شدی که به‌همین دلیل شایسته‌ی پیامبری نیستم. این کار مربوط به خدا است. هر کار بخواهد انجام می‌دهد و هر تصمیمی بخواهد می‌گیرد. در کارهای او نمی‌توان خورده گرفت به تو و به هیچ‌کس نمی‌رسد که چون و چرا کنند. مگر نمی‌بینی خدا گروهی را فقیر و برخی را غنی و بعضی را عزیز و برخی را ذلیل و عدّه‌ای را سالم و صحیح و برخی را مریض و بعضی را شریف و برخی را پست کرده، همه‌ی آن‌ها غذا می‌خورند؛ فقرا نمی‌توانند بگویند چرا ما ضعیف و ناتوان شده‌ایم و آن‌ها سالم و توانا! و ذلیلان بگویند چرا ما ذلیل و آن‌ها عزیز شده‌اند و نه زشت صورتان بگویند چرا ما زشت و آن‌ها را زیبا کرده‌ای. اگر چنین حرفی بزنند بر خدا اعتراض نموده و در مقابل او ایستادگی کرده‌اند و کافر به او خواهند بود. خداوند در جواب آن‌ها خواهد گفت: «من فرمانروایی هستم که پستی و بلندی و ثروت و فقر و عزّت و ذلّت و صحِت و بیماری در اختیار من است. شما بنده‌ی من هستید و جز تسلیم در مقابل من و اطاعت فرمانم کاری ندارید. اگر تسلیم شدید بندگان مؤمنید و اگر امتناع ورزیدید کافر به من هستید و گرفتار عقاب و کیفر من خواهید شد». بعد خداوند این آیه را بر پیامبر اکرم (نازل کرد: بگو: من فقط انسانی مثل شما هستم این حقیقت بر من وحی می‌شود که معبود شما معبودی یگانه است. (فصّلت/۶) بگو من هم انسانی مثل شما هستم غذا می‌خورم و در بشریّت همانند شما هستم جز اینکه خداوند مرا به پیامبری برگزیده، چنانچه بعضی را ثروتمند و برخی را تندرست و یکی را زیبایی می‌دهد و به بعضی دیگر نمی‌دهد. نباید نبوّت مرا انکار کنید. چون به شما این امتیاز را نبخشیده است. امّا آنچه گفتی که پادشاه روم و فرمانروای ایران پیک و فرستاده‌ی خود را از ثروتمندان که دارای قصرها و خانه‌ها و باغ‌ها و غلام و کنیزها هستند، انتخاب می‌کنند و خدا از همه‌ی آن‌ها برتر است چون این‌ها بنده‌ی اویند. باید بدانی که اختیار در دست خدا است. به دستور، عقیده و نظر تو عمل نمی‌کند و نه به آنچه تو صلاح بدانی بلکه هرچه او خود صلاح بداند و تصمیم بگیرد، انجام می‌دهد و در کارهایش جای هیچ اعتراضی نیست. خداوند پیامبرانش را فرستاد تا مردم را به دین متمایل کنند متوجّه خدا نمایند و تمام شبانه‌روز خود را در راه پرورش افکار، با زحمت و مشقّت از هیچ خدمتی فروگذاری ننمایند. اگر دارای قصرها باشد که درون آن‌ها جای بگیرد و خدمتکاران، مردم را از رسیدن به خدمت او باز دارند؛ مگر نه این است که رسالت از بین می‌رود و کارها به کندی می‌گذرد. مگر تو خود نمی‌بینی وقتی پادشاهان در پشت پرده‌های قصرها جای می‌گیرند؛ چگونه فساد و کارهای زشت دور از دید آن‌ها شیوع پیدا می‌کند. و اطّلاعی هم حاصل نمی‌نمایند. ای بنده‌ی خدا! خداوند مرا بدون ثروت برانگیخت تا به شما قدرت و نیروی خویش را بشناساند و بدانید که او یاور من است و شما قدرت کشتن مرا ندارید و نمی‌توانید جلوی گسترش دین او را بگیرید، این خود مطلبی است آشکار از نیروی خدا و ضعف و ناتوانی شما. به‌زودی مرا بر شما پیروز خواهد کرد. ... و گفتی اگر خدا بخواهد برای ما پیامبری بفرستد از ملائکه می‌فرستد نه بشری مانند ما، باید بدانی که ملک و فرشته را شما نمی‌توانید با حواس خود درک کنید چون او از جنس این هوا است و متمثل و آشکار نیست. اگر قدرت دید شما را بیفزایند او را مشاهده نمایید، خواهید گفت این فرشته نیست او هم بشری است. چون درصورت ظهور و آشکارشدن به شکل انسان خواهد بود که شما به آن مأنوس هستید تا سخنش را بفهمید و منظورش را درک کنید. از کجا می‌توانید درستی ادّعای فرشته را درک کنید. خداوند از میان انسان‌ها پیامبران را برانگیخت و در اختیارشان معجزاتی را گذاشت که بشر دریابد که کسی نمی‌تواند مانند آن را بیاورد همین عاجز بودن مردم از آوردن مانند آن معجزات، گواهی است از جانب خدا، بر صدق ادّعای انبیاء (اگر آن‌ها به‌صورت فرشته و ملک بفرستد و این معجزات را نیز در اختیار آن‌ها قرار بدهد که سایر فرشتگان نتوانند چنین کارهایی را بکنند تا کار او برای شما معجزه باشد. مگر با چشم خود نمی‌بینید که پریدن پرنده برایش اعجازی نیست، زیرا بسیاری هستند از این جنس که می‌پرند اگر یک آدم مثل پرنده‌ها پرید این کار معجزه است. خداوند کار را بر شما آسان نموده و به آسانی بر شما حجّت تمام می‌شود امّا خودتان راه دشواری را می‌پذیرید که حجّت و دلیلی هم در آن نیست. پیامبر اکرم (فرمود: «امّا اینکه گفتی من جن‌زده و دیوانه‌ام چگونه چنین چیزی ممکن است با اینکه کاملاً تشخیص می‌دهید که من دارای تمیز و تشخیص هستم و عقلی بالاتر از شما دارم. آیا از کودکی تا چهل سالگی شما سابقه‌ای از من دارید که شاهد عیب و عاری باشد یا گمراهی و یا دروغ و خیانتی و خطایی کرده باشم و در گفتار و کردار و عقیده‌ی من سر زده باشد. ممکن است یک نفر خود را در طول چنین زمانی به نیروی خویش نگه دارد یا به نیرو و قدرت پروردگار است؟ به‌همین مطلب خداوند در این آیه اشاره می‌نماید: انْظُرْ کَیْفَ ضَرَبُوا لَکَ الْأَمْثالَ فَضَلُّوا فَلا یَسْتَطِیعُونَ سَبِیلًا. نمی‌توانند سابقه‌ای برای تو اثبات کنند با دلیل جز ادّعاهای باطلی که برای تو ابطال آن ادّعاها بسیار ساده است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۳۶۲
بحارالأنوار، ج۹، ص۲۶۹/ الاحتجاج، ج۱، ص۲۹/ الإمام العسکری، ص۵۰۰
۲
(فرقان/ ۷)

علی‌بن‌إبراهیم ( ثُمَّ حَکَی اللهُ قَوْلَهُم أَیْضاً فَقَالَ وَ قالُوا ما لِهذَا الرَّسُولِ یَأْکُلُ الطَّعامَ وَ یَمْشِی فِی الْأَسْواقِ لَوْ لا أُنْزِلَ إِلَیْهِ مَلَکٌ فَیَکُونَ مَعَهُ نَذِیراً أَوْ یُلْقی إِلَیْهِ کَنْزٌ أَوْ تَکُونُ لَهُ جَنَّةٌ یَأْکُلُ مِنْها فَرَدَّ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیْهِمْ فَقَالَ وَ ما أَرْسَلْنا قَبْلَکَ مِنَ الْمُرْسَلِینَ إلَی قَوْلِهِ وَ جَعَلْنا بَعْضَکُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَةً أَیْ اِخْتِبَاراً فَعِیرَ رَسُولُ اللهِ (بِالفَقْرِ فَقَالَ اللهُ تَعَالَی تَبارَکَ الَّذِی إِنْ شاءَ جَعَلَ لَکَ خَیْراً مِنْ ذلِکَ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ وَ یَجْعَلْ لَکَ قُصُوراً.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( خداوند نیز سخنشان را نقل می‌کند و می‌گوید: وَ قَالُوا مَالِ هَذَا الرَّسُولِ یَأْکُلُ الطَّعَامَ وَ یَمْشِی فِی الْأَسْوَاقِ لَوْلَا أُنزِلَ إِلَیْهِ مَلَکٌ فَیَکُونَ مَعَهُ نَذِیرًا، أَوْ یُلْقَی إِلَیْهِ کَنزٌ أَوْ تَکُونُ لَهُ جَنَّةٌ یَأْکُلُ مِنْهَا، خداوند در ادامه‌ی این چنین پاسخ می‌دهد و می‌فرماید: وَ ما أَرْسَلْنا قَبْلَکَ مِنَ الْمُرْسَلِینَ إِلَّا إِنَّهُمْ لَیَأْکُلُونَ الطَّعامَ وَ یَمْشُونَ فِی الْأَسْواقِ وَ جَعَلْنا بَعْضَکُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَةً أَ تَصْبِرُونَ وَ کانَ رَبُّکَ بَصِیرا؛ منظور از کلمه‌ی فتنة در اینجا آزمایش است. پیامبر (به خاطر فقرش مورد سرزنش قرار گرفت و خداوند در این مورد می‌فرماید: تَبَارَکَ الَّذِی إِن شَاء جَعَلَ لَکَ خَیْرًا مِّن ذَلِکَ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَیَجْعَل لَّکَ قُصُورًا.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۳۶۸
القمی، ج۲، ص۱۱۱/ البرهان
۳
(فرقان/ ۷)

الرّسول ( رَبِیعَهًَْ السَّعْدِیِّ قَالَ أَتَیْتُ حُذَیْفَهًَْ‌بْنَ‌الْیَمَانِ فَقُلْتُ لَهُ حَدِّثْنِی بِمَا سَمِعْتَ مِنْ رسول الله (وَ رَأَیْتَهُ یَعْمَلُ بِهِ فَقَالَ عَلَیْکَ بِالْقُرْآنِ فَقُلْتُ لَهُ قَدْ قَرَأْتُ الْقُرْآنَ وَ إِنَّمَا جِئْتُکَ لِتُحَدِّثَنِی بِمَا لَمْ أَرَهُ وَ لَمْ أَسْمَعْهُ مِنْ رسول الله (اللَّهُمَّ إِنِّی أُشْهِدُکَ عَلَی حُذَیْفَهًَْ أَنِّی أَتَیْتُهُ لِیُحَدِّثَنِی فَإِنَّهُ قَدْ سَمِعَ وَ کَتَمَ قَالَ فَقَالَ حُذَیْفَهًُْ قَدْ أَبْلَغْتُ فِی الشِّدَّهًْ ثُمَّ قَالَ لِی خُذْهَا قَصِیرَهًًْ مِنْ طَوِیلَهًٍْ وَ جَامِعَهًًْ لِکُلِّ أَمْرِکَ إِنَّ آیَهًَْ الْجَنَّهًْ فِی هَذِهِ الْأُمَّهًْ لَیَأْکُلُ الطَّعَامَ وَ یَمْشِی فِی الْأَسْواقِ فَقُلْتُ لَهُ فَبَیِّنْ لِی آیَهًَْ الْجَنَّهًْ فَأَتَّبِعَهَا وَ آیَهًَْ النَّارِ فَأَتَّقِیَهَا فَقَالَ لِی وَ الَّذِی نَفْسُ حُذَیْفَهًَْ بِیَدِهِ إِنَّ آیَهًَْ الْجَنَّهًْ وَ الْهُدَاهًَْ إِلَیْهَا إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًْ الْأَئِمَّهًُْ (مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (وَ إِنَّ آیَهًَْ النَّارِ وَ الدُّعَاهًَْ إِلَیْهَا إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًْ لَأَعْدَاؤُهُمْ.

پیامبر ( ربیعه سعدی گوید: «پیش حذیفهًْ‌بن‌یمان آمدم، گفتم: برایم حدیثی از احادیث که از پیامبر اکرم (شنیده‌ای و دیده‌ای به آن عمل می‌کند، نقل کن»! گفت: «قرآن را رها نکن». گفتم: «من قرآن را خوانده‌ام آمده‌ام از تو حدیثی بشنوم که از پیامبر اکرم (ندیده و نشنیده‌ام خدایا تو را گواه می‌گیرم که پیش حذیفه آمدم و از او درخواست حدیث کردم او شنید ولی کتمان کرد». گفت: «عجب بر من دشوار و سخت گرفتی! حالا گوش کن جمله‌ی کوتاهی از سخنی طولانی که جامع تمام امور توست». گفت: «نشانه‌ی بهشت در میان همین مردم غذا می‌خورد و راه می‌رود». گفتم: «توضیح بده نشانه‌ی بهشت را بشناسم و پیرو او شوم و نشانه‌ی آتش را تشخیص دهم و از آن پرهیز نمایم». گفت: «قسم به آن‌کس که جان حذیفه در اختیار اوست نشانه‌ی بهشت و راهنمای به‌سوی بهشت تا روز قیامت ائمّه (از آل محمّدند (و نشانه‌ی جهنّم و راهنمای به‌سوی جهنّم تا روز قیامت دشمنان اینها هستند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۳۶۸
بحارالأنوار، ج۲۶، ص۲۴۰
۴
(فرقان/ ۷)

الرّسول ( عُمَرَ‌بنِ‌ابرَاهِیمَ اوسِی قِیلَ إِنَّ رَسُولَ اللهِ (لَمَّا مَاتَ أَبُو طَالِبٍ (لَجَّ الْمُشْرِکُونَ فِی أَذِیَّتِهِ فَصَارَ یَعْرِضُ نَفْسَهُ عَلَی الْقَبَائِلِ بِالْإِسْلَامِ وَ الْإِیمَانِ فَلَمْ یَأْتِ أَحَداً مِنَ القَبَائِلِ إِلَّا صَدَّهُ وَ رَدَّهُ. فَقَالَ بَعْضُهُمْ: قَوْمُ الرَّجُلِ أَعْلَمُ بِهِ، أَ تَرَوْنَ أَنَّ رَجُلاً یُصْلِحُنَا وَ هُوَ قَدْ أَفْسَدَ قَوْمَهُ؟ فَعَمَدَ إِلَی ثَقِیفٍ بِالطَّائِفِ فَوَجَدَ سَادَاتِهِمْ جُلُوساً وَ هُمْ ثَلَاثَهًُْ إِخْوَهًٍْ فَعَرَضَ عَلَیْهِمُ الْإِسْلَامَ وَ حَذَّرَهُمْ عَنِ النَّارِ وَ غَضَبِ الْجَبَّارِ. فَقَالَ بَعْضُهُمْ: أَنَا أَسْرَقُ ثِیَابَ الْکَعْبَهًِْ إِنْ کَانَ بَعَثَکَ اللَّهُ نَبِیّاً. قَالَ آخَرُ: یَا مُحَمَّدُ (أ عَجِزَ اللَّهُ أَنْ یُرْسِلَ غَیْرَکَ؟ وَ قَالَ الْآخَرُ: لَا تُکَلِّمُوهُ إِنْ کَانَ رَسُولًا مِنَ اللَّهِ کَمَا یَزْعُمُ هُوَ أَعْظَمُ قَدْراً مِنْ أَنْ یُکَلِّمَنَا وَ إِنْ کَانَ کَاذِباً عَلَی اللَّهِ فَهُوَ أَسْرَفُ بِکَلَامِهِ. وَ جَعَلُوا یَسْتَهْزِؤُونَ بِهِ فَجَعَلَ یَمْشِی کُلَّمَا وَضَعَ قَدَماً وَضَعُوا لَهُ صَخْرَهًًْ فَمَا فَرَغَ مِنْ أَرْضِهِمْ إِلَّا وَ قَدَمَاهُ تَشْخَبُ دَماً فَعَمَدَ لِحَائِطٍ مِنْ کُرُومِهِمْ وَ جَلَسَ مَکْرُوباً. فَقَالَ: اللَّهُمَّ إِنِّی أَشْکُو إِلَیْکَ غُرْبَتِی وَ کُرْبَتِی وَ هَوَانِی عَلَی النَّاسِ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ أَنْتَ رَبُّ الْمُسْتَضْعَفِینَ أَنْتَ رَبُّ الْمَکْرُوبِینَ اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ یَکُنْ لَکَ عَلَیَّ غَضَبٌ فَلَا أُبَالِی وَ لَکِنْ عَافِیَتُکَ أَوْسَعُ لِی أَعُوذُ بِکَ مِنْ سَخَطِکَ وَ بِمُعَافَاتِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ وَ بِکَ مِنْکَ لَا أُحْصِی الثَّنَاءَ عَلَیْکَ أَنْتَ کَمَا أَثْنَیْتَ عَلَی نَفْسِکَ لَکَ الْحَمْدُ حَتَّی تَرْضَی وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهًَْ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ. قِیلَ: وَ کَانَ فِی الْکَرْمِ عُتْبَهًُْ بْنُ رَبِیعَهًَْ وَ شَیْبَهًُْ فَکَرِهَ أَنْ یَأْتِیَهُمَا لِمَا یَعْلَمُ مِنْ عَدَاوَتِهِمَا. فَقَالَا لِغُلَامٍ لَهُمَا یُقَالُ لَهُ عَدَّاسٌ خُذْ قَطْفَیْنِ مِنَ الْعِنَبِ وَ قَدَحاً مِنَ الْمَاءِ وَ اذْهَبْ بِهِمَا إِلَی ذَلِکَ الرَّجُلِ وَ إِنَّهُ سَیَسْأَلُکَ أَ هَدِیَّهًٌْ أَمْ صَدَقَهًٌْ؟ فَإِنْ قُلْتَ صَدَقَهًٌْ لَمْ یَقْبَلْهَا بَلْ قُلْ هَدِیَّهًٌْ. فَمَضَی وَ وَضَعَهُ بَیْنَ یَدَیْهِ فَقَالَ: هَدِیَّهًٌْ أَمْ صَدَقَهًٌْ؟ فَقَالَ هَدِیَّهًٌْ. فَمَدَّ یَدَهُ وَ قَالَ: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ. وَ کَانَ عَدَّاسٌ نَصْرَانِیّاً فَلَمَّا سَمِعَهُ تَعَجَّبَ مِنْهُ وَ صَارَ یَنْظُرُهُ. فَقَالَ لَهُ: یَا عَدَّاسُ مِنْ أَیْنَ؟ قَالَ: مِنْ أَهْلِ نَیْنَوَی. قَالَ: وَ مِنْ مَدِینَهًِْ الرَّجُلِ الصَّالِحِ أَخِی یُونُسَ بْنِ مَتَی (قَالَ: وَ مَنْ أَعْلَمَکَ؟ فَأَخْبَرَهُ بِقِصَّتِهِ وَ بِمَا أُوحِیَ إِلَیْهِ فَقَالَ: وَ مَنْ قَبْلَهُ؟ فَقَالَ: نُوحٌ (وَ لُوطٌ (وَ حَکَاهُ بِالْقِصَّهًِْ فَخَرَّ سَاجِداً لِلَّهِ وَ جَعَلَ یُقَبِّلُ یَدَیْهِ وَ أَسْیَادُهُ یَنْظُرَانِ إِلَیْهِ فَقَالَ أَحَدُهُمَا لِلْآخَرِ: سَحَرَ غُلَامَکَ؟ فَلَمَّا أَتَاهُمَا قَالَا لَهُ: مَا شَأْنُکَ سَجَدْتَ وَ قَبَّلْتَ یَدَیْهِ؟ فَقَالَ: أَیَا أَسْیَادِی مَا عَلَی وَجْهِ الْأَرْضِ أَشْرَفُ وَ لَا أَلْطَفُ وَ لَا أَخْیَرُ مِنْهُ. قَالُوا: وَ لِمَ ذَلِکَ؟ قَالَ: حَدَّثَنِی بَأَنْبِیَاءَ مَاضِیَهًٍْ (وَ نَبِیِّنَا یُونُسَ بْنِ مَتَی (فَقَالَا: یَا وَیْلَکَ فَتَنَکَ عَنْ دِینِکَ. فَقَالَ: وَ اللَّهِ إِنَّهُ نَبِیٌّ مُرْسَلٌ (قَالَا لَهُ: وَیْحَکَ عَزَمَتْ قُرَیْشٌ عَلَی قَتْلِهِ. فَقَالَ: هُوَ وَ اللَّهِ یَقْتُلُهُمْ وَ یَسُودُهُمْ وَ یُشْرِفُهُمْ إِنْ تَبِعُوهُ دَخَلُوا الْجَنَّهًَْ وَ خَابَ مَنْ لَا یَتْبَعُهُ فَقَامَا یُرِیدَانِ ضَرْبَهُ فَرَکَضَ لِلنَّبِیِّ (وَ أَسْلَمَ.

پیامبر ( عمربن‌ابراهیم اوسی گفته است: هنگامی‌که ابوطالب (از دنیا رفت، مشرکان به اذیّت و آزار پیامبر (پرداختند و آن حضرت هم با تبلیغ اسلام و دعوت به ایمان، خود را بر قبائل عرضه می‌کرد. پیامبر (نزد هرکس می‌رفت، دست رد بر سینه‌ی ایشان می‌زد و بعضی می‌گفتند: «قوم این مرد (پیامبر) نسبت به او داناتر از ما هستند و آیا فکر می‌کنید که انسانی که قوم خود را به تباهی کشانده، بتواند ما را اصلاح گرداند»؟ سپس آن حضرت به‌سمت قبیله‌ی ثقیف در طایف رفت و بزرگان آنان را دید که نشسته‌اند. آن‌ها سه برادر بودند و پیامبر (خود را بر آنان عرضه کرد و آن‌ها را از آتش و خشم خداوند با جبروت برحذر داشت. آنگاه یکی از آن‌ها گفت: «اگر خداوند تو را مبعوث کرده باشد، من پرده‌های کعبه را می‌دزدم». دیگری گفت: «ای محمّد (! آیا خداوند از فرستادن شخص دیگری جز تو ناتوان بوده است»؟ و سوّمی گفت: «با او صحبت نکنید، چراکه اگر او به زعم خود فرستاده‌ی خدا باشد، پس مقامی والاتر از این دارد که با ما سخن بگوید و اگر هم بر خداوند دروغ ببندد، با این سخنانش زیاده‌روی نموده است». و سپس شروع به مسخره‌نمودن پیامبر (کردند و آن حضرت به راه افتاد و هر قدمی که بر می‌داشت در جلویش سنگی می‌انداختند و زمانی‌که از منطقه‌ی آن‌ها خارج شد، از پاهایش خون به راه افتاده بود. به دیوار یکی از تاکستان‌های انگور آن‌ها تکیه داد و غمگین و افسرده در آنجا نشست و گفت: «خداوندا! من از تنهایی و اندوه و خواری‌ام در نزد مردم به تو شکایت می‌کنم، ای مهربان‌ترین مهربانان! تو پروردگار مستضعفان هستی، تو پروردگار مصیبت‌دیدگان هستی، خداوندا! اگر از جانب تو بر من خشمی نیست، ملالی نیست. امّا گستره‌ی سلامتی‌ای که به من عطا کردی برایم بیشتر است. از خشمت به خودت پناه می‌برم و از عقوبتت به گذشتت و از تو به خودت پناه می‌برم، نمی‌توانم به شایستگی ستایشت کنم، تو چنانی‌که خود در ستایشت گفتهای، ستایش برای توست آن‌چنان که راضی باشی و هیچ دگرگونی و نیرویی جز با یاری خداوند بلند مرتبه و بزرگ نیست». گفته شده که عتبه‌بن‌ربیعه و شیبه در تاکستان بودند، و به خاطر دشمنی و عداوتی که این دو نسبت به پیامبر (داشتند، آن حضرت دوست نداشت که نزد آن‌ها برود. به‌همین‌خاطر این دو به غلامشان که عدّاس نامیده می‌شد، گفتند: «این دو خوشه انگور و جام آب را بگیر و نزد او ببر، و او از تو خواهد پرسید که این‌ها صدقه‌اند یا هدیه؟ اگر بگویی که صدقه است، آن را از تو قبول نخواهد کرد، باید بگویی که این‌ها هدیه است». آن غلام رفت و آن‌ها را در مقابل پیامبر (گذاشت و آن حضرت پرسید: «این‌ها صدقه است یا هدیه»؟ عدّاس جواب داد که هدیه است. سپس پیامبر (دستش را دراز کرد و گفت: «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم» و عدّاس که نصرانی بود، با شنیدن این جمله تعجّب کرد و شروع کرد به نگریستن آن حضرت. پیامبر (از او پرسید: «ای عدّاس، اهل کجا هستی»؟ پاسخ داد: «از اهالی نینوا». پیامبر (فرمود: «از شهر عبد صالح، برادرم یونس‌بن‌متی»؟ عدّاس گفت: «چه کسی به تو خبر داده است»؟ سپس پیامبر (جریان خود و اینکه بر او وحی شده را به او تعریف کرد. عدّاس پرسید: «پیامبر قبل از یونس (کیست»؟ پیامبر (پاسخ گفت: «نوح و لوط (» و سپس قصّه‌ی آن دو را برایش بازگو کرد و عدّاس با شنیدن آن در برابر پیامبر (به سجده افتاد و شروع به بوسیدن دست‌های آن حضرت نمود، درحالی که ارباب‌هایش او را مشاهده می‌کردند. یکی از آن‌ها با دیدن این صحنه به دیگری گفت: «غلامت را جادو کرد». هنگامی‌که عدّاس نزد ارباب‌هایش برگشت، از او پرسیدند که چه شد که در برابرش سجده کردی و دستش را بوسیدی»! عدّاس گفت: «ای ارباب من! هیچ‌کس شریف‌تر و خوش‌خلق‌تر و آگاه‌تر از او بر روی زمین نیست». گفتند: «چرا»؟ او گفت: «آن حضرت مرا از موضوعی مطّلع کرد که تنها پیامبران آن را می‌دانند». آن دو گفتند: «وای بر تو، تو را از دینت منصرف کرد»؟ عدّاس گفت: «به خدا قسم او پیامبر است که مبعوث گشته است». آن‌ها گفتند: «وای بر تو! قریش تصمیم به قتل او گرفته است». او گفت: «به خدا قسم! او با قریش می‌جنگد و بر آن‌ها سیادت و سروری می‌کند و اگر از او پیروی کنند، وارد بهشت می‌شوند و هرکس که از او نافرمانی کند، شکست می‌خورد». آن‌ها خواستند که او را کتک بزنند که عدّاس شروع به دویدن به‌سمت پیامبر (کرد و ایمان آورد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۳۶۸
البرهان
بیشتر