آیه وَ قالُوا لَوْ لا نُزِّلَ هذَا الْقُرْآنُ عَلى رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظيمٍ [31]
و گفتند: «چرا اين قرآن بر مرد بزرگ [و ثروتمندى] از اين دو شهر [مكّه و طائف] نازل نشده است»؟!
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- فَلَمَّا نَزَلَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) الْحُدَیْبِیَهًَْ خَرَجَتْ قُرَیْشٌ یَحْلِفُونَ بِاللَّاتِ وَ الْعُزَّی لَا یَدَعُونَ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) یَدْخُلُ مَکَّهًَْ وَ فِیهِمْ عَیْنٌ تَطْرِفُ فَبَعَثَ إِلَیْهِمْ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَنِّی لَمْ آتِ لِحَرْبٍ وَ إِنَّمَا جِئْتُ لِأَقْضِیَ نُسُکِی وَ أَنْحَرَ بُدْنِی وَ أُخَلِّیَ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَ لَحَمَاتِهَا فَبَعَثُوا عُرْوَهًَْ‌بْنَ‌مَسْعُودٍ الثَّقَفِیَّ وَ کَانَ عَاقِلًا لَبِیباً وَ هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ اللَّهُ فِیهِ وَ قالُوا لَوْ لا نُزِّلَ هذَا الْقُرْآنُ عَلی رَجُلٍ مِنَ الْقَرْیَتَیْنِ عَظِیمٍ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- زمانی‌که پیامبر (صلی الله علیه و آله) در حدیبیّه فرود آمد قریشیان به لات و عزّی قسم می‌خوردند که هرگز نمی‌گذارند آن حضرت و یارانش زنده به مکّه برسند. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرستاده‌ای به سوی آنان فرستاد و فرمود: «من برای جنگ نیامده‌ام. من فقط می‌خواهم حج را به جای بیاورم و حیوانات قربانی را که همراه خود آورده‌ام سر ببرم و گوشت آن را برای شما بر جای بگذارم». آنها عروهًْ‌بن‌مسعود ثقفی را نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرستادند. او انسان عاقل و خردمندی بود که آیه زیر درباره‌ی او نازل شده بود: لَوْ لا نُزِّلَ هذَا الْقُرْآنُ عَلی رَجُلٍ مِنَ الْقَرْیَتَیْنِ عَظِیمٍ فرستادند.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- قِیلَ: الْوَلِیدُ‌بْنُ‌الْمُغَیْرَهًِْ مِنْ مَکَّهًَْ وَ حَبِیبُ‌بْنُ‌عُرْوَهًَْ الثَّقَفِی مِنَ الطَّائِفِ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- [منظور آنها] ولیدبن‌مغیره از مکّه و حبیب‌بن‌عروه ثقفی از طائف است.
العسکری (علیه السلام)- مِمَّا أَجَابَ بِهِ أبُوالحَسَن عَلِیّ‌بْنُ‌مُحَمَّدٍ العَسْکَرِیّ (علیه السلام) فِی رِسَالَتِهِ إلَی أَهْلِ الأهْوَاز حِینَ سَأَلُوهُ عَن الجَبْرِ وَ التَّفْوِیضِ أن قَالَ إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ الْخَلْقَ بِقُدْرَتِهِ وَ مَلَّکَهُمْ اسْتِطَاعَهًَْ مَا تَعَبَّدَهُمْ بِهِ مِنَ الْأَمْرِ وَ النَّهْیِ وَ قَبِلَ مِنْهُمُ اتِّبَاعَ أَمْرِهِ وَ رَضِیَ بِذَلِکَ مِنْهُمْ وَ نَهَاهُمْ عَنْ مَعْصِیَتِهِ وَ ذَمَّ مَنْ عَصَاهُ وَ عَاقَبَهُ عَلَیْهَا وَ لِلَّهِ الْخِیَرَهًُْ فِی الْأَمْرِ وَ النَّهْیِ یَخْتَارُ مَا یُرِیدُ وَ یَأْمُرُ بِهِ وَ یَنْهَی عَمَّا یَکْرَهُ وَ یُثِیبُ وَ یُعَاقِبُ بِالاسْتِطَاعَهًِْ الَّتِی مَلَّکَهَا عِبَادَهُ لِاتِّبَاعِ أَمْرِهِ وَ اجْتِنَابِ مَعَاصِیهِ لِأَنَّهُ الْعَدْلُ وَ مِنْهُ النَّصَفَهًُْ وَ الْحُکُومَهًُْ بَالَغَ الْحُجَّهًَْ بِالْإِعْذَارِ وَ الْإِنْذَارِ وَ إِلَیْهِ الصَّفْوَهًُْ یَصْطَفِی مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ اصْطَفَی مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) وَ بَعَثَهُ بِالرِّسَالَهًِْ إِلَی خَلْقِهِ وَ لَوْ فَوَّضَ اخْتِیَارَ أُمُورِهِ إِلَی عِبَادِهِ لَأَجَازَ لِقُرَیْشٍ اخْتِیَارَ أُمَیَّهًَْ‌بْنِ‌الصَّلْتِ وَ أَبِی‌مَسْعُودٍ الثَّقَفِیِّ إِذْ کَانَا عِنْدَهُمْ أَفْضَلَ مِنْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) لِمَا قَالُوا لَوْ لا نُزِّلَ هذَا الْقُرْآنُ عَلی رَجُلٍ مِنَ الْقَرْیَتَیْنِ عَظِیمٍ یَعْنُونَهُمَا بِذَلِکَ فَهَذَا هُوَ الْقَوْلُ بَیْنَ الْقَوْلَیْنِ لَیْسَ بِجَبْرٍ وَ لَا تَفْوِیض.
امام هادی (علیه السلام)- از جمله فرمایشاتی که امام هادی (علیه السلام) در ضمن نامه اشان در جواب به مردم اهواز که از ایشان در مورد جبر و تفویض سؤال نموده بودند، این بیانات است: «... خداوند خلایق را با قدرت خویش آفرید و آن ها را بر اطاعت از امر و نهی‌ای که به ایشان نموده توانا کرد و اطاعت از اوامر را از آنان پذیرفت و به آن راضی گشت و آن ها را از معصیتش نهی کرد و کسانی که او را عصیان کرده اند را نکوهش نمود و به سبب آن کیفر نمود. خداوند در امر و نهی خویش مختار است و هرچه که بخواهد، اختیار می کند و به آن امر می نماید و از هرچه بدش آید، نهی می کند و به سبب توانی که بر پیروی از اوامر و اجتناب از معاصی به بندگانش داده است، پاداش می دهد و کیفر می کند؛ زیرا او خودِ عدالت است و انصاف و حاکمیت از اوست، با قطع نمودن عذرها و با بیم هایی که داده، حجّت را [بر همگان] تمام نمود. برگزیدن [پیامبران] به دست اوست و از میان بندگانش هر کس که بخواهد را برمی گزیند؛ محمد (صلی الله علیه و آله) را برگزید و برای رسالت به سوی بندگانش برانگیخت. اگر اختیار امور را به بندگانش سپرده بود، قریش می‌توانستند امیۀبن‌صلت و ابی مسعود ثقفی را برگزینند؛ زیرا آن دو نزد قریش گرامی تر از محمّد بودند، چه این که گفتند: لَوْ لا نُزِّلَ هذَا الْقُرْآنُ عَلی رَجُلٍ مِنَ الْقَرْیَتَیْنِ عَظِیمٍ که منظورشان همان دو نفر بود. این است آن اعتقاد بین آن دو قول که نه جبر است و نه تفویض.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فی الإحتجاج: بِالْإِسْنَادِ إِلَی أَبِی‌مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرِیِّ (علیه السلام) أَنَّهُ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَلِیِّ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) هَلْ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یُنَاظِرُ الْیَهُودَ وَ الْمُشْرِکِینَ إِذَا عَاتَبُوهُ وَ یُحَاجُّهُمْ قَالَ بَلَی مِرَاراً کَثِیرَهًْ ... وَ ذَلِکَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) کَانَ قَاعِداً ذَاتَ یَوْمٍ بِمَکَّهًَْ بِفِنَاءِ الْکَعْبَهًِْ إِذَا اجْتَمَعَ جَمَاعَهًٌْ مِنْ رُؤَسَاءِ قُرَیْشٍ مِنْهُمُ الْوَلِیدُ‌بْنُ‌الْمُغِیرَهًِْ الْمَخْزُومِی ... وَ عَبْدُ اللَّهِ‌بْنُ‌أَبِی‌أُمَیَّهًَْ الْمَخْزُومِی ... فَابْتَدَأَ عَبْدُ اللَّهِ‌بْنُ‌أَبِی‌أُمَیَّهًَْ الْمَخْزُومِیُّ فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) ... لَوْ أَرَادَ اللَّهُ أَنْ یَبْعَثَ إِلَیْنَا رَسُولًا لَبَعَثَ أَجَلَّ مَنْ فِیمَا بَیْنَنَا مَالًا وَ أَحْسَنَهُ حَالًا فَهَلَّا نَزَلَ هَذَا الْقُرْآنُ الَّذِی تَزْعَمُ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَهُ عَلَیْکَ وَ انْبَعَثَکَ بِهِ رَسُولًا عَلی رَجُلٍ مِنَ الْقَرْیَتَیْنِ عَظِیمٍ إِمَّا الْوَلِیدُ‌بْنُ‌الْمُغِیرَهًِْ بِمَکَّهًَْ وَ إِمَّا عُرْوَهًُْ‌بْنُ‌مَسْعُودٍ الثَّقَفِیُّ بِالطَّائِف ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أَمَّا قَوْلُکَ لَوْ لا نُزِّلَ هذَا الْقُرْآنُ عَلی رَجُلٍ مِنَ الْقَرْیَتَیْنِ عَظِیمٍ الْوَلِیدِ‌بْنِ‌الْمُغِیرَهًِْ بِمَکَّهًَْ أَوْ عُرْوَهًَْ بِالطَّائِفِ فَإِنَّ اللَّهَ لَیْسَ یَسْتَعْظِمُ مَالَ الدُّنْیَا کَمَا تَسْتَعْظِمُهُ أَنْتَ وَ لَا خَطَرَ لَهُ عِنْدَهُ کَمَا لَهُ عِنْدَکَ بَلْ لَوْ کَانَتِ الدُّنْیَا عِنْدَهُ تَعْدِلُ جَنَاحَ بَعُوضَهًٍْ لَمَا سَقَی کَافِراً بِهِ مُخَالِفاً لَهُ شَرْبَهًَْ مَاءٍ وَ لَیْسَ قِسْمَهًُْ رَحْمَهًِْ اللَّهِ إِلَیْکَ بَلِ اللَّهُ هُوَ الْقَاسِمُ لِلرَّحْمَاتِ وَ الْفَاعِلُ لِمَا یَشَاءُ فِی عَبِیدِهِ وَ إِمَائِهِ وَ لَیْسَ هُوَ عَزَّ وَ جَلَّ مِمَّنْ یَخَافُ أَحَداً کَمَا تَخَافُهُ أَنْتَ لِمَالِهِ وَ حَالِهِ فَعَرَفْتَهُ (فَتَعْرِفَهُ) بِالنُّبُوَّهًِْ لِذَلِکَ وَ لَا مِمَّنْ یَطْمَعُ فِی أَحَدٍ فِی مَالِهِ أَوْ حَالِهِ کَمَا تَطْمَعُ فَتَخُصَّهُ بِالنُّبُوَّهًِْ لِذَلِکَ وَ لَا مِمَّنْ یُحِبُّ أَحَداً مَحَبَّهًَْ الْهَوَی کَمَا تُحِبُّ فَیُقَدِّمَ مَنْ لَا یَسْتَحِقُّ التَّقْدِیمَ وَ إِنَّمَا مُعَامَلَتُهُ بِالْعَدْلِ فَلَا یُؤْثِرُ لِأَفْضَلِ مَرَاتِبِ الدِّینِ وَ خِلَالِهِ إِلَّا الْأَفْضَلَ فِی طَاعَتِهِ وَ الْأَجَدَّ فِی خِدْمَتِهِ وَ کَذَا لَا یُؤَخِّرُ فِی مَرَاتِبِ الدِّینِ وَ خِلَالِهِ إِلَّا أَشَدَّهُمْ تَبَاطُؤاً عَنْ طَاعَتِهِ وَ إِذَا کَانَ هَذَا صِفَتُهُ لَمْ یَنْظُرْ إِلَی مَالٍ وَ لَا إِلَی حَالٍ بَلْ هَذَا الْمَالُ وَ الْحَالُ مِنْ تَفَضُّلِهِ وَ لَیْسَ لِأَحَدٍ مِنْ عِبَادِهِ عَلَیْهِ ضَرِیبَهًٌْ لَازِمَهًٌْ فَلَا یُقَالُ لَهُ إِذَا تَفَضَّلْتَ بِالْمَالِ عَلَی عَبْدٍ فَلَا بُدَّ أَنْ تَتَفَضَّلَ عَلَیْهِ بِالنُّبُوَّهًِْ أَیْضاً لِأَنَّهُ لَیْسَ لِأَحَدٍ إِکْرَاهُهُ عَلَی خِلَافِ مُرَادِهِ وَ لَا إِلْزَامُهُ تَفَضُّلًا لِأَنَّهُ تَفَضَّلَ قَبْلَهُ بِنِعْمَهًٍْ أَ لَا تَرَی یَا عَبْدَ اللَّهِ کَیْفَ أَغْنَی وَاحِداً وَ قَبَّحَ صُورَتَهُ وَ کَیْفَ حَسَّنَ صُورَهًَْ وَاحِدٍ وَ أَفْقَرَهُ وَ کَیْفَ شَرَّفَ وَاحِداً وَ أَفْقَرَهُ وَ کَیْفَ أَغْنَی وَاحِداً وَ وَضَعَهُ ثُمَّ لَیْسَ لِهَذَا الْغَنِیِّ أَنْ یَقُولَ هَلَّا أُضِیفَ إِلَی یَسَارِی جَمَالُ فُلَانٍ وَ لَا لِلْجَمِیلِ أَنْ یَقُولَ هَلَّا أُضِیفَ إِلَی جِمَالِی مَالُ فُلَانٍ وَ لَا لِلشَّرِیفِ أَنْ یَقُولَ هَلَّا أُضِیفَ إِلَی شَرَفِی مَالُ فُلَانٍ وَ لَا لِلْوَضِیعِ أَنْ یَقُولَ هَلَّا أُضِیفَ إِلَی ضِعَتِی شَرَفُ فُلَانٍ وَ لَکِنَّ الْحُکْمَ لِلَّهِ یَقْسِمُ کَیْفَ یَشَاءُ وَ یَفْعَلُ کَمَا یَشَاءُ وَ هُوَ حَکِیمٌ فِی أَفْعَالِهِ مَحْمُودٌ فِی أَعْمَالِهِ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ وَ قالُوا لَوْ لا نُزِّلَ هذَا الْقُرْآنُ عَلی رَجُلٍ مِنَ الْقَرْیَتَیْنِ عَظِیمٍ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی أَ هُمْ یَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّکَ یا محمد (صلی الله علیه و آله) نَحْنُ قَسَمْنا بَیْنَهُمْ مَعِیشَتَهُمْ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا فَأَحْوَجَنَا بَعْضاً إِلَی بَعْضٍ أَحْوَجَ هَذَا إِلَی مَالِ ذَلِکَ وَ أَحْوَجَ ذَلِکَ إِلَی سِلْعَهًِْ هَذَا وَ إِلَی خِدْمَتِهِ فَتَرَی أَجَلَّ الْمُلُوکِ وَ أَغْنَی الْأَغْنِیَاءِ مُحْتَاجاً إِلَی أَفْقَرِ الْفُقَرَاءِ فِی ضَرْبٍ مِنَ الضُّرُوبِ إِمَّا سِلْعَهًٌْ مَعَهُ لَیْسَتْ مَعَهُ وَ إِمَّا خِدْمَهًٌْ یَصْلُحُ لَهَا لَا یَتَهَیَّأُ لِذَلِکَ الْمَلِکِ أَنْ یَسْتَغْنِیَ إِلَّا بِهِ وَ إِمَّا بَابٌ مِنَ الْعُلُومِ وَ الْحِکَمِ هُوَ فَقِیرٌ إِلَی أَنْ یَسْتَفِیدَهَا مِنْ هَذَا الْفَقِیرِ الَّذِی یَحْتَاجُ إِلَی مَالِ ذَلِکَ الْمَلِکِ الْغَنِیِّ وَ ذَلِکَ الْمَلِکُ یَحْتَاجُ إِلَی عِلْمِ هَذَا الْفَقِیرِ أَوْ رَأْیِهِ أَوْ مَعْرِفَتِهِ ثُمَّ لَیْسَ لِلْمَلِکِ أَنْ یَقُولَ هَلَّا اجْتَمَعَ إِلَی مَالِی عِلْمُ هَذَا الْفَقِیرِ وَ لَا لِلْفَقِیرِ أَنْ یَقُولَ هَلَّا اجْتَمَعَ إِلَی رَأْیِی وَ عِلْمِی وَ مَا أَتَصَرَّفُ فِیهِ مِنْ فُنُونِ الْحِکَمِ مَالُ هَذَا الْمَلِکِ الْغَنِیِّ ثُمَّ قَالَ وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِیَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِیًّا ثُمَّ قَالَ یا محمد (صلی الله علیه و آله) قُلْ لَهُمْ وَ رَحْمَتُ رَبِّکَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ أَیْ مَا یَجْمَعُهُ هَؤُلَاءِ مِنْ أَمْوَالِ الدُّنْیَا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امام عسکری (علیه السلام) فرمود: روزی از پدر بزرگوار خود پرسیدم: «آیا وقتی یهودیان و مخالفین بر پیامبر اکرم اعتراض و مخالفت می‌کردند مناظره هم کرده است»؟ پدرم فرمود: «آری چندین مرتبه ... روزی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) با اصحاب خود کنار خانه کعبه نشسته بود و برای آنها آیات قرآن و دستورات پروردگار را می‌خواند. در این موقع گروهی از سران قریش از قبیل: ولیدبن‌مغیره مخزومی ... عبدالله‌بن‌ابی‌امیّه مخزومی ... ابتدا، عبدالله‌بن ابی‌امیّه مخزومی شروع به سخن کرده گفت: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله) ... اگر خداوند می‌خواست پیامبری بفرستد، باید شخصی را می‌فرستاد که از نظر مالی و شخصیّت از همه ما برتر باشد، چرا این قرآنی که مدّعی هستی خدا بر تو نازل کرده، بر یکی از دو شخصیّت برجسته‌ی عرب در مکّه، ولیدبن‌مغیره و در طائف، عروهًْ‌بن‌مسعود ثقفی نازل نکرد». ... پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «لَوْ لا نُزِّلَ هذَا الْقُرْآنُ عَلی رَجُلٍ مِنَ الْقَرْیَتَیْنِ عَظِیمٍ ... امّا سخن تو که چرا این قرآن بر یکی از دو شخصیّت مکّه و طائف ولیدبن‌مغیره و عروهًْ‌بن‌مسعود ثقفی نازل نشد. باید بدانی که خداوند برای ثروت دنیا ارزشی قائل نیست مثل شما؛ و برایش ثروت دنیا ارزش آفرین نیست چنانچه در نزد شما هست. اگر دنیا در نزد خداوند به‌اندازه‌ی پر مگسی ارزش می‌داشت به کافر و مخالف خود شربت آبی نمی‌داد. تقسیم‌کننده‌ی رحمت خدا تو نیستی. اوست که رحمت خود را به هرکس از بندگانش بخواهد می‌بخشد هرگز خداوند از کسی به‌واسطه‌ی موقعیت و ثروتی که دارد نمی‌ترسد آن‌طور که تو می‌ترسی تا به او مقام نبوّت را به‌واسطه‌ی این ترس ببخشد. و نه طمع در مال و موقعیّت شخصی دارد چنانچه تو داری که به‌واسطه‌ی این طمع او را به نبوّت برانگیزد و نه کسی را از روی هوی و هوس دوست می‌دارد مانند تو، تا موجب شود کسی را که شایسته نیست مزیّت و برتری بخشد او از روی عدالت رفتار میکند. هرگز عالی‌ترین مزیّت دینی را نمی‌بخشد مگر به کسی که در طاعت و بندگی و فرمانبرداری از همه برتر و شایسته‌تر باشد و نه کسی را مؤخّر می‌دارد در مراتب دینی مگر اینکه نافرمانتر باشد. و چون ویژگی خداوند این‌گونه است که هیچ توجّهی به مال و جاه ندارد که هر دوی آنها از تفضّل اوست و در این تفضّل و عنایت هیچ وجوب و ضرورتی نیست که چون به بنده‌ای عنایت فرمود مجبور باشد که او را مشمول نعمت دیگری چون مقام رسالت سازد، و در این امر کسی را نشاید که او را بر خلاف میلش وادار نموده و در انعامش الزام نماید، که خداوند پیش از آن، همه بندگان را غرق نعمات خود ساخته است. ای عبدالله! آیا مشاهده نمی‌کنی که چطور کسی را ثروت داده و چهره‌اش را زشت ساخته؟ و دیگری را زیبا نموده ولی از مال دنیا فقیرش ساخته؟ و شخصی را مقام و رتبه داده ولی به روزگار بینوایی انداخته، و دیگری را نعمات ظاهری بخشیده ولی در مقام و رتبه تهی داشته؟ سپس هیچ‌یک از افراد این گروه‌ها نمی‌تواند دعوی نعمت دیگری را کرده و از نبودش شکایت کند، مثلاً: ثروتمند جمال و زیبایی دیگری را بخواهد، و از زشتی صورت خود گله کند، یا زیبارو، ثروت دیگری را بخواهد و از فقر بنالد، و فرد شریف و معتبر چشم به راه ثروت دیگری بوده و از نبودش شکایت کند. بلکه در تمامی این امور حکم تنها از آن خداوند جهانیان است و بس. هرگونه که بخواهد تقسیم میکند و هرطور اراده نماید عمل میکند، او در افعال حکیم است و پسندیده، و این همان فرمایش خداوند متعال است که لَوْ لا نُزِّلَ هذَا الْقُرْآنُ عَلی رَجُلٍ مِنَ الْقَرْیَتَیْنِ عَظِیمٍ». و گفتند: «چرا این قرآن بر آن دو مرد بزرگ مکّه و طائف نازل نشد»؟ در پاسخشان فرمود: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله) آنان رحمت پروردگارت را تقسیم می‌کنند. آیا آنان رحمت پروردگار تو (نبوّت) را بخش می‌کنند»؟ ما معیشت آنها را در حیات دنیا در میانشان تقسیم کردیم. پس آنان را از لحاظ مراتب ظاهری طبقه‌بندی کردیم: جماعتی را محتاج دیگری ساختیم، گروهی را به مال دیگری، و آن دیگر را به متاع و خدمتش نیازمند نمودیم، همچنان‌که می‌بینی پادشاهان بزرگ و ثروتمندترین مردم دنیا محتاج تهیدست‌ترین افراد به لحاظ متاع و نیروی کار و فکر و تدبیر و علم آنانند، و پادشاهان تا زمانی‌که به مطلوبشان برسند دست به دامن همین شخص فقیرند، و فقیران نیز محتاج مال و ثروت پادشاهند. و هیچ‌کدام از این گروه‌ها حقّ ندارند از آنچه به ایشان رسیده گله و شکوه داشته و زبان به اعتراض گشایند. سپس در ادامه آیه‌ی شریفه فرمود: «و پایه‌های برخی را بر برخی برتر داشته‌ایم در روزی و جاه تا برخی دیگر را به خدمت گیرند»، سپس افزود: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله) به آنان بگو: و رحمت پروردگارت از تمام آنچه جمع‌آوری می‌کنند بهتر است!. (زخرف/۳۲)».