آیه ۸۷ - سوره زخرف

آیه وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَهُمْ لَيَقُولُنَّ اللهُ فَأَنَّى يُؤْفَكُونَ [87]

و اگر از آن‌ها بپرسى چه كسى آنان را آفريده، به يقين مى‌گويند: خداوند يگانه؛ پس چگونه [از عبادت او] منحرف مى‌شوند؟!

۱
(زخرف/ ۸۷)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ عُقْبَهًَْ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ خَلَقَ الْخَلْقَ فَخَلَقَ مَنْ أَحَبَّ مِمَّا أَحَبَّ وَ کَانَ مَا أَحَبَّ أَنْ خَلَقَهُ مِنْ طِینَهًِْ الْجَنَّهًِْ وَ خَلَقَ مَنْ أَبْغَضَ مِمَّا أَبْغَضَ وَ کَانَ مَا أَبْغَضَ أَنْ خَلَقَهُ مِنْ طِینَهًِْ النَّارِ ثُمَّ بَعَثَهُمْ فِی الظِّلَالِ فَقُلْتُ وَ أَیُّ شَیْءٍ الظِّلَالُ فَقَالَ أَ لَمْ تَرَ إِلَی ظِلِّکَ فِی الشَّمْسِ شَیْئاً وَ لَیْسَ بِشَیْءٍ ثُمَّ بَعَثَ مِنْهُمُ النَّبِیِّینَ (علیهم السلام) فَدَعَوْهُمْ إِلَی الْإِقْرَارِ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَهُمْ لَیَقُولُنَّ اللهُ ثُمَّ دَعَوْهُمْ إِلَی الْإِقْرَارِ بِالنَّبِیِّینَ (علیهم السلام) فَأَقَرَّ بَعْضُهُمْ وَ أَنْکَرَ بَعْض.

امام باقر (علیه السلام)- عقبه از امام باقر (علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: «خداوند عزّوجلّ خلایق را آفرید و کسانی که دوست داشت را از چیزهایی که دوست داشت آفرید، و بیشترین چیزی که دوست داشت از آن بیافریند طینت بهشت بود. و کسانی که از آنان بدش میآمد را از چیزهایی که از آنها بدش میآمد آفرید و بیشترین چیزی که بدش میآمد از آن بیافریند طینت آتش بود. آنگاه آنان را در سایهها برانگیخت. عرض کردم: «سایهها چیستند»؟ فرمود: «آیا ندیدهای که سایهات در آفتاب موجود است، با اینکه [در حقیقت] وجود ندارد»؟ سپس پیامبران را از میان آنان برانگیخت و آنان (خلایق) را به اقرار به خداوند فرا خواند و این همان سخن خداوند عزّوجلّ است [که فرمود]: وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَهُمْ لَیَقُولُنَّ اللهُ، سپس آنان را به اقرار به پیامبران فرا خواند و بعضی انکار کردند و بعضی اقرار نمودند. سپس آنان را به ولایت ما فرا خواند و به خدا سوگند هر کسی که دوست داشت، اقرار کرد و هرکه بدش میآمد، انکار کرد

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۱۴۲
الکافی، ج۱، ص۱۰/ الکافی، ج۱، ص۴۳۶ و نورالثقلین و بصایرالدرجات، ص۸۰؛ بتفاوت لفظی/ بحارالأنوار، ج۶۴، ص۹۸/ بحارالأنوار، ج۵، ص۲۴۴/ علل الشرایع، ج۱، ص۱۱۸
۲
(زخرف/ ۸۷)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ زُرَارَهًْ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنِی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلی أَنْفُسِهِمْ قَالَ کَانَ ذَلِکَ مُعَایَنَهًَْ اللَّهِ فَأَنْسَاهُمُ الْمُعَایَنَهًَْ وَ أَثْبَتَ الْإِقْرَارَ فِی صُدُورِهِمْ وَ لَوْ لَا ذَلِکَ مَا عَرَفَ أَحَدٌ خَالِقَهُ وَ لَا رَازِقَهُ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَهُمْ لَیَقُولُنَّ اللهُ.

امام صادق (علیه السلام)- زراره از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: و [به خاطر بیاور] زمانی را که پروردگارت از پشت و صلب فرزندان آدم، ذرّیّه‌ی آن‌ها را برگرفت و آن‌ها را گواه بر خویشتن ساخت. (اعراف/۱۷۲) آن [میثاق] در حضور خداوند بود، خداوند این حضور را از یاد آنها بُرد و اقرار به آن در دلهایشان را باقی گذاشت، اگر آن [اقرار در دلهایشان] نمیماند، هیچکس آفریننده و روزی‌دهنده‌ی خود را باز نمیشناخت، و این همان سخن خداوند است [که فرمود]: وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَهُمْ لَیَقُولُنَّ اللهُ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۱۴۲
بحارالأنوار، ج۵، ص۲۲۳/ فرات الکوفی، ص۱۴۸؛ بتفاوت / المحاسن، ج۱، ص۲۸۱
۳
(زخرف/ ۸۷)

الجواد (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌هَاشِمٍ الْجَعْفَرِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ الثَّانِیَ (علیه السلام) مَا مَعْنَی الْوَاحِدِ فَقَالَ إِجْمَاعُ الْأَلْسُنِ عَلَیْهِ بِالْوَحْدَانِیَّهًِْ کَقَوْلِهِ تَعَالَی وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَهُمْ لَیَقُولُنَّ اللهُ.

امام جواد (علیه السلام)- ابوهاشم جعفری گوید: از امام جواد (علیه السلام) پرسیدم: «معنی جمله‌ی خدا یکتاست چیست»؟ فرمود: «اتّفاق همه‌ی زبان‌ها بر یکتایی او؛ چنانچه خودش فرماید: وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَهُمْ لَیَقُولُنَّ اللهُ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۱۴۲
الکافی، ج۱، ص۱۱۸/ نورالثقلین
۴
(زخرف/ ۸۷)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- کُلُّ مَوْلُودٍ یُولَدُ عَلَی الْمَعْرِفَهًِْ بِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی خَالِقُهُ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ تَعَالَی وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَهُمْ لَیَقُولُنَّ اللهُ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هر مولودی بر معرفت متولّد می‌شود؛ معرفت به اینکه خدای تعالی خالق اوست. این آیه همان مطلب را می‌فرماید: وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَهُمْ لَیَقُولُنَّ اللهُ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۱۴۲
بحارالأنوار، ج۲۶، ص۲۹۴
بیشتر