آیه وَ لَوْ لا أَنْ يَكُونَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً لَجَعَلْنا لِمَنْ يَكْفُرُ بِالرَّحْمنِ لِبُيُوتِهِمْ سُقُفاً مِنْ فِضَّةٍ وَ مَعارِجَ عَلَيْها يَظْهَرُونَ [33]
اگر [بهره‌ی فراوان كفّار از مواهب مادى] سبب نمى‌شد كه همه‌ی مردم امّت واحد [گمراهى] شوند، ما براى خانه‌هاى كسانى كه به [خداوند] رحمان كافر مى‌شدند سقف‌هايى از نقره و نردبان‌هايى [نقره‌اى] كه از آن بالا روند قرار مى‌داديم.
السّجّاد (علیه السلام)- عَنْ سَعِیدِ‌بْنِ‌الْمُسَیَّبِ قَالَ: سَأَلْتُ عَلِیَّ‌بْنَ‌الْحُسَیْنِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَوْ لا أَنْ یَکُونَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً قَالَ عَنَی بِذَلِکَ أُمَّهًَْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) أَنْ یَکُونُوا عَلَی دِینٍ وَاحِدٍ کُفَّاراً کُلَّهُمْ لَجَعَلْنا لِمَنْ یَکْفُرُ بِالرَّحْمنِ لِبُیُوتِهِمْ سُقُفاً مِنْ فِضَّةٍ وَ لَوْ فَعَلَ اللَّهُ ذَلِکَ بِأُمَّهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) لَحَزِنَ الْمُؤْمِنُونَ وَ غَمَّهُمْ ذَلِکَ وَ لَمْ یُنَاکِحُوهُمْ وَ لَمْ یُوَارِثُوهُمْ.
امام سجّاد (علیه السلام)- سعیدبن‌مسیّب گوید: از علی‌بن‌حسین (علیه السلام) درباره‌ی این سخن خداوند که می‌فرماید: وَ لَوْ لا أَنْ یَکُونَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً؛ پرسیدم. حضرت پاسخ داد: «منظور از آن، امت محمّد (صلی الله علیه و آله) است که همه بر یک عقیده گرد هم بیایند و به خداوند کفر بورزند و از پذیرفتن دین چشم پوشی ورزند؛ لَجَعَلْنا لِمَنْ یَکْفُرُ بِالرَّحْمنِ لِبُیُوتِهِمْ سُقُفاً مِنْ فِضَّةٍ؛ اگر خداوند با امّت محمّد (صلی الله علیه و آله) چنین رفتار نماید، مؤمنان ناراحت شده و این امر آنان را اندوهگین می‌سازد، و سبب می شود که نه با آنان پیوند زناشویی بسته و نه از ایشان ارث برند».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَطِیَّهًَْ‌بْنِ‌نَجِیحِ‌بْنِ‌الْمُطَهَّرِ الرَّازِیِّ وَ إِسْحَاقَ‌بْنِ‌عَمَّارٍ الصَّیْرَفِیِّ قَالا مَعاً إِن أَبَا عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرَ‌بْنَ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) کَتَبَ إِلَی عَبْدِ اللَّهِ‌بْنِ‌الْحَسَنِ (رحمة الله علیه) حِینَ حُمِلَ هُوَ وَ أَهْلُ بَیْتِهِ یُعَزِّیهِ عَمَّا صَارَ إِلَیْه .... وَ اعْلَمْ أَیْ عَمِّ وَ ابْنَ عَم أَنَّ اللَّهَ جَلَّ جَلَالُهُ لَمْ یُبَالِ بِضُرِّ الدُّنْیَا لِوَلِیِّهِ سَاعَهًًْ قَطُّ وَ لَا شَیْءَ أَحَبُّ إِلَیْهِ مِنَ الضُّرِّ وَ الْجَهْدِ وَ الْبَلَاءِ مَعَ الصَّبْرِ وَ أَنَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَمْ یُبَالِ بِنَعِیمِ الدُّنْیَا لِعَدُوِّهِ سَاعَهًًْ قَطُّ وَ لَوْ لَا ذَلِکَ مَا کَانَ أَعْدَاؤُهُ یَقْتُلُونَ أَوْلِیَاءَهُ وَ یُخِیفُونَهُمْ وَ یَمْنَعُونَهُمْ وَ أَعْدَاؤُهُمْ آمِنُونَ مُطْمَئِنُّونَ عَالُونَ ظَاهِرُونَ وَ لَوْ لَا ذَلِکَ لَمَا قُتِلَ زَکَرِیَّا وَ یَحْیَی ظُلْماً وَ عُدْوَاناً فِی بَغِیٍّ مِنَ الْبَغَایَا وَ لَوْ لَا ذَلِکَ مَا قُتِلَ جَدُّکَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) لَمَّا قَامَ بِأَمْرِ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ ظُلْماً وَ عَمُّکَ الْحُسَیْنُ (علیه السلام) ابْنُ فَاطِمَهًَْ (علیه السلام) اضْطِهَاداً وَ عُدْوَاناً وَ لَوْ لَا ذَلِکَ مَا قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی کِتَابِهِ وَ لَوْ لا أَنْ یَکُونَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً لَجَعَلْنا لِمَنْ یَکْفُرُ بِالرَّحْمنِ لِبُیُوتِهِمْ سُقُفاً مِنْ فِضَّةٍ وَ مَعارِجَ عَلَیْها یَظْهَرُونَ.
امام صادق (علیه السلام)- عطیّهًْ‌بن نجیح‌بن‌مطهر رازی و اسحاق‌بن‌عمّار گفتند: وقتی عبد الله بن حسن و خانواده‌اش را به زندان بردند و منصور آن‌ها را گرفت، امام صادق (علیه السلام) جهت تسلیت از این پیش آمد نامه‌ای برایش نوشت ... بدان عموجان! و پسر عموی عزیزم! خداوند برای دوست خود اهمیّتی به ناراحتی در دنیا نمی‌دهد و برای دوست خود چیزی را بیشتر از ناراحتی و کوشش و گرفتاری که با صبر همراه باشد دوست ندارد. و هرگز برای دشمن خود به ثروت دنیا اهمیّت نداده اگر چنین نبود دشمنان خدا دوستانش را نمی‌کشتند و آن‌ها را پیوسته در وحشت و ناراحتی قرار نمی‌دادند درصورتی‌که خودشان آسوده و راحت و دارای قدرت و حکومت هستند و اگر چنین نبود حضرت زکریّا و یحیی (علیها السلام) از سر ظلم و دشمنی کشته نمی‌شدند و جدّت علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) و نیز عمویت حسین (علیه السلام) پسر فاطمه زهرا (سلام الله علیها) را از روی ستم و دشمنی به واسطه‌ی قیام به حق نمی‌کشتند. اگر چنین نبود خداوند در قرآن نمی‌فرمود: وَ لَوْ لا أَنْ یَکُونَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً لَجَعَلْنا لِمَنْ یَکْفُرُ بِالرَّحْمنِ لِبُیُوتِهِمْ سُقُفاً مِنْ فِضَّةٍ وَ مَعارِجَ عَلَیْها یَظْهَرُون.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ إِسْحَاقَ‌بْنِ‌غَالِبٍ قَال: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) یَقُولُ فِی هَذِهِ الْآیَهًِْ وَ لَوْ لا أَنْ یَکُونَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً لَجَعَلْنا لِمَنْ یَکْفُرُ بِالرَّحْمنِ لِبُیُوتِهِمْ سُقُفاً مِنْ فِضَّةٍ وَ مَعارِجَ عَلَیْها یَظْهَرُونَ قَالَ لَوْ فَعَلَ لَکَفَرَ النَّاسُ جَمِیعاً.
امام صادق (علیه السلام)- اسحاق‌بن‌عمّار گوید: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که درباره‌ی آیه: و لولا أَن یکُونَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً فرمود: «اگر خداوند چنین می‌کرد، همه‌ی مردم کافر می‌شدند».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ‌بْنِ‌مَسْعُودٍ قَالَ: ... قَالَ رَسُولُ اللَّه (صلی الله علیه و آله) ... قَالَ اللَّهُ تَعَالَی لِمُوسَی (علیه السلام) یَا مُوسَی (علیه السلام) إِنَّهُ لَنْ یَتَزَیَّنَ الْمُتَزَیِّنُونَ بِزِینَهًٍْ أَزْیَنَ فِی عَیْنَیَّ مِثْلَ الزُّهْدِ یَا مُوسَی (علیه السلام) إِذَا رَأَیْتَ الْفَقْرَ مُقْبِلًا فَقُلْ مَرْحَباً بِشِعَارِ الصَّالِحِینَ وَ إِذَا رَأَیْتَ الْغِنَی مُقْبِلًا فَقُلْ ذَنْبٌ عُجِّلَتْ عُقُوبَتُهُ یَا ابْنَ مَسْعُودٍ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَی وَ لَوْ لا أَنْ یَکُونَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً لَجَعَلْنا لِمَنْ یَکْفُرُ بِالرَّحْمنِ لِبُیُوتِهِمْ سُقُفاً مِنْ فِضَّةٍ وَ مَعارِجََ عَلَیْها یَظْهَرُونَ* وَ لِبُیُوتِهِمْ أَبْواباً وَ سُرُراً عَلَیْها یَتَّکِؤُنَ* وَ زُخْرُفاً وَ إِنْ کُلُّ ذلِکَ لَمَّا مَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةُ عِنْدَ رَبِّکَ لِلْمُتَّقِین.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابن‌مسعود گوید: ... پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: ... خدای تعالی به موسی (علیه السلام) فرموده است: «ای موسی (علیه السلام) هیچ زینت کننده‌ای در نظر من به زینتی بهتر از زهد، خود را نیاراسته. ای موسی (علیه السلام) چون دیدی که فقر رو به تو آرد بگو: آفرین به پوشش مردم صالح! و چون ثروت را دیدی که رو به تو کند بگو: گناهی است که کیفرش زود می‌رسد ... ای پسر مسعود! این کلام خدای متعال است که می‌فرماید: وَ لَوْ لا أَنْ یَکُونَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً لَجَعَلْنا لِمَنْ یَکْفُرُ بِالرَّحْمنِ لِبُیُوتِهِمْ سُقُفاً مِنْ فِضَّةٍ وَ مَعارِجَ عَلَیْها یَظْهَرُونَ* وَ لِبُیُوتِهِمْ أَبْواباً وَ سُرُراً عَلَیْها یَتَّکِؤُنَ * وَ زُخْرُفاً وَ إِنْ کُلُّ ذلِکَ لَمَّا مَتاعُ الحَیاةِ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةُ عِنْدَ رَبِّکَ لِلْمُتَّقِین.
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ وَ لَوْ لَا أَنْ یَکُونَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً أَیْ عَلَی مَذْهَبٍ وَاحِدٍ لَجَعَلْنا لِمَنْ یَکْفُرُ بِالرَّحْمنِ لِبُیُوتِهِمْ سُقُفاً مِنْ فِضَّةٍ وَ مَعارِجَ عَلَیْها یَظْهَرُونَ قَالَ: الْمَعَارِجُ الَّتِی یَظْهَرُونَهَا. وَ لِبُیُوتِهِمْ أَبْواباً وَ سُرُراً عَلَیْها یَتَّکِؤُنَ وَ زُخْرُفاً قَالَ: الْبَیْتُ الْمُزَخْرَفُ بِالذَّهَبِ. فَقَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام): لَوْ فَعَلَ اللَّهُ ذَلِکَ لَمَا آمَنَ أَحَدٌ وَ لَکِنَّهُ جَعَلَ فِی الْمُؤْمِنِینَ أَغْنِیَاءَ وَ فِی الْکَافِرِینَ فُقَرَاءَ وَ جَعَلَ فِی الْکَافِرِینَ أَغْنِیَاءَ وَ فِی الْمُؤْمِنِینَ فُقَرَاءَ ثُمَّ امْتَحَنَهُمْ بِالْأَمْرِ وَ النَّهْیِ وَ الصَّبْرِ وَ الرِّضَا.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- و لولا أَن یکُونَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً امّت واحدبودن یعنی پیروی مردم از یک مذهب، لجَعَلنَا لمَن یکْفُرُ بِالرَّحْمَنِ لبُیوتِهِمْ سُقُفًا مِّن فَضَّةٍ و مَعَارِجَ عَلیهَا یظْهَرُونَ؛ یعنی پلّه‌هایی که به‌وسیله‌ی آن‌ها بالا می‌روند. و لبُیوتِهِمْ أَبْوابًا و سُرُرًا عَلیهَا یتَّکِؤُونَ؛ یعنی خانه‌ی تزئین‌شده به‌وسیله‌ی طلا». امام صادق (علیه السلام) فرمود: «اگر خداوند چنین می‌کرد هیچ‌کس ایمان نمی‌آورد. امّا خداوند در میان مؤمنان، افراد ثروتمند و در میان کفّار، افراد نیازمند و همچنین در میان کفّار، افراد ثروتمند و در میان مؤمنان، نیازمندانی را قرار داده و آن‌ها را به‌وسیله‌ی امر، نهی، صبر و رضایت امتحان کرده است».
الصّادق (علیه السلام)- لَوْ لَا إِلْحَاحُ هَذِهِ الشِّیعَهًِْ عَلَی اللَّهِ فِی طَلَبِ الرِّزْقِ لَنَقَلَهُمْ مِنَ الْحَالِ الَّتِی هُمْ فِیهَا إِلَی مَا هُوَ أَضْیَق.
امام صادق (علیه السلام)- اگر شیعیان به خاطر دعا و اصرارشان نبود خداوند آن‌ها را به حالت سخت‌تر از امروز دچار می‌کرد.
الصّادق (علیه السلام)- مَا کَانَ مِنْ وُلْدِ آدَمَ مُؤْمِنٌ إِلَّا فَقِیراً وَ لَا کَافِرٌ إِلَّا غَنِیّاً حَتَّی جَاءَ إِبْرَاهِیمُ (علیه السلام) فَقَالَ: رَبَّنا لا تَجْعَلْنا فِتْنَةً لِلَّذِینَ کَفَرُوا فَصَیَّرَ اللَّهُ فِی هَؤُلَاءِ أَمْوَالًا وَ حَاجَهًًْ وَ فِی هَؤُلَاءِ أَمْوَالًا وَ حَاجَهًًْ.
امام صادق (علیه السلام)- در فرزندان آدم (علیه السلام) مؤمنان همواره فقیر هستند و کافران پیوسته توانگر می‌باشند، و از این جهت ابراهیم (علیه السلام) فرمود: «بار خدایا! ما را مایه گمراهی کافران قرار مده». (ممتحنه/۵) و خداوند در هریک از آن دو گروه اموال و احتیاجاتی نهاده است، گروهی را ثروت داده و گروهی را هم محتاج کرده است».
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- لَجَعَلْنا لِمَنْ یَکْفُرُ بِالرَّحْمنِ لِبُیُوتِهِمْ سُقُفاً مِنْ فِضَّةٍ وَ مَعارِجَ عَلَیْها یَظْهَرُونَ قَالَ الْمَعَارِجُ الَّتِی یَظْهَرُونَ بِهَا.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- لجَعَلنَا لمَن یکْفُرُ بِالرَّحْمَنِ لبُیوتِهِمْ سُقُفًا مِّن فَضَّةٍ ومَعَارِجَ عَلیهَا یظْهَرُونَ یعنی پلّه‌هایی که به‌وسیله‌ی آن‌ها بالا می‌روند.
الکاظم (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یَقُولُ إِنِّی لَمْ أُغْنِ الْغَنِیَ لِکَرَامَهًٍْ بِهِ عَلَیَ وَ لَمْ أُفْقِرِ الْفَقِیرَ لِهَوَانٍ بِهِ عَلَیَّ وَ هُوَ مِمَّا ابْتَلَیْتُ بِهِ الْأَغْنِیَاءَ بِالْفُقَرَاءِ وَ لَوْ لَا الْفُقَرَاءُ لَمْ یَسْتَوْجِبِ الْأَغْنِیَاءُ الْجَنَّهًْ.
امام کاظم (علیه السلام)- خداوند متعال می‌فرماید: من کسی را به خاطر شرافت و احترامی که در نزد من دارد توانگر نکرده‌ام، و یا کسی را به جهت اینکه خوارش سازم فقیر نکرده‌ام، من توانگران را به مستمندان آزمایش می‌کنم، و اگر فقراء نبودند توانگران وارد بهشت نمی‌شدند.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ مُفَضَّلِ‌بْنِ‌عُمَرَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَال إِنَّ اللَّهَ جَلَّ ثَنَاؤُهُ لَیَعْتَذِرُ إِلَی عَبْدِهِ الْمُؤْمِنِ الْمُحْوِجِ فِی الدُّنْیَا کَمَا یَعْتَذِرُ الْأَخُ إِلَی أَخِیهِ فَیَقُولُ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی مَا أَحْوَجْتُکَ فِی الدُّنْیَا مِنْ هَوَانٍ کَانَ بِکَ عَلَیَّ فَارْفَعْ هَذَا السَّجْفَ فَانْظُرْ إِلَی مَا عَوَّضْتُکَ مِنَ الدُّنْیَا قَالَ فَیَرْفَعُ فَیَقُولُ مَا ضَرَّنِی مَا مَنَعْتَنِی مَعَ مَا عَوَّضْتَنِی.
امام صادق (علیه السلام)- مفضّل از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: خداوند متعال از بنده‌ی مؤمن خود عذرخواهی می‌کند همان‌گونه که برادری از برادرش عذرخواهی می‌نماید، پروردگار می‌فرماید: «به عزّت و جلال خودم سوگند تو را از این جهت نیازمند نکردم تا خوار شوی. اکنون این پرده‌ی طبیعت را از جلو بردار تا بنگری برایت چه چیزهایی آماده کرده‌ام». امام (علیه السلام) فرمود: «او در این هنگام دیدگان خود را بالا می‌گیرد و چیزهایی را مشاهده می‌کند و می‌گوید: «بار خدایا! من در دنیا زیانی نکرده‌ام و اکنون عوض آن را دیدم».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ سَعْدَانَ قَالَ قَالَ أَبُوعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام): إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یَلْتَفِتُ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ إِلَی فُقَرَاءِ الْمُؤْمِنِینَ شَبِیهاً بِالْمُعْتَذِرِ إِلَیْهِمْ فَیَقُولُ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی مَا أَفْقَرْتُکُمْ فِی الدُّنْیَا مِنْ هَوَانٍ بِکُمْ عَلَیَّ وَ لَتَرَوُنَّ مَا أَصْنَعُ بِکُمُ الْیَوْمَ فَمَنْ زَوَّدَ مِنْکُمْ فِی دَارِ الدُّنْیَا مَعْرُوفاً فَخُذُوا بِیَدِهِ فَأَدْخِلُوهُ الْجَنَّهًَْ قَالَ فَیَقُولُ رَجُلٌ مِنْهُمْ یَا رَبِّ إِنَّ أَهْلَ الدُّنْیَا تَنَافَسُوا فِی دُنْیَاهُمْ فَنَکَحُوا النِّسَاءَ وَ لَبِسُوا الثِّیَابَ اللَّیِّنَهًَْ وَ أَکَلُوا الطَّعَامَ وَ سَکَنُوا الدُّورَ وَ رَکِبُوا الْمَشْهُورَ مِنَ الدَّوَابِّ فَأَعْطِنِی مِثْلَ مَا أَعْطَیْتَهُمْ فَیَقُولُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَکَ وَ لِکُلِّ عَبْدٍ مِنْکُمْ مِثْلُ مَا أَعْطَیْتُ أَهْلَ الدُّنْیَا مُنْذُ کَانَتِ الدُّنْیَا إِلَی أَنِ انْقَضَتِ الدُّنْیَا سَبْعُونَ ضِعْفا.
امام صادق (علیه السلام)- سعدان گوید: امام صادق (علیه السلام) فرمود: خداوند متعال روز قیامت به طرف فقرای مؤمنان توجّه می‌کند و مثل کسی که از آن‌ها عذرخواهی کند، می‌گوید: «سوگند به عزّت و جلال خودم من شما را در دنیا فقیر نکردم که تا خوار گردید، و یا بخواهم شما را سبک نمایم، اکنون جبران فقر شما در دنیا را می‌کنم و اکنون هرکس در دنیا به شما کمک کرده او را وارد بهشت سازید. در این هنگام مردی از آن‌ها می‌گوید: «بار خدایا! اهل دنیا اموال زیادی به دست آوردند و نفایس را جمع کردند، آن‌ها با زنان ازدواج نمودند و لباس‌های نرم در بر کردند، و غذاهای گوناگون خوردند و در خانه‌ها سکونت اختیار نمودند و بر اسب‌های راهوار و مراکب مخصوص سوار شدند. بار خدایا اکنون همان‌گونه که در دنیا به آن‌ها از این مواهب عطا کردی به ما هم در اینجا مرحمت کن». دراین‌هنگام خداوند می‌فرماید: «اینک به شما و کسانی که مانند شما هستند به اندازه‌ای خواهم داد که هفتاد برابر آن‌هایی باشد که در دنیا به اهل دنیا داده‌ام».
الصّادق (علیه السلام)- قَالَ أَبُوعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یَقُولُ: لَوْ لَا أَنْ یَجِدَ عَبْدِیَ الْمُؤْمِنُ فِی نَفْسِهِ لَعَصَّبْتُ الْکَافِرَ بِعِصَابَهًٍْ مِنْ ذَهَب.
امام صادق (علیه السلام)- خداوند می‌فرماید: «اگر بنده‌ی مؤمنم در نفسش دچار شکّ و تردید نمی‌شد، هرآینه من همه‌ی لباس‌های کافران را از طلا می‌کردم».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- طُوبَی لِلْمَسَاکِینِ بِالصَّبْرِ وَ هُمُ الَّذِینَ یَرَوْنَ مَلَکُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- خوشا به حال نیازمندانی که صبر می‌کنند، و آن‌ها کسانی هستند که ملکوت آسمان‌ها و زمین را مشاهده می‌کنند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا مَعْشَرَ الْمَسَاکِینِ طِیبُوا نَفْساً وَ أَعْطُوا اللَّهَ الرِّضَا مِنْ قُلُوبِکُمْ یُثِبْکُمُ اللَّهُ عَلَی فَقْرِکُمْ فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَلَا ثَوَابَ لَکُمْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ای گروه نیازمندان! خوشا به حال شما، اکنون خوشحالی کنید و دل خود را از خوشنودی خدا آگاه کنید، خداوند در برابر فقر به شما پاداش می‌دهد، و اگر صبر نکنید پاداشی نخواهید داشت.
الصّادق (علیه السلام)- إِنَ فُقَرَاءَ الْمُؤْمِنِینَ یَتَقَلَّبُونَ فِی رِیَاضِ الْجَنَّهًِْ قَبْلَ أَغْنِیَائِهِمْ بِأَرْبَعِینَ خَرِیفاً ثُمَّ قَالَ: سَأَضْرِبُ لَکَ مَثَلَ ذَلِکَ إِنَّمَا مَثَلُ ذَلِکَ مَثَلُ سَفِینَتَیْنِ مُرَّ بِهِمَا عَلَی عَاشِرٍ فَنَظَرَ فِی إِحْدَاهُمَا فَلَمْ یَرَ فِیهَا شَیْئاً فَقَالَ أَسْرِبُوهَا وَ نَظَرَ فِی الْأُخْرَی فَإِذَا هِیَ مُوقَرَهًٌْ فَقَالَ احْبِسُوهَا.
امام صادق (علیه السلام)- فقرای مؤمن در بهشت گردش می‌کنند و قبل از چهل سال از اغنیا وارد بهشت می‌گردند. مَثَل این‌ها مانند آن دو کشتی می‌باشد که از جلوی مأمور مالیات می‌گذرد، او به یک کشتی نگاه می‌کند و هنگامی‌که چیزی در آن ندید او را رها می‌کند ولی کشتی دوّمی را به خاطر داشتن مال زیاد نگه می‌دارد.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عُثْمَانَ‌بْنِ‌عِیسَی عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ مُوسِرٌ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) نَقِیُّ الثَّوْبِ فَجَلَسَ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَجَاءَ رَجُلٌ مُعْسِرٌ دَرِنُ الثَّوْبِ فَجَلَسَ إِلَی جَنْبِ الْمُوسِرِ فَقَبَضَ الْمُوسِرُ ثِیَابَهُ مِنْ تَحْتِ فَخِذَیْهِ. فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): أَ خِفْتَ أَنْ یَمَسَّکَ مِنْ فَقْرِهِ شَیْءٌ؟ قَالَ: لَا. قَالَ: فَخِفْتَ أَنْ یُصِیبَهُ مِنْ غِنَاکَ شَیْءٌ؟ قَالَ: لَا. قَالَ: فَخِفْتَ أَنْ یُوَسِّخَ ثِیَابَکَ؟ قَالَ: لَا. قَالَ: فَمَا حَمَلَکَ عَلَی مَا صَنَعْتَ؟ فَقَالَ: یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِنَّ لِی قَرِیناً یُزَیِّنُ لِی کُلَّ قَبِیحٍ وَ یُقَبِّحُ لِی کُلَّ حَسَنٍ وَ قَدْ جَعَلْتُ لَهُ نِصْفَ مَالِی. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لِلْمُعْسِرِ: أَ تَقْبَلُ؟ قَالَ: لَا. فَقَالَ لَهُ الرَّجُلُ: لِمَ؟ قَالَ: أَخَافُ أَنْ یَدْخُلَنِی مَا دَخَلَکَ.
امام صادق (علیه السلام)- عثمان‌بن عیسی از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است: مرد توانگری خدمت حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) آمد و در کنار آن جناب نشست دراین‌هنگام مرد فقیری آمد در کنار آن مرد توانگر خوش لباس قرار گرفت. مرد مال‌دار هنگامی‌که مشاهده کرد آن مرد فقیر پهلویش قرار گرفت خود را به کناری کشید و لباس خود را از او دور کرد. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: «آیا ترسیدی از فقر او چیزی به تو برسد که خود را از او کنار می‌کشی و فاصله می‌گیری». مرد توانگر گفت: «خیر»! رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: «آیا می‌ترسی که از مالت چیزی به او برسد»، گفت: «خیر! این هم نیست»، فرمود: «ترسیدی لباست کثیف شود»، گفت: «خیر»! فرمود: «پس چرا هنگامی‌که او در کنارت قرار گرفت ناراحت شدی و خود را جمع کردی». آن مرد عرض کرد: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله) من همنشینی دارم که هر زیبا را در نظرم زشت جلوه می‌دهد، و هر زشتی را زیبا می‌کند، و اینک نصف دارایی خود را به او می‌دهم»، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به آن مرد فقیر گفت: «قبول می‌کنی»، گفت: «خیر نمی‌گیرم»، آن مرد گفت: «چرا»؟ گفت: «برای اینکه نمی‌خواهم مانند شما باشم و به دیگران تکبّر نمایم».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَسْبَاطٍ عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: الْفَقْرُ الْمَوْتُ الْأَحْمَرُ فَقُلْتُ: لِأَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام): الْفَقْرُ مِنَ الدِّینَارِ وَ الدِّرْهَمِ؟ فَقَالَ: لَا وَ لَکِنْ مِنَ الدِّین.
امام صادق (علیه السلام)- علی‌بن‌اسباط گوید: امام صادق (علیه السلام) فرمود: «فقر مرگ سرخ است». عرض کردم: «فقر از دینار و درهم است». فرمود: «خیر از وام».
الصّادق (علیه السلام)- کَانَتْ مُنَاجَاهًُْ اللَّهِ لِمُوسَی (علیه السلام) یَا مُوسَی (علیه السلام) إِذَا رَأَیْتَ الْفَقْرَ مُقْبِلًا، فَقُلْ مَرْحَباً بِشِعَارِ الصَّالِحِینَ، وَ إِذَا رَأَیْتَ الْغِنَی مُقْبِلًا فَقُلْ ذَنْبٌ عُجِّلَتْ عُقُوبَتُه.
امام صادق (علیه السلام)- در مناجات حضرت موسی (علیه السلام) آمده که هرگاه دیدی فقر به تو رو آورد، بگو مرحبا به شعار صالحین! و هرگاه دیدی که ثروت به تو رو آورده، بگو گناهی است که به‌زودی به مجازاتش خواهد رسید.