آیه ۵۵ - سوره زخرف

آیه فَلَمَّا آسَفُونا انْتَقَمْنا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْناهُمْ أَجْمَعينَ [55]

امّا هنگامى‌كه ما را به خشم آوردند، آنان را مجازات كرده و همه را غرق كرديم.

۱
(زخرف/ ۵۵)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ حَمْزَهًَْ‌بْنِ‌بَزِیع عَنْ أَبِی‌عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَلَمَّا آسَفُونا انْتَقَمْنا مِنْهُمْ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَا یَأْسَفُ کَأَسَفِنَا وَ لَکِنَّهُ خَلَقَ أَوْلِیَاءَ لِنَفْسِهِ یَأْسَفُونَ وَ یَرْضَوْنَ وَ هُمْ مَخْلُوقُونَ مَرْبُوبُونَ فَجَعَلَ رِضَاهُمْ رِضَا نَفْسِهِ وَ سَخَطَهُمْ سَخَطَ نَفْسِهِ لِأَنَّهُ جَعَلَهُمُ الدُّعَاهًَْ إِلَیْهِ وَ الْأَدِلَّاءَ عَلَیْهِ فَلِذَلِکَ صَارُوا کَذَلِکَ وَ لَیْسَ أَنَّ ذَلِکَ یَصِلُ إِلَی اللَّهِ کَمَا یَصِلُ إِلَی خَلْقِهِ لَکِنْ هَذَا مَعْنَی مَا قَالَ مِنْ ذَلِکَ.

امام صادق (علیه السلام)- حمزهًْ‌بن‌بزیع گوید: امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آیه: فَلمَّا آسَفُونَا انتَقَمْنَا مِنْهُمْ فرمود: «خداوند مانند ما غم و غصّه نمی‌خورد؛ بلکه او اولیایی را برای خودش آفریده است که اندوهگین و شاد می‌شوند. آن‌ها آفریده و تربیت شده‌اند. خداوند، رضایت آن‌ها را به‌عنوان رضایت خودش و خشم آن‌ها را به‌عنوان خشم خودش قرار داده است. زیرا به آن‌ها دستور داده است تا مردم را به‌سوی او دعوت کنند و راهنمایانی برای مردم به‌سوی او باشند. به همین دلیل آن‌ها به چنان جایگاهی دست یافته‌اند. این بدان معنی نیست که خداوند مانند انسان‌ها شاد یا غمگین می‌شود؛ بلکه این، معنای آیه فوق است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۸۸
الکافی، ج۱، ص۱۴۴/ نورالثقلین/ التوحید، ص۱۶۸/ معانی الأخبار، ص۱۹/ بحارالأنوار، ج۴، ص۶۵/ البرهان
۲
(زخرف/ ۵۵)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- فَلَمَّا آسَفُونا أَیْ عَصَوْنَا لِأَنَّهُ لَا یَأْسَفُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ کَأَسَفِ النَّاس.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- فَلمَّا آسَفُونَا یعنی زمانی‌که از ما نافرمانی کردند، انتَقَمْنَا مِنْهُمْ زیرا خداوند، همانند مردم دچار اندوه نمی‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۸۸
بحارالأنوار، ج۱۳، ص۱۰۸
۳
(زخرف/ ۵۵)

المهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)- قُنُوتُ مَوْلَانَا الْحُجَّهًِْ‌بْنِ‌الْحَسَنِ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) وَ أَکْرِمْ أَوْلِیَاءَکَ بِإِنْجَازِ وَعْدِکَ وَ بَلِّغْهُمْ دَرْکَ مَا یَأْمُلُونَ مِنْ نَصْرِکَ وَ اکْفُفْ عَنْهُمْ بَأْسَ مَنْ نَصَبَ الْخِلَافَ عَلَیْکَ وَ تَمَرَّدَ بِمَنْعِکَ عَلَی رُکُوبِ مُخَالَفَتِکَ وَ اسْتَعَانَ بِرِفْدِکَ عَلَی فَلِّ حَدِّکَ وَ قَصَدَ لِکَیْدِکَ بِأَیْدِکَ وَ وَسِعْتَهُ حِلْماً لِتَأْخُذَهُ عَلَی جَهْرَهًٍْ أَوْ تَسْتَأْصِلَهُ عَلَی غِرَّهًٍْ (عِزَّهًٍْ) فَإِنَّکَ اللَّهُمَّ قُلْتَ وَ قَوْلُکَ الْحَقُّ حَتَّی إِذا أَخَذَتِ الْأَرْضُ زُخْرُفَها وَ ازَّیَّنَتْ وَ ظَنَّ أَهْلُها أَنَّهُمْ قادِرُونَ عَلَیْها أَتاها أَمْرُنا لَیْلًا أَوْ نَهاراً فَجَعَلْناها حَصِیداً کَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ کَذلِکَ نُفَصِّلُ الْآیاتِ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ وَ قُلْتَ فَلَمَّا آسَفُونا انْتَقَمْنا مِنْهُمْ وَ إِنَّ الْغَایَهًَْ عِنْدَنَا قَدْ تَنَاهَتْ وَ إِنَّا لِغَضَبِکَ غَاضِبُونَ وَ إِنَّا عَلَی نَصْرِ الْحَقِّ مُتَعَاصِبُونَ وَ إِلَی وُرُودِ أَمْرِکَ مُشْتَاقُونَ وَ لِإِنْجَازِ وَعْدِکَ مُرْتَقِبُونَ وَ لِحَوْلِ وَعِیدِکَ بِأَعْدَائِکَ مُتَوَقِّعُون.

امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)- قنوت مولای ما حضرت صاحب الامر حجّهًْ‌بن‌الحسن (علیه السلام): بار خدایا! رحمت فرست بر محمّد و آل محمّد (علیهم السلام) و اولیایت را با عملی‌نمودن وعده‌ات گرامی بدار و آن‌ها را به آنچه از یاری‌ات امید دارند برسان و زیان کسانی را که برخلاف تو برخیزند از ایشان دور گردان. و اذیّت کسی را که بر ممنوعیّت ارتکاب مخالفتت سرکشی نموده و با کمک عنایات و نعمت‌های تو درصدد از هم گسستن حدّ تو برآمده و با همان نعمت‌های تو قصد نیرنگ با تو کرده از آن‌ها بازدار، که تو او را با بردباری فراگرفته‌ای تا او را آشکارا برگیری، یا درحالی‌که مغرور شده باشد، از ریشه برآوری که البتّه ای خدا، تو فرموده‌ای و کلام تو حقّ است: تا زمانی‌که زمین، زیبایی خود را یافته و آراسته می‌گردد، و اهل آن مطمئن می‌شوند که می‌توانند از آن بهره‌مند گردند، [ناگهان] فرمان ما، شب‌هنگام یا در روز، [برای نابودی آن] فرامی‌رسد [سرما یا صاعقه‌ای را بر آن مسلّط می‌سازیم] و آن چنان آن را درو می‌کنیم که گویی دیروز هرگز [چنین کشتزاری] نبوده است! این گونه، آیات خود را برای گروهی که می‌اندیشند، شرح می‌دهیم! (یونس/۲۴) و فرمودی: فَلَمَّا آسَفُونا انْتَقَمْنا مِنْهُمْ و به راستی که آخرین فرصت نزد ما به سر آمده و ما برای خشم تو غضبناک هستیم و بر یاری حق هم داستانیم و به آمدن فرمانت مشتاقیم و برای تحقّق‌یافتن وعده‌ات در انتظاریم و حلول عذابت را بر دشمنانت امیدواریم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۸۸
بحارالأنوار، ج۸۲، ص۲۳۳/ مهج الدعوات، ص۶۷
بیشتر