آیه ۸۲ - سوره زخرف

آیه سُبْحانَ رَبِّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبِّ الْعَرْشِ عَمَّا يَصِفُونَ [82]

منزّه است پروردگار آسمان‌ها و زمين، پروردگار عرش، از آنچه [درباره‌ی او] توصيف مى‌كنند!

۱
(زخرف/ ۸۲)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ یَزِیدَ‌بْنِ‌الْأَصَمِّ قَالَ: سَأَلَ رَجُلٌ عُمَرَ‌بْنَ‌الْخَطَّابِ فَقَالَ یَا أَمِیرَ‌الْمُؤْمِنِینَ مَا تَفْسِیرُ سُبْحَانَ اللَّهِ؟ قَالَ: إِنَّ فِی هَذَا الْحَائِطِ رَجُلًا کَانَ إِذَا سُئِلَ أَنْبَأَ وَ إِذَا سَکَتَّ ابْتَدَأَ فَدَخَلَ الرَّجُلُ فَإِذَا هُوَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) فَقَالَ: یَا أَبَاالْحَسَنِ (علیه السلام) مَا تَفْسِیرُ سُبْحانَ اللَّهِ؟ قَالَ: هُوَ تَعْظِیمُ جَلَالِ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ وَ تَنْزِیهُهُ عَمَّا قَالَ فِیهِ کُلُ مُشْرِکٍ فَإِذَا قَالَهُ الْعَبْدُ صَلَّی عَلَیْهِ کُلُّ مَلَک.

امام علی (علیه السلام)- یزیدبن‌اصم گوید: مردی از عمربن‌خطاب پرسید: «سُبْحَانَ الله یعنی چه»؟ عمر گفت: «پشت این دیوار مردی است که هرگاه از او سؤال شود پاسخ می‌دهد و چنانچه سکوت کند، سخن را آغاز خواهد کرد. آن فرد وارد شد. ناگهان دیدیم که آن شخص علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است». عمر گفت: «ای ابوالحسن (علیه السلام)! تفسیر سُبْحَانَ الله چیست»؟ امام فرمود: «بزرگداشت خداوند عزّوجلّ و منزّه‌دانستن او از همه صفاتی است که مشرکان به او نسبت می‌دهند. هرگاه بنده‌ای سبحان الله بگوید، همه‌ی فرشتگان بر او درود خواهند فرستاد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۱۳۰
بحارالأنوار، ج۹۰، ص۱۷۷/ البرهان
۲
(زخرف/ ۸۲)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَ لِلْعَرْشِ صِفَاتٍ کَثِیرَهًًْ مُخْتَلِفَهًًْ لَهُ فِی کُلِّ سَبَبِ وَضْعٍ فِی الْقُرْآنِ صِفَتُهُ عَلَی حِدَهًٍْ. یَقُولُ فِیهِ: فَمِنِ اخْتِلَافِ صِفَاتِ الْعَرْشِ أَنَّهُ قَالَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی رَبِّ الْعَرْشِ عَمَّا یَصِفُونَ وَ هُوَ وَصْفُ عَرْشِ الْوَحْدَانِیَّهًِْ لِأَنَّ قَوْماً أَشْرَکُوا کَمَا قُلْتُ لَکَ قَالَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی رَبِّ الْعَرْشِ رَبِّ الْوَحْدَانِیَّهًِْ عَمَّا یَصِفُونَ وَ قَوْماً وَصَفُوهُ بِیَدَیْنِ فَقَالُوا: یَدُ اللهِ مَغْلُولَةٌ وَ قَوْماً وَصَفُوهُ بِالرِّجْلَیْنِ، فَقَالُوا: وَضَعَ رِجْلَهُ عَلَی صَخْرَهًِْ بَیْتِ الْمَقْدِسِ فَمِنْهَا ارْتَقَی إِلَی السَّمَاءِ. وَ قَوْماً وَصَفُوهُ بِالْأَنَامِلِ فَقَالُوا: إِنَّ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) قَالَ: إِنِّی وَجَدْتُ بَرْدَ أَنَامِلِهِ عَلَی قَلْبِی. فَلِمِثْلِ هَذِهِ الصِّفَاتِ قَالَ رَبِ الْعَرْشِ عَمَّا یَصِفُونَ یَقُولُ: رَبِّ الْمَثَلِ الْأَعْلَی عَمَّا بِهِ مَثَّلُوهُ وَ لِلهِ الْمَثَلُ الْأَعْلی الَّذِی لَا یُشْبِهُهُ شَیْءٌ وَ لَا یُوصَفُ وَ لَا یُتَوَهَّمُ فَذَلِکَ الْمَثَلُ الْأَعْلَی.

امام صادق (علیه السلام)- عرش وصف بسیار و گوناگون دارد، هر وصفی در قرآن برایش یک معنا دارد. از جمله ویژگی‌های مختلف عرش آن است که خداوند فرمود: رَبِّ العَرْشِ عَمَّا یصِفُونَ یعنی پروردگار یگانگی. عدّه‌ای خداوند را دارای دو دست می‌دانستند و می‌گفتند: دست خدا، بسته است. (مائده/۶۴) گروهی نیز برای خداوند، دو پا قائل شده و گفتند: «خداوند پایش را بر روی صخره بیت المقدس گذاشت و از آنجا به آسمان عروج کرد» و معتقد بودند که خداوند انگشت دارد و مدّعی شدند که پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرموده است: «سرمای انگشتان خداوند را بر روی قلبم احساس کردم. خداوند در ردّ چنین ادّعاهایی فرموده است: رَبِّ العَرْشِ عَمَّا یصِفُونَ پروردگار مثل اعلی است و او برتر از این صفاتی است که به او نسبت می‌دهند. خداوند دارای مثل اعلی است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۱۳۲
نورالثقلین/ البرهان
بیشتر