آیه لا تَدْعُوا الْيَوْمَ ثُبُوراً واحِداً وَ ادْعُوا ثُبُوراً كَثيراً [14]
[به آنان گفته مىشود]: امروز يكبار واويلا كم است، بلكه بسيار واويلا بگوييد!
الصّادق ( وَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ إِنَّهُمْ یُسْتَکْرَهُونَ فِی النَّارِ کَمَا یُسْتَکْرَهُ الْوَتَدُ فِی الْحَائِطِ.
امام صادق ( قسم به آن کسی که جانم در دست اوست مشرکان در آتش چنان در فشار و عذاب خواهند بود چون میخ در سینهی دیوار.
ابنعبّاس ( إِنَّهُمْ عُمیٌ عَمَّا یَسِرُهُم عَنِ التَّکَلُّمِ بِمَا یَنْفَعُهُمْ وَ صُمٌّ عَمَّا یَمْنَعُهُمْ وَ قِیلَ إِنَّهُمْ یُحْشَرُونَ کَذَلِکَ ثُمَّ یَجْعَلُونَ یُبْصِرُونَ وَ یَشْهَدُونَ وَ یَنْطِقُونَ.
ابنعبّاس ( مشرکان کورند؛ از گفتن سخنان سودمندی که موجب شادی آنها میگردد، و کرند از شنیدن سخنانی که آنان را از ارتکاب خلاف باز میدارد. آنان کر و کورند محشور میشوند، سپس بینا، گواه و گویا میگردند.
الصّادق ( عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (قَالَ: إِذَا أَرَادَ اللَّهُ أَنْ یَبْعَثَ أَمْطَرَ السَّمَاءَ عَلَی الْأَرْضِ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً فَاجْتَمَعَتِ الْأَوْصَالُ وَ نَبَتَتِ اللُّحُومُ وَ قَالَ أَتَی جَبْرَئِیلُ رَسُولَ اللَّهِ (فَأَخَذَهُ فَأَخْرَجَهُ إِلَی الْبَقِیعِ فَانْتَهَی بِهِ إِلَی قَبْرٍ فَصَوَّتَ بِصَاحِبِهِ فَقَالَ قُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ فَخَرَجَ مِنْهُ رَجُلٌ أَبْیَضُ الرَّأْسِ وَ اللِّحْیَهًِْ یَمْسَحُ التُّرَابَ عَنْ وَجْهِهِ وَ هُوَ یَقُولُ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ فَقَالَ جَبْرَئِیلُ عُدْ بِإِذْنِ اللَّهِ ثُمَّ انْتَهَی بِهِ إِلَی قَبْرٍ آخَرَ فَقَالَ قُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ فَخَرَجَ مِنْهُ رَجُلٌ مُسْوَدُّ الْوَجْهِ وَ هُوَ یَقُولُ یَا حَسْرَتَاهْ یَا ثُبُورَاهْ ثُمَّ قَالَ لَهُ جَبْرَئِیلُ عُدْ إِلَی مَا کُنْتَ بِإِذْنِ اللَّهِ فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ (هَکَذَا یُحْشَرُونَ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ وَ الْمُؤْمِنُونَ یَقُولُونَ هَذَا الْقَوْلَ وَ هَؤُلَاءِ یَقُولُونَ مَا تَرَی.
امام صادق ( وقتی خدا بخواهد خلق را برانگیزد، آسمان را بر زمین چهل روز می باراند، پس رگ و پیها جمع میشود و گوشتها میروید. جبرئیل بر رسول گرامی (وارد شد و دست او را گرفت و بهسوی قبرستان بقیع برد، به قبری رسیدند، صاحب قبر را صدا زد و دستور داد به اذن خدا برخیزد. مردی با موها و سیمای سفید که خاک بر صورتش نشسته بود درحالیکه الحَمْدُ لِلهِ وَ اللهُ أَکْبَر میگفت از قبر خارج شد. جبرئیل به او گفت: «به اذن الهی به جایگاه خویش برگردد». سپس بهسوی قبر دیگری رفتند و به صاحب قبر فرمود که به امر خدا از قبر خارج شود، مردی سیاهچهره از قبر خارج شد درحالیکه یا حسرتا یا واویلا میگفت. آنگاه جبرئیل به پیامبر (فرمود: «افراد اینگونه در روز قیامت محشور خواهند شد. که مؤمنان الحَمْدُ لِلهِ وَ اللهُ أَکْبَر بر زبان جاری سازند و کفّار یاحسرتا و واویلا گویند».
علیبنإبراهیم ( وَ إِذا أُلْقُوا مِنْها أَیْ فِیهَا مَکاناً ضَیِّقاً مُقَرَّنِینَ قَالَ مُقَیَّدِینَ بَعْضُهُمْ مَعَ بَعْضٍ دَعَوْا هُنالِکَ ثُبُوراً.
علیّّبنابراهیم ( وَ إِذا أُلْقُوا یعنی در جای تنگ و محدودی؛ مَکاناً ضَیِّقاً مُقَرَّنِینَ درحالیکه بعضی با بعض دیگر در غل و زنجیرند دَعَوْا هُنالِکَ ثُبُوراً.