آیه وَ قالَ الَّذينَ كَفَرُوا لَوْ لا نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً واحِدَةً كَذلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَكَ وَ رَتَّلْناهُ تَرْتيلاً [32]
و كافران گفتند: «چرا قرآن يكجا بر او نازل نشده است»؟! اين [نزول تدريجى] براى اين است كه قلب تو را بهوسيلهی آن محكم داريم، و [از اينرو] آن را بهتدريج بر تو خوانديم.
ابنعبّاس ( فِی قَوْلِهِ وَ قالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ لا نُزِّلَ عَلَیْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً واحِدَةً کَمَا أُنْزِلَتِ التَّوْرَاهًُْ وَ الْإِنْجِیلُ فَقَالَ اللَّهُ تَعَالَی کَذلِکَ مُتَفَرِّقاً لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَکَ.
ابنعبّاس ( ابنعبّاس (و مجاهد دربارهی کلام خداوند متعال: وَ قالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ لا نُزِّلَ عَلَیْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً واحِدَةً همانگونه که تورات و انجیل [به یکباره] نازل شدهاند، پس خداوند فرمود: اینچنین آن را پراکنده آفریدیم؛ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَکَ.
الرّسول ( یا ابنعبّاس (إِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ تُرَتِّلهُ تَرْتِیلاً، قَالَ: وَ مَا التَّرْتِیلِ؟ قَالَ: بَیِّنْهُ تِبْیَاناً وَ لَا تَنْثُرْهُ نَثْرَ الرَّمْلِ وَ لَا تَهُذَّهُ هَذَّ الشِّعْرِ فَقِفُوا عِنْدَ عَجَائِبُهُ وَ حَرِّکُوا بِهِ الْقُلُوبَ وَ لَا یَکُنْ هَمُّ أَحَدِکُمْ آخِرَ السوره.
پیامبر ( پیامبر (به ابنعبّاس (فرمود: ای پسرعبّاس زمانی که خواستی قرآن بخوانی، آن را با ترتیل بخوان! ابنعبّاس (گفت: «ترتیل چیست»؟ فرمود: «قرآن را واضح و شمرده و روشن بخوانید، مانند ریگ و شن آن را به هم نریزید، و مانند شعر خواندن با عجله و سرعت قرائت نکنید، بلکه بههنگام برخورد با عجایب و اسرار آن توقّف کنید، دلهای خود را متوجّهی معانی قرآن نمایید و اصرار نورزید که زود به آخر سوره برسید».
الصّادق ( عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سُلَیْمَانَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلًا قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (بَیِّنْهُ تِبْیَاناً وَ لَا تَهُذَّهُ هَذَّ الشِّعْرِ وَ لَا تَنْثُرْهُ نَثْرَ الرَّمْلِ وَ لَکِنْ أَفْزِعُوا قُلُوبَکُمُ الْقَاسِیَهًَْ وَ لَا یَکُنْ هَمُّ أَحَدِکُمْ آخِرَ السُّورَهًِْ.
امام صادق ( عبداللهبنسلیمان گوید: از امام صادق (دربارهی: و قرآن را با دقّت و تأمّل بخوان. (مزمّل/۴) سؤال شد، فرمود: «امیرمؤمنان (در پاسخ این سؤال فرمود: قرآن را روشن و آشکار بخوان و آن را به سبک شعر و نثر نخوان، و دل را آمادهی پذیرش آن قرار بده و هرگز همّت شما رسیدن به آخر سوره نباشد».
الصّادق ( یَا مُفَضَّلُ إِنَّ الْقُرْآنَ نَزَلَ فِی ثَلَاثٍ وَ عِشْرِینَ سَنَهًًْ وَ اللَّهُ یَقُولُ شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ وَ قَالَ إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ إِنَّا کُنَّا مُنْذِرِینَ فِیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ أَمْراً مِنْ عِنْدِنا إِنَّا کُنَّا مُرْسِلِینَ وَ قَالَ لَوْ لا نُزِّلَ عَلَیْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً واحِدَةً کَذلِکَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَکَ قَالَ الْمُفَضَّلُ یَا مَوْلَایَ فَهَذَا تَنْزِیلُهُ الَّذِی ذَکَرَهُ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ وَ کَیْفَ ظَهَرَ الْوَحْیُ فِی ثَلَاثٍ وَ عِشْرِینَ سَنَهًًْ قَالَ نَعَمْ یَا مُفَضَّلُ أَعْطَاهُ اللَّهُ الْقُرْآنَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ وَ کَانَ لَا یُبَلِّغُهُ إِلَّا فِی وَقْتِ اسْتِحْقَاقِ الْخِطَابِ وَ لَا یُؤَدِّیهِ إِلَّا فِی وَقْتٍ أَمَرَ وَ نَهَی فَهَبَطَ جبرئیل (بِالْوَحْیِ فَبَلَّغَ مَا یُؤْمَرُ بِهِ وَ قَوْلُهُ لا تُحَرِّکْ بِهِ لِسانَکَ لِتَعجلَ بِهِ فَقَالَ الْمُفَضَّلُ أَشْهَدُ أَنَّکُمْ مِنْ عِلْمِ اللَّهِ عَلِمْتُمْ وَ بِقُدْرَتِهِ قَدَرْتُمْ وَ بِحُکْمِهِ نَطَقْتُمْ وَ بِأَمْرِهِ تَعْمَلُونَ.
امام صادق ( ای مفضّل! بدان قرآن در طی بیستوسه سال نازل شد، که خداوند میفرماید: ماه رمضان، ماه تلاوت قرآن است. (بقره/۱۸۵) ما آن را در شب مبارکی نازل کردیم؛ ما همواره کننده بودیم * در آن شب هر امری براساس حکمت تدبیر و جدا میگردد، فرمانی بود از سوی ما، ما آن را فرستادیم. (دخان/۵۳) ولی [کفّار] گفتند: لَوْ لا نُزِّلَ عَلَیْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً واحِدَةً کَذلِکَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَکَ. مفضّل گفت: «مولای من این کلام شما دربارهی کیفیّت نزول قرآن است که خود قرآن نیز بدان اشاره دارد. امّا سؤال این است که چگونه پیامبر (بر نزول وحی مطّلع میشد»؟ فرمود: «ای مفضّل! کل قرآن در ماه رمضان به پیامبر (اعطا شد و در وقت مناسب امر و نهیها، بهواسطهی جبرئیل به مقدار مورد احتیاج به پیامبر (تحویل داده میشد. و این است معنی آیه: زبانت را به خاطر عجله برای خواندن قرآن حرکت مده. (قیامت/۱۶) مفضّل گفت: «شهادت میدهم شما بهواسطهی علم خود میدانید و به قدرت او توانا و با حکمت او سخن و با فرمان او عمل میکنید».