آیه ۶۷ - سوره حج

آیه لِكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَكاً هُمْ ناسِكُوهُ فَلا يُنازِعُنَّكَ فِي الْأَمْرِ وَ ادْعُ إِلى رَبِّكَ إِنَّكَ لَعَلى هُدىً مُسْتَقيمٍ [67]

براى هر امّتى عبادتى قرار داديم، تا آن عبادت را [در پيشگاه خدا] انجام دهند پس نبايد در اين امر با تو به نزاع برخيزند! بهسوى پروردگارت دعوت كن، كه تو بر هدايت مستقيم قرار دارى [و راه راست همين است].

۱
(حج/ ۶۷)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ لِکُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَکاً هُمْ ناسِکُوهُ جَمَعَهُمْ رَسُول‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) ثُمَّ قَالَ یَا مَعْشَرَ الْمُهَاجِرِینَ وَ الْأَنْصَارِ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یَقُولُ لِکُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَکاً هُمْ ناسِکُوهُ وَ الْمَنْسَکُ هُوَ الْإِمَامُ لِکُلِّ أُمَّهًٍْ بَعْدَ نَبِیِّهَا حَتَّی یُدْرِکَهُ نَبِیٌّ أَلَا وَ إِنَّ لُزُومَ الْإِمَامِ وَ طَاعَتَهُ هُوَ الدِّینُ وَ هُوَ الْمَنْسَکُ وَ هُوَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) إِمَامُکُمْ بَعْدِی فَإِنِّی أَدْعُوکُمْ إِلَی هُدَاهُ وَ إِنَّهُ عَلَی هُدًی مُسْتَقِیمٍ فَقَامَ الْقَوْمُ یَتَعَجَّبُونَ مِنْ ذَلِکَ وَ یَقُولُونَ وَ اللَّهِ إِذاً لَنُنَازِعُنَّ الْأَمْرَ وَ لَا نَرْضَی طَاعَتَهُ أَبَداً فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ ادْعُ إِلی رَبِّکَ إِنَّکَ لَعَلی هُدیً مُسْتَقِیمٍ* وَ إِنْ جادَلُوکَ فَقُلِ اللهُ أَعْلَمُ بِما تَعْمَلُونَ* اللهُ یَحْکُمُ بَیْنَکُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ فِیما کُنْتُمْ فِیهِ تَخْتَلِفُونَ* أَ لَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللهَ یَعْلَمُ ما فِی السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّ ذلِکَ فِی کِتابٍ إِنَّ ذلِکَ عَلَی اللهِ یَسِیرٌ.

امام صادق ( هنگامیکه آیه‌ی لِکُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَکاً هُمْ ناسِکُوهُ نازل شد، رسول‌خدا (مسلمانان را جمعنموده و فرمود: «ای گروه مهاجرین و انصار! خداوند متعال می‌فرماید: لِکُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَکاً هُمْ ناسِکُوهُ؛ منسک همان امام است که رهبری هر امّتی را بعد از پیامبرشان تا آمدن پیامبر دیگر، به عهده دارد. بدانید که ضرورت [وجودِ] امام و پیروی از او همان دین است و منسک [نیز] همان است؛ و این علی‌بن‌ابی‌طالب (بعد از من امام شماست و من شما را دعوت‌می‌کنم از راهنمائی او استفاده کنید که او در راه مستقیم است». منافقان از [شنیدن] سخنان پیامبر (درشگفت شدند و از جای حرکت کردند و گفتند: «به خدا قسم! بر سر رهبری امّت با او ستیز نموده و هرگز به پیروی از او تن در نخواهیم داد». در این هنگام خداوند عزّوجلّ این آیات را نازل فرمود: وَ ادْعُ إِلی رَبِّکَ إِنَّکَ لَعَلی هُدیً مُسْتَقیمٍ* وَ إِنْ جادَلُوکَ فَقُلِ اللهُ أَعْلَمُ بِما تَعْمَلُونَ* اللهُ یَحْکُمُ بَیْنَکُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ فیما کُنْتُمْ فیهِ تَخْتَلِفُونَ* أَ لَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللهَ یَعْلَمُ ما فِی السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّ ذلِکَ فی کِتابٍ إِنَّ ذلِکَ عَلَی اللهِ یَسیرٌ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۷۲۰
بحارا لأنوار، ج۲۴، ص۳۶۲/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۳۴۵/ البرهان
۲
(حج/ ۶۷)

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ قَوْلُهُ لِکُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنَا مَنْسَکاً هُمْ نَاسِکُوهُ أَیْ مَذْهَباً یَذْهَبُونَ فِیهِ.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( لِکُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَکاً هُمْ ناسِکُوهُ؛ یعنی [برای هر امّتی] مذهب و روشی [قرار دادیم] که به آن معتقد می‌شوند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۷۲۰
القمی، ج۲، ص۸۷/ نورالثقلین/ البرهان
۳
(حج/ ۶۷)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- جَعَلْنَا مَنْسَکاً هُمْ نَاسِکُوهُ أَیْ شَرِیعَهًًْ هُمْ عَامِلُونَ بِهَا.

ابن‌عبّاس ( جَعَلْنا مَنْسَکاً هُمْ ناسِکُوهُ؛ یعنی [برای هر امّتی] آیینی [قرار دادیم] که بر طبق آن عمل می‌کنند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۷۲۰
بحرالعرفان، ج۱۱، ص۲۲۹
بیشتر