آیه وَ لَوْ بَسَطَ اللهُ الرِّزْقَ لِعِبادِهِ لَبَغَوْا فِي الْأَرْضِ وَ لكِنْ يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ ما يَشاءُ إِنَّهُ بِعِبادِهِ خَبيرٌ بَصيرٌ [27]
اگر خداوند روزى را براى بندگانش وسعت بخشد، در زمين طغيان و ستم مىكنند؛ ولى به مقدارى كه مىخواهد [و مصلحت مىداند] نازل مىكند، چرا كه او نسبت به بندگانش آگاه و بيناست.
الصّادق (علیه السلام)- لَوْ فَعَلَ لَفَعَلُوا وَ لَکِنْ جَعَلَهُمْ مُحْتَاجِینَ بَعْضُهُمْ إِلَی بَعْضٍ وَ اسْتَعْبَدَهُمْ بِذَلِکَ وَ لَوْ جَعَلَهُمْ کُلَّهُمْ أَغْنِیَاءَ لَبَغَوْا فِی الْأَرْضِ وَ لکِنْ یُنَزِّلُ بِقَدَرٍ ما یَشاءُ مِمَّا یَعْلَمُ أَنَّهُ یُصْلِحُهُمْ فِی دِینِهِمْ وَ دُنْیَاهُمْ إِنَّهُ بِعِبادِهِ خَبِیرٌ بَصِیرٌ.
امام صادق (علیه السلام)- اگر خداوند چنین کند، بندگان مرتکب سرکشی و طغیان خواهند شد. امّا آنها را نیازمند به یکدیگر آفریده و بدینوسیله آنها را به بندگی درآورده است. اگر خداوند همه بندگان را ثروتمند میآفرید، در زمین به طغیان و سرکشی میپرداختند. ولکِن ینَزِّل بِقَدَرٍ مَّا یشَاءُ، یعنی او بهاندازهای که خودش اراده کند و بداند که آن مقدار برای دین و دنیای آنها مفید است بر آنها نازل میکند؛ إِنَّهُ بِعِبَادِهِ خَبِیرٌ بَصِیرٌ.
الحسن (علیه السلام)- فَقَالَ الْحَسَنُ (علیه السلام): أَرْزَاقُ الْخَلَائِقِ فِی السَّمَاءِ الرَّابِعَهًِْ تَنْزِلُ بِقَدَرٍ وَ تُبْسَطُ بِقَدَر.
امام حسن (علیه السلام)- روزی مخلوق در آسمان چهارم است که به اندازه نازل میشود و با مقدار معیّنی بسط و گسترش مییابد.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أَنَسٍ عَنِ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) عَنْ جَبْرَئِیلَ عَنِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ قَالَ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: إِنَّ مِنْ عِبَادِیَ الْمُؤْمِنِینَ لَمَنْ لَا یَصْلُحُ إِیمَانُهُ إِلَّا بِالْفَقْرِ وَ لَوْ أَغْنَیْتُهُ لَأَفْسَدَهُ ذَلِکَ وَ إِنَّ مِنْ عِبَادِیَ الْمُؤْمِنِینَ لَمَنْ لَا یَصْلُحُ إِیمَانُهُ إِلَّا بِالْغِنَاءِ وَ لَوْ أَفْقَرْتُهُ لَأَفْسَدَهُ ذَلِکَ وَ إِنَّ مِنْ عِبَادِیَ الْمُؤْمِنِینَ لَمَنْ لَا یَصْلُحُ إِیمَانُهُ إِلَّا بِالسُّقْمِ وَ لَوْ صَحَّحْتُ جِسْمَهُ لَأَفْسَدَهُ ذَلِکَ وَ إِنَّ مِنْ عِبَادِیَ الْمُؤْمِنِینَ لَمَنْ لَا یَصْلُحُ إِیمَانُهُ إِلَّا بِالصِّحَّهًِْ وَ لَوْ أَسْقَمْتُهُ لَأَفْسَدَهُ ذَلِکَ إِنِّی أُدَبِّرُ عِبَادِی لِعِلْمِی بِقُلُوبِهِمْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- [انس از پیامبر (صلی الله علیه و آله) از جبرئیل از خداوند عزّوجلّ روایت کرده است که:] در میان بندگان من کسانی هستند که چیزی جز مریضی آنها را اصلاح نمیکند [و حالت مریضی، آنها را به من نزدیکتر میکند] و اگر به آنها سلامتی میدادم، خراب میشدند [و دست از عبادت من بر میداشتند] و در میان بندگان من کسانی هستند که چیزی جز سلامتی، آنها را اصلاح نمیکند و اگر مریضشان میکردم، خراب میشدند [و دست از عبادت من بر میداشتند] و از بندگان من کسانی هستند که چیزی جز بینیازی (ثروت) آنها را اصلاح نمیکند و اگر آنها را فقیر میکردم، خراب میشدند [و دست از عبادت من بر میداشتند] و از بندگان من کسانی هستند که چیزی جز فقر و بیچیزی آنها را اصلاح نمیکند و اگر آنها را بی نیاز میکردم، خراب میشدند [و دست از عبادت من بر میداشتند]، به همین دلیل است که من با اطّلاعی که از دل بندگان خود دارم به تدبیر امور آنان میپردازم.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَخْوَفُ مَا أَخَافُ عَلَی أُمَّتِی زَهْرَهًُْ الدُّنْیَا وَ کَثْرَتُهَا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- بدترین چیزی که از خطر آن بر امّتم میترسم، مستی خوشیها و سرور دنیا و زیادی آن است. [که این دنیازدگی آنها را از خدا دور کند].
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- بَغْیُهُمْ فِی الْأَرْضِ طَلَبُهُمُ مَنْزِلَهًًْ بَعْدَ مَنْزِلَهًٍْ وَ دَابَّهًًْ بَعْدَ دَابَّهًٍْ وَ مَلْبَساً بَعْدَ مَلْبَسٍ.
ابنعبّاس ( طغیان و ستم آنها در زمین [این است که] با بهدست آوردن یک خانه، حرص خانهای دیگر را بزنند و با بهدست آوردن یک حیوان، طلب حیوان دیگری را بکنند. و وقتی لباسی را بهدست میآورند، به دنبال کسب لباس دیگری بروند. [و از دنیا سیر نشوند و دنیا را برای دنیا بخواهند].
الرّضا (علیه السلام)- الْخَبِیرُ فَهُوَ الَّذِی لَا یَعْزُبُ عَنْهُ شَیْءُ وَ لَا یَفُوتُهُ شَیْءُ لَیْسَ لِلتَّجْرِبَهًِْ وَ لَا لِلِاعْتِبَارِ بِالْأَشْیَاءِ فَعِنْدَ التَّجْرِبَهًِْ وَ الِاعْتِبَارِ عِلْمَانِ وَ لَوْلَاهُمَا مَا عَلِمَ لِأَنَّ کُلَّ مَنْ کَانَ کَذَلِکَ کَانَ جَاهِلًا وَ اللَّهُ لَمْ یَزَلْ خَبِیراً بِمَا یَخْلُقُ وَ الْخَبِیرُ مِنَ النَّاسِ: الْمُسْتَخْبِرُ عَنْ جَهْلٍ، الْمُتَعَلِّمُ، وَ قَدْ جَمَعْنَا الِاسْمَ وَ اخْتَلَفَ الْمَعْنَی. وَ الْبَصِیرُ لَا بِخَرْتٍ کَمَا أَنَّنَا نُبْصِرُ بِخَرْتٍ مِنَّا لَا نَنْتَفِعُ بِهِ فِی غَیْرِهِ وَ لَکِنَّ اللَّهَ بَصِیرٌ لَا یَحْتَمِلُ شَخْصاً مَنْظُوراً إِلَیْهِ فَقَدْ جَمَعْنَا الِاسْمَ وَ اخْتَلَفَ الْمَعْنَی.
امام رضا (علیه السلام)- خَبیرٌ [در باب خدا] بهمعنی آن است که چیزی از او پوشیده نباشد و از او فوت نشود نه بهجهت تجربه و اعتبار که به اندیشه و فکر درپی آنکه رفته باشد، زیرا که در نزد تجربه و اعتبار دو علم است یکی تجربی که ضروری و بدیهی است و دیگری اعتباری که به فکر احتیاج دارد و اگر چنانکه تجربه و اعتبار نمیبودند چیزی را نمیدانست زیرا که هرکه چنین باشد جاهل خواهد بود و خدای تبارکوتعالی همیشه به آنچه آفریده خیبر و آگاه بوده و میباشد و خیبر از مردمان آن است که بعد از جهل خبیر و آگاه شده باشد و متعلّم است که از تعلیم و تجربه و امتحان چیزی میآموزد و این اسم ما را جمع نموده و معنی مختلف است.