آیه يَوْمَ تَرَى الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ يَسْعى نُورُهُمْ بَيْنَ أَيْديهِمْ وَ بِأَيْمانِهِمْ بُشْراكُمُ الْيَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدينَ فيها ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظيمُ [12]
[اين پاداش] در روزى است كه مردان و زنان با ايمان را مى نگرى كه نورشان پيشِ رو و در سمتِ راستشان به سرعت حركت مى‌كند [و به آنها مى‌گويند:] بشارت باد بر شما امروز به باغ‌هاى بهشتى كه نهرها از پاى درختان آن جارى است؛ جاودانه در آن خواهيد ماند. و اين همان رستگارى بزرگ است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- سَأَلُوهُ (علیه السلام) عَنْ أَقْسَامِ النُّورِ فِی الْقُرْآنِ وَ قَالَ سُبْحَانَهُ فِی سُورَهًِْ الْبَقَرَهًْ اللهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ یَعْنِی مِنْ ظُلْمَهًِْ الْکُفْرِ إِلَی نُورِ الْإِیمَانِ فَسُمِّیَ الْإِیمَانُ هَاهُنَا نُوراً وَ مِثْلُهُ وَ قَالَ سُبْحَانَهُ فِی سُورَهًْ الْحَدِیدِ فِی ذِکْرِ الْمُؤْمِنِینَ یَسْعی نُورُهُمْ بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ بُشْراکُمُ الْیَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهار.
امام علی (علیه السلام)- از امیرمؤمنان علی (علیه السلام) در مورد اقسام نور در قرآن سؤال کردند؛ [امام (علیه السلام) در پاسخ فرمود:] ... و خداوند سبحان در سوره بقره فرمود: خداوند، ولیّ و سرپرست کسانی است که ایمان آورده‌اند آنها را از ظلمتها، به سوی نور بیرون می‌برد (بقره/۲۵۷) یعنی [خداوند ایشان را] از تاریکی کفر به سوی نور ایمان [بیرون می‌برد]؛ پس در این آیه بر ایمان، نامِ نور نهاده شده است؛.. و خداوند سبحان در سوره حدید در بیان [ویژگیِ] مؤمنان [در روز قیامت] فرمود: یَسْعی نُورُهُمْ بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ بُشْراکُمُ الْیَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهار.
الصّادق (علیه السلام)- یَسْعی نُورُهُمْ بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ أَئِمَّهًُْ الْمُؤْمِنِینَ (علیهم السلام) یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ تَسْعَی بَیْنَ یَدَیِ الْمُؤْمِنِینَ وَ بِأَیْمَانِهِمْ حَتَّی یُنْزِلُوهُمْ مَنَازِلَ أَهْلِ الْجَنَّهًِْ.
امام صادق (صلی الله علیه و آله)- یَسْعَی نُورُهُم بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وبِأَیْمَانِهِم پیشوایان مؤمنین، در روز قیامت پیش روی آنان و سمت راست مؤمنین تلاش می‌کنند تا آنان را در منازل اهل بهشت جای بدهند.
الباقر (علیه السلام)- عَنْ جابِرٍعَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ یَوْمَ تَرَی الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ یَسْعی نُورُهُمْ بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ قَالَ رسول الله (صلی الله علیه و آله) هُوَ نُورُ الْمُؤْمِنِینَ یَسْعَی بَیْنَ أَیْدِیهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ إِذَا أَذِنَ اللَّهُ لَهُ أَنْ یَأْتِیَ مَنْزِلَهُ فِی جَنَّاتِ عَدْنٍ وَ الْمُؤْمِنُونَ یَتْبَعُونَهُ وَ هُوَ یَسْعَی بَیْنَ أَیْدِیهِمْ حَتَّی یَدْخُلُ جَنَّهًَْ عَدْنٍ وَ هُمْ یَتْبَعُونَهُ حَتَّی یَدْخُلُونَ مَعَهُ وَ أَمَّا قَوْلُهُ بِأَیْمانِهِمْ فَأَنْتُمْ تَأْخُذُونَ بِحُجَزِ آل محمد (علیهم السلام) وَ یَأْخُذُ آلُهُ بِحُجَزِ الْحَسَن (علیه السلام) وَ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) وَ یَأْخُذَانِ بِحُجَزِ امیرالمؤمنین (علیه السلام) عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) وَ یَأْخُذُ هُوَ بِحُجَزِ رسول الله (صلی الله علیه و آله) حَتَّی یَدْخُلُونَ مَعَهُ فِی جَنَّهًِْ عَدْنٍ فَذَلِکَ قَوْلُهُ بُشْراکُمُ الْیَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِینَ فِیها ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ.
امام باقر (صلی الله علیه و آله)- جابر گوید: از امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی آیه: یَوْمَ تَرَی الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ یَسْعی نُورُهُمْ بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ پرسیدم. فرمود: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: این نور، نور مؤمنان است که پیشاپیش آنان در روز قیامت دوان است وقتی که خدا به این نور اذن می‌دهد که به منزلش در بهشت‌های جاودان برسد و مؤمنان از آن تبعیّت می‌کنند و این نور مقابلشان می‌دود تا داخل بهشت جاودان می‌شود و آنان از پی آن نور می‌روند تا با او داخل می‌شوند. امّا کلمه بِأَیمانِهم، پس شما هستید که به کمربند آل محمّد (علیهم السلام) چنگ می‌زنید و آل پیامبر (صلی الله علیه و آله) به کمربند حسن (علیه السلام) و حسین (علیه السلام) چنگ می‌زنند و آن دو سرور نیز به کمربند امیرالمؤمنین علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) چنگ می‌زنند و ایشان نیز کمربند رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را می‌گیرند تا با او داخل بهشت جاودان می‌شوند؛ پس این است معنای آیه: بُشْراکُمُ الْیَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِینَ فِیها ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیم.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ جَابِرِ‌بْنِ‌عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِیِّ قَالَ: کُنْتُ ذَاتَ یَوْمٍ عِنْدَ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) إِذْ أَقْبَلَ بِوَجْهِهِ عَلَی عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) فَقَالَ أَ لَا أُبَشِّرُکَ یَا أَبَا الْحَسَنِ قَالَ‌بَلَی یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ هَذَا جَبْرَئِیلُ یُخْبِرُنِی عَنِ اللَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ أَنَّهُ قَدْ أَعْطَی شِیعَتَکَ وَ مُحِبِّیکَ سَبْعَ خِصَالٍ الرِّفْقَ عِنْدَ الْمَوْتِ وَ الْأُنْسَ عِنْدَ الْوَحْشَهًِْ وَ النُّورَ عِنْدَ الظُّلْمَهًِْ وَ الْأَمْنَ عِنْدَ الْفَزَعِ وَ الْقِسْطَ عِنْدَ الْمِیزَانِ وَ الْجَوَازَ عَلَی الصِّرَاطِ وَ دُخُولَ الْجَنَّهًِْ قَبْلَ النَّاسِ نُورُهُمْ یَسْعی بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- جابربن‌عبد اللَّه انصاری گوید: خدمت رسول (صلی الله علیه و آله) بودم که علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) وارد شد، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «ای ابالحسن (علیه السلام)! آگاه باش! به تو بشارتی می‌دهم». علی (علیه السلام) گفت: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بفرمایید». رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «اینک جبرئیل است و از طرف خداوند برای من خبر آورده است که خداوند به شیعیان و محبّان تو نه خصلت عطا کرده است: آسان گرفتن در هنگام مرگ، آرامش در هنگام تنهایی و ترس. روشنایی در هنگام تاریکی، آسایش در هنگام ناراحتی و بروز حوادث، عدالت در هنگام سنجش اعمال، جواز عبور از پل جهنّم، ورود در بهشت قبل از سایر مردم و نوری که جلو آنها را روشن می‌کند و راه درست را به آنها نشان می‌دهد».
الصّادق (علیه السلام)- قَالَ یَوْمَ لا یُخْزِی اللهُ النَّبِیَّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ یَسْعی بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ یَعْنِی أُولَئِکَ الْمُؤْمِنِین.
امام صادق (علیه السلام)- یَوْمَ لا یُخْزِی اللهُ النَّبِیَّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ یَسْعی بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ یعنی آن مؤمنان چنین هستند.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ صَالِحِ‌بْنِ‌سَهْلٍ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) یَقُولُ فِی قَوْلِ اللَّهِ یَسْعَی نُورُهُمْ بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ قَالَ: إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ نُورُهُمْ یَسْعَی بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ حَتَّی یَنْزِلُوا مَنَازِلَهُمْ مِنَ الْجِنَانِ..
امام صادق (صلی الله علیه و آله)- صالح‌بن‌سهل گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آیه: نُورُهُمْ یَسْعی بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ پرسیدم. فرمود: «آنها امام‌های مؤمنین هستند که نور آنها از جلو و اطرافشان می‌درخشد تا وارد منزل‌های خود در بهشت می‌شوند.»
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قِیلَ لِرسول الله (صلی الله علیه و آله) أَ رَأَیْتَ الرَّجُلُ یَعْمَلُ الْعَمَلَ مِنَ الْخَیْرِ وَ یَحْمَدُهُ النَّاسُ عَلَیْهِ قَالَ تِلْکَ عَاجِلُ بُشْرَی الْمُؤْمِنِ یَعْنِی الْبُشْرَی الْمُعَجَّلَهًَْ لَهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْبُشْرَی الْأُخْرَی قَوْلُهُ سُبْحَانَهُ بُشْراکُمُ الْیَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابوذر گوید: به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) عرض شد: «نظر شما در مورد کسی که کار خیری انجام می‌دهد و مردم او را بر انجام این کار ستایش می‌کنند، چیست»؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «این ستایش مردم، مژده و بشارتِ فوری مؤمن است یعنی بشارتی است که به سرعت در همین دنیا به او داده می‌شود و بشارت دیگر همان است که خداوند سبحان فرمود: بُشْراکُمُ الْیَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ».