آیه ۴ - سوره روم

آیه في بِضْعِ سِنينَ لِلهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ وَ يَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ [4]

در چند سال [آينده، اين پيروزى رخ مى‌دهد]. همه‌ی كارها از آن خداست؛ چه قبل و چه بعد [از اين شكست و پيروزى] و در آن روز، مؤمنان [به خاطر پيروزى ديگرى] خوشحال خواهند شد.

همه‌ی کارها از آن خداست؛ چه قبل و چه بعد [از این شکست و پیروزی]

۱ -۱
(روم/ ۴)

العسکری (علیه السلام)- قال أبوهاشم: سَأَلَ مُحَمَّدُ‌بْنُ‌صَالِحٍ أَبَامُحَمَّدٍ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَی لِلهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ فَقَالَ لَهُ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْمُرَ بِهِ وَ لَهُ الْأَمْرُ مِنْ بَعْدِ أَنْ یَأْمُرَ بِهِ بِمَا یَشَاءُ فَقُلْتُ فِی نَفْسِی هَذَا قَوْلُ اللَّهِ أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبارَکَ اللهُ رَبُّ الْعالَمِینَ فَأَقْبَلَ عَلَیَّ فَقَالَ هُوَ کَمَا أَسْرَرْتَ فِی نَفْسِکَ أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبارَکَ اللهُ رَبُّ الْعالَمِینَ قُلْتُ أَشْهَدُ أَنَّکَ حُجَّهًُْ اللَّهِ وَ ابْنُ حُجَّتِهِ فِی خَلْقِهِ.

امام عسکری (علیه السلام)- ابوهاشم گوید: محمّدبن‌صالح ارمنی از امام عسکری (علیه السلام) پرسید: «مرا از مفهوم کلام خدای تعالی: لِلهِ الْأَمْرُ مِن قَبْلُ وَ مِن بَعْدُ، آگاه نمایید». فرمود: «امر در اختیار خداوند است، قبل از اینکه به آن امر نماید و از برای اوست، بعد از اینکه امر نماید؛ هر طوری که بخواهد. من در دل با خود گفتم: این معنی همین آیه است: آگاه باشید که آفرینش و تدبیر [جهان]، از آن او [و به فرمان او] ست! پر برکت [و زوال‌ناپذیر] است خداوندی که پروردگار جهانیان است! (اعراف/۵۴) در این هنگام امام روی به جانب من نموده فرمود: «همان طوری است که تو در دل خیال کردی: أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبارَکَ اللهُ رَبُّ الْعالَمِینَ». گفتم: «گواهی می‌دهم که شما حجّت خدا در میان مردم و فرزند حجّت خدا هستید».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۳۴
بحار الأنوار، ج۴، ص۱۱۵/ البرهان/ الخرایج والجرایح، ج۲، ص۶۸۶/ کشف الغمهًْ، ج۲، ص۴۲۰/ المناقب، ج۴، ص۴۳۶/ نورالثقلین
۱ -۲
(روم/ ۴)

الباقر (علیه السلام)- عَن أبی عُبیدَهَ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَال ... قَوْلُهُ لِلهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ أَنْ یَأْمُرَ وَ مِنْ بَعْدُ أَنْ یَقْضِیَ بِمَا یَشَاءُ قَوْلُهُ وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِاللهِ یَنْصُرُ مَنْ یَشاءُ قُلْتُ أَلَیْسَ اللَّهُ یَقُولُ فِی بِضْعِ سِنِینَ وَ قَدْ مَضَی لِلْمُسْلِمِینَ سِنُونَ کَثِیرَهًٌْ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ فِی إِمَارَهًِْ أَبِی بَکْرٍ وَ إِنَّمَا غَلَبَ الْمُؤْمِنُونَ فَارِسَ فِی إِمَارَهًِْ عُمَرَ فَقَالَ أَلَمْ أَقُلْ لَکَ إِنَّ لِهَذَا تَأْوِیلًا وَ تَفْسِیراً وَ الْقُرْآنُ یَا أَبَا عُبَیْدَهًَْ نَاسِخٌ وَ مَنْسُوخٌ أَمَا تَسْمَعُ قَوْلَهُ لِلهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ یَعْنِی إِلَیْهِ الْمَشِیئَهًُْ فِی الْقَوْلِ أَنْ یُؤَخِّرَ مَا قَدَّمَ وَ یُقَدِّمَ مَا أَخَّرَ إِلَی یَوْمٍ یَحْتِمُ الْقَضَاءَ بِنُزُولِ النَّصْرِ فِیهِ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللهِ یَنْصُرُ مَنْ یَشاءُ.

امام باقر (علیه السلام)- ابوعبیده نقل می‌کند: امام باقر (علیه السلام) فرمود: «الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ؛ پیش از آنکه امر کند وَ مِنْ بَعْدُ؛ پس از آنکه اراده‌ی خود را جاری سازد. عرض کردم: «آیا خداوند نمی‌فرماید: فِی بِضْعِ سِنِینَ، درحالی‌که برای مؤمنان سالهای بسیاری در کنار رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و سپس در زمان امارت ابوبکر سپری شد تا اینکه در زمان امارت عمر مؤمنان بر سرزمین فارس غلبه یافتند». امام (علیه السلام) فرمود: «مگر به تو نگفتم این کلام یک تأویل دارد و یک تفسیر؟ ای ابو عُبَیده قرآن ناسخ و منسوخ دارد. مگر نشنیدهای که حق تعالی میفرماید: لِلهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ، یعنی تحقّق قول او بستگی به مشیّت او دارد و هرگونه که بخواهد، مقدّم و مؤخّر می‌دارد تا اینکه روزی حکم خداوند مبنی بر پیروزی مؤمنان تحقّق یابد، و این همان سخن خداوند عزّ‌وجلّ است: وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللهِ یَنْصُرُ مَنْ یَشاءُ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۳۶
بحار الأنوار، ج۴، ص۱۰۰/ القمی، ج۲، ص۱۵۲/ الکافی، ج:۸، ص۲۶۹؛ بتفاوت لفظی/ نورالثقلین

و در آن روز، مؤمنان [به خاطر پیروزی دیگری] خوشحال خواهند شد

۲ -۱
(روم/ ۴)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- قالَ: قَدْ مَضَی، کَانَ ذَلِکَ فِی أَهْلِ فَارِسَ وَ الرُّومِ وَ کَانَتْ فَارِسُ قَدْ غَلَبَتْ عَلَیْهِمْ، ثُمَّ غَلَبَتِ الرُّومُ بَعْدَ ذَلِکَ وَ لَقِیَ نَبِیُّ اللَّهِ مُشْرِکِی الْعَرَبِ وَ الْتَقَتِ الرُّومُ وَ فَارِسُ فَنَصَرَ اللَّهُ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) وَ مَنْ مَعَهُ مِنَ الْمُسْلِمِینَ عَلَی مُشْرِکِی الْعَرَبِ وَ نَصَرَ أَهْلَ الْکِتَابِ عَلَی مُشْرِکِی الْعَجَمِ. فَفَرِحَ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللَّهِ إِیَّاهُمْ وَ نَصْرِ أَهْلِ الْکِتَابِ عَلَی الْعَجَمِ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- این ماجرا میان پارسیان و رومیان گذشت. فارس بر روم غلبه کرد و سپس روم بر فارس غلبه یافت. پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) در زمانی با مشرکان عرب رویارو شد که روم و فارس نیز با هم رویارو شدند. خداوند پیامبر (صلی الله علیه و آله) و مسلمانان همراه حضرت را بر مشرکان عرب یاری داد و اهل کتاب را بر مشرکین غیرعرب یاری داد. این‌چنین مؤمنان از اینکه خداوند آنان را بر مشرکان و اهل کتاب را بر عجم یاری داده بود شادمان شدند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۳۶
بحار الأنوار، ج۱۷، ص۱۹۸

ولایت فاطمه

۱
(روم/ ۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ (علیه السلام) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) خُلِقَ نُورُ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ الْأَرْضَ وَ السَّمَاء ... فَلَمَّا خَلَقَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ آدَمَ (علیه السلام) وَ أَخْرَجَنِی مِنْ صُلْبِهِ وَ أَحَبَّ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَنْ یُخْرِجَهَا مِنْ صُلْبِی جَعَلَهَا تُفَّاحَهًًْ فِی الْجَنَّهًِْ وَ أَتَانِی بِهَا جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَقَالَ لِی السَّلَامُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَهًُْ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) قُلْتُ وَ عَلَیْکَ السَّلَامُ وَ رَحْمَهًُْ اللَّهُ حَبِیبِی جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) إِنَّ رَبَّکَ یُقْرِئُکَ السَّلَامَ قُلْتُ مِنْهُ السَّلَامُ وَ إِلَیْهِ یَعُودُ السَّلَامُ قَالَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) إِنَّ هَذِهِ تُفَّاحَهًٌْ أَهْدَاهَا اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ إِلَیْکَ مِنَ الْجَنَّهًِْ فَأَخَذْتُهَا وَ ضَمَمْتُهَا إِلَی صَدْرِی قَالَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) یَقُولُ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ کُلْهَا فَفَلَقْتُهَا فَرَأَیْتُ نُوراً سَاطِعاً وَ فَزِعْتُ مِنْهُ فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) مَا لَکَ لَا تَأْکُلْ کُلْهَا وَ لَا تَخَفْ فَإِنَّ ذَلِکَ النُّورَ لِلْمَنْصُورَهًِْ فِی السَّمَاءِ وَ هِیَ فِی الْأَرْضِ فَاطِمَهًُْ قُلْتُ حَبِیبِی جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) وَ لِمَ سُمِّیَتْ فِی السَّمَاءِ الْمَنْصُورَهًَْ وَ فِی الْأَرْضِ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) قَالَ سُمِّیَتْ فِی الْأَرْضِ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) لِأَنَّهَا فُطِمَتْ شِیعَتُهَا مِنَ النَّارِ وَ فُطِمَ أَعْدَاؤُهَا عَنْ حُبِّهَا وَ هِیَ فِی السَّمَاءِ الْمَنْصُورَهًُْ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللهِ یَنْصُرُ مَنْ یَشاءُ یَعْنِی نَصْرَ فَاطِمَهًَْ لِمُحِبِّیهَا.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امام صادق (علیه السلام) از پدرش (علیه السلام) و ایشان از جدّش (علیه السلام) روایت نمود: رسول‎ خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «نور فاطمه (سلام الله علیها) قبل از اینکه زمین و آسمان خلق شوند، آفریده شد. بعضی از مردم گفتند: «ای رسول خدا! بنابراین فاطمه (سلام الله علیها) از جنس بشر نیست»؟ فرمود: «فاطمه حوریه‌ای انسیه است». گفتند: «ای رسول خدا! چگونه می‌شود که زهرا حوریه و انسیه باشد»؟ فرمود: «خدای توانا قبل از اینکه حضرت آدم (علیه السلام) را بیافریند، فاطمه اطهر (سلام الله علیها) را هنگام خلق ارواح خلائق از نور خود آفرید. هنگامی که آدم (علیه السلام) را خلق کرد، فاطمه (سلام الله علیها) را به وی عرضه کرد». پرسیدند: «ای رسول خدا! فاطمه (سلام الله علیها) در آن موقع کجا بود»؟ فرمود: «نور او در میان یک حُقَه در زیر ساق عرش جای داشت». گفتند: «ای پیامبر خدا! طعام وی چه بود»؟ فرمود: «تسبیح و تقدیس و تهلیل [یعنی گفتن لا اله الا اللَّه] و حمد خدا بود. موقعی که خدا حضرت آدم (علیه السلام) را آفرید و مرا از صلب او خارج کرد، دوست داشت که فاطمه (سلام الله علیها) را از صلب من خارج کند. بنابراین او را به صورت یک سیب درآورد و آن سیب را جبرئیل نزد من آورد و گفت: «یا محمّد! السلام علیک و رحمت اللَّه و برکاته». گفتم: «ای حبیب من و علیک السلام و رحمت اللَّه و برکاته». جبرئیل گفت: «یا محمّد! خدا به تو سلام می‌رساند». گفتم: «سلامتی از طرف خدا است و به سوی او باز خواهد گشت». گفت: «یا محمّد! این سیب را خدای مهربان از بهشت برای تو فرستاده است». من آن سیب را گرفتم و به سینه خود گذاشتم. جبرئیل گفت: «یا محمّد! خدای حکیم می‌فرماید: «این سیب را تناول کن»! هنگامی که آن سیب را پاره کردم، نوری از آن درخشید که من از دیدن آن هراسان شدم. جبرئیل گفت: «ای رسول خدا! پس چرا آن را نمی‌خوری! بخور و هراسان مباش. زیرا این نور، از آن بانویی است که در آسمان منصوره و در زمین فاطمه می‌باشد». گفتم: «ای حبیب من! چرا در آسمان منصوره و در زمین فاطمه است»؟ گفت: «از این روی در زمین فاطمه نامیده شده که شیعیان خود را از آتش نجات می‌دهد و دشمنان وی از محبّتش محروم خواهند بود. و از این روی در آسمان منصوره است که خداوند فرموده است: وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ* بِنَصْرِ اللهِ یَنْصُرُ مَنْ یَشاءُ. منظور از این نصرت، همان نصرتی است که فاطمه‌ی اطهر برای دوستان خود خواهد کرد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۳۶
بحار الأنوار، ج۴۳، ص۴/ معانی الأخبار، ص۳۹۶
۲
(روم/ ۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ (علیه السلام) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَعَاشِرَ النَّاسِ تَدْرُونَ لِمَا خُلِقَتْ فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) قَالُوا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَعْلَمُ قَالَ خُلِقَتْ فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) حَوْرَاءَ إِنْسِیَّهًًْ لَا إِنْسِیَّهًٌْ وَ قَالَ خُلِقَتْ مِنْ عَرَقِ جَبْرَئِیلَ (علیه السلام) وَ مِنْ زَغَبِهِ قَالُوا یَا رَسُولَ (صلی الله علیه و آله) اللَّهِ اسْتَشْکَلَ ذَلِکَ عَلَیْنَا تَقُولُ حَوْرَاءُ إِنْسِیَّهًٌْ لَا إِنْسِیَّهًٌْ ثُمَّ تَقُولُ مِنْ عَرَقِ جَبْرَئِیلَ (علیه السلام) وَ مِنْ زَغَبِهِ قَالَ إِذاً أُنَبِّئُکُمْ أَهْدَی إِلَیَّ رَبِّی تُفَّاحَهًًْ مِنَ الْجَنَّهًِْ أَتَانِی بِهَا جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَضَمَّهَا إِلَی صَدْرِهِ فَعَرِقَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) وَ عَرِقَتِ التُّفَّاحَهًُْ فَصَارَ عَرَقُهُمَا شَیْئاً وَاحِداً ثُمَّ قَالَ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ رَحْمَهًُْ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ قُلْتُ وَ عَلَیْکَ السَّلَامُ یَا جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ أَهْدَی إِلَیْکَ تُفَّاحَهًًْ مِنَ الْجَنَّهًِْ فَأَخَذْتُهَا وَ قَبَّلْتُهَا وَ وَضَعْتُهَا عَلَی عَیْنِی وَ ضَمَمْتُهَا إِلَی صَدْرِی ثُمَّ قَالَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) کُلْهَا قُلْتُ یَا حَبِیبِی یَا جَبْرَئِیلُ هَدِیَّهًُْ رَبِّی تُؤْکَلُ قَالَ نَعَمْ قَدْ أُمِرْتَ بِأَکْلِهَا فَأَفْلَقْتُهَا فَرَأَیْتُ مِنْهَا نُوراً سَاطِعاً فَفَزِعْتُ مِنْ ذَلِکَ النُّورِقَالَ کُلْ فَإِنَّ ذَلِکَ نُورُ الْمَنْصُورَهًِْ فَاطِمَهًَْ قُلْتُ یَا جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) وَ مَنِ الْمَنْصُورَهًُْ قَالَ جَارِیَهًٌْ تَخْرُجُ مِنْ صُلْبِکَ وَ اسْمُهَا فِی السَّمَاءِ مَنْصُورَهًُْ وَ فِی الْأَرْضِ فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) فَقُلْتُ یَا جَبْرَئِیلُ (سلام الله علیها) وَ لِمَ سُمِّیَتْ فِی السَّمَاءِ مَنْصُورَهًَْ وَ فِی الْأَرْضِ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) قَالَ سُمِّیَتْ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) فِی الْأَرْضِ لِأَنَّهُ فَطَمَتْ شِیعَتَهَا مِنَ النَّارِ وَ فُطِمُوا أَعْدَاؤُهَا عَنْ حُبِّهَا وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ فِی کِتَابِهِ وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِاللهِ بِنَصْرِ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها).

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- حضرت صادق (علیه السلام) از پدرش (علیه السلام) و او از جدّش (علیه السلام) روایت نمود: رسول‎ خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «آیا می‌دانید که فاطمه (سلام الله علیها) چگونه آفریده شد»؟ گفتند: «خدا و رسول او داناتر است». فرمود: «فاطمه (سلام الله علیها) حوریّه‌ای انسانی است. فاطمه (سلام الله علیها) از عرق و موهای ریز بدن جبرئیل آفریده شده است». گفتند: «ای رسول‎ خدا (صلی الله علیه و آله)! پذیرفتن چنین چیزی برای ما دشوار است زیرا شما اوّل می‌گویید که او انسان نیست بلکه حوریّه‌ای انسانی است و سپس می‌فرمایید که از عرق و کرک بدن جبرئیل خلق شده است»؟ فرمود: «جبرئیل برای من سیبی را از میان میوه‌های بهشتی آورد، من از شدّت علاقه جبرئیل را گرفته و به سینه‌ام فشردم، جبرئیل و سیب هر دو عرق کردند و عرق آن‌ها با هم مخلوط شد، سپس جبرئیل گفت: سلام بر تو ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! گفتم: سلام بر تو ای جبرئیل! گفت: این سیبی است که خداوند از بهشت برای تو فرستاده است. آن را گرفتم، بوسیدم و روی چشم خود نهادم و بر سینه‌ام فشردم». جبرئیل گفت: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! این سیب را بخور». گفتم: «ای حبیب من! آیا هدیه‌ی پروردگارم را بخورم»؟ گفت: «آری! به تو امر شده که آن را بخوری و من وقتی آن سیب را دو قسمت کردم تا بخورم، نوری از آن ساطع گردید که مرا به وحشت افکند». جبرئیل گفت: «نترس و آن را بخور، این نور به منصوره (سلام الله علیها) تعلّق دارد». گفتم: «منصوره (سلام الله علیها) کیست»؟ گفت: «دختری است که از صلب تو به وجود خواهد آمد و نام وی در آسمان منصوره (سلام الله علیها) است و در زمین فاطمه (سلام الله علیها)». پس گفتم: «ای جبرئیل! چرا در آسمان منصوره و در زمین فاطمه نامیده شد»؟ گفت: «در زمین فاطمه (سلام الله علیها) نامیده شد برای اینکه شیعیان وی از آتش جهنّم باز نگاه داشته شده‌اند و دشمنانش از دوستی و محبّت وی که نجات‌بخش است محروم می‌مانند و این است معنی کلام خداوند عزّوجلّ است که می‌فرماید: وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمؤْمِنُونَ بِنَصْرِاللهِ و منظور از نصرت و یاری خداوند همین نصرت خداوند برای شیعیان و دوستداران فاطمه (سلام الله علیها) است که به شفاعت و یاری فاطمه (سلام الله علیها) از آتش دوزخ نجات می‌یابند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۳۸
بحار الأنوار، ج۴۳، ص۱۸/ فرات الکوفی، ص۳۲۱؛ «اشکل» بدل «استشکل»

قائم

۱
(روم/ ۴)

الصّادق (علیه السلام)- عَن أبی بَصِیر عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام)، قَال ... فِی أَدْنَی الْأَرْضِ وَ هُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَیَغْلِبُونَ فِی بِضْعِ سِنِینَ لِلهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللهِ عِنْدَ قِیَامِ الْقَائِمِ (عجل الله تعالی فرجه الشریف).

امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر نقل می‌کند: امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آیه: ... فِی أَدْنَی الْأَرْضِ وَ هُم مِّن بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَیَغْلِبُونَ* فِی بِضْعِ سِنِینَ لِلهِ الْأَمْرُ مِن قَبْلُ وَمِن بَعْدُ وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ المُؤْمِنُونَ * بِنَصْرِ اللهِ؛ فرمود: «البتّه هنگام قیام قائم (علیه السلام)».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۴۰
بحار الأنوار، ج۳۱، ص۵۱۶/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۴۲۶/ البرهان
۲
(روم/ ۴)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ یُونُسَ بْنِ یَعْقُوبَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّه یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللهِ قَالَ: فِی قُبُورِهِمْ بِقِیَامِ الْقَائِم (عجل الله تعالی فرجه الشریف).

امام صادق (علیه السلام)- یونس‌بن‌یعقوب نقل می‌کند: که امام صادق (علیه السلام) در تفسیر کلام خدای عزّوجلّ: یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ المُؤْمِنُونَ* بِنَصْرِ اللهِ، فرمود: «در قبرهایشان به قیام قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) شاد می‌شوند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۴۰
دلایل الإمامهًْ، ص۲۴۸/ البرهان
بیشتر