آیه ۳۳ - سوره سبأ

آیه وَ قالَ الَّذينَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذينَ اسْتَكْبَرُوا بَلْ مَكْرُ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ إِذْ تَأْمُرُونَنا أَنْ نَكْفُرَ بِاللهِ وَ نَجْعَلَ لَهُ أَنْداداً وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ وَ جَعَلْنَا الْأَغْلالَ في أَعْناقِ الَّذينَ كَفَرُوا هَلْ يُجْزَوْنَ إِلاَّ ما كانُوا يَعْمَلُون [33]

و مستضعفان به مستكبران مى‌گويند: «مكر و نيرنگ شما در شب و روز [مايه‌ی گمراهى ما شد]، هنگامى‌كه به ما دستور مى‌داديد كه به خداوند كافر شويم و همتايانى براى او قرار دهيم». و آنان هنگامى‌كه عذاب [الهى] را مى‌بينند پشيمانى خود را پنهان مى‌كنند [تا بيشتر رسوا نشوند] و ما غل و زنجيرها در گردن كافران مى‌نهيم، آيا جز آنچه عمل مى‌كردند به آن‌ها جزا داده مى‌شود؟!

۱
(سبأ/ ۳۳)

علی‌بن‌ابراهیم ( قَالَ عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ (ثُمَّ یَقُولُ الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذِینَ اسْتَکْبَرُوا بَلْ مَکْرُ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ یَعْنِی مَکَرْتُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهَارِ وَ قَوْلُهُ وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ قَالَ: یُسِرُّونَ النَّدَامَهًَْ فِی النَّارِ إِذَا رَأَوْا وَلِیَّ اللَّهِ. فَقِیلَ: یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ (وَ مَا یُغْنِیهِمْ إِسْرَارُ النَّدَامَهًِْ وَ هُمْ فِی الْعَذَابِ؟ قَالَ: یَکْرَهُونَ شَمَاتَهًَْ الْأَعْدَاءِ.

علی‌بن‌ابراهیم ( بَلْ مَکْرُ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یعنی شما در شب و روز حیله ورزیدید؛ وَ أَسَرُّوا النَّدَامَةَ لمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ یعنی هنگامی‌که در آتش جهنّم هستند و ولیّ خدا را [که در بهشت است] می‌بینند، پشیمانی خود را پنهان می‌دارند. برخی از امام صادق (پرسیدند: «ای فرزند رسول خدا (! پنهان‌ساختن پشیمانی درحالی‌که آنان در عذاب هستند، چه سودی برایشان دارد»؟ حضرت (پاسخ داد: «آنان از شماتت دشمنان بیزارند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۳۵۸
القمی، ج:۲، ص۲۰۳/ نورالثقلین؛ «قال علی بن ابراهیم ... باللیل و النهار» محذوف/ البرهان
۲
(سبأ/ ۳۳)

الصّادق ( عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (قَالَ: سُئِلَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ قَالَ قِیلَ لَهُ وَ مَا یَنْفَعُهُمْ إِسْرَارُ النَّدَامَهًِْ وَ هُمْ فِی الْعَذَابِ قَالَ کَرِهُوا شَمَاتَهًَْ الْأَعْدَاء.

امام صادق ( از امام صادق (در مورد آیه: وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ پرسیده شد و به حضرت عرض شد: «پنهان کردن پشیمانی چه نفعی به حالشان دارد درحالی‌که آنان در عذاب هستند»؟ فرمود: «آنان شماتت دشمنانشان را ناپسند می‌شمرند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۳۶۰
بحارالدنوار، ج۷ ص۱۸۸/ البرهان
بیشتر