آیه وَ لَوْ تَرى إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ وَ أُخِذُوا مِنْ مَكانٍ قَريبٍ [51]
اگر ببينى هنگامى‌كه فريادشان بلند مى‌شود امّا نمى‌توانند [از عذاب الهى] بگريزند و آن‌ها را از جاى نزديكى [كه انتظارش را ندارند] مى‌گيرند [از درماندگى آن‌ها تعجّب خواهى كرد]!
امیرالمؤمنین ( کتب أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (إلی معاویهًْ .. یَا مُعَاوِیَهًُْ إِنَّ رَسُولَ اللَّهٌِ (قَدْ أَخْبَرَنِی ... أَنَّ رَجُلًا مِنْ وُلْدِکَ مَیْشُومٌ وَ مَلْعُونٌ جِلْفٌ جَافٍ مَنْکُوسُ الْقَلْبِ فَظٌّ غَلِیظٌ قَاسٍ قَدْ نَزَعَ اللَّهُ مِنْ قَلْبِهِ الرَّأْفَهًَْ وَ الرَّحْمَهًَْ أَخْوَالُهُ مِنْ کَلْبٍ کَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَیْهِ وَ لَوْ شِئْتُ لَسَمَّیْتُهُ وَ وَصَفْتُهُ وَ ابْنُ کَمْ هُوَ فَیَبْعَثُ جَیْشاً إِلَی الْمَدِینَهًِْ فَیَدْخُلُونَهَا فَیُسْرِفُونَ فِیهَا فِی الْقَتْلِ وَ الْفَوَاحِشِ وَ یَهْرُبُ مِنْهُمْ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِی زَکِیٌّ تَقِیٌّ الَّذِی یَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ قِسْطاً کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً وَ إِنِّی لَأَعْرِفُ اسْمَهُ وَ ابْنَ کَمْ هُوَ یَوْمَئِذٍ وَ عَلَامَتَهُ وَ هُوَ مِنْ وُلْدِ ابْنِیَ الْحُسَیْنِ (الَّذِی یَقْتُلُهُ ابْنُکَ یَزِیدُ وَ هُوَ الثَّائِرُ بِدَمِ أَبِیهِ فَیَهْرُبُ إِلَی مَکَّهًَْ وَ یَقْتُلُ صَاحِبُ ذَلِکَ الْجَیْشِ رَجُلًا مِنْ وُلْدِی زَکِیّاً بَرِیئاً عِنْدَ أَحْجَارِ الزَّیْتِ ثُمَّ یَصِیرُ ذَلِکَ الْجَیْشُ إِلَی مَکَّهًَْ وَ إِنِّی لَأَعْلَمُ اسْمَ أَمِیرِهِمْ وَ عِدَّتَهُمْ وَ أَسْمَاءَهُمْ وَ سِمَاتِ خُیُولِهِمْ فَإِذَا دَخَلُوا الْبَیْدَاءَ وَ اسْتَوَتْ بِهِمُ الْأَرْضُ خُسِفَ بِهِمْ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ لَوْ تَری إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ وَ أُخِذُوا مِنْ مَکانٍ قَرِیبٍ قَالَ مِنْ تَحْتِ أَقْدَامِهِمْ فَلَا یَبْقَی مِنْ ذَلِکَ الْجَیْشِ أَحَدٌ غَیْرُ رَجُلٍ وَاحِدٍ یُقَلِّبُ اللَّهُ وَجْهَهُ مِنْ قِبَلِ قَفَاهُ.
امام علی ( امیرالمؤمنین (به معاویه نوشت ... ای معاویه! رسول خدا (به من خبر داد، ... و مردی از فرزندان تو حرام زاده خشن، خشک، بیمار دل، گستاخ، سنگدل قاسی است که خداوند رقّت و رحمت را از دلش جدا کرده است و داییهایش از کلب هستند گویی که اکنون به او نگاه میکنم و اگر بخواهم نام او را میآورم توصیفش میکنم و میگویم که او چند سال دارد، او سپاهی بهسوی مدینه گسیل میدارد و آن‌ها در آن داخل میشوند و در قتل و فواحش در آن زیادهروی و مردی پاک و متّقی از فرزندان من که با قسط و عدل زمین را آکنده میکند چنانکه از ظلم و ستم آکنده است از آنان میگریزد و من اسم او را و اینکه در آن روز چند سال دارد و علامتش چیست را میدانم، و او از فرزندان پسرم حسین که پسرت یزید میکشد است او خونخواه پدرش است، پس بهسوی مکه میگریزد و صاحب آن لشکر مردی پاک و بیگناه از فرزندان مرا در نزدیکی احجار الزیت به قتل میرساند سپس آن لشکر بهسوی مکّه حرکت میکند و من نام فرمانده آنان، تعداد، اسماء، نشانههای اسبان آنان را میدانم و زمانیکه وارد بیداء شوند زمین بر آنان استوار شد در خاک فرو رفتند خداوند فرمود: وَ لَوْ تَرَی إِذْ فَزِعُوا فَلَا فَوْتَ وَأُخِذُوا مِن مَّکَانٍ قَرِیبٍ؛ گوید: از زیر پاهایشان پس از آن لشکر غیر از یک مرد باقی نمیماند که خداوند چهره‌اش را وارونه می گرداند».
الباقر ( عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (فِی قَوْلِهِ تَعَالَی وَ لَوْ تَری إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ قَالَ مِنَ الصَّوْتِ وَ ذَلِکَ الصَّوْتُ مِنَ السَّمَاءِ وَ قَوْلِهِ وَ أُخِذُوا مِنْ مَکانٍ قَرِیبٍ قَالَ مِنْ تَحْتِ أَقْدَامِهِمْ خُسِفَ بِهِم.
امام باقر ( امام (در تفسیر آیه: وَ لَوْ تَری إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ، فرمود: «ترس آن‌ها از صدایی بود که منبع آن صدا از آسمان بود. و اینکه می‌فرماید: وَ أُخِذُوا مِنْ مَکانٍ قَرِیبٍ یعنی می‌ترسند که زمین از زیر پاهایشان دهن باز کند و آن‌ها را فرو برد».
امیرالمؤمنین ( عَنْ عَلِیٍّ (أَنَّهُ قَالَ الْمَهْدِیُّ (أَقْبَلُ جَعْدٌ بِخَدِّهِ خَالٌ یَکُونُ مَبْدَؤُهُ مِنْ قِبَلِ الْمَشْرِقِ وَ إِذَا کَانَ ذَلِکَ خَرَجَ السُّفْیَانِیُّ فَیَمْلِکُ قَدْرَ حَمْلِ امْرَأَهًٍْ تِسْعَهًَْ أَشْهُرٍ یَخْرُجُ بِالشَّامِ فَیَنْقَادُ لَهُ أَهْلُ الشَّامِ إِلَّا طَوَائِفَ مِنَ الْمُقِیمِینَ عَلَی الْحَقِّ یَعْصِمُهُمُ اللَّهُ مِنَ الْخُرُوجِ مَعَهُ وَ یَأْتِی الْمَدِینَهًَْ بِجَیْشٍ جَرَّارٍ حَتَّی إِذَا انْتَهَی إِلَی بَیْدَاءِ الْمَدِینَهًِْ خَسَفَ اللَّهُ بِهِ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فِی کِتَابِهِ وَ لَوْ تَری إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ وَ أُخِذُوا مِنْ مَکانٍ قَرِیبٍ.
امام علی ( امیرالمؤمنین (فرمود: «مهدی دیدگانی جالب، مویی مجعد و خالی بر گونه دارد، و ابتدای قیامش از جانب شرق است. در آن هنگام سفیانی نیز خروج میکند و به اندازه مدت حاملگی یک زن، یعنی نه ماه سلطنت میکند. او در شام خروج میکند و مردم شام از وی اطاعت می‌کنند و جز یک عدّه که بر عقیده حق استوارند، خداوند آن‌ها را از پیوستن به او حفظ میکند. سفیانی با لشکری جرار به «بیداء» مدینه می‌آید. وقتی به «بیداء» رسید، خدا او را به زمین فرو می‌برد (البته با لشکرش) و این است معنی این آیه شریفه: وَ لَوْ تَری إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ وَ أُخِذُوا مِنْ مَکانٍ قَرِیبٍ.
الباقر ( قَالَ أَبُوجَعْفَرٍ (وَ اللَّهِ لَکَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَی الْقَائِمِ (وَ قَدْ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَی الْحَجَرِ ثُمَّ یَنْشُدُ اللَّهَ حَقَّهُ ثُمَّ یَقُولُ یَا أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ یُحَاجَّنِی فِی اللَّهِ فَأَنَا أَوْلَی بِاللَّهِ أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ یُحَاجَّنِی فِی آدَمَ (فَأَنَا أَوْلَی بِآدَمَ (... فَیَکُونُ أَوَّلُ مَنْ یُبَایِعُهُ جَبْرَئِیلَ (ثُمَّ الثَّلَاثَمِائَهًِْ وَ الثَّلَاثَهًَْ عَشَرَ فَمَنْ کَانَ ابْتُلِیَ بِالْمَسِیرِ وَافَی وَ مَنْ لَمْ یُبْتَلَ بِالْمَسِیرِ فُقِدَ عَنْ فِرَاشِهِ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ وَ لَئِنْ أَخَّرْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إِلی أُمَّةٍ مَعْدُودَةٍ وَ هُمْ وَ اللَّهِ أَصْحَابُ الْقَائِمِ (یَجْتَمِعُونَ وَ اللَّهِ إِلَیْهِ فِی سَاعَهًٍْ وَاحِدَهًٍْ فَإِذَا جَاءَ إِلَی الْبَیْدَاءِ یَخْرُجُ إِلَیْهِ جَیْشُ السُّفْیَانِیِّ فَیَأْمُرُ اللَّهُ الْأَرْضَ فَتَأْخُذُ بِأَقْدَامِهِمْ وَ هُوَ قَوْلُهُ وَ لَوْ تَری إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ وَ أُخِذُوا مِنْ مَکانٍ قَرِیبٍ وَ قالُوا آمَنَّا بِهِ یَعْنِی الْقَائِمَ (مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (وَ أَنَّی لَهُمُ التَّناوُشُ مِنْ مَکانٍ بَعِیدٍ ... وَ حِیلَ بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ ما یَشْتَهُونَ یَعْنِی أَلَّا یُعَذَّبُوا کَما فُعِلَ بِأَشْیاعِهِمْ مِنْ قَبْلُ یَعْنِی مَنْ کَانَ قَبْلَهُمْ هَلَکُوا إِنَّهُمْ کانُوا فِی شَکٍّ مُرِیبٍ.
امام باقر ( به خدا قسم گویا قائم (را می‌نگرم که تکیه داده است به حجرالأسود و مردم را به حق خودش سوگند می‌دهد و می‌فرماید: «ای مردم! هرکس درباره‌ی خدا گفتگویی دارد از من بپرسد که من از هرکس به خدا نزدیک‌ترم. ای مردم! هرکس که می‌خواهد، درباره‌ی آدم (با من گفتگو کند که من نزدیک‌ترین مردم به آدم هستم ... نخستین کسی که با او بیعت میکند جبرئیل است. آنگاه سیصدوسیزده نفر با وی بیعت می‌کنند. هرکس به راه افتاد، به زودی به او می‌رسد و هرکس به راه نیفتاد، در رختخوابش ناپدید می‌شود، یعنی از همان جا که خوابیده، ناگهان حرکت میکند. چنانکه خداوند می‌فرماید: و اگر مجازات را تا زمان محدودی از آن‌ها به تأخیر اندازیم. (هود/۸) به خدا قسم این جمعیّت کم اصحاب قائم (هستند که در یک ساعت، در پیرامونش اجتماع کنند. و چون قائم به بیابان «بیداء» می‌آید، لشکر سفیانی به سوی او می‌رود. خدا هم به زمین امر میکند که آن‌ها را فرو گیرد، چنانکه خدا می‌فرماید: وَ لَوْ تَری إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ وَ أُخِذُوا مِنْ مَکانٍ قَرِیبٍ وَ قالُوا آمَنَّا، چون دیدند به زمین فرو می‌روند، می‌گویند ایمان آوردیم به قائم آل محمّد (و أَنَّی لَهُمُ التَّناوُشُ مِنْ مَکانٍ بَعِیدٍ ... وَ حِیلَ بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ ما یَشْتَهُونَ؛ (سبأ/۵۴۵۲). خواسته‌ی آنان این است که عذاب نشوند. کَما فُعِلَ بِأَشْیاعِهِمْ مِنْ قَبْلُ؛ یعنی پیشینیانشان هلاک شدند. إِنَّهُمْ کانُوا فِی شَکٍّ مُرِیبٍ.