آیه ۱۴ - سوره نجم

آیه عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهى [14]

نزد «سدرهًْ‌ المنتهى».

۱
(نجم/ ۱۴)

علی‌بن‌إبراهیم (علیه السلام)- وَ لَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْری، عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهی فِی السَّمَاءِ السَّابِعَهًِْ وَ أَمَّا الرَّدُّ عَلَی مَنْ أَنْکَرَ خَلْقَ الْجَنَّهًِْ وَ النَّارِ فَقَوْلُهُ عِنْدَها جَنَّةُ الْمَأْوی أَیْ عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهَی فَسِدْرَهًُْ الْمُنْتَهَی فِی السَّمَاءِ السَّابِعَهًِْ وَ جَنَّةُ الْمَأْوَی عِنْدَهَا.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- و لقَدْ رَآهُ نَزْلةً أُخْرَی؛ عِندَ سِدْرَةِ المُنْتَهَی در آسمان هفتم قرار دارد و امّا در پاسخ به کسانی که بهشت و جهنّم را انکار می‌کنند فرموده است: عِندَهَا جَنَّةُ المَأْوی یعنی در زیر سدرهًْ المنتهی که در آسمان هفتم قرار دارد وَ جَنَّةُ الْمأْوَی هم در کنار آن است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۲۷۰
بحارالأنوار، ج۸، ص۱۳۳
۲
(نجم/ ۱۴)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَمَّا الرَّدُّ عَلَی مَنْ أَنْکَرَ خَلْقَ الْجَنَّهًِْ وَ النَّارِ فَقَالَ اللَّهُ تَعَالَی عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهی عِنْدَهاجَنَّةُ الْمَأْوی وَ قَالَ رسول الله (صلی الله علیه و آله) دَخَلْتُ الْجَنَّهًَْ فَرَأَیْتُ فِیهَا قَصْراً مِنْ یَاقُوتٍ أَحْمَرَ یُرَی دَاخِلُهُ مِنْ خَارِجِهِ وَ خَارِجُهُ مِنْ دَاخِلِهِ مِنْ نُورِهِ فَقُلْتُ یَا جَبْرَئِیلُ لِمَنْ هَذَا الْقَصْرُ فَقَالَ لِمَنْ أَطَابَ الْکَلَامَ وَ أَدَامَ الصِّیَامَ وَ أَطْعَمَ الطَّعَامَ وَ تَهَجَّدَ بِاللَّیْلِ وَ النَّاسُ نِیَامٌ فَقُلْتُ یَا رسول الله (صلی الله علیه و آله) وَ فِی أُمَّتِکَ مَنْ یُطِیقُ هَذَا فَقَالَ لِیَ ادْنُ مِنِّی فَدَنَوْتُ فَقَالَ مَا تَدْرِی مَا إِطَابَهًُْ الْکَلَامِ فَقُلْتُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ (صلی الله علیه و آله) أَعْلَمُ فَقَالَ هُوَ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ أَتَدْرِی مَا إِدَامَهًُْ الصِّیَامِ فَقَالَ اللَّهُ أَعْلَم.

امام علی (علیه السلام)- دلیلی است بر ردّ کسانی که منکر خلق‌شدن بهشت و جهنّم هستند. خداوند متعال می‌فرماید: عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهی* عِنْدَها جَنَّةُ الْمَأْوی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «هنگامی که مرا به آسمان‌ها بردند وارد بهشت شدم و در آنجا قصری از یاقوت سرخ را مشاهده کردم که باطن آن هم از بیرون مشاهده می‌شد. آن یاقوت بسیار پر نور و درخشنده بود در این قصر دو قبّه از درّ و زبرجد دیده می‌شد، گفتم: «ای جبرئیل! این قصر متعلّق به کیست» فرمود: «آن برای کسی است که سخن‌های خوب بگوید، و روزه داشته باشد و طعام به مردم بدهد و در شب‌ها هنگامی که مردم خواب هستند نماز بگذارد». علی (علیه السلام) فرمود: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! در امّت تو کسانی هستند که طاقت این اعمال را داشته باشند»؟ فرمود: «می‌دانی که مقصود از خوب سخن‌گفتن چیست»؟، گفتم: «خدا و رسول داناتر می‌باشند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۲۷۰
بحارالأنوار، ج۹۰، ص۸۱/ بحارالأنوار، ج۱۸، ص۲۹۱؛ «فرأیت فیها قصرا ... الی آخر» محذوف/ بحارالأنوار، ج۸، ص۱۷۶؛ «فرأیت فیها قصرا ... الی آخر» محذوف
۳
(نجم/ ۱۴)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فِی خَبَرِ الْیَهُودِیِّ الَّذِی سَأَلَ أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) عَنْ فَضَائِلِ نَبِیِّنَا (صلی الله علیه و آله) قَالَ قَالَ الْیَهُودِیُّ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ نَاجَی مُوسی علَی جَبَلِ طُورِ سَیْنَاءَ بِثَلَاثِمِائَهًٍْ وَ ثَلَاثَ عَشْرَهًَْ کَلِمَهًًْ یَقُولُ لَهُ فِیهَا یا مُوسی (علیه السلام) إِنِّی أَنَا اللَّهُ فَهَلْ فَعَلَ بِمُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) شَیْئاً مِنْ ذَلِکَ قَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) لَقَدْ کَانَ کَذَلِکَ وَ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) نَاجَاهُ اللَّهُ جَلَّ ثَنَاؤُهُ فَوْقَ سَبْعِ سَمَاوَاتٍ رَفَعَهُ عَلَیْهِنَّ فَنَاجَاهُ فِی مَوْطِنَیْنِ أَحَدُهُمَا عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهی وَ کَانَ لَهُ هُنَاکَ مَقَامٌ مَحْمُودٌ ثُمَّ عَرَجَ بِهِ حَتَّی انْتَهَی إِلَی سَاقِ الْعَرْشِ فَقَالَ عَزَّوَجَلَّثُمَّ دَنا فَتَدَلَّی وَ دَنَّی لَهُ رَفْرَفاً أَخْضَرَ أغشی (غُشِیَ) عَلَیْهِ نُورٌ عَظِیمٌ حَتَّی کَانَ فِی دُنُوِّهِ کَقَابِ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنَی وَ هُوَ مِقْدَارُ مَا بَیْنَ الْحَاجِبِ إِلَی الْحَاجِبِ وَ نَاجَاهُ بِمَا ذَکَرَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فِی کِتَابِهِ و قَالَ عَزَّوَجَلَّ قَد جَعَلْتُ أُمَّتَکَ یَا مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) کَالشَّامَهًِْ الْبَیْضَاءِ فِی الثَّوْرِ الْأَسْوَدِ هُمُ الْقَادِرُونَ وَ هُمُ الْقَاهِرُونَ یَسْتَخْدِمُونَ وَ لَا یُسْتَخْدَمُونَ لِکَرَامَتِکَ وَ حَقٌّ عَلَیَّ أَنْ أُظْهِرَ دِینَکَ عَلَی الْأَدْیَانِ حَتَّی لَا یَبْقَی فِی شَرْقِ الْأَرْضِ وَ لَا غَرْبِهَا دِیْنٌ إِلَّا دِینُکَ وَ یُؤَدُّونَ إِلَی أَهْلِ دِینِکَ الْجِزْیَهًَْ وَ هُمْ صَاغِرُونَ وَ لَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْری، عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهی، عِنْدَها جَنَّةُ الْمَأْوی، إِذْ یَغْشَی السِّدْرَةَ ما یَغْشی، ما زاغَ الْبَصَرُ وَ ما طَغی، لَقَدْ رَأی مِنْ آیاتِ رَبِّهِ الْکُبْری فَهَذَا أَعْظَمُ یَا أَخَا الْیَهُودِ مِنْ مُنَاجَاتِهِ لِمُوسی (علیه السلام) عَلَی طُورِ سَیْنَاءَ ثُمَّ زَادَ اللَّهُ لِمُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) أَنْ مَثَّلَ النَّبِیِّینَ (علیهم السلام) فَصَلَّی بِهِمْ وَ هُمْ خَلْفَهُ یَقْتَدُونَ بِهِ وَ لَقَدْ عَایَنَ تِلْکَ اللَّیْلَهًَْ الْجَنَّهًَْ وَ النَّارَ وَ عُرِجَ بِهِ إِلَی سَمَاءٍ سَمَاءٍ فَسَلَّمَتْ عَلَیْهِ الْمَلَائِکَهًُْ فَهَذَا أَکْثَرُ مِنْ ذَلِکَ.

امام علی (علیه السلام)- مرد یهودی عرض کرد: خداوند عزّوجل در طور سینا با موسی (علیه السلام) با سیصدوسیزده کلام نجوا کرد که در هر یک به او میفرمود: ای موسی منم من خداوند. (قصص/۳۰) آیا با محمد (صلی الله علیه و آله) نیز چنین کاری کرده»؟ علی (علیه السلام) فرمود: «البته که چنین کرده، خداوند والامرتبه بر فراز هفت آسمان با محمّد (صلی الله علیه و آله) نجوا کرد، او را بر هفت آسمان فراز داشت و در دو جا با او نجوا کرد، یکی عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهی که در آنجا جایگاهی ستوده داشت، سپس او را بالاتر بُرد تا اینکه به ساق عرش رسید، خداوند عزّوجل فرموده: ثُمَّ دَنا فَتَدَلَّی، آنگاه فرشی سبزرنگ برایش گسترده شد و نوری شگفت او را فرو پوشاند آنچنانکه در نزدیکی به حق تعالی همچون دو سرِ یک کمان یا کمتر شده بود یعنی اندازه‌ی میان یک ابرو تا ابروی دیگر، در آنجا خداوند با او نجوا کرد... خداوند عزّوجل فرمود: «این را نیز انجام دادم، ای محمد! امّت تو را همچون خالی سپید بر تن گاوی سیه قرار دادم، آنان توانمند و چیرهاند، و به پاس ارجمندیِ تو خدمت میگیرند و به خدمت گرفته نمیشوند، بر عهده من است که دین تو را بر همه ادیان پیروز گردانم آنچنان که در شرق و غرب زمین دینی جز دین تو بر جا نمانَد و آنان به خواری به اهل دین تو جزیه بپردازند. وَ لَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْری * عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهی * عِنْدَها جَنَّةُ الْمَأْوی * إِذْ یَغْشَی السِّدْرَةَ ما یَغْشی * ما زاغَ الْبَصَرُ وَ ما طَغی * لَقَدْ رَأی مِنْ آیاتِ رَبِّهِ الْکُبْری؛ ای برادر یهودی! این از نجوای خداوند با موسی (علیه السلام) در طور سینا والاتر است، خداوند باز هم بر محمد (صلی الله علیه و آله) افزود، او پیامبران را پدیدار کرد و محمد (صلی الله علیه و آله) پیشاپیش آنان نماز گزارد و آنان پشت سر وی ایستادند و به او اقتدا کردند، آن شب محمد (صلی الله علیه و آله) بهشت و دوزخ را مشاهده کرد و آسمان به آسمان بالا بُرده شد و فرشتگان بر او سلام دادند؛ پس این بیشتر از آن است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۲۷۲
بحارالأنوار، ج۱۶، ص۳۴۳
۴
(نجم/ ۱۴)

الصّادق (علیه السلام)- عَن سُلِیمانَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی سِدْرَةِ الْمُنْتَهی قَالَ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ فَقَالَ رسول الله (صلی الله علیه و آله) جَذْرُهَا وَ عَلِیٌّ (علیه السلام) ذِرْوُهَا وَ فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) فَرْعُهَا وَ الْأَئِمَّهًُْ (علیهم السلام) أَغْصَانُهَا وَ شِیعَتُهُمْ أَوْرَاقُهَا قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ فَمَا مَعْنَی الْمُنْتَهَی قَالَ إِلَیْهَا وَ اللَّهِ انْتَهَی الدِّینُ مَنْ لَمْ یَکُنْ مِنَ الشَّجَرَهًِْ فَلَیْسَ بِمُؤْمِنٍ وَ لَیْسَ لَنَا شِیعَهًًْ.

امام صادق (علیه السلام)- سلیمان گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی: سِدْرَةِ المُنْتَهی پرسیدم: اصل آن ثابت است و فرعش در آسمان است. فرمود: «پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) اصل آن درخت است و علی (علیه السلام) قسمت بالای درخت و فاطمه (سلام الله علیها) تنه‌ی آن و ائمه (علیهم السلام) شاخه‌های درخت و شیعیان برگ درختند». عرض کردم: «فدایت شوم پس معنی [المنتهی] چیست»؟ فرمود: «به خدا قسم دین به آن منتهی می‌گردد هرکه از آن شجره نباشد نه مؤمن است و نه شیعه‌ی ما».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۲۷۲
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۳۹/ بصایرالدرجات، ص۶۰
۵
(نجم/ ۱۴)

الرّضا (علیه السلام)- عَنْ أَحْمَدَ‌بْنِ‌مُحَمَّدِ‌بْنِ‌أَبِی نَصْرٍ عَنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌مُوسَی الرِّضَا (علیه السلام) قَالَ قَالَ یَا أَحْمَدُ مَا الْخِلَافُ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَ أَصْحَابِ هِشَامِ‌بْنِ‌الْحَکَمِ فِی التَّوْحِیدِفَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ قُلْنَا نَحْنُ بِالصُّورَهًْ‌لِلْحَدِیثِ الَّذِی رُوِیَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) رَأَی رَبَّهُ فِی صُورَهًِْ شَابٍ وَ قَالَ هِشَامُ‌بْنُ‌الْحَکَمِ بِالنَّفْیِ لِلْجِسْمِ فَقَالَ یَا أَحْمَدُ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لَمَّا أُسْرِیَ بِهِ إِلَی السَّمَاءِ وَ بَلَغَ عِنْدَ سِدْرَهًِْ الْمُنْتَهَی خُرِقَ لَهُ فِی الْحُجُبِ مِثْلُ سَمٍّ لِإِبْرَهًٍْ فَرَأَی مِنْ نُورِ الْعَظَمَهًِْ مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ یَرَی وَ أَرَدْتُمْ أَنْتُمُ التَّشْبِیهَ دَعْ هَذَا یَا أَحْمَدُ لَا یَنْفَتِحُ عَلَیْکَ هَذَا أَمْرٌ عَظِیم.

امام رضا (علیه السلام)- احمد بزنطی گوید: امام رضا (علیه السلام) به من فرمود: «ای احمد! اختلاف بین شما و بین اصحاب هشام‌بن‌حکم در توحید چیست»؟ گفتم: «جانم به فدایت! ما قائل به صورتیم به خاطر حدیثی که از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) روایت شده است، مبنی بر اینکه پروردگارش را به صورت یک جوان دید؛ ولی هشام‌بن‌حکم، قائل به نفی جسم از خدا است». حضرت فرمود: «ای احمد! زمانی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به معراج رفت و به سدرهًْ المنتهی رسید، حجاب‌ها به اندازه سوراخ سوزنی برای او شکافته شد و او پس از نور عظمت الهی، آنچه را که خداوند می‌خواست ببیند، دید ولی شما از آن تشبیه برداشت کردید. ای احمد! این موضوع را رها کن که باعث نشود باب عظیمی [از کفر] بر تو گشوده شود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۲۷۴
القمی، ج۱، ص۲۰/ نورالثقلین
۶
(نجم/ ۱۴)

الائمّهًْ (علیهم السلام)- أَشْهَدُ أَنَّ اللَّهَ أَکْرَمَکَ بِالرُّوحِ الْأَمِینِ وَ النُّورِ الْمُبِینِ وَ الْکِتَابِ الْمُسْتَبِینِ وَ خَتَمَ بِکَ الْعِبَادَ وَ طَوَی بِکَ الْأَسْبَابَ وَ أَزْجَی بِکَ السَّحَابَ وَ سَخَّرَ لَکَ الْبُرَاقَ وَ أَسْرَی بِکَ إِلَی السَّمَاءِ وَ أَرْقَی بِکَ فِی عُلُوِّ الْعَلَاءِ وَ أَصْعَدَکَ إِلَی الْمَلَإِ الْأَعْلَی وَ أَحْظَاکَ بِالزُّلْفَهًِْ الْأَدْنَی وَ أَرَاکَ الْآیَهًَْ الْکُبْرَی عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهی، عِنْدَها جَنَّةُ الْمَأْوی، مَا زَاغَ بَصَرُکَ وَ مَا طَغَی، وَ مَا کَذَبَ فُؤَادُکَ مَا رَأَی.

ائمه (علیهم السلام)- گواهی میدهم که خداوند تو را با روح امین، نور مبین و کتاب روشنگر گرامی داشت و بندگان را به تو ختم کرد و اسباب را با تو درهم پیچید و ابر را با تو پیش راند و براق را برای تو مسخّر کرد و تو را به سوی آسمان سیر داد و تو را در بلندی علاء بالا برد و به سوی ملأ اعلی صعود داد و به قربت نزدیک بهرهمندت کرد و آیت کبری کنار سدره المنتهی را بر تو نمایان کرد که کنار آن جنّت المأوی است که دیدهات منحرف نشد، طغیان نکرد و قلبت آنچه که دید را تکذیب نکرد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۲۷۴
بحارالأنوار، ج۹۷، ص۱۷۷
۷
(نجم/ ۱۴)

الباقر (علیه السلام)- فَلَمَّا انْتَهَی بِهِ إِلَی سِدْرَهًِْ الْمُنْتَهَی تَخَلَّفَ عَنْهُ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): یَا جَبْرَئِیلُ فِی هَذَا الْمَوْضِعِ تَخْذُلُنِی فَقَالَ تَقَدَّمْ أَمَامَکَ فَوَ اللَّهِ لَقَدْ بَلَغْتَ مَبْلَغاً لَمْ یَبْلُغْهُ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِ اللَّهِ قَبْلَکَ فَرَأَیْتُ مِنْ نُورِ رَبِّی وَ حَالَ بَیْنِی وَ بَیْنَهُ السَّبَخَهًُْ {التَّسْبِیحَهًُْ}، قُلْتُ: وَ مَا السَّبَخَهًُْ جُعِلْتُ فِدَاکَ فَأَوْمَی بِوَجْهِهِ إِلَی الْأَرْضِ وَ أَوْمَی بِیَدِهِ إِلَی السَّمَاءِ وَ هُوَ یَقُولُ جَلَالُ رَبِّی ثَلَاثَ مَرَّات.

امام باقر (علیه السلام)- اسماعیل جعفی گوید: در مسجد الحرام نشسته بودم و امام باقر (علیه السلام) نیز در گوشهای نشسته بود ... فرمود: «هنگامی‌که ایشان (پیامبر (صلی الله علیه و آله)) به سدرهًْ المنتهی رسید، جبرئیل از همراهیاش بازماند. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «ای جبرئیل! آیا در چنین جایی مرا تنها می‌گذاری»؟ جبرئیل عرض کرد: «تو پیش رو که به خدا سوگند! به جایی رسیده‌ای که هیچ‌کس از آفریدگان خدا، پیش از تو به آن نرسیده است». اینجا بود که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «نور پروردگارم را دیدم و سبحه بین من و او فاصله انداخته بود». عرض کردم: «فدایت شوم! سُبحه چیست»؟ حضرت با چهره خود اشاره به زمین و با دست خود اشاره به آسمان کرد و سه بار فرمود: «بزرگی پروردگارم، بزرگی پروردگارم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۲۷۴
القمی، ج۲، ص۲۴۳/ نورالثقلین
۸
(نجم/ ۱۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا عَلِیُّ (علیه السلام) إِنِّی رَأَیْتُ اسْمَکَ مَقْرُوناً بِاسْمِی فِی أَرْبَعَهًِْ مَوَاطِنَ فَأَنِسْتُ بِالنَّظَرِ إِلَیْهِ ... فَلَمَّا انْتَهَیْتُ إِلَی سِدْرَهًِْ الْمُنْتَهَی وَجَدْتُ مَکْتُوباً عَلَیْهَا إِنِّی أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا أَنَا وَحْدِی مُحَمَّدٌ صَفْوَتِی مِنْ خَلْقِی أَیَّدْتُهُ بِوَزِیرِهِ وَ نَصَرْتُهُ بِوَزِیرِهِ فَقُلْتُ لِجَبْرَئِیلَ (علیه السلام) مَنْ وَزِیرِی فَقَالَ عَلِیُّ‌بْنِ‌أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) فَلَمَّا جَاوَزْتُ السِّدْرَهًَْ انْتَهَیْتُ إِلَی عَرْشِ رَبِّ الْعَالَمِینَ جَلَّ جَلَالُه.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ای علی (علیه السلام)! خداوند نظری به دنیا افکند و مرا بر همه‌ی مردم ترجیح داد، سپس نظر دیگری فرمود و تو را برگزید، و در نظر سوّم امام‌هایی را که از نسل تو به وجود آیند بر همه‌ی دنیا ترجیح داد، و در نظر چهارم فاطمه (سلام الله علیها) را بر همه‌ی زنان عالم امتیاز داد. چهار صفت در هرکه باشد در نور خدای بزرگ به سر برد: اوّل: به سبّب ایمان به خدا و رسول (صلی الله علیه و آله) از گناه خودداری کند. دوّم: در مصیبت‌ها کلمه: ما از آنِ خداییم و به‌سوی او بازمی‌گردیم!. (بقره/۱۵۶) را از یاد نبرد (یعنی متوجّه باشد که همه آفریده‌ی خدا هستند و پس از مرگ به او باز می‌گردند، و این خود هم تسلّای خاطر است و هم ذکر خدا). سوّم: چون خیری به او برسد بگوید: ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است. (فاتحه/۲) (یعنی سرچشمه‌ی خیرات را خدا بداند).

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۲۷۴
الخصال، ج۱، ص۲۰۷/ نورالثقلین
۹
(نجم/ ۱۴)

الائمّهًْ (علیهم السلام)- فِی زیِارَه مولَانَا عَلِی (علیه السلام) السَّلَامُ عَلَی شَجَرَهًِْ طُوبَی وَ سِدْرَهًِْ الْمُنْتَهَی.

ائمّه (علیهم السلام)- در زیارت امام علی (علیه السلام) امده است: سلام بر درخت طوبی و سدرهًْ المنتهی.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۲۷۴
زادالمعاد، ص۴۶۲/ بحرالعرفان، ج۱۵، ص۱۹۴
۱۰
(نجم/ ۱۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- لِمَا أُسْرِیَ بِی إِلَی السَّمَاءِ وَ انْتَهَیْتُ إِلَی سِدْرَهًِْ الْمُنْتَهَی، قَالَ: إِنَّ الْوَرَقَهًَْ مِنْهَا تُظِلُ الدُّنْیَا، وَ عَلَی کُلِّ وَرَقَهًٍْ مَلَکٌ یُسَبِّحُ اللَّهَ، یَخْرُجُ مِنْ أَفْوَاهِهِمُ الدُّرُّ وَ الْیَاقُوتُ، تُبْصِرُ اللُّؤْلُؤَهًَْ‌مِقْدَارَ خَمْسِمِائَهًِْ عَامٍ، وَ مَا سَقَطَ مِنْ ذَلِکَ الدُّرِّ وَ الْیَاقُوتِ یَخْزَنُونَهُ مَلَائِکَهًٌْ مُوَکَّلِینَ بِهِ یُلْقُونَهُ فِی بَحْرٍ مِنْ نُورٍ، یَخْرُجُونَ کُلَّ لَیْلَهًِْ جُمُعَهًٍْ إِلَی سِدْرَهًِْ الْمُنْتَهَی. فَلَمَّا نَظَرُوا إِلَیَّ رَحَّبُوا بِی وَ قَالُوا: یَا مُحَمَّدُ، مَرْحَباً لَکَ، فَسَمِعْتُ اضْطِرَابَ رِیحِ السِّدْرَهًِْ وَ خَفْقَهًَْ أَبْوَابِ الْجِنَانِ، قَدِ اهْتَزَّتْ فَرَحاً لِمَجِیئِکَ، فَسَمِعْتُ الْجِنَانَ تُنَادِی: وَا شَوْقَاهْ إِلَی عَلِیٍّ وَ فَاطِمَهًَْ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ (علیهم السلام).

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امام صادق (علیه السلام) از پدرش از جدّش (علیهم السلام) آورده است که: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «چون مرا به معراج بردند و به سدرهًْ المنتهی رسیدم گفت: یک برگ آن سایه بر تمام دنیا می‌اندازد و بر روی هر برگ آن فرشتهای خدا را تسبیح میگوید و از دهانشان دُرّ و یاقوت بیرون میآید، هر مرواریدی راه پانصدسال را روشن میکند، و هرچه از آن درّ و یاقوت بر زمین ریزد، فرشتگانی موکّل برآنند، آنها را بیرون برده و در دریایی از نور میافکنند، این فرشتگان هر شب جمعه به سدرهًْ المنتهی میروند و چون مرا دیدند، به من خوش آمد گفته و گفتند: «ای محمّد! خوش آمدی»، پس صدای وزش باد سدره و به هم خوردن درهای باغهای بهشتی به خاطر شادمانی از دوستداران تو به لرزه در آمدهاند. پس شنیدم که باغهای بهشتی ندا در داده و می‌گویند: «چه قدر مشتاق علی و فاطمه و حسن و حسین (علیهم السلام) هستیم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۲۷۶
قرب الأسناد، ص۱۰۱/ نورالثقلین
بیشتر