آیه وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ تَرَى الَّذينَ كَذَبُوا عَلَى اللهِ وُجُوهُهُمْ مُسْوَدَّةٌ أَ لَيْسَ في جَهَنَّمَ مَثْوىً لِلْمُتَكَبِّرينَ [60]
و روز قيامت كسانى را كه بر خدا دروغ بستند [و تكبّر ورزيدند] مى‌بينى كه صورت‌هايشان سياه است؛ آيا در جهنّم جايگاهى براى متكبّران نيست؟!
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ سَوْرَهًَْ‌بْنِ‌کُلَیْب عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ قُلْتُ لَهُ قَوْلُ اللَّهِ عزّوجلّ وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ تَرَی الَّذِینَ کَذَبُوا عَلَی اللهِ وُجُوهُهُمْ مُسْوَدَّةٌ قَالَ مَنْ قَالَ إِنِّی إِمَامٌ وَ لَیْسَ بِإِمَامٍ قَالَ قُلْتُ وَ إِنْ کَانَ عَلَوِیّاً قَالَ وَ إِنْ کَانَ عَلَوِیّاً قُلْتُ وَ إِنْ کَانَ مِنْ وُلْدِ عَلِیِّ‌ابْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) قَالَ وَ إِنْ کَانَ.
امام علی (علیه السلام)- سورهًْ‌بن‌کلیب گوید: به امام باقر (علیه السلام) عرض کردم: «خداوند عزّوجلّ می‌فرماید: وَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ تَرَیَ الَّذِینَ کَذَبُواْ عَلَی اللهِ وُجُوهُهُم مُّسْوَدَّةٌ». ایشان فرمود: «[یعنی] آن کس که بگوید من امام هستم، حال آنکه امام نیست». عرض کردم: «حتّی اگر علوی باشد»؟ فرمود: «حتّی اگر علوی باشد». عرض کردم: «حتّی اگر از فرزندان علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) باشد»؟ فرمود: «حتّی اگر چنین باشد».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌الْمِعْزَی عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَال مَنِ ادَّعَی أَنَّهُ إِمَامٌ وَ لَیْسَ بِإِمَامٍ قُلْتُ وَ إِنْ کَانَ عَلَوِیّاً فَاطِمِیّاً قَالَ وَ إِنْ کَانَ عَلَوِیّاً فَاطِمِیّا.
امام صادق (علیه السلام)- ابومعزّی از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: هرکه بگوید من امام هستم، حال آنکه امام نیست مصداق این آیه است. عرض کردم: «حتّی اگر علوی و فاطمی باشد»؟ فرمود: «حتّی اگر علوی و فاطمی باشد».
الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْحُسَیْنِ‌بْنِ‌الْمُخْتَارِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ تَرَی الَّذِینَ کَذَبُوا عَلَی اللهِ قَالَ کُلُّ مَنْ زَعَمَ أَنَّهُ إِمَامٌ وَ لَیْسَ بِإِمَامٍ قُلْتُ وَ إِنْ کَانَ فَاطِمِیّاً عَلَوِیّاً قَالَ وَ إِنْ کَانَ فَاطِمِیّاً عَلَوِیّاً.
امام صادق (علیه السلام)- حسین‌بن‌مختار گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «فدایت شوم! خداوند عزّوجلّ فرمود: وَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ تَرَی الَّذِینَ کَذَبُواْ عَلَیَ اللهِ». ایشان فرمود: «[یعنی] هرکه گمان کند او امام است، حال آنکه امام نیست». عرض کردم: «حتّی اگر علوی و فاطمی باشد»؟ فرمود: «حتّی اگر علوی و فاطمی باشد».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ خَیْثَمَهًَْ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) یَقُول: مَنْ حَدَّثَ عَنَّا بِحَدِیثٍ فَنَحْنُ مُسَائِلُوهُ عَنْهُ یَوْماً فَإِنْ صَدَقَ عَلَیْنَا فَإِنَّمَا یَصْدُقُ عَلَی اللَّهِ وَ عَلَی رَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) وَ إِنْ کَذَبَ عَلَیْنَا فَإِنَّمَا یَکْذِبُ عَلَی اللَّهِ وَ عَلَی رَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) لِأَنَّا إِذَا حَدَّثْنَا لَا نَقُولُ قَالَ فُلَانٌ وَ قَالَ فُلَانٌ إِنَّمَا نَقُولُ قَالَ اللَّهُ وَ قَالَ رَسُولُهُ (صلی الله علیه و آله) ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَهًَْ وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ تَرَی الَّذِینَ کَذَبُوا عَلَی اللهِ ... ثُمَّ أَشَارَ خَیْثَمَهًُْ إِلَی أُذُنَیْهِ فَقَالَ صَمَّتَا إِنْ لَمْ أَکُنْ سَمِعْتُهُ.
امام صادق (علیه السلام)- خیثمه گوید: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که فرمود: «هرکه از ما حدیثی روایت کند، روزی درباره‌ی آن حدیث او را بازخواست خواهیم کرد، اگر به‌راستی از ما گفته باشد، به‌راستی از خدا و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) گفته است و اگر به ما دروغ بسته باشد، به خدا و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دروغ بسته است؛ چرا که ما وقتی سخن می گوییم، نمی گوییم: فلان کس و فلان کس گفت، بلکه می گوییم: خداوند فرمود و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود. سپس آن حضرت (علیه السلام) این آیه را تلاوت فرمود: وَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ تَرَیَ الَّذِینَ کَذَبُواْ عَلَیَ اللهِ وُجُوهُهُم مُّسْوَدَّةٌ». خیثمه به گوش های خود اشاره کرد و گفت: «کر شوند اگر سخن حضرت را نشنیده باشم».
الباقر (علیه السلام)- وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ تَرَی الَّذِینَ کَذَبُوا عَلَی اللهِ وُجُوهُهُمْ مُسْوَدَّةٌ یَعْنِی إِنْکَارَهُمْ وَلَایَهًَْ أَمِیرالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام).
امام باقر (علیه السلام)- وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ تَرَی الَّذِینَ کَذَبُوا عَلَی اللهِ وُجُوهُهُمْ مُسْوَدَّةٌ یعنی انکار کردنشان را نسبت به ولایت امیرالمؤمنین (علیه السلام) [می‌بینی].
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ‌بْنِ‌مَسْعُودٍ، قَالَ: نَعَی إِلَیْنَا حَبِیبُنَا وَ نَبِیُّنَا (صلی الله علیه و آله) نَفْسَهُ فَأَبِی وَ أُمِّی وَ نَفْسِی لَهُ الْفِدَاءُ قَبْلَ مَوْتِهِ بِشَهْرٍ فَلَمَّا دَنَا الْفِرَاقُ جَمَعَنَا فِی بَیْتٍ فَنَظَرَ إِلَیْنَا فَدَمَعَتْ عَیْنَاهُ ثُمَّ قَال ... أَنْ لَا تَعْلُوا عَلَی اللَّهِ فِی عِبَادِهِ وَ بِلَادِهِ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی قَالَ لِی وَ لَکُمْ تِلْکَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُها لِلَّذِینَ لا یُرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَ لا فَساداً وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ وَ قَالَ سُبْحَانَهُ أَ لَیْسَ فِی جَهَنَّمَ مَثْویً لِلْمُتَکَبِّرِینَ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابن مسعود گوید: حبیب ما و پیامبر ما (صلی الله علیه و آله) که پدر و مادر و جانم فدای او باد یک ماه قبل از وفاتش، خبر وفاتش را به ما داد. هنگامی‌که [زمان] جدایی نزدیک شد، ما را در خانه‌ای جمع کرد و به ما نگاه کرد و اشک چشمانش جاری شد. آنگاه فرمود: «... و در میان بندگان خدا و در شهرهایش، نسبت به خدا تکبّر نورزید که خداوند تعالی به من و شما فرمود: [آری] این سرای آخرت را [تنها] برای کسانی قرار می‌دهیم که اراده‌ی برتری‌جویی در زمین و فساد را ندارند و عاقبت نیک برای پرهیزگاران است. (قصص/۸۳). و خداوند فرمود: أَ لَیْسَ فِی جَهَنَّمَ مَثْویً لِلْمُتَکَبِّرِینَ».
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ فِی جَهَنَّمَ لَوَادِیاً لِلْمُتَکَبِّرِینَ یُقَالُ لَهُ سَقَرُ شَکَا إِلَی اللَّهِ شِدَّهًَْ حَرِّهِ سَأَلَهُ أَنْ یَتَنَفَّسَ فَأَذِنَ لَهُ فَتَنَفَّسَ فَأَحْرَقَ جَهَنَّم.
امام صادق (علیه السلام)- در جهنّم درّه ای برای سرکشان است که سَقَر نام دارد. سَقَر از شدّت حرارت خود به خداوند شکایت کرد و از او خواست تا نفسی بکشد. خداوند این اجازه را به او داد و او نفس کشید و [بر اثر آن] دوزخ به آتش کشیده شد.