آیه ۷۱ - سوره زمر

آیه سيقَ الَّذينَ كَفَرُوا إِلى جَهَنَّمَ زُمَراً حَتَّى إِذا جاؤُها فُتِحَتْ أَبْوابُها وَ قالَ لَهُمْ خَزَنَتُها أَ لَمْ يَأْتِكُمْ رُسُلٌ مِنْكُمْ يَتْلُونَ عَلَيْكُمْ آياتِ رَبِّكُمْ وَ يُنْذِرُونَكُمْ لِقاءَ يَوْمِكُمْ هذا قالُوا بَلى وَ لكِنْ حَقَّتْ كَلِمَةُ الْعَذابِ عَلَى الْكافِرينَ [71]

و كسانى كه كافر شدند گروه‌گروه به‌سوى جهنّم رانده مى‌شوند؛ هنگامى‌كه به دوزخ مى‌رسند، درهاى آن گشوده مى‌شود و نگهبانان دوزخ به آن‌ها مى‌گويند: «آيا پيامبرانى از ميان شما به‌سويتان نيامدند كه آيات پروردگارتان را براى شما بخوانند و نسبت به ملاقات اين روز شما را انذار كنند»؟! مى‌گويند: «آرى، [پيامبران آمدند] ولى [ما مخالفت كرديم و]» فرمان عذاب الهى بر كافران مسلّم شده است.

و کسانی که کافر شدند گروه‌گروه به‌سوی جهنّم رانده می‌شوند وقتی به دوزخ می‌رسند، درهای آن گشوده می‌شود و نگهبانان دوزخ به آن‌ها می‌گویند

۱ -۱
(زمر/ ۷۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌الْفُضَیْلِ الرِّزْقِیِّ عَنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّه قَالَ: إِنَّ لِلنَّارِ سَبْعَهًَْ أَبْوَابٍ: بَابٌ یَدْخُلُ مِنْهُ فِرْعَوْنُ وَ هَامَانُ وَ قَارُونُ، وَ بَابٌ یَدْخُلُ مِنْهُ الْمُشْرِکُونَ وَ الْکُفَّارُ مِمَّنْ لَمْ یُؤْمِنْ بِاللَّهِ طَرْفَهًَْ عَیْنٍ، وَ بَابٌ یَدْخُلُ مِنْهُ بَنُو أُمَیَّهًَْ هُوَ لَهُمْ خَاصَّهًًْ لَا یُزَاحِمُهُمْ فِیهِ أَحَدٌ، وَ هُوَ بَابُ لَظَی، وَ هُوَ بَابُ سَقَرَ، وَ هُوَ بَابُ الْهَاوِیَهًِْ تَهْوِی بِهِمْ سَبْعِینَ خَرِیفاً، فَکُلَّمَا هَوَی بِهِمْ سَبْعِینَ خَرِیفاً فَصَارَ بِهِمْ فَوْرَهًٌْ قُذِفَ بِهِمْ فِی أَعْلَاهَا سَبْعِینَ خَرِیفاً، ثُمَّ هَوَی بِهِمْ کَذَلِکَ سَبْعِینَ خَرِیفاً، فَلَا یَزَالُونَ هَکَذَا أَبَداً خَالِدِینَ مُخَلَّدِینَ، وَ بَابٌ یَدْخُلُ فِیهِ مُبْغِضُونَا وَ مُحَارِبُونَا وَ خَاذِلُونَا، وَ إِنَّهُ لَأَعْظَمُ الْأَبْوَابِ وَ أَشَدُّهَا حَرّا قَالَ مُحَمَّدُ‌بْنُ‌الْفُضَیْلِ الزُّرَقِیُ: فَقُلْتُ لِأَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ عَلَیْهِ (علیه السلام): الْبَاب الَّذِی ذَکَرْتَ عَنْ أَبِیکَ عَنْ جَدِّکَ أَنَّهُ یَدْخُلُ مِنْهُ بَنُو أُمَیَّهًَْ، یَدْخُلُهُ مَنْ مَاتَ مِنْهُمْ عَلَی الشِّرْکِ أَوْ مِمَّنْ أَدْرَکَ مِنْهُمُ الْإِسْلَامَ. فَقَالَ: لَا أُمَّ لَکَ! أَ لَمْ تَسْمَعْهُ یَقُولُ: وَ بَابٌ یَدْخُلُ مِنْهُ الْمُشْرِکُونَ وَ الْکُفَّارُ، فَهَذَا الْبَابُ یَدْخُلُ فِیهِ کُلُّ مُشْرِکٍ وَ کُلُّ کَافِرٍ لا یُؤْمِنُ بِیَوْمِ الْحِسابِ، وَ هَذَا الْبَابُ الْآخَرُ الَّذِی یَدْخُلُ مِنْهُ بَنُو أُمَیَّهًَْ إِنَّهُ هُوَ لِأَبِی سُفْیَانَ وَ مُعَاوِیَهًَْ وَ آلِ مَرْوَانَ خَاصَّهًًْ یَدْخُلُونَ مِنْ ذَلِکَ الْبَابِ فَتَحْطِمُهُمُ النَّارُ حَطْماً لَا تُسْمَعُ لَهُمْ فِیهَا وَاعِیَهًٌْ وَ لَا یَحْیَوْنَ فِیهَا وَ لَا یَمُوتُون.

امام صادق (علیه السلام)- محمّدبن‌فضیل رزقی از امام صادق (علیه السلام) از پدرش از جدّ بزگوارش نقل کرده است: آتش جهنّم، هفت در دارد: دری که فرعون و هامان و قارون از آن داخل می‌شوند و دری که مشرکان و کافرانی که به‌اندازه‌ی چشم‌به‌هم‌زدنی به خدا ایمان نیاوردند، از آن داخل می‌شوند و دری که بنی‌امیّه از آن داخل می‌شود که این در، مخصوص آن‌هاست که همان در لظی (برافروخته‌شدن) و در سَقر و در هاویه است که هفتاد سال در آن پایین می‌روند. و وقتی هفتاد سال پایین رفتند، گرمای سختی بر آن‌ها شعله می‌کشد که آن‌ها را به‌اندازه‌ی هفتاد سال به بالای خودش پرتاب می‌کند سپس آن‌ها مجدداً هفتاد سال پایین می‌روند و آن‌ها برای همیشه و جاودانه و دائما اینگونه‌اند (دراین‌حال به سر می‌برند). و دری که دشمنان ما و محاربان ما و افرادی که ما را ضعیف کردند از آن وارد می‌شوند که آن [در] بزرگ‌ترینِ درها و پر حرارت‌ترینِ آن‌هاست». محمّدبن‌فضیل رزقی گوید: «به امام صادق (علیه السلام) گفتم: «آن دری که از پدرت و جدّت، ذکر کردی که بنی‌امیه از آن داخل می‌شود، آیا افرادی از آن‌ها که بر شرک مرده‌اند از آن در داخل می‌شوند یا از کسانی که اسلام را درک کرده‌اند [نیز از آن در وارد می‌شوند]»؟ فرمود: «وای برتو! مگر از ایشان نشنیدی که می‌فرمود: «دری که مشرکان و کافران از آن داخل می‌شوند که این [در کفّار و مشرکین] دری است که هر مشرکی و کافری که به روز حساب ایمان ندارند، از آن وارد می‌شود ولی این [در، مخصوص بنی‌امیّه] در دیگری است که بنی‌امیّه [کسانی که به ظاهر اسلام آوردند] از آن داخلِ [آتش] می‌شوند. زیرا آن [در] مخصوص ابوسفیان و معاویه و آل مروان است که فقط آن‌ها [با اینکه اسلام را درک کرده‌اند] از آن در وارد می‌شوند و آتش در آن در به شدّت آن‌ها را به زیر می‌گیرد به‌گونه‌ای که هیچ شنوایی [صدای] آن‌ها را نمی‌شنود و در آن زنده نمی‌مانند و نمی‌میرند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۲۲
بحارالأنوار، ج۳۱، ص۵۱۹/ نورالثقلین
۱ -۲
(زمر/ ۷۱)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَنَ جَهَنَّمَ لَها سَبْعَهًُْ أَبْوابٍ أَطْبَاقٍ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ وَ وَضَعَ إِحْدَی یَدَیْهِ عَلَی الْأُخْرَی فَقَالَ هَکَذَا وَ أَنَّ اللَّهَ وَضَعَ الْجِنَانَ عَلَی الْعَرْضِ وَ وَضَعَ النِّیرَانَ بَعْضَهَا فَوْقَ بَعْضٍ فَأَسْفَلُهَا جَهَنَّمُ وَ فَوْقَهَا لَظَی وَ فَوْقَهَا الْحُطَمَهًُْ وَ فَوْقَهَا سَقَرُ وَ فَوْقَهَا الْجَحِیمُ وَ فَوْقَهَا السَّعِیرُ وَ فَوْقَهَا الْهَاوِیَهًْ وَ فِی روایهًْ الْکَلْبِیِّ أَسْفَلِهَا الهاویه واعلاها جَهَنَّمَ.

امام علی (علیه السلام)- از امام علی (علیه السلام) روایت شده است: جهنّم هفت در دارد که طبقه‌طبقه و روی هم است. و یکی دست‌هایش را روی دیگری گذاشت [حالت طبقه‌طبقه را نشان داد] و فرمود: «اینگونه، امّا خداوند بهشت‌ها را به‌صورت عرضی قرار داد. و آتش‌ها را روی یکدیگر [طبقه‌ای] قرار داد که پایین‌ترینِ آن [آتش‌ها] جهنّم است و بالای جهنّم، لظی می‌باشد و بالای لظی، حطمه است و بالای حطمه، سقر است و بالای سقر، جحیم است و بالای جحیم، سعیر است و بالای سعیر هاویه است. امّا در روایت کلبی اینگونه آمده که پایین‌ترینِ آن‌ها (آتش‌ها) هاویه است. و بالاترینِ آن‌ها، جهنّم است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۲۴
بحارالأنوار، ج۸، ص۲۴۵/ نورالثقلین
۱ -۳
(زمر/ ۷۱)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنِ ابْنِ‌عَبَّاسٍ (رحمة الله علیه) قَالَ: قَدِمَ یَهُودِیَّانِ فَسَأَلَا أَمِیرَ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فَقَالا ... فَمَا السَّبْعَهًُْ؟ قَالَ: سَبْعَهًُْ أَبْوَابِ النَّارِ مُتَطَابِقَاتٍ. قَالَ: فَمَا الثَّمَانِیَهًُْ؟ قَالَ: ثَمَانِیَهًُْ أَبْوَابِ الْجَنَّهًْ.

امام علی (علیه السلام)- شخصی یهودی از امام (علیه السلام) پرسید: «عدد هفت، اشاره به چیست»؟ فرمود: «هفت در دوزخ است که به صورت طبقه‌طبقه است». پرسید: «عدد هشت اشاره به چیست»؟ فرمود: «هشت در بهشت است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۲۴
بحارالأنوار، ج۸، ص۱۲۸/ نورالثقلین
۱ -۴
(زمر/ ۷۱)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- کَذَبَ مَنْ زَعَمَ أَنَّهُ یُحِبُّنِی وَ یُبْغِضُ عَلِیّاً (علیه السلام)، لَا یَجْتَمِعُ حُبِّی وَ حُبُّهُ إِلَّا فِی قَلْبِ مُؤْمِنٍ، إِنَّ اللَّهَ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ جَعَلَ أَهْلَ حُبِّی وَ حُبِّکَ یَا عَلِیُّ (علیه السلام) فِی أَوَّلِ زُمْرَهًِْ السَّابِقِینَ إِلَی الْجَنَّهًِْ، وَ جَعَلَ أَهْلَ بُغْضِی وَ بُغْضِکَ فِی أَوَّلِ زُمْرَهًِْ الضَّالِّینَ مِنْ أُمَّتِی إِلَی النَّار.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- کسی که گمان می‌کند مرا دوست دارد امّا علی (علیه السلام) را دوست نمی‌دارد، دروغ می‌گوید [و مرا نیز دوست ندارد]، اصلاً دوستی من و علی (علیه السلام) فقط در دل مؤمن است که با یکدیگر جمع می‌شود. ای علی (علیه السلام)! خداوند عزّوجلّ، دوستار من و تو را جزء اوّلین افرادی قرار می‌دهد که به سمت بهشت می‌شتابند و دشمن من و تو را جزء اوّلین افرادی قرار می‌دهد که از امّت من به جهنّم می‌روند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۲۴
بحارالأنوار، ج۳۱، ص۴۴۰/ نورالثقلین
۱ -۵
(زمر/ ۷۱)

السّجّاد (علیه السلام)- اعْلَمُوا عِبَادَ اللَّهِ أَنَ أَهْلَ الشِّرْکِ لَا تُنْصَبُ لَهُمُ الْمَوَازِینُ وَ لَا تُنْشَرُ لَهُمُ الدَّوَاوِینُ وَ إِنَّمَا یُحْشَرُونَ إِلَی جَهَنَّمَ زُمَراً وَ إِنَّمَا نَصْبُ الْمَوَازِینِ وَ نَشْرُ الدَّوَاوِینِ لِأَهْلِ الْإِسْلَام.

امام سجاد (علیه السلام)- ای بندگان خدا! در قیامت برای محاسبه اعمال مشرکان ترازوی اعمال قرار داده نمی‌شود و کتاب اعمال گشوده نمی‌شود بلکه به‌صورت گروهی به سوی جهنّم می‌روند. قراردادن ترازوی عدالت و گشودن نامه‌ی اعمال برای رسیدگی به اعمال مسلمانان است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۲۴
بحارالأنوار، ج۷، ص۲۵۰/ نورالثقلین

«آیا رسولانی از میان شما به‌سویتان نیامدند که آیات پروردگارتان را برای شما بخوانند و از ملاقات این روز شما را بر حذر دارند»؟! می‌گویند: «آری»

۲ -۱
(زمر/ ۷۱)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَتَی شَبَاباً مِنَ الْأَنْصَارِ فَقَالَ إِنِّی أُرِیدُ أَنْ أَقْرَأَ عَلَیْکُمْ فَمَنْ بَکَی فَلَهُ الْجَنَّهًُْ فَقَرَأَ آخِرَ الزُّمَرِ وَ سِیقَ الَّذِینَ کَفَرُوا إِلی جَهَنَّمَ زُمَراً إِلَی آخِرِ السُّورَهًِْ فَبَکَی الْقَوْمُ جَمِیعاً إِلَّا شَابٌّ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَدْ تَبَاکَیْتُ فَمَا قَطَرَتْ عَیْنِی قَالَ إِنِّی مُعِیدٌ عَلَیْکُمْ فَمَنْ تَبَاکَی فَلَهُ الْجَنَّهًُْ قَالَ فَأَعَادَ عَلَیْهِمْ فَبَکَی الْقَوْمُ وَ تَبَاکَی الْفَتَی فَدَخَلُوا الْجَنَّهًَْ جَمِیعاً.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نزد جوانانی از انصار آمد و فرمود: «برای شما قرآن می‌خوانم و هرکه گریست بهشتی است». و آیات آخر سوره‌ی زمر را تلاوت کرد: وَ سِیقَ الَّذِینَ کَفَرُوا إِلی جَهَنَّمَ زُمَراً حَتَّی إِذا جاؤُها فُتِحَتْ أَبْوابُها وَ قالَ لَهُمْ خَزَنَتُها أَ لَمْ یَأْتِکُمْ رُسُلٌ مِنْکُمْ یَتْلُونَ عَلَیْکُمْ آیاتِ رَبِّکُمْ وَ یُنْذِرُونَکُمْ لِقاءَ یَوْمِکُمْ هذا قالُوا بَلی وَ لکِنْ حَقَّتْ کَلِمَةُ الْعَذابِ عَلَی الْکافِرین. و تا آخر سوره را قرائت فرمود. همه گریستند جز یکی که عرض کرد: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله) من خود را به گریه زدم و قطره‌ای از دیده‌ام نریخت». فرمود: «من باز می‌خوانم و هرکه خود را به گریه زد بهشتی است و این آیات را مجدداً قرائت فرمود و همه گریستند و آن جوان هم خود را به گریه زد و همه بهشتی شدند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۲۴
بحارالأنوار، ج۹۰، ص۳۲۸/ الأمالی للصدوق، ص۵۴۵/ ثواب الأعمال، ص۱۶۰/ وسایل الشیعهًْ، ج۶، ص۲۱۹

ولی فرمان عذاب الهی بر کافران مسلّم شده است

۳ -۱
(زمر/ ۷۱)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- نَحْنُ عِبَادُ اللَّهِ الْمُکْرَمُونَ الَّذِینَ لایَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِأَمْرِهِ یَعْمَلُونَ وَ جَعَلَنَا مَعْصُومِینَ مُطَهَّرِینَ وَ فَضَّلَنَا عَلَی کَثِیرٍ مِنْ عِبَادِهِ الْمُؤْمِنِینَ فَنَحْنُ نَقُولُ الْحَمْدُ لِلهِ الَّذِی هَدانا لِهذا وَ ما کُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللهُ وَ حَقَّتْ کَلِمَةُ الْعَذابِ عَلَی الْکافِرِینَ أَعْنِی الْجَاحِدِینَ بِکُلِّ مَا أَعْطَانَا اللَّهُ مِنَ الْفَضْلِ وَ الْإِحْسَانِ.

امام علی (علیه السلام)- ما بندگان گرامی خدا هستیم که اظهارنظر در مقابل او نداریم و به دستورش عمل می‌کنیم (انبیاء/۲۷). ما را معصوم و پاک قرار داده و بر بسیاری از بندگان مؤمنش برتری بخشیده ما می‌گوییم: ستایش مخصوص خداوندی است که ما را به این [همه نعمت‌ها] رهنمون شد و اگر خدا ما را هدایت نکرده بود، ما [به این‌ها] راه نمی‌یافتیم!. (اعراف/۴۳). ولی فرمان عذاب الهی بر کافران مسلّم شده است، که منظور از کافران، منکران تمام لطف‌ها و احسان‌های خداوند است که به آن‌ها عطا شده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۲۶
بحارالأنوار، ج۲۶، ص۷
۳ -۲
(زمر/ ۷۱)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَمَا إِنَّهُ یَا عَلِیُّ (صلی الله علیه و آله) مَا تَرَکَ قِتَالِی مَنْ قَاتَلَکَ وَ لَا سَلِمَ لِی مَنْ نَصَبَ لَکَ وَ إِنَّکَ لَصَاحِبُ الْأَکْوَابِ وَ صَاحِبُ الْمَوَاقِفِ الْمَحْمُودَهًِْ فِی ظِلِّ الْعَرْشِ أَیْنَمَا أُوقَفُ فَتُدْعَی إِذَا دُعِیتُ وَ تُحَیَّا إِذَا حُیِّیتُ وَ تُکْسَی إِذَا کُسِیتُ حَقَّتْ کَلِمَهًُْ الْعَذابِ عَلَی مَنْ لَمْ یُصَدِّقْ قَوْلِی فِیک.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ای علی (علیه السلام)! کسی که با تو ستیز کند، ستیزکردن با مرا رها نکرده است و هرکس که با تو دشمنی کند، با من دوستی نکرده است. تو صاحب ظرف‌ها [ی حوض کوثر] هستی و صاحب جایگاه‌های پسندیده در سایه‌ی عرش در جایی که مرا ایستانده‌اند، هستی. ازاین‌رو هرگاه من فرا خوانده شوم، تو [نیز] فرا خوانده می‌شوی و هرگاه به من درود و تحیّت فرستاده شود به تو [نیز] تحیّت فرستاده می‌شود، و هرگاه به من لباسی پوشانده شود به تو [نیز] پوشانده می‌شود. فرمان عذاب الهی برای کسی که سخن من درباره‌ی تو را تصدیق نکند، مسلّم شده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۲۶
بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۳۹
بیشتر