آیه أَ فَمَنْ كانَ عَلى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ كَمَنْ زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُمْ [14]
آيا كسى كه دليل روشنى از سوى پروردگارش دارد، همانند كسى است كه زشتى اعمالش در نظرش آراسته شده و از هواى نفسشان پيروى مىكنند؟!
علیبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- فِی قَوْلِه ... أَفَمَنْ کانَ عَلی بَیِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ یَعْنِی أمیرالمؤمنین (علیه السلام) کَمَنْ زُیِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ یَعْنِی الَّذِینَ غَصَبُوهُ وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُم.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- أَفَمَن کَانَ عَلی بَیِّنَةٍ مِّن رَّبِّهِ؛ یعنی آیا امیرالمؤمنین (علیه السلام)، کَمَن زُیِّنَ لهُ سُوءُ عَمَلهِ؛ همانند غاصبان و کسانی که از هوای نفسشان پیروی میکنند است؟.
الباقر (علیه السلام)- فِی مَجْمَعِ الْبَیَانِ: کَمَنْ زُیِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ وَ قِیلَ: هُمُ الْمُنَافِقُونَ وَ هُوَ الْمَرْوِیُّ عَنْ أَبِی جَعْفِرٍ (علیه السلام).
امام باقر (علیه السلام)- کَمَنْ زُیِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ؛ آنها منافقان هستند.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ طَارِقِبْنِشِهَابٍ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) أَنَّهُ قَالَ: یَا طَارِقُ الْإِمَامُ (علیه السلام) کَلِمَهًُْ اللَّه ... فَتَرَکُوهُ یَا طَارِقُ وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُم.
امام علی (علیه السلام)- طارقبنشهاب از امام علی (علیه السلام) نقل کرده که فرمود: ای طارق! امام کلمهًْ اللَّه است ... امّا طارق! چنین امامی را رها کردند و از هوای نفسشان پیروی میکنند.
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی بَعَثَ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) فَخَتَمَ بِهِ الْأَنْبِیَاءَ (علیهم السلام) فَلَا نَبِیَّ (صلی الله علیه و آله) بَعْدَهُ وَ أَنْزَلَ عَلَیْهِ کِتَاباً فَخَتَمَ بِهِ الْکُتُبَ فَلَا کِتَابَ بَعْدَهُ أَحَلَّ فِیهِ حَلَالًا وَ حَرَّمَ حَرَاماً فَحَلَالُهُ حَلَالٌ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ وَ حَرَامُهُ حَرَامٌ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ فِیهِ شَرْعُکُمْ وَ خَبَرُ مَنْ قَبْلَکُمْ وَ بَعْدَکُمْ ... وَ لَقَدْ سَأَلَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) شِیعَتَهُ عَنْ مِثْلِ هَذَا ... فَأَخْبَرَهُمُ اللَّهُ سُبْحَانَهُ بِعَظِیمِ افْتِرَائِهِمْ عَلَی جُمْلَهًِْ أَهْلِ الْإِیمَانِ بِقَوْلِهِ تَعَالَی ... وَ قَوْلِهِ تَعَالَی أَفَمَنْ کانَ عَلی بَیِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ کَمَنْ هُوَ أَعْمی فَبَیَّنَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ بَیْنَ الْحَقِّ وَ الْبَاطِلِ فِی کَثِیرٍ مِنْ آیَاتِ الْقُرْآنِ وَ لَمْ یَجْعَلْ لِلْعِبَادِ عُذْراً فِی مُخَالَفَهًِْ أَمْرِهِ بَعْدَ الْبَیِّنَاتِ وَ الْبُرْهَانِ وَ لَمْ یَتْرُکْهُمْ فِی لَبْسٍ مِنْ أَمْرِهِمْ وَ لَقَدْ رَکِبَ الْقَوْمُ مِنَ الظُّلْمِ وَ الْکُفْرِ فِی اخْتِلَافِهِمْ بَعْدَ نَبِیِّهِمْ وَ تَفْرِیقِهِمُ الْأُمَّهًَْ وَ تَشْتِیتِ أَمْرِ الْمُسْلِمِینَ وَ اعْتِدَائِهِمْ عَلَی أَوْصِیَاءِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بَعْدَ أَنْ تَبَیَّنَ لَهُمْ مِنَ الثَّوَابِ عَلَی الطَّاعَهًِْ وَ الْعِقَابِ عَلَی الْمَعْصِیَهًِْ بِالْمُخَالَفَهًِْ فَاتَّبَعُوا أَهْوَاءَهُمْ وَ تَرَکُوا مَا أَمَرَهُمُ اللَّهُ بِهِ وَ رَسُولُه.
امام صادق (علیه السلام)- خداوند تبارکوتعالی حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) را به پیامبری مبعوث نموده و وی را خاتم الانبیاء قرار داد و بعد از او هرگز پیامبری نخواهد آمد و بر رسول (صلی الله علیه و آله) خویش کتاب را بهعنوان آخرین کتاب نازل فرمود. این کتاب بیانکنندهی حلال و حرام الهی است و حلال آن تا روز قیامت حلال و حرامش تا روز قیامت حرام است در بردارندهی احکام شریعت و خبردهنده از اخبار پپیشینیان و آیندگان میباشد ... و امیرالمؤمنین (علیه السلام) از شیعیان خود در اینزمینه سؤال نمود ... و خداوند به آنها به خاطر این افتراء عظیم سخت اعتراض کرده و مورد نکوهش قرار داده است ... با این کلام: آیا کسی که دلیل روشنی از سوی پروردگارش دارد، همانند کسی است که نابیناست؟! بین حقّ و باطل را در آیات قرآن روشن کرده و برای بندگان دراینباره عذری نگذاشته است. خداوند با برهان و روشنکردن موضوعات حق و باطل را از هم جدا ساخته و مردم را در اشتباه قرار نداده است، امّت اسلامی پس از وفات رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در تاریکی و کفر قرار گرفتند، و با هم اختلاف کردند و از هم جدا شدند. مسلمانان را از هم پراکنده شدند و نسبت به اوصیاء پیامبر (صلی الله علیه و آله) تجاوز و تعدّی کردند، و این بعد از آن بود که خداوند برای اطاعتکنندگان پاداش و برای معصیتکنندگان عقاب معیّن فرمود، امّا آنها از هوای نفس خود پیروی کردند و اوامر خدا و رسولش (صلی الله علیه و آله) را فراموش نمودند».
الرّضا (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِالْعَزِیزِبْنِمُسْلِمٍ قَالَ:کُنَّا فِی أَیَّامِ عَلِیِّبْنِمُوسَی الرِّضَا (علیه السلام) بِمَرْوَ فَاجْتَمَعْنَا فِی جَامِعِهَا فِی یَوْمِ جُمُعَهًٍْ فِی بَدْوِ قُدُومِنَا فَأَدَارَ النَّاسُ أَمْرَ الْإِمَامَهًِْ وَ ذَکَرُوا کَثْرَهًَْ اخْتِلَافِ النَّاسِ فِیهَا فَدَخَلْتُ عَلَی سَیِّدِی وَ مَوْلَایَ الرِّضَا (علیه السلام) فَأَعْلَمْتُهُ مَا خَاضَ النَّاسُ فِیهِ فَتَبَسَّمَ ثُمَّ قَالَ یَا عَبْدَالْعَزِیزِ جَهِلَ الْقَوْمُ وَ خُدِعُوا مِنْ أَدْیَانِهِم ... تَعَدَّوْا وَ بَیْتِ اللَّهِ الْحَقَ وَ نَبَذُوا کِتَابَ اللَّهِ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ کَأَنَّهُمْ لَا یَعْلَمُونَ وَ فِی کِتَابِ اللَّهِ فَنَبَذُوهُ وَراءَ ظُهُورِهِمْ وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُمْ فَذَمَّهُمُ اللَّهُ وَ مَقَّتَهُمْ أَنْفُسَهُم.
امام رضا (علیه السلام)- عبدالعزیزبنمسلم گوید: «ما در روزگار حضرت رضا (علیه السلام) در شهر مرو بودیم، و در نخستین روز ورودمان در مسجد جامع گرد آمدیم، و حاضران مجلس از مسأله امامت و کثرت اختلاف مردم در این باب سخن میراندند، من بر آقای خود وارد شده و او را از گفتگوهای مردم باخبر ساختم، آن حضرت تبسّمی کرده و فرمود: «ای عبدالعزیز! این مردم آگاهی ندارند و فریب عقاید خود را خوردهاند ... به حق خانهی خدا [قسم میخورم] که تعدّی کردند و قرآن را پشتسر انداختند، مثل اینکه مطلب را نمیدانند، هدایت و شفا در کتاب خداست که پشت به آن کردند و پیرو هوای خود شدند».
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- أَ فَمَنْ کانَ عَلی بَیِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ یَقُولُ: عَلَی دِینٍ مِنْ رَبِّهِ، نَزَلَتْ فِی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیٍّ (علیه السلام)، کَانَا عَلَی شَهَادَهًِْ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ کَمَنْ زُیِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ أَبُوجَهْلِبْنُ هِشَامٍ، وَ أَبُوسُفْیَانَبْنُحَرْبٍ، إِذَا هَوَیَا شَیْئاً عَبَدَاهُ، فَذَلِکَ قَوْلُهُ: وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُم.
ابنعباس (رحمة الله علیه)- أَ فَمَنْ کانَ عَلی بَیِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ؛ یعنی بر دین پروردگارش میباشد، این آیه دربارهی پیامبر و علی (علیها السلام) نازل شده که شهادت میدادند که معبودی جز خدا نیست، او یگانه است و شریکی ندارد. کَمَنْ زُیِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ؛ ابوجهلبنهشام و ابوسفیانبنحرب هستند آنان چیزی را دوست داشتند و آن را عبادت میکردند و این است معنای آیه: وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُمْ».